Month: August 2017

УИХ өнгөрсөн тавдугаар сард Зөрчлийн тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийж баталсан билээ. 1600 орчим зөрчлийг дээрх хуулиар зохицуулахаар болсон бөгөөд өнгөрсөн долдугаар сарын 1-нээс хууль хэрэгжиж эхэлсэн. Гэвч иргэд өдийг хүртэл хуулийн талаар, ямар ямар заалт орсон талаар тодорхой ойлголтгүй байгаа юм.

Тухайлбал, өнгөрсөн долоо хоногт “Есдүгээр сарын нэгнээс Зөрчлийн тухай хуулиар иргэний үнэмлэхээ хаявал 250000, жолооных 300000, төрсний гэрчилгээ 80000 төгрөгөөр тус тус торгохоор болж байгаа юм байна” гэх утга бүхий мэдээллүүд хөврөв. Гэтэл Зөрчлийн тухай хууль есдүгээр сарын нэгнээс биш өнгөрсөн долдугаар сарын нэгнээс хэрэгжиж эхэлсэн. Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас энэ мэдээллийг үгүйсгэж байна.

Тус хуулийн 15 дугаар бүлгийн 24 дүгээр зүйл. Иргэний улсын бүртгэлийн тухай хууль зөрчих гэсэн хэсэгт ийн заажээ.

1. Тогтоосон хугацаанд иргэний улсын бүртгэлд бүртгүүлээгүй бол хүнийг хорин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

2. Иргэний үнэмлэх, энгийн гадаад паспорт, улсын бүртгэлийн гэрчилгээг барьцаалсан, барьцаалуулсан, зориуд гэмтээсэн бол хүнийг хорин таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг хоёр зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

3. Дипломат болон албан паспортыг барьцаалсан, эсхүл зориуд гэмтээсэн бол хүнийг хорин таван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг хоёр зуун тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

4. Иргэний улсын бүртгэлийн талаар тогтоосон журам зөрчсөн бол хүнийг гучин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг гурван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

-ЭНЭ ХУУЛИНД 17 БҮЛЭГТ ХАМААРАХ 1600 ТӨРЛИЙН ЗӨРЧИЛ ТУСГАЖЭЭ-

17 бүлэгт хамаарах 1,600 гаруй төрлийн зөрчлийг тусгасан уг хуулийн төслөөс иргэдийн түгээмэл гаргадаг зөрчлүүд болон түүнд холбогдох 15 торгуулийг та бүхэнд хүргэж байна. Хуулийнд торгуулийн нэг нэгжийг 1000 төгрөг байхаар заажээ.

1. Суралцагчид сэтгэл санааны дарамт үзүүлсэн, эсхүл мөнгө өгөх, ном, бүтээгдэхүүн худалдаж авахыг тулгасан, эсхүл хуульд заагаагүй төлбөр, хураамж авсан бол хүнийг хорин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг хоёр зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

2. Олон нийтийн газар, авто зам, орон сууцны орчны газар, гудамж, талбайд бие зассан, эсхүл нус, цэр, тамхины иш, хог хаясан бол хүнийг арван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

3. Хүний биед хохирол учруулахгүйгээр халдаж зодсон бол хүнийг нэг зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

4. Гэр бүлийн хүчирхийллийн талаар хуулиар хүлээсэн мэдээлэх үүргээ биелүүлээгүй бол хүнийг тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

5. Нийтийн зориулалттай орон сууцанд шөнийн цагаар бусад оршин суугчдын амгалан тайван байдлыг алдагдуулсан бол хүнийг нэг зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг нэг мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

6. Ашиг олох зорилгоор шоо, хөзөр, бусад эд зүйл ашиглан үр дүнг нь урьдчилан төсөөлөх боломжгүй, аз туршиж тоглодог мөрийтэй тоглоом зохион байгуулсан бол хүнийг тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

7. Хог хаягдлыг зориулалтын цэгээс бусад газарт хаясан бол учруулсан хохирол, нөхөн төлбөрийг гаргуулж хүнийг гучин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг гурван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

8. Усны тоолуурын битүүмжлэл, байрлал, холболтыг дураараа өөрчилсөн бол учруулсан хохирол, нөхөн төлбөрийг гаргуулж хүнийг гучин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг гурван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

9. Согтууруулах ундаагаар шагнаж урамшуулсан, эсхүл цалин хөлс орлуулж олгосон, эсхүл төрийн өмчит, эсхүл төрийн өмчийн оролцоотой аж ахуйн нэгж, улсын, эсхүл орон нутгийн төсвөөс санхүүждэг байгууллагын хөрөнгөөр согтууруулах ундаа худалдан авсан бол зөрчил үйлдэхэд ашигласан эд зүйл, хэрэгсэл, хууль бусаар олсон хөрөнгө, орлогыг хурааж хүнийг хорин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг хоёр зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

10. Ашиг орлогоо нэмэгдүүлэх зорилгоор эмчийг эм, эмнэлгийн хэрэгсэл худалдах, үр дүнгээр урамшуулах, түүнтэй адилтгах үйл ажиллагаанд оролцуулсан бол зөрчил үйлдэхэд ашигласан эд зүйл, хэрэгсэл, хууль бусаар олсон хөрөнгө, орлогыг хурааж, учруулсан хохирол, нөхөн төлбөрийг гаргуулж хүнийг нэг зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг нэг мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

11. Хүний нэр төр, алдар хүнд, хуулийн этгээдийн ажил хэргийн нэр хүндийг гутаан доромжилсон худал мэдээллийг нийтэд дэлгэсэн, эсхүл мэдээллийн хэрэгсэл, нийтийн сүлжээгээр тараасан бол хүнийг хоёр мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг хорин мянган нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

12. Зам, эсхүл замын байгууламж дээр автомашин угаах, худалдаа наймаа хийх зэргээр замын хөдөлгөөний аюулгүй байдалд сөргөөр нөлөөлөх үйл ажиллагаа явуулсан бол учруулсан хохирол, нөхөн төлбөрийг гаргуулж хүнийг тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

13. Согтууруулах ундаа, мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодис хэрэглэсэн эсэхийг зохих журмын дагуу шалгуулахаас зайлсхийсэн бол тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийг нэг жилийн хугацаагаар хасаж хүнийг дөрвөн зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

14. Хуурамч улсын бүртгэлийн дугаар бүхий тээврийн хэрэгслээр замын хөдөлгөөнд оролцсон бол гурван сарын хугацаагаар жолоодох эрхийг хасаж хүнийг тавин нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг таван зуун нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

15. Тээврийн хэрэгсэл жолоодох үед хөдөлгөөнт утас хэрэглэсэн бол жолоочийг арван нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгоно.

Энэ зун хур бороо ороогүйн улмаас газрын чийг багасаж, нийт нутгаар гандуу, хуурайшилт ихтэй байгаа билээ. Өнгөрсөн долдугаар сарын сүүлээр зарим нутгаар бороо орсон ч хөрсөнд чийг өгөх хэмжээнд хүрээгүй байна. Харин наймдугаар сарын эхээр төв болон, баруун аймгуудын нутгаар хүчтэй аадар бороо орж, өвс, ургамал бага зэрэг өнгө зассан. Гэвч одоогийн байдлаар нийт нутгаар гантай байна. Хуурайшилт, хэт халалтаас болж манай нутгийн хойд хэсгээр гарсан ой хээрийн түймэр одоог хүртэл бүрэн унтраагүй байгааг Онцгой байдлын газраас мэдээлсээр буй. Ган гачгаас болж манай улс ирэх намар ургац хураалтынхаа 40 гаруй хувийг алдах нөхцөл байдал үүсээд байгаа хэмээн салбар яамнаас мэдээлж байсан. Мөн нийт нутгаар өвс, ногооны гарц муу байгаагаас болж, бог, бод мал төдийлөн тарга тэвээрэг авч чадаагүй байна. Үүнээс болж малчид ирэх өвлийн зуднаас болгоомжилж, хэдэн малаа борлуулж эхэлсэн. Энэ мэт цаг агаарын нөхцөл байдлаас шалтгаалсан олон асуудал шил дараалан үүссээр байна. Иймд энэ сард нийт нутгаар цаг агаар ямар байх талаар тодрууллаа.

Энэ сард баруун аймгуудын нутгаар агаарын температур 15-21 хэмийн дулаан байх ба сарын сүүлээр хур бороотой гэнэ.Тухайлбал Баянхонгор, Говь-Алтай, Ховд, Увс, Завхан, Баян-Өлгий зэрэг баруун аймгуудын нутгаар энэ сарын 20-ноос эхэлж сэрүүсэх төлөвтэй байна. Алтай, Хангайн уулархаг нутгаар шөнөдөө 3 хэм дулаанаас -2 хэм хүйтэн, хөрсөн дээр -1-6 хэм хүрч цочир хүйтэрнэ.

Харин энэ сарын 15-наас нутгийн зүүн хэсгээр буюу Хэнтий, Сүхбаатар, Дорнодын тал нутгаар,сарын сүүлчээр ихэнх нутгаар дуу цахилгаантай бороо орж, уулархаг нутгаар хур тунадас орох төлөвтэй байна.

Төвийн бүс нутгаар энэ сарын агаарын температурын дундаж нь Хөвсгөл, Архангайн нутаг, Булганы зүүн, Өвөрхангайн баруун хойд хэсгээр 11-15 хэм, Сэлэнгэ, Төв аймгийн нутаг, Өвөрхангайн ихэнх, Булганы баруун, Хөвсгөлийн өмнөд хэсгээр 16-21 хэм дулаан буюу Хөвсгөл, Булганы хойд, Сэлэнгийн баруун хойд хэсгээр уур амьсгалын дунджийн орчим, бусад нутгаар дунджаас харицангуй дулаан байх нь ээ. Энэ сарын 15-наас Орхон-Сэлэнгийн сав нутгаар шөнөдөө 15-20 хэм, өдөртөө 28-33 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 11-16 хэм, өдөртөө 25-30 хэм хүрч халах аж. Дээрх нутгаар энэ сарын сүүлчээр дуу цахилгаантай бороо орох ба борооны өмнө салхи түр зуур ширүүсч түр зуур 16-18 м/с хүрэх төлөв гарчээ.

Э.МӨНХ