Categories
мэдээ нийгэм

Ирэх долоо хоногт шүлхийн хорио цээрийг цуцална

Нийслэлийн мал эмнэлгийн газраас мэдээлснээр шүлхийн хорио, цээр одоо ч үргэлжилж байна. Уг өвчнөөр өвчилсөн үхрийг устгаснаас хойш 28 хоногийн дараа хориог бууруулдаг журамтай юм. Тиймээс ирэх долоо хоногоос хорио цээрийг цуцлах гэнэ. Үүний дараа шүлхийн улмаас яг хэдий хэмжээний хохирол учирч, ямар зардал гарсныг нэгтгэх юм.

Малын гоц халдварт шүлхий өвчин энэ жил урьд өмнөхөөс илүү тархаж, Улаанбаатарын ойролцоо амьдардаг өрхийн мал хүртэл халдвар авсан. Өнгөрсөн наймдугаар сарын 25-ны өдөр Хан-Уул дүүргийн 10 дугаар хороо “Морингийн даваа”-ны задгайд иргэн Ц-гийн 14 толгой үхрээс хоёр үхэрт шүлхий өвчний шинж тэмдэг илэрч, Улсын мал эмнэлэг ариун цэврийн төв лабораторийн шинжилгээний дүгнэлтээр шүлхий өвчин болох нь батлагдсан тул хорио цээрийн дэглэм тогтоосон юм.

Дундговь аймгаас ирж, Морингийн даваа орчимд зусаж намаржсан айлыг шүлхийн вакцинд хамруулаагүйн малаас халдвар тархсан болохыг албаны хүмүүс тогтоосон.

Морингийн даваа орчимд 4х3 км талбайд тогтоосон хорио цээрийн дэглэмийг бууруулаагүй байхад нийслэлийн Сонгинохайрхан дүүрэгт мөн шүлхий өвчин гарсан.

Сонгинохайрхан дүүргийн 22 дугаар хорооны Шижирийн аманд оршин суудаг малтай иргэний 17 үхэр гэнэт үхсэн юм. Тэгвэл үхрээс авсан шинжилгээний сорилд мал, амьтны гоц халдварт шүлхий өвчин байгаа нь батлагдсан тул өвчин гарсан голомтод хорио цээрийн дэглэм тогтоосон билээ.

Categories
мэдээ цаг-үе

Гурван улсын багш нарын форум болов

Нийслэлийн тэргүүний 48 дугаар сургуулиас санаачилсан ОХУ-ын Буриад улс, БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ы ерөнхий боловсролын сургуулиудын багш нарын форум Монгол Улсад болж байгаа билээ. Нийт дал гаруй сурган хүмүүжүүлэгч оролцсон эл форумд Өмнөд монголоос 20, Улаан-Үд хотын арван багш оролцож байгаа аж. Сансарын 48 дугаар сургууль 132 багштайгаас дийлэнх нь эл форумд оролцож байгаа бол ӨМӨЗО-ы Шулуун хөх хошуунаас Цэнгэлт тэргүүтэй зургаан багш өчигдөр хүрэлцэн ирээд байлаа. БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ы Улаан хад аймгийн Хишигтэн хошууны Бяруу дахь монгол үндэстний дөрөвдэх бага сургуулийн хичээл-хүмүүжлийн эрхлэгч С.Хастуяа, ОХУ-ын Буриад Улсын Улаан-Үд хотын 43 дугаар сургуулийн захирлын нийгмийн ажилтны орлогч, буриад хэлний багш Аюушеева Ариюна Михайловна нартай уулзаж ярилцлаа.



С.Хастуяа: АМАР ТӨВШНИЙ ХИЧЭЭЛЭЭР СУРАГЧДЫГ БИЕ ДААЛГАЖ СУРГАДАГ

-Хастуяа та хэд дэх жилдээ багшилж байна?

-Би 2007 онд Өмнөд Монголын Үндэсний дээд зэргийн тусгай мэргэжлийн сургууль төгслөө. 2008 оноос багшилж одоо аравдахь жилдээ ажиллаж байна.

-монголчууд “хүн болох багаасаа, хүлэг болох унаганаасаа” гэдэг ард түмэн. Өмнөд монголд маань ямаршуухан арга барилаар хүүхдүүдээ сургаж байна?

-Манай сургууль Улаанбаатарын дунд сургуулиудыг бодвол өглөөнөөс орой болтол долоон цагийн хичээл ордог. Хятад, монгол, англи хэлний хичээлүүд, тооны ухаан, биеийн тамир, дуу хөгжим зэрэг олон хичээлийг ордог. Бас сурагчдын дур сонирхолд тохируулаад олон багш нарын авьяас чадварыг шавхсан хичээлүүдийг заана. Монгол Улсын 48 дугаар сургуультай харилцаа холбоотой дөрвөн жил ажилласнаар эднээсээ бас их зүйл сурч, туршлага суралцаж байна. Энэ сургалтаас манай орны багш нар маш өндөр үр ашиг олж байгаа.

-Олон гадаад хэлтэй, компьютерийн өндөр мэдлэг, боловсролтой хүн бэлдэхээс илүү хүнлэг хүн бэлдэх нь чухал гэх болж. Өмнөд Монголын боловсролын салбарт энэ талаар аль хэр анхаарч байгаа бол?

-Манайд моралийн болон амар төвшний хичээл орж байна. Моралийн гэхээр та ёс суртахууны хичээл гэж ойлгож байгаа байх. Хүүхдэд багаас нь биеэ даах чадвар суулгах хичээлүүд ч орно.

-Амар төвшний хичээл гэж ямар хичээл байна?

-Сурагчид гэртээ харих замдаа ч юм уу, хичээлийн завсарлагын үеэр ч юм уу, сургуулийн хүрээндээ биеэ яаж авч явах, ямар нэгэн аюул ослоос хэрхэн сэргийлэх тухай хичээл юм. Үүнийг ангийн багш нар сурагчдад нэг бүрчлэн зааж хэвшүүлдэг.

-Манай сургуулиудын хувьд зарим нь гурван ээлжээр ажиллаж оройны хорин цаг гэхэд тараагүй байх тохиолдол ч байна. Танай сургууль гэхэд хэдэн ээлжээр ажиллах вэ?

-Манай сурагчид өглөө 07.40-д хичээлдээ ирнэ. Арван таван минутын турш сургууль дээр цэвэрлэгээ хийнэ. Цэвэрлэгээ хийсний дараа дахин 15 минутын турш уртын уншлага хийдэг. Үдийн өмнө монгол хэл, хятад хэл, англи хэлний хичээл орно. Хичээл бүхэн 40 минутаар явагдана. Үдийн амралт 11.50-14.00 цаг хүртэл үргэлжилнэ. Үдээс хойш 14.30-17.30 хүртэл хичээллээд амарна. Үндсэндээ тийм ээлж гэж байхгүй л дээ. Гаригийн долоон өдөртөө хоёр өдөр амарна.

-Сурагчид чинь их л тавлаг суралцдаг юм байна. Төлбөр гэж байх уу?

-Төлбөр гэж ямар юмыг хэлж байна?

– Сурагчид чинь сургуульдаа мөнгө төлөх үү?

-Хичээлийн хэрэгсэл сурах бичгээс ямар ч төлбөр сурагчдаас авахгүй. Бүгдийг улсаас даана. Сурагчдад тийм шийтгэл хэзээ ч оногдуулдаггүй. Идэх хоол ундыг хүртэл төрөөс олгоно.

-48 дугаар сургуультай дөрвөн жилийн хугацаанд хамтран ажиллаж байгаа юм байна. манай сурагчдын онцлог юу байна?

-Монгол сурагчид багш нартайгаа маш илэн далангүй харилцдаг. “Монгол бахархал, өв соёл”-ын хичээл дээр сууж үзлээ. Энэ хичээл гэхэд зөвхөн дууны хичээл биш, ганцхан цагийн дотор маш олон зүйлийг сурч мэдэж байгаа нь анзаарагдлаа.

-Өмнөд монголд монгол хэлний яруу сайхныг бахархуулсан инжаннаши, на.сайнцогт, Артай, дулаан нарын уран үгсийн инжаанууд олноор мэндэлсэн. тэднийхээ зохиол бүтээлийг шавь нартаа аль хэр өвлүүлж байна?

-Манай Өмнөд Монголын Сургаан хүмүүжлийн төвөөс монгол хэлт зохиолч, яруу найрагчдын бүтээлийг монгол бичгээр дэвтэрлэн хувилж өгдөг. Нэгдүгээр ангиас их сургууль төгсөтлөө л бараг энэ өндөр зэрэглэлийн зохиолчдынхоо бүтээлийг уншиж судалдаг.

А.М.Арюуна: БУРИАДЫН ЗОХИОЛЧДЫН БҮТЭЭЛИЙГ АХЛАХ АНГИАС НЬ ОРДОГ

-Ариунаа багш та монгол Улсад ирээд гурван улсын форумд оролцож буйд баяр хүргэе.

-Би Монгол Улсад хоёр дахь удаагаа ирлээ. Эхний удаад худалдаа наймаа сонирхож ирж байсан бол өнөөдөр гурван улсын сургуулиудын форумд оролцож байгаадаа баяртай байна. Олон улсын “Цайны зам” фестивалийн хүрээнд манай Буриадын олон багш мэргэжилтнүүд Монгол Улсад ирж байдаг. Багш нар маань сурагчдаа авч их ирдэг л дээ. Бид сая ирээд Чингис хааныхаа үүсгэн байгуулсан эртний Монголын нийслэл Хархоринд очиж, жинхэнэ монгол малчин айлд зочилж, далай мэт сайхан сэтгэлийг бахадлаа.

Улаан-Үдийн 43 дугаар сургууль хэдэн сурагчидтай бол?

-Манай сургуулийн сурагчдын тоо жил бүр өсөж байдаг. Энэ жил гэхэд 954 хүүхэдтэй хичээллэж байна. Нийт 44 багштай.

-Танай сургуульд монгол сурагчид байна уу?

-Монгол сурагч одоогоор байхгүй байгаа.

-Та өөрийгөө буриад хэлний багш гэлээ. Сургалтын хөтөлбөр тань Оху-ынхаар явах уу, буриад хэлээр явагдах уу?

-Манай сургалтын бүх хөтөлбөр орос хэлээр явдаг. Буриад хэлийг л ганцхан буриадаар орно. Бусад нь бүгд ОХУ-ын боловсролын стандартын дагуу явна. Бүхий л албан ёсны зүйл оросоор явдаг даа.

-Буриад хэлээр зохиол бүтээлээ туурвисан намжил нимбуев, дондог улзытев, Амарсанаа улзытев гээд маш олон зохиолч яруу найрагчид бий. тэдний бүтээлүүдийг эх хэлээр нь заадаг болов уу?

-Тавдугаар ангиас есдүгээр анги хүртэл буриад хэлний үсгийн дүрмийн хичээл ордог. Есөөс арваннэгдүгээр анги хүртэл уран зохиолын хичээл орохдоо зохиолч, яруу найрагчдын бүтээлээс заана. Хичээлээс гадуурх уншлага ч ордог. Уран зохиолын хичээлийг долоо хоногт хоёр цаг заах хөтөлбөртэй.

-Аливаа эрдэм мэдлэгээс илүү хүмүүнлэг байх нь боловсролын мөн чанар гэж үе үеийн багш сурган хүмүүжүүлэгчид үздэг. Буриадын сургуулиудад энэ талаар ямар үзэл баримтлалтай байдаг бол?

-Манай сургуулийн бүх хичээлүүд хүмүүнлэгийн ухаантай холбогддог. Ганц сайхан шад шүлэг ч байсан тухайн хичээлд шигтгээ болгож холбож өгдөг. Хөгжмийн хичээл орсон ч л аль сайхан бүхнийг шингээж өгөхийг боддог.

Та аль сургууль төгсссөн билээ?

-Улаан-Үд хотдоо дунд сургууль төгсөөд Багшийн сургуульд элсэн суралцаж, Буриад улсын их сургуулийг дүүргэсэн дээ.

Гэрэл зургуудыг Г.БАЗАРРАГЧАА

Categories
мэдээ нийгэм

Миний Их “сургууль”

Төрөлх сургууль МУИС-ийн маань 75 жилийн ой болж байна. Ээлээ өгсөн МУИС юугаа бахдан дурсахын сацуу энэхүү эрдмийн уурхай руу хөтөлсөн, тэнд байраа олоход минь хүргэсэн, хожмын өдөр сургуулиараа бахархан овоглоход дэм өгсөн олон “их сургууль”-иудыг мартахын аргагүй.

МУИС хүнийг өөрийгөө олоход хамгийн их тусалдаг сургууль санагддаг. Гэхдээ чамайг олж өгөх гэж, хүмүүжүүлэх гэж ер оролдохгүй, харин чамайг өөрөө өөрийгөө олтол нь зөнгөөр нь орхино. Яг л ус үзээгүй баахан багачуудыг бөөнөөр нь шидчихсэн тэнгис шиг. Эрэг дээр зогсох багшид аврах цагираг үгүй, харин живэхгүй гэж үзэж тарах нэгэнд “Уухайс, даллаад сэл, ингэ тэг” гэж заах мэт. Тэгээд угаасаа сэлэх чадваргүй хэсгийг нь хаялгаараа гаргаж хаясаар явна. Ингээд нэг өдөр та нар сэлж сурлаа, одоо задгай далайд гар гээд үүд гарцаа нээх шиг…

Тиймээ, би их сургуульд олон хичээл заалгасан, их ч юм сурсаан, гэхдээ намайг хөтөлбөрөөсөө илүү МУИС нь өөрөө хичнээн их өөрчлөн боловсруулж хувиргасныг их хожуу анзаарч билээ. Социализмын хатуу өдрүүдэд ч гэсэн хана туурганаас нь эрх чөлөөний үнэр ханхалсан, багш нарынх нь лекцнээс нам засгийн байр сууриас гадна “ өөрийн гэсэн байр суурь” цухалзсан, хонгил танхимаас Ц.Дамдинсүрэн тэргүүтэй сэхээтний“сэхээтний төөрөгдөл”-д холбогдсон зоригт үгс сонсогдох шиг болсон газар байж билээ. Анх тэнд Г.Дэлэг багшийн амнаас “Хиагтад байсан 10,000 гаминг, 400 партизан хөөсөн гэдэг худлаа ш дээ. 1000 орос цэрэг лам дээл өмсөөд дайрсан ш дээ. Уг нь нууц юм байгаа юм. Гэхдээ сэтгүүлч болох улс мэдэж байхад зүгээр”… гэж сонсоод хэсэгтээ л хөшиж байсан…Их сургуулийн надад өгсөн хамгийн анхны “диплом” бол эрх чөлөөний мэдрэмж байлаа…Монголын ардчилсан хувьсгалын эхний цог нь МУИС-ийн багш нар, тэдний анд нөхдийн дугуйлан байсан билээ. Тиймээ, МУИС хүнд “Чи бол хүн, одоо өөрийгөө ол” гэж хэлж өгдөг, ойлгож чадаагүй бол хаялгаараа шидчихдэг далай юм.

…МУИС-ийн түүхийг хүн бүхэн мэдэх тул жаахан алгуурлая. Харин их сургууль тойрсон их “сургууль” болсон орчин, үйл явдал, хувь хүмүүсийн тухай яриандаа эргэж оръё.

НЭГ. ТУГ БОЛСОН АХ НАР

Хязгаар нутгийн бяцхан сум найман жилийн сургуультай. Хөх дээлтэй хөвүүд, ногоон дээлтэй охид нь зөвхөн зун, намрын дулаан цагт л формоороо гоёно. Сумынхаа нэрийг ч өөрийн дүрмээр “Шүлүүстэй” гэж бичдэгсэн. Хэн ч үл анзаарам тийм л хөдөө, тийм л багачууд. Гэхдээ бидэнд туг болсон сайхан ах нар байжээ. Хэрвээ тэд л миний мөрөөдлийн дарцгийг дэрвүүлж, хүсэл зорилгын туг болтол дэрвүүлээгүй бол… гэсэн нэгэн эргэлзээ надад байдаг.

Миний балчир насны бяцхан мөрөөдөлд салхи оруулж тэнд байсан өчүүхэн дарцгийг дэрвүүлсэн хүн бол Доржжигээ гэдэг хүүхэд байжээ. Манай сумын, бүр манай голын тэр ах биеэ даан уншиж, тоо бодож сураад, нэгдүгээр ангид суулгүй шууд гуравт ч билүү ороод, тэгснээ бас хэдийг ч билээ алгасаад сурсан, онц сурлагатан. Өнөө таван жилд арван жилийн ажил хийсэн гавшгайч энэ тэр шиг ч гэмээр юм уу. Манай гэрийнхэн тэр хүүг бахдан, бахдан ярих зуураа намайг “чи яах бол” гэсэн харцаар ширтэж байсныг би анзаардагсан. Надад төрсөн анхны итгэл мөрөөдөл, туг тэр ах байсан. Учир нь тэр өөр хаанахынх ч биш, манай айл саахалтын хүүхэд байсан юм. Чи хаана төрсөн, хэн байх нь хамаагүй, хүсвэл чи цойлон гарч чадна гэж тэр хүүхэд анх хэлсэн ажгуу. Би үсэрч дүүлж чадаагүй ч гэсэн, хэрвээ чамд хүсэл мөрөөдөл, чин зорилго байгаа бол “зогсож байгаа газар бүхэн чинь гараа мөн” гэж балчирхан ухаандаа тэр үед төсөөлсөн бололтой. Хожмоо “Механик Жигээ” нэртэй болсон тэр ахын жинхэнэ нэр Г.Доржжигжид. Хууччуул түүнийг “Найм төгсгөөд техникумд явалгүй, аймгийн 10 жилд орсон бол юм дуулгах хүүхэд байсан” гэлцдэгсэн. Тийм ч байсан байж магадгүй. Ямар ч байсан эгэл боргил “ахмад” болсон тэр хүн хоньчин бяцхан хүүгийн хүсэл мөрөөдлийн дарцгийг анх дэрвүүлсэн үлгэр дууриалтан мөн билээ.

Миний хүсэл мөрөөдлийн дарцгийг туг болтол дэрвүүлсэн өөр ах нар байлаа. Тэд бол оюутан болсон ах нар.Манай бяцхан сумын, бяцхан сургуулиас бяцхан гэхээргүй тооны хүүхдүүд гадаадад сурна. Манайхан тэднээрээ их бахархана аа. Хэзээ нэг цагт тэдэн шиг болох юмсан гэж цөмөөрөө л мөрөөдөж явсан биз ээ.

Тэдний заримынх нь дүү нар манай ангид, заримынх нь дээд, доод ангид байх. Маньтайгаа л улаан хацартай жаал байсан нөхдүүд нэг өдөр цав цагаан ах болчихсон хүрээд ирдэгсэн. Арзайж байдаг үснүүд нь намирсан гоё халимаг болсон үзэгдэнэ. Манай нутагт үзэгдээгүй чемодан, мань огт харагдаагүй зурагтай цамц энэ тэр бол жичдээ.

Манай ангийн Г.Амарбатын ах Цэдэн гээд хүүхэд бүр оросоос цаашаа Унгар улсад дээд сургуульд явсан юм. Дүүдээ бичсэн захиаг нь бид тойрч суугаад уншина. Нэг захиандаа, шинэ жилээр оюутнуудын дунд маш сонин тэмцээн зохиосон тухай өгүүлсэн байж билээ. Тэр нь шөнөөр гарч байшингийн дээврээс амьд тагтаа барьж ирэх даалгавар байж. Оюутан залуус хэрхэн хөглөж явж, тагтаа барьж ирснээ нүдэнд харагдтал бичсэн тэр захиа шөнөжин миний толгойд эргэлдэж, газар газраас тэнд ирсэн азтай аавын хүүхдүүдийн хөл хөгжөөнт амьдрал нүдэнд харагдсаар улмаар зүүд болон үргэлжилсэнсэн.

Манай ангийн Ж.Паньдийжунайгийн ах Дашдорж бас орост сурна. Ирсэн сургаар нь ангийнхаа найзтай уулзах гээл очно. Ангийнхаа найзтай уулзах ч юу байхав, гадаад явсан ахыг нь харж шүтэх гэж л явна. Үзэгдээгүй гоё чемодан дээрээ латин үсэг наагаад, нэрээ бичснийг үсэглэж ядан уншив. Нэг их олон ах биш ч томорч байна гэж жигтэйхээн. Бараг л хичээл номоо сайн давтаж байгаа биз дээ гэх маягийн юм хэлээд цаашаа тоож харах ч юм биш.Гэхдээ тоохгүй байхынхаа хэрээр сүрлэг, хүндлэм. Одоо энэ УИХ-ын Тамгын газарт байгаа нөхөр ш дээ.

Бас Цэрэндүгэр гээл ах орост байлаа. Б.Жигжидсүрэн гээд уриалгахан ах бас Зөвлөлтөд сурдаг байлаа.Манай ангийн Раднаабазарын ах юм. Тоогоо бодож чадахгүй туслаач гээд очиход жигтэйхэн уриалгахан ханддагсан. Би ч бушуухан бодуулж аваад явмаар байхад мань хүн ойлгуулчих санаатай их тайлбарлана аа. Нэг тийм сайхан ах байсан.Бас манай доод ангийн Галсанцэрэнгийн ах Шараваа гээд Зөвлөлтийн оюутан. Одоо энэ орон нутгийн сонины холбоо ч билүү гээд яваа С.Шаравдорж гэж хүн.

Өөр нэг содон ах байлаа. Германд сурдаг гээд. Хүүхдүүдийн дунд тарсан домог ёсоор бол нэг их сурлагатай хүүхэд байгаагүй гэнээ. Эхлээд ТМС( одоогийн МСҮТ)-д орсон гэнэ. Тэндээсээ л цоорсон юм байх. ТМС –ээ онц төгсгөсөн чинь Техникум (одоогийн коллеж)-д урилгаар оруулсан юм байх. Тэхээр нь бас онц сураад явж, техникумаа онц төгсгөсөн учраас Германы дээд сургуульд явсан гэнэ. Домог үнэн эсэхийг мэдэхгүй ч гэсэн, хүн хичээл зүтгэлийг хүссэн цэгээсээ эхлүүлж болно гэдэг итгэлийг бидэнд тэр ах үлдээсэн юм. Норовсамбуу билүү, нэр нь бараг мартагджээ.

Бидний нүдэн дээр тэд хувирч, цоо шинэ хүн болон өөрчлөгдөж байгаа нь сонин. Далдхан сэтгэлд “би ч ингэж өөрчлөгдөж яагаад болохгүй билээ” гэсэн гэнэхэн мөрөөдөл асч, даалимбан шарваар, монгол бахиаль хоёроо ичингүйрэн ширтэж тонгойдогсон. Гэхдээ л тэднийг ирж байгааг харах тоолонд л далдхан хүслийн оч бадарсаар, нэгэн цагт унтаршгүй түүдэг болон дүрэлзсэн билээ. Өөр өөрийн хувь заяаны эрхээр амьдралын харгуйгаар одсон ч гэсэн хүүхэд насны минь хүсэл мөрөөдлийн дарцаг, орь насны итгэл үнэмшлийн туг явсан ах нар минь. Та нар надад мөрөөдлийн жигүүр ургуулж өгсөн билээ. Та нарыг харах тутам, бодох тутам холын холд одох хүсэл төрж, хүслээ дагаад даль жигүүр ургаж эхлэх шиг байдагсан. Унтаа хэвтсэн хоньчин хүүг та нар сэрээсэн юм. Хэрвээ та нар байгаагүй бол гэж би заримдаа боддог, бодох тусам энэ тухай бичмээр болдог оо.

Он жилүүд улирсаар, туг болсон сайхан ах нарын маань сэтгэлийн гүнд дэрвүүлж өгсөн тэр дарцаг намайг МУИС-ийн хаалга рүү хөтөлж хүргээд, хүүхэд насны гэгээн өдрүүдтэй хамт Шүлүүстэйн бяцхан сууриндаа үлдсэн юм. Тэнд намайг өөр хүмүүс, өөр туг, үзэл санаа хүлээж байсан юм. Тэр сургуулийн маань 75 жилийн ой тохиож байгаа хэрэг.

Харин ах нар маань хэн нэгний амьдралд гэгээ нэмж, туг болон дэрвэж явснаа огт анзаарахгүйгээр эгэл жирийн амьдарсаар үлджээ. Туг өөрийгөө хардаггүй гэнэм…

Үргэлжлэл бий

Categories
мэдээ нийгэм

Өглөгт охин одтой, хар бич өдөр

Аргын тооллын аравдугаар сарын 12, Бархасвадь гариг. Билгийн тооллын 22, Өглөгт охин одтой, хар бич өдөр. Өдрийн наран 7:12 цагт мандан, 18:19 цагт жаргана. Тухайн өдөр хулгана жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба үхэр, луу, хонь, нохой жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай ханд. Эл өдөр найз нөхдийг түшиж элдэв үйлийг түргэн бүтээх, бүтээл туурвил эхлэх, бизнэс эхлэх, цар ихтэй үйлийг эхлэх, бясалгал хийх, доодсыг асран өглөг, хандив өргөх, сүм дуганыг сэргээх, бүжиг наадам хийх, цэцэрлэг байгуулах, урлан бүтээхэд сайн. Хувцас эсгэх, шинэ хувцас өмсөх, зөвлөгөө хийх, гөлөг тэжээхэд муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, луу, могой, хонь, нохой болой. Хол газар яваар одогсод зүүн урагш мөрөө гаргавал зохистой.

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эд, эдлэл, идээ, ундаа олно.

Categories
мэдээ нийгэм

Нэрт нийлэлч Б.Цэнддоогийн Миний Их “сургууль” нийтлэл хэвлэгдлээ

“Өдрийн сонин”-ы пүрэв гаригийн дугаар 16 нүүрээр хэвлэгдэн, захиалагчдадаа хүрлээ. Энэ өдрийн дугаарт гарсан нийтлэл, сурвалжлага, ярилцлага, мэдээ мэдээллээс онцолж, тоймлон хүргэж байна.

Манай сонины тэргүүн нүүрнээс “Улстөрчид нүүрс тээвэрлэлтийг гартаа атгаж байхад төмөр замаар нүүрс гаргана гэж горьдоод ч хэрэггүй” хэмээх сурвалжлагыг хүлээн авч уншаарай.

УИХ-ын гишүүн Д.Пүрэвдоржтой цаг үеийн асуудлаар хийсэн сонирхолтой ярилцлагыг Улс төрийн II нүүрнээс уншаарай.

Өдрийн сонин”-ы нийтлэлийн бодлогыг тодорхойлж байдаг, нийгмийн нэгэн залуур чиг болж байдаг Баримт, үзэл бодлын гуравдугаар нүүрт нэрт нийтлэлч Б.Цэнддоогийн Миний Их “сургууль” хэмээх нийтлэл нийтлэгдлээ.

Эрчим хүчний яамны Бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга Д.Чимэддорж: “Монголын баруун бүс нутаг импортын эрчим хүчнээс ангижирна” гэжээ ярилцлагыг VI нүүрнээс уншаарай

Манай сонины уламжлалт багш нүүрт Эцэг эхчүүдийн холбооны тэргүүн, эдийн засгийн ухааны доктор Д.Дуламсүрэнтэй ярилцсан ярилцлага хэдлэгдлээ.

Монголын сайхан хоолойт бүсгүйчүүдийн төлөөлөл болсон “Voice” хамтлагийн дуучин Д.Отгонжаргалтай ярилцлаа 13 дугаар нүүрнээс унших боломжтой.

Дэвжээ буландаа Улсын харцага Б.Бат-Өлзийг урьж оролцууллаа.

Эдгээр болон бусад мэдээллүүдийн дэлгэрэнгүйг уншихыг хүсвэл дараах линкээр бүртгүүлнэ үү. https://admin.dnn.mn/plugins/news/login/

Эдгээр болон бусад цаг үеийн мэдээ мэдээлэл, ярилцлагуудыг “Өдрийн сонин”-ы баасан гаригийн дугаараас уншаарай.

Эрхэм уншигч та, манай сонины өнөөдрийн дугаарыг “Монгол шуудан” компанийн нийслэл Улаанбаатар дахь 35 салбар, “Түгээмэл” шуудан, “Улаанбаатар”, “Скай” шуудангийн салбаруудаас очиж авч болох ба сонин борлуулах бүхий л цэгүүд, Хэвлэлийн биржээс худалдан авах боломжтой юм. Мөн “Мөнгөн завъяа” дахь сонин борлуулах цэг, Сансрын үйлчилгээний төв дэх сонин борлуулах цэг, Хан-Уул дүүргийн 19 дүгээр хорооллын үйлчилгээний төвд байрлах сонин борлуулах цэг, Саппорогийн “Миний дэлгүүр” дэх сонин борлуулах гол гол цэгүүдээс худалдах авч болохыг дуулгая. “Өдрийн сонин”-ы өөрийн байранд ирж худалдан авч бас болно.

“Өдрийн сонин”-той холбоотой бүхий л мэдээллийг Мэдээлэх эрхийн утас 19001987-гоос лавлаж болох ба захиалга өгөхийг хүсвэл 9911-2954, 8811-1375 дугаарт холбогдоно уу. Хэрэв цахим хэлбэрээр нь захиалахыг хүсвэл 88071920 дугаарт холбогдож дэлгэрэнгүй мэдээллийг лавлаарай.

“ӨДРИЙН СОНИН” ӨГЛӨӨ БҮХЭН ТАНТАЙ ХАМТ

Categories
мэдээ нийгэм

Эрмитаж дахь монголын түүх, соёлын өв дурсгалуудын үзэсгэлэнг Улаанбаатар хот болон бусад улс орнуудад гаргана

Гадаад харилцааны сайдын үүрэг гүйцэтгэгч Ц.Мөнх-Оргил ОХУ-ын Эрмитажийн музейн дорно дахины хэлтсийн тэргүүлэх зэргийн эрдэм шинжилгээний ажилтан, “Алтан орд”-ны куратор М.Г. Крамаровскийг 2017 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдөр хүлээн авч уулзан, Эрмитажийн музейд хадгалагдаж буй монголын түүх, соёлын холбогдолтой өв дурсгалуудын үзэсгэлэнг Улаанбаатар болон ОХУ-ын зарим хот, цаашлаад Зүүн Европын улс орнуудад гаргах тухай асуудлаар санал солилцлоо.

Уулзалтын үеэр үзэсгэлэнг 2019 оны хоёрдугаар улиралд зохион байгуулах, бэлтгэлийг эртнээс хангах, үзэсгэлэнгийн үеэр монголын хувийн цуглуулагчдын холбогдох цуглуулгаас дэлгэн үзүүлэх зэрэг асуудлыг хөндөн ярилцав.

Монголын уран бичлэгээр (калиграф) бичиж үлдээсэн хамгийн эртний дурсгалын нэг болох “Чингисийн чулууны бичиг”, алтан, мөнгөн “Гэрэгэ” зэрэг манай улсын түүх, соёлын нэн ховор өв, дурсгалууд хадгалагдаж байдаг Эрмитажийн музейтэй хамтран ажиллах, хамтарсан үзэсгэлэн гаргах нь хоёр улсын соёлын харилцаа, хамтын ажиллагаанд чухал ач холбогдолтой арга хэмжээ болохыг уулзалтын үеэр сайд Ц.Мөнх-Оргил тэмдэглэв.

Түүнчлэн, Эрмитажийн музейд хадгалагдаж буй Монгол Улсын гадаад харилцааны түүхтэй холбогдох архивын материал, үзмэр зэргийг хуулбарлан ашиглах, “Казанийн Кремль” музейгээс санаачлан 2018 оны 11 дүгээр сард зохион байгуулах Алтан орд ба Крымийн түүхийн сэдэвт үзэсгэлэнд монголын тал хамтран оролцох зэрэг асуудлуудаар санал солилцов.

Categories
мэдээ нийгэм

Газар чөлөөлөлтийн асуудлыг шийдвэрлэж, бүтээн байгуулалтын ажлыг хугацаанд нь дуусгана

Нийслэлийн Засаг даргын орлогч П.Баярхүүгээр ахлуулсан ажлын хэсэг Газар чөлөөлөлтийн асуудлаас шалтгаалан саатаад байгаа авто зам барилгын ажлын явцтай танилцлаа. БНХАУ-ын Засгийн газрын хөнгөлөлттэй зээлээр хэрэгжиж байгаа Замын цагдаагийн газрын ойролцоо гүүрэн гарц барих төслийн ажил Үндэсний соёл амралтын хүрээлэнгийн газар чөлөөлөх асуудлаас шалтгаалан саатаад байгаа юм. Засаг даргын орлогч П.Баярхүү гүйцэтгэгч компанийханд газар чөлөөлөх асуудлаар тохиролцоонд хүрч, ажлыг эхлүүлнэ гэж хэллээ. Сонгинохайрхан дүүргийн 18 дугаар хороо, Үйлдвэрчний эвлэлийн гудамжнаас Мах импексийн авто зам хүртэлх замын ажлыг эсэргүүцэн зогсоогоод байсан 61 дүгээр байрны иргэдтэй ажлын хэсгийнхэн уулзаж, тус байрнаас 3 метрийн зайтай барихаар тохиролцоонд хүрэв. СХД, 1 дүгээр хорооллын арын замаас Үйлдвэрчний эвлэлийн гудамж руу Москва хорооллын араар холбох шинэ замын траст орсон газрыг яаралтай чөлөөлөх үүргийг Газрын албанд өгч, траст бага зэрэг өөрчлөлт оруулан ажлыг хугацаанд нь дуусгахаар шийдвэрлэлээ. Хан-Уул дүүрэг, Зайсангийн авто замаас Зайсан толгойн урдуур Богд уулын арын авто замтай холбогдох 2,4км авто замын барилгын ажлын явц 90 хувьтай байгаа бөгөөд “Газрын үр шимт” ХХК-ийн ашиглах зөвшөөрөлтэй газар чөлөөлтийн асуудлаас 130м орчим замын ажил саатаад байгаа юм. Ажлын хэсэг газар яаралтай арга хэмжээ авч газар чөлөөлөлтийн асуудлаас саатаад нийтийн эзэмшлийн зам барилгын ажлыг хугацаанд нь дуусгах үүргийг хариуцсан албан тушаалтнуудад өглөө. Ажлын хэсэгт Нийслэлийн Авто замын хөгжлийн газрын дарга Ж.Тогтохбаяр, орлогч дарга Г.Баттогтох, Зам барилгын хяналтын хэлтсийн дарга Б.Бум-Эрдэнэ, Засвар ашиглалтын хяналтын хэлтсийн дарга Б.Цэрэнсодном, НГА-ны орлогч дарга Б.Загдсамбар, НЗЦГ-ын дарга Б.Эрдэнэбат болон бусад албаны хүмүүс оролцлоо. 2017 онд Нийслэлийн төсөв, Нийслэлийн замын сан, Хөгжлийн банкны санхүүжилт болон гадаад зээл гэсэн дөрвөн эх үүсвэрээр авто зам, замын байгууламжийн 39 төслийг хэрэгжүүлж байгаа юм. Нийт ажлын явц 90 хувьтай байгаа бөгөөд газар чөлөөлөлтийн асуудлуудыг шийдвэрлэж, бүтээн байгуулалтын ажлыг хугацаанд нь дуусгахыг зорьж байна гэж Нийслэлий Авто замын хөгжлийн газраас мэдээллээ.

Categories
мэдээ улс-төр

Зон олны намын даргаар П.Очирпүрэвийг бүртгэлээ

Зон олны намын шинээр сонгогдсон намын даргыг бүртгүүлэх тухай тус намаас гаргасан хүсэлтийг Улсын Дээд шүүх 2017 оны 10 дугаар сарын 11-ний өдөр хэлэлцлээ.

Зон олны намын Бага хурал 2017 оны 09 дүгээр сарын 23-ны өдөр хуралдаж, Э.Одбаярыг өөрийнх нь хүсэлтээр намын даргын ажлаас чөлөөлж, П.Очирпүрэвийг намын даргаар сонгосон байна.

Намын даргыг шинээр сонгосон Зон олны намын ажиллагаа Үндсэн хууль, Улс төрийн намын тухай болон бусад хуулийг зөрчөөгүй, тухайн намын дүрмийн зохицуулалтад нийцсэн хэмээн Улсын Дээд шүүх үзэж, хүсэлтийг ханган, улс төрийн намын улсын бүртгэлд өөрчлөлт оруулахаар шийдвэрлэлээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Автотээврийн үндэсний төв өвөлжилтийн бэлтгэл ажлыг олон нийтэд танилцуулна

Автотээврийн үндэсний төвөөс “Өвөлд бид бэлэн” нэгдсэн өдөрлөгийг маргааш Сүхбаатарын талбайд зохион байгуулах аж. Уг өдөрлөгт “Автотээврийн менежментийг сайжруулах жил”-ийн хүрээнд хийсэн үйл ажиллагаа болон хийж хэрэгжүүлсэн ажлуудынхаа талаар мэдээлэл өгч, сурталчлах, өвөлжилтийн бэлтгэл ажлыг олон нийтэд нээлттэй танилцуулна.

Өдөрлөгт ЗТХЯ, АТҮТ болон улс, хот хоорондын зорчигч тээврийн үйлчилгээ эрхлэгч 22 аж ахуйн нэгж байгууллагын төлөөлөл оролцох юм. Энэ үеэр улс, хот хоорондын нийтийн зорчигч болон ачаа тээвэр, шуудан, жуулчин тээвэрлэлтийн үйлчилгээний талаар мэдээлэл, техникийн хяналтын үзлэг оношилгооны талаар зөвлөгөө өгөх юм. Мөн нийтэд хууль бус тээвэрлэлтийн талаар сэрэмжлүүлэг мэдээлэл өгөх, тээврийн хэрэгслийн улсын дугаар олгох, шилжилт хөдөлгөөний бүртгэл, даатгал, албан татвар хураах, мэргэшсэн жолоочийн шалгалт авах, лавлагаа өгөх зэрэг арга хэмжээг зохион байгуулах аж.

Categories
мэдээ нийгэм

Охид, эмэгтэйчүүдийн нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд, эрхийн асуудлаар НҮБ-аас Монгол Улсын Засгийн газарт өгсөн зөвлөмжийн хэрэгжилтийн явцыг үнэлнэ

Өсвөр насны охидын нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд, эрхийн асуудлаар НҮБ-ын Гэрээний хороодоос Монгол Улсын Засгийн газарт өгсөн зөвлөмжийн хэрэгжилтийн явцыг үнэлэх, мэдээлэл цуглуулах, дүн шинжилгээг Монгол Улсын Хүний эрхийн Үндэсний Комисс 2017 оны есдүгээр сараас эхлэн Ажлын хэсэг байгуулан хийж эхлээд байна.

Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Хүн амын сантай байгуулсан хамтран ажиллах санамж бичгийн хүрээнд охид, эмэгтэйчүүд, тэр дундаа эмзэг бүлгийн (насанд хүрээгүй, ядуу, тусгай хэрэгцээт, алслагдсан бүсэд амьдарч буй, биеэ үнэлэгч гэх мэт) охид, эмэгтэйчүүдийн нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд, эрхийн асуудал, жендэрт суурилсан хүчирхийллийн асуудлаар Монгол Улсын Засгийн газарт НҮБ болон түүний гэрээний хороодоос өгсөн зөвлөмжийн хэрэгжилтийн явцыг үнэлэх зорилгоор холбогдох төрийн болон төрийн бус байгууллагуудаас мэдээлэл цуглуулж, дүн шинжилгээ хийж байгаатай уялдуулан хүүхэд хамгааллын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төр, иргэний нийгмийн байгууллагын төлөөллийг Хүний эрхийн үндэсний комиссын дарга Ж.Бямбадорж хүлээн авч уулзлаа.

Хүний эрхийн үндэсний комисс 2017 оны 9-10 дугаар сард Дорноговь аймаг, Замын- Үүд боомт, Эрээн хот, Орхон, Булган аймагт ажиллаж эмэгтэйчүүд, охидын нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанар, хүртээмж, хүүхдийн эсрэг бэлгийн мөлжлөг, хүчирхийлэл, биеэ үнэлдэг эмэгтэйчүүд, хөгжлийн бэрхшээлтэй охид, эмэгтэйчүүдийн эсрэг бэлгийн хүчирхийлэл, нөхөн үржихүйн эрхийн зөрчил, өсвөр насны охидын төрөлт, эхийн эндэгдэл, түүний шалтгаан статистик мэдээлэл зэргийг судалж, дүн шинжилгээ хийсэн бөгөөд хүүхдийн эрхийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг дээрх байгууллагуудтай мөн энэ чиглэлээр хамтран ажиллах, харилцан мэдээлэл солилцохоор боллоо.

Энэхүү судалгаа нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Эмэгтэйчүүдийг алагчлах бүх хэлбэрийг устгах тухай конвенц, Хүүхдийн эрхийн тухай конвенц, Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн эрхийн тухай конвенц зэрэг Монгол Улсын нэгдэн орсон олон улсын гэрээ болон бусад хууль тогтоомжоор баталгаажуулсан охид, эмэгтэйчүүдийн нөхөн үржихүйн эрүүл мэндийн асуудлаар ахиц дэвшил гаргах, эрхийг нь баталгаатай эдлүүлэх, НҮБ болон түүний гэрээний хороодоос өгсөн зөвлөмжийг хэрэгжүүлэх, тодорхой үр дүнд хүргэхийн тулд холбогдох байгууллагуудаас авсан мэдээлэл, тайлан, судалгаанд дүн шинжилгээ хийж, дүнг Монгол Улс дахь хүний эрх, эрх чөлөөний байдлын талаарх 17 дахь илтгэлд тусгаж, шийдвэр гаргагчдаар тодорхой арга хэмжээ авахуулах зорилготой юм.