Categories
мэдээ соёл-урлаг

Утга зохиолын салбарын нобелийн шагналын эзнээр япон гаралтай, Британийн зохиолч тодров

Зураг“Өдрийн үлдэгсэд” болон бусад романаараа 2017 оны Утга зохиолын салбарын Нобелийн шагналыг япон гаралтай, Их Британийн зохиолч Казүро Ишигүро хүртэхээр болсныг Шведийн ШУА мэдэгдлээ.

К.Ишигүро нь 1954 оны 11 дүгээр сарын 8-нд Японы Нагасаки хотод төрсөн бөгөөд түүнийг 5 настай байхад нь тэднийх Их Британи руу шилжсэн байна. 1970-аад оны сүүлчээр тэрбээр Кентийн их сургуулийг англи хэл, гүн ухаан судлалын чиглэлээр дүүргэж, дараа нь Зүүн Английн их сургуульд утга зохиол судлалын чиглэлээр сурсан байна.

Тэрбээр 1982 онд “Цайвартан харагдах толгод” нэртэй анхны романаа хэвлүүлж байжээ.

Энэ оны Утга зохиолын салбарын Нобелийн шагналыг түүнд авчрахад гол нөлөө үзүүлсэн “Өдрийн үлдэгсэд” романд хааны ордны үйлчилгээний албыг хариуцан ажилладаг хөгшин британи даамал өөрийн өнгөрснөөс өнөөг хүртэлх амьдралаа дурсан санаж байгаа болон дэлхийн II дайнаас өмнөх язгууртнуудын амьдралын тухай өгүүлдэг байна.

Тэрбээр зохиол бүтээлүүддээ юунаас ч үл хамааран үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлдэг бөгөөд гол төлөв хүний дотоод сэтгэлийн мөн чанар, өнгөрсний тухай, өнгөрсөнд ямар байсан хүмүүс өнөөдөр чухам хэн болоод байгаадаа гайхширч буй тухай, хүмүүс бид өөрөө өөрийгөө яаж хуурдаг тухай бичдэг ажээ.

Шведийн ШУА-аас өчигдөр гаргасан мэдэгдэлд “К.Ишигүро нь хүний сэтгэлийн хүч, сэтгэл хөдлөлийг гайхамшигтайгаар илэрхийлэн гаргадаг гарамгай зохиолч юм. Бид хорвоо ертөнцтэй харилцахдаа хэрхэн өөрийгөө хуурдагийг тэрбээр “илрүүлэн” бичиж чаддаг” гэжээ.

Шведийн зохион бүтээгч Альфред Нобелийн гэрээслэлээр фикик, хими, биологи-анагаах ухаан, утга зохиол, энх тайван ба эдийн засаг гэсэн зургаан салбарт ололт амжилт гаргасан хүмүүст Нобелийн шагналыг 1901 оноос буюу одоогоос 116 жилийн өмнөөс эхлэн жил тутам олгодог болсон байна.

2017 оны Физикийн салбарын Нобелийн шагналын эзнээр Альберт Эйнштэйний таамаглаж байсан татах хүчний долгион байдгийг туршилтаар баталж чадсан Америкийн гурван эрдэмтэн, Химийн салбарын Нобелийн шагналыг биомолекулыг хөдөлгөөн дунд нь хөлдөөж, урьд өмнө нь хэзээ ч харж байгаагүй молекулын үйл хөдөлгөөнийг харах боломжийг судлаачдад олгосон крио-электрон микроскоп зохион бүтээсэн Швейцарь, Америк, Их Британийн гурван эрдэмтэн хүртэхээр болсон бол Биологи-анагаах ухааны салбарын Нобелийн шагналыг хүний бие судлалын салбарын нээлтээрээ буюу “хоногийн хэмнэлийг хянах молекулын механизм”-ыг судалсан Америкийн гурван эрдэмтэн хүртэхээр болоод байгаа юм.

Энх тайвны салбарын Нобелийн шагналын эзэн өнөөдөр, Эдийн засгийн салбарын Нобелийн шагналын эзэн ирэх долоо хоногийн даваа гарагт тодорно.
2016 оны байдлаар, 911 хүн Нобелийн шагнал хүртээд байгаа юм.

Нобелийн шагналыг гардуулах ёслол А.Нобелийн нас барсан өдөр буюу 12 дугаар сарын 10-нд болдог.

Энх тайвны салбарын Нобелийн шагналыг гардуулах ёслол Норвегийн нийслэл Осло хотод болдог бол бусад салбарын Нобелийн шагналыг гардуулах ёслол Шведийн нийслэл Стокгольм хотод болдог билээ.

Нобелийн шагналыг 9 сая швед крон буюу 1.1 сая ам. доллар дагалддаг юм.

Categories
гадаад мэдээ

Таргалуулдаг ген

ОХУ-ын генетикийн судалгааны “Genotek” төвийн эрдэмтэд сүүлийн жилүүдэд иргэдийнхээ дунд таргалалт эрчимжих болсныг судлан оросуудын 82% нь хоол идэх дуршил төрүүлж таргалуулдаг “FTO” ген тээж байгааг тогтоожээ. Хоол идэх дуршил төрүүлэн таргалуулдаг “FTO” генийг 2007 оны эцсээр английн эрдэмтэд анх нээсэн юм. Хожим нь энэ ген мутацад орж өөрчлөгддөг төдийгүй бусад генүүдтэй харилцан үйлчилж таргалалт үүсгэдэг болох нь батлагдсан билээ.Энэхүү ген тээсэн хүн таргална гэдгээ мэдэж байсан ч хоол идээд байдагт л хамаг гай нь оршдог.Иймээс эрдэмтэд “FTO” гентэй буюу байнга идэх гээд байдаг хүмүүст аль болох илчлэг багатай хоол идэж байхыг зөвлөсөн байна.

Г.АМАР

Categories
мэдээ нийгэм

Баянгол дүүргийн эрүүл мэндийн төвд Мэс засал, гэмтлийн тасаг шинээр нээгдлээ

Нийслэл, дүүргийн эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийн хүрээнд өнөөдөр Баянгол дүүргийн эрүүл мэндийн төвд Мэс засал, гэмтлийн тасаг шинээр нээгдлээ. Дүүргийн иргэдэд мэс засал, гэмтлийн тусламж, үйлчилгээг тодорхой үе шаттайгаар хүргэх тус тасгийн нээлтийн арга хэмжээнд Нийгмийн асуудал хариуцсан төслүүдийн удирдагч-Нийслэлийн Засаг даргын орлогч Ш.Анхмаа, Нийслэлийн эрүүл мэндийн газрын дарга Л.Төмөрбаатар, Баянгол дүүргийн засаг дарга С.Одонтуяа болон албаны бусад хүмүүс оролцлоо.

Нийт 25 ортой тус тасгийг нэгдсэн эмнэлгийн бүтэц, үйл ажиллагааны стандартын дагуу улс, нийслэлийн төсвөөр орчин үеийн стандартад нийцсэн, 628 сая төгрөгийн өртөг бүхий 30 нэр төрлийн аппарат, багаж, тоног төхөөрөмжөөр хангасан байна. Мөн энэ хүрээнд Улсын гуравдугаар төв эмнэлгээс мэргэжил арга зүйн хувьд дэмжлэг туслалцаа үзүүлж, хамтарч ажиллахаар болжээ. Дүүргийн хэмжээнд 240 мянган хүн амд үйлчлэх тус эрүүл мэндийн төвд Мэс засал, гэмтлийн тасаг шинээр нээгдсэнээр жилд дунджаар 1500 орчим хагалгаа хийх боломжтой болсон ажээ.

Цаашид улсын хэмжээнд эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлдэг лавлагаа төвүүд болон өндөр хөгжилтэй орны эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний багтай хамтран ажиллахаар төлөвлөсөн аж. Тухайлбал дүүргийн түвшинд нэгдсэн эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх, үйлчилгээний нэр төрлийг олшруулах, зарим төрөлжсөн нарийн мэргэжлийн мэс засал, мэс ажилбар, дурангийн хагалгаа зэрэг эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээг ард иргэдэд чанартай, хүртээмжтэй хүргэхээр зорьж буй юм байна.

Энэ талаар Баянгол дүүргийн эрүүл мэндийн төвийн дарга Ө.Батжаргал “Мэс засал, гэмтлийн тусламж үйлчилгээг өмнө нь зөвхөн улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулдаг лавлагаа шатлалын эмнэлэгт хийж, тэр хэрээр ачаалал нэмэгдэж, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ авах гэсэн иргэдийн дунд хүлээгдэл үүсч байсан. Харин одоо ерөнхий болон гэмтлийн мэс заслын тусламж, үйлчилгээг дүүргийн эмнэлэгт хийж эхэлснээр иргэдэд эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ ойртуулж, чанар хүртээмжийг нь нэмэгдүүлэхийн сацуу лавлагаа шатлалын эмнэлгүүдийн ачааллыг багасгаж байгаад баяртай байна” хэмээн сэтгэгдлээ илэрхийлсэн юм.

Categories
гадаад мэдээ

Хорт хавар ба таргалалт

АНУ-ын Өвчлөлтийн хяналт, эмчилгээний төв(CDC)-ийн эрдэмтэд таргалалт хорт хавдар үүсгэж байгааг зарлалаа. Бидний судалгаагаар зарим зүйлийн хорт хавдар таргалалттай холбоотой үүсдэг болох нь тогтоогдлоо. Харин энэ тухай ихэнх америкчууд мэдэхгүй байгаа нь харамсалтай хэмээн тус төвийн орлогч захирал, доктор Энн Шухат мэдэгдлээ. Мөн тус төвийн доктор Лиза Ричардсон турах нь хорт хавдраас хамгаалах сайн арга гэж хэлжээ. Учир нь эдгээр эрдэмтдийн судалгааны явцад таргалалт 13 зүйл хорт хавдар үүсгэдэг болох нь тогтоогдож өнөөдөр энэ өвчинд 630 мянган илүүдэл жинтэй америк иргэн нэрвэгдээд байгаа юм байна. АНУ таргалалтаар дэлхийд тэргүүлдэг бөгөөд гурван хүн тутмын нэг нь илүүдэл жинтэй байдаг юм.

Г.АМАР

Categories
мэдээ нийгэм

160 гаруй ахмадад үнэ төлбөргүй үзлэг хийжээ

Олон Улсын Ахмадын баяр, Нийслэлийн өдрийг угтан Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын Тамгын газраас ахмадууддаа зориулсан олон арга хэмжээ зохион байгуулдаг уламжлалтай. Үүний нэг арга хэмжээг дүүргийн Тамгын газрын Нийгмийн хөгжлийн хэлтсээс санаачлан амжилттай зохион байгууллаа.

Тус хэлтсээс магадлан итгэмжлэгдсэн “Их зайсан” эмнэлэгтэй хамтран дүүргийн ахмад настнуудад хүндэтгэл үзүүлж урьдчилан сэргийлэх үзлэгийг үнэ төлбөргүй хийсэн юм. Нийт 160 гаруй ахмад настанд зүрх судас, дотор, ЭХО, шүдний их эмч, сувилагч нар үзлэг хийж, зөвлөгөө өглөө хэмээн Баянзүрх дүүргийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээллийн албанаас мэдээллээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Хотын дарга ОХУ-ын Элчин сайдтай уулзлаа

Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хот, ОХУ-ын нийслэл Москва хотын хооронд ах дүүгийн харилцаа тогтоосны 60 жилийн ой энэ жил тохиож байна. Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч С.Батболд түүхт 60 жилийн ойн баярыг тохиолдуулан Москва хотноо айлчлал хийх гэж байгаа юм. Айлчлалтай холбоотойгоор хотын дарга С.Батболд болон ажлын хэсгийнхэн ОХУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн Эрхт Элчин сайд Искандер Кубарович Азизовтой уулзлаа.

Уулзалтын үеэр айлчлалын үеэр зохион байгуулагдах үзэсгэлэн, арга хэмжээнүүдийн талаар болон хоёр хотын цаашдын харилцаа хамтын ажиллагааны талаар ярилцав. Түүнчлэн Владикавказ хотын Захирагч М.Хадарцевын хүсэлтийн дагуу БНМАУ-ын Баатар Исса Александрович Плиевийн хөшөөг Улаанбаатар хотноо босгох ажил эхэлсэн тухай мэдэгдсэн байна гэж нийслэлийн ЗДТГ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Хүн худалдаалах гэмт хэрэгтэй тэмцэх асуудал хариуцсан тусгай төлөөлөгчийг хүлээн авч уулзав

Улсын Дээд шүүхийн Эрүүгийн хэргийн танхимын тэргүүн Т.Уранцэцэг Европын аюулгүй байдал хамтын ажиллагааны байгууллагын Хүн худалдаалах гэмт хэрэгтэй тэмцэх асуудал хариуцсан тусгай төлөөлөгч, Элчин сайд Мадина Ярбуссинова тэргүүтэй төлөөлөгчдийг өчигдөр хүлээн авч уулзав.

Уулзалтад Улсын Дээд шүүхийн шүүгч Д.Эрдэнэбалсүрэн, Д.Ганзориг нар болон ЕАБХАБ-ын Хүн худалдаалах гэмт хэрэгтэй тэмцэх асуудал хариуцсан албаны ажилтнууд оролцлоо.

Европын аюулгүй байдал хамтын ажиллагааны байгууллагын Хүн худалдаалах гэмт хэрэгтэй тэмцэх асуудал хариуцсан тусгай төлөөлөгч нь хүн худалдаалах гэмт хэрэгтэй тэмцэх асуудлаар тус байгууллагыг улс төрийн түвшинд төлөөлдөг гол албан тушаалтан бөгөөд Гадаад харилцааны яамны шугамаар манай улсад ажлын айлчлал хийж байгаа ажээ.

Улсын Дээд шүүхийн Эрүүгийн хэргийн танхимын тэргүүн Т.Уранцэцэг хүн худалдаалах гэмт хэрэг нь улс дамнан үйлдэгддэг ноцтой гэмт хэрэг болохыг онцлоод энэ асуудлыг хариуцсан тусгай төлөөлөгч айлчилж байгаа нь дээрх гэмт хэрэгтэй тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх ажиллагааны эхлэл тавигдаж байгаагаараа ач холбогдолтой үйл явдал боллоо гэж үзэж байгаагаа мэдэгдэв.

Тусгай төлөөлөгч, Элчин сайд Мадина Ярбуссинова Монгол Улсын шүүхээр шийдэгдсэн хүн худалдаалах гэмт хэргийн үзүүлэлт харьцангуй цөөн байгаа болон шүүхийн тогтолцооны талаар, түүнчлэн шинэ Эрүүгийн хуульд тухайн төрлийн гэмт хэрэгт оногдуулахаар заасан ял шийтгэл, хохирогч нөхөн олговор авдаг эсэхийг сонирхон асууж байсан юм.

Танхимын тэргүүн Т.Уранцэцэг шүүхээс сүүлийн 5 жилийн байдлаар хүн худалдаалах гэмт хэрэгт ял шийтгүүлсэн үзүүлэлт болон шүүхэд ирсэн энэ төрлийн хэрэг бүрт хуульд заасан ялыг оногдуулж байгаа хэмээв. Мөн шүүх бол хууль хэрэглэдэг байгууллага болохыг онцлоод хохирогч баримтаа гаргасан тохиолдолд нөхөн олговор олгож байгаа гэлээ.

Түүнчлэн хүн худалдаалах гэмт хэргийн чиглэлээр Монголын шүүгчдийг сургалтад хамруулах асуудлыг хөндөн ярьсан юм.

Тусгай төлөөлөгч, Элчин сайд Мадина Ярбуссинова Танхимын тэргүүн Т.Уранцэцэгт өөрийг нь хүлээн авч уулзаж, сонирхсон асуултад нь бүрэн дүүрэн хариулт өгсөнд талархсанаа илэрхийлээд Монголын шүүгчдийг хүн худалдаалах гэмт хэрэгтэй тэмцэх болон бусад чиглэлээр сургалтад урьж, хамтран ажиллах болно гэдгээ илэрхийллээ.

Categories
гадаад мэдээ

Ирантай “муудна”

АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп Ираны эсрэг авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний тухай удахгүй танилцуулах гэж байна. Ираны эсрэг авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний иж бүрэн төлөвлөгөө ирэх долоо хоногт тодорхой болно гэж Цагаан ордны албан ёсны төлөөлөгч Сара Сандерс мэдэгдлээ. Үүнээс өмнө “Washington Post” сэтгүүл Трамп АНУ-д ашиггүй болсон гэх шалтгаанаар Ирантай хийсэн цөмийн үйл ажиллагаатай холбоотой бүх гэрээг хүчингүй болгох гэж байна хэмээн мэдээлж байсан билээ.Хэрэв ийм арга хэмжээ абвал 2016 оны нэгдүгээр сарын 16-наас хэрэгжиж эхэлсэн НҮБ, АНУ, ЕХ –ны Ираны эсрэг авсан эдийн засгийн хоригийг хүчингүй болгосон үйлдэл зогсож АНУ Ираны харилцаа хуучны дайсагнасан байдалд орно хэмээн ажиглагчид болгоомжилж байна.

Г.АМАР

Categories
мэдээ нийгэм

Орхон аймагт 640 хүүхдийн багтаамжтай сургууль ашиглалтад орлоо

Эрдэнэ багт шинээр баригдсан 640 хүүхдийн багтаамжтай 20 дугаар сургууль нээлтээ хийлээ. Энэ нь улсын хэмжээнд буй олон улсын стандартад нийцсэн жишиг гурван сургуулийн нэг юм.

Тус сургуулийн барилгыг барихад улсын төсвөөс 4.2 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийсэн бөгөөд гүйцэтгэгчээр нь “Тэнгэрийн тэмдэг” ХХК ажилласан байна. Тус сургуульд 1-12-р ангийн 21 бүлэгт 610 хүүхэд нэг ээлжээр хичээллэнэ. Тэд бүгд Эрдэнэ багийн хүүхдүүд юм. Барилга зургаан настнуудад зориулсан хичээлийн танхим, унтах, амрах, тоглох өрөөтэй. Хичээлийн 16 танхим, 6 кабинет, спорт, урлагийн зал, усан бассейнтай. Эрдэнэ багт ашиглалтад орж буй 20-р сургуулийн захирал Л.Очирсүрэн хэлэхдээ “Манай сургуулийн анги танхим, ширээ, сандал, сургалтын хэрэглэгдэхүүн, бие засах өрөөнүүд бүгд олон улсын стандартад нийцсэн. Ер нь бүх талаар хүүхдийн сурах, хөгжих таатай орчин болж чадна” гэсэн юм.

20 дугаар сургуулийн барилгын ажил 2014 эхэлсэн боловч хөрөнгө оруулалт зогссон шалтгаанаар ажил нь саатаад байсан.Тиймээс Эрдэнэт хотоос УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон О.Содбилэг болон орон нутгийн удирдлагууд Сангийн яаманд удаа дараа хүсэлт тавьснаар хөрөнгө оруулалт хийгдэж ийнхүү ашиглалтад орлоо. Түүнчлэн уг барилгын дулаан, цэвэр усны асуудлыг орон нутгийн төсвийн хөрөнгөөр шийдвэрлэсэн юм.

Нээлтийн үйл ажиллагааны үеэр аймгийн Засаг дарга хэлсэн үгэндээ энэ бол алслагдсан багт оршин сууж буй хүүхдүүдэд боловсролын үйлчилгээг чанартай хүргэх чиглэлээр хийж том ажил гэдгийг онцоллоо. Тус сургууль нь 60 гаруй багш, ажилтантайгаар үйл ажиллагаагаа явуулах юм.

Categories
гадаад мэдээ

Хагас мянган байлдааны нислэг

ОХУ-ын Агаар,сансрын зэвсэгт хүчин өнгөрсөн долоо хоногт Сирид 500 байлдааны нислэг хийж террористуудын 1.4 мянган байршилд цохилт өгчээ. ОХУ-ын Агаар, сансрын зэвсэгт хүчний дэмжлэгээр сүүлийн хоёр жилд Сирийн зэвсэгт хүчин газар нутгийнхаа 90 хувийг зэвсэгт дайчдаас чөлөөлөөд байна. Ингэснээр террористуудын мэдэлд Сирийн газар нутгийн 10 хувь л үлдлээ хэмээн ОХУ-ын БХЯ-ны албан ёсны төлөөлөгч, хошууч генерал Игорь Конашенков мэдэгдэв.

Г.АМАР