Month: February 2017

Дорноговь аймаг дахь Цагдаагийн газар,
БНХАУ-ын Эрээн хотын цагдаагийн газрын удирдлагууд энэ сарын 17-нд
Сайншанд хотод уулзалт хийлээ.Уулзалтаар хоёр талын байгуулсан “Харилцан
ойлголцлын санамж бичиг”-ийн хүрээнд 2016 онд хэрэгжүүлсэн ажил, арга
хэмжээ цаашид хамтран ажиллах талаар ярилцсан байна.

Монголын хүүхдийн оюун санааны үндэс, үгийн урлагийн эрдэнэсийн санг
бий болгох зорилгоор Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор зохион
байгуулсан үлгэр зохиох уралдаанд шалгарсан үлгэрүүдийг эмхэтгэн
бүтээсэн “Чингисийн билиг сургаалт үлгэр” номын нээлт өнөөдөр
Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Иргэний танхимд боллоо.

Уг номыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Монголын хүүхдийн
соёлын сан, “Аргун” монгол контент үйлдвэрлэгч хамтран хэвлүүлсэн байна.
Төрийн соёрхолт хүүхдийн зохиолч Ж.Дашдондогийн санаачилгаар энэ ажил
төсөл болон хэрэгжжээ.

“Чингисийн билиг сургаалт үлгэр” ном нь зөвхөн уншаад зогсохгүй орчин
үеийн дэвшилтэт технологи, ухаалаг утастай хослуулан ашиглах олон ид
шидтэйгээр бүтээгджээ. Тухайлбал, хүүхдүүд ухаалаг утсыг номтойгоо
хослуулан номынхоо нүүр хавтсан дээр 3D байдлаар монгол гэрийг барих
аргачлалыг сурах юм. Мөн арын хавтсан дээрээс “Чоно ба долоон ишиг”
хүүхэлдэйн жүжгийг бүрэн эхээр нь видео хэлбэрээр үзэх боломжтой.

Бичиг үсэг хараахан сураагүй байгаа балчир хүүхдүүд гар утсаа ном
руугаа чиглүүлэн үлгэрийн аудио хэлбэрийг сонсох боломжтой. Арын хуудсан
дээр үлгэрийн баатруудаа будаж болно.

Ийнхүү “Чингисийн билиг сургаалт үлгэр” нь уншдаг, ярьдаг, сонсдог, үздэг, буддаг ном болсон байна.

Номын нээлтийн ёслолд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга
Ц.Баярсайхан, дэд дарга Б.Нэргүй нар оролцлоо. Ёслолыг нээж Монгол
Улсын Ерөнхийлөгчийн зөвлөх Р.Болд хэлэхдээ “Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн
ивээл дор их эзэн Чингис хааны билиг сургаалд үндэслэсэн хүүхдэд
зориулсан үлгэр зохиох уралдаан зарласныг та бүгд мэдэж байгаа.

Тус уралдаанд үлгэр зохиож идэвхтэй оролцсон бүх хүмүүсийг энэ
танхимд өнөөдөр бид урьсан. Та бүхэн өнөөдөр Төрийнхөө ордонд хүрэлцэн
ирсэнд их баяртай байна. Үлгэр зохиох уралдаанд хот, хөдөөнөөс 9-90
насны нийт 75 хүний 100 гаруй бүтээл ирсэн. Бид шүүгчдийн зөвлөл
байгуулж, шилдэг бүтээлүүдийг шалгаруулаад 21 зохиогчийн 23 бүтээлээр
шилдэг үлгэрийн номыг бүтээж, өчигдөр шөнө хэвлэлтээс авч, өнөөдөр бэлэн
болгож та бүхний гарт хүргэж байна” гэлээ.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Ц.Баярсайхан энэ үеэр
хэлсэн үгэндээ “Хүрэлцэж ирсэн та бүгдийн энэ өдрийн түмэн амгаланг эрж
мэндчилж байна.

Монголчууд бид удахгүй цагаан сарын шинийн нэгнээ угтан золгож, төрт
ёсны сайхан уламжлал, нүдэлчдийн тээж ирсэн энэ сайхан баяраа тэмдэглэх
гэж байна. Энэ сайхан баярын босгон дээр Их эзэн Чингис хааны сургаалын
дор бүтээгдсэн үлгэрийн цомгийг нээж байгаадаа туйлын баяртай байна.

Өвөг дээдэс маань үр ач нартаа зуун зууныг дамжуулан, мянга мянган
үлгэр өгүүлж ирсэн. Бид хүүхэд байхдаа нутгийн настан буурлуудаас, эмээ
өвөөгөөсөө, аав ээжээсээ ам дамжсан олон домог, үлгэр, туулийг сонсож,
түүгээр хүмүүжиж, байгаль, цаг уурын хүнд бэрхшээл, нүүдлийн соёл
иргэншил, ахуйтайгаа холбоотой эртний баатарлаг туульс, Чингис хаан,
Гэсэр, Жангарын баатарлаг түүхийг сонсож хүмүүжсэн.

Тэр үеийн телевизээр “Үлгэрийн танхим”, “Боролдойн цаг” зэрэг
нэвтрүүлгийг бидний болоод бидний доод үеийнхэн сонсож, хүсч хүлээж
ирсэн. Ийм цаг үеийг бид туулж ирсэн. Үлгэр сонссон хүүхдийн хүмүүжил
зөв чиг хандлагатай болдог. Үлгэрийнхээ хүрээнд хүүхдийн ухаан тэлж,
түүнийг баяжуулан ярьж, эмээ өвөө, аав ээжийнхээ ярьсан үлгэрийг
бусдадаа ярьдаг, ийм түүхтэй.

Монголчуудын оюуны чадамж дэлхийд гайхагдаж байгаагийн нэг суурь нь
бид аман түүх, үлгэр, домог туулийг цээжээр мэддэг, цээжилдгийн үр шим
байдаг болов уу гэж бодож байна.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газраас үлгэр тууль хийгээд ер нь
биет болон биет бус соёлын өвөө хадгалах, хамгаалах, өвлөх, өвлүүлэх,
сурвалжлах, сурталчлахад ихээхэн анхаарч ирсэн. Энэ ажлын нэг жишээ нь
Монголын хүүхдийн оюун санааны үндэс болохуйц, үгийн урлагийн эрдэнэсийн
сан бий болгох зорилгоор Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор зохион
байгуулсан “Чингисийн билиг” сургаалд үндэслэн үлгэр зохиох уралдаанд
шалгарсан шилдэг бүтээлүүдээр туурвисан “Чингисийн билиг сургаалт үлгэр”
номын нээлтийг хийж байгаа үйл явдал юм.

Энэхүү уралдаанд 9-90 насны 70 орчим хүн оролцож, 100 гаруй бүтээл
ирүүлснээс мэргэжлийн хүмүүсээс бүрдсэн шүүгчдийн зөвлөл ажиллаж,
шалгарсан үлгэрүүдийг мэргэжлийн түвшинд засч сайжруулах, номын эх
болгон бэлтгэх ажлыг гүйцэтгэсэн. Энэ бол бас амаргүй, нэлээд төвөг
бэрхшээлтэй, олон хүний хүч хөдөлмөр, оюун санааны үр дүнд бүрэлдсэн
ажил байлаа.

Энэ дашрамд “Чингисийн билиг” төслийг санаачлагч, өнгөрсөн онд Төрийн
соёрхол хүртсэн, Соёлын Гавьяат зүтгэлтэн хүүхдийн зохиолч Ж.Дашдондог
гуай үнэхээр сэтгэл зүрхнээсээ ажилласан. Тийм учраас хүүхдийн зохиолч,
Төрийн соёрхолт Ж.Дашдондог гуайдаа талархал илэрхийлье.

Их хааны суу билгийн ивээлд бүтсэн монгол үлгэрийн цоморлиг ийнхүү
анх удаа хэвлэлтээс гарч өнөөдөр бид нээлтийг нь хийж байна. Энэ ажил
цааш цаашаа өргөжиж, улам олон билиг сургаал гарч, өнөөдрийн орчин
цагийн электрон хөгжил, бусад зүйлтэй нийцэж, мянга мянган хүүхдийн
сэтгэл зүрхэнд хүрч, энэ үлгэрт гарсан баатруудынхаа жишээгээр манай
хойч үе өсч бойжиж, хүмүүжиж явна гэдэгт итгэлтэй байна.

Үүн дээр суурилаад энд оролцож байгаа хүмүүс маань хүүхдийн зохиол,
хүүхдийн чиглэлтэй, хүүхдийн хүмүүжил рүү хандсан үлгэр домгийг илүү
олон туурвиасай. Орчин цагт электрон тоглоомд донтох, компьютерт өвчлөх
зэрэг олон бэрхшээл биднйиг тойроогүй, дайрч байгаа энэ үед номд
шимтэж, номд дурладаг, үлгэрт саатдаг ийм хойч үеэ хүмүүжүүлэхэд та
бүхний маань оролцоо их өргөн дэлгэр байгаасай гэж хүсч байна. Ингээд
энэ арга хэмжээнд хүрэлцэж ирсэн та бүгдэд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн
Тамгын газрын өмнөөс баяр хүргэж, амжилт хүсч байна. Баярлалаа” гэв.

Үүний дараа уралдаанд оролцсон зохиогчид, шалгарсан шилдэг бүтээлийн
зохиогчдод Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн өргөмжлөл, Ерөнхийлөгчийн Тамгын
газрын даргын батламжийг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга
Ц.Баярсайхан, дэд дарга Б.Нэргүй, Ерөнхийлөгчийн зөвлөх Р.Болд нар
гардуулан өгөв.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн өргөмжлөл, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын
даргын батламжийг “Авшиг, шившиг хоёрын үлгэр”-ийг зохиогч Зоригт,
“Алтан сургаалт гүнж” үлгэрийг зохиогч В.Амархүү, “Алтан үст үнэг”
үлгэрийг зохиогч сурагч Сүндэрмаа, “Ариун үйлст хүүгийн үлгэр”- ийг
зохиогч Цэрэнлхам, “Ачлал тусын хариу” үлгэрийг зохиогч Аззаяа нарын
зэрэг олон хүн гардан авсан юм.

Улсын баяр наадмыг зохион байгуулах комиссоос өргөн мэдүүлсэн саналыг үндэслэн Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж ХYII жарны улаагчин гал тахиа жилийн босгон дээр зарлиг гаргаж олон жил хурдан морины уяа сойлго тааруулж улсын хэмжээний наадмуудаас түрүү, айраг авсан нэр бүхий уяачдад улсын цол хүртээлээ. Уяачдын цолыг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж өнөөдөр Төрийн ордонд гардууллаа.

Эдгээр хүмүүс дотор ХХААХҮ-ийн сайд, Өвөрхангай аймгийн Есөнзүйл сумын уугуул П.Сэргэлэн багтаж байв. Тэрбээр Ерөнхийлөгчөөс Монгол Улсын алдарт уяач цолыг гардан авлаа.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж уяачдад цол гардуулсны дараа хэлсэн үгэндээ “Та бүхний энэ өдрийн түмэн амар амгаланг айлтгая. Дээд ивээлээ хайрласан бичин жил улирч, буян хишгээ дэлгэх улаагчин тахиа жил айлчлан ирж байгаа энэ өлзийт сайн цаг дор нүүдлийн соёл иргэшлийн амин чухал дархлаа-адууны соёлыг өвлөн уламжилж, хадгалан хамгаалж, баяжуулан хөгжүүлж яваа хүндэт уяачид та бүхэндээ чин сэтгэлийн мэндчилгээ дэвшүүлж, хамгийн сайн бүхнийг хүсэн ерөөе.

Монголчуудын сүлд хийморь, бэлгэдэл молор эрдэнэ цагийн цаг, үеийн үед монгол хүнтэй хамт явж ирсэн. Тиймээс ч бид монгол хүнийг морин эрдэнэтэй нь цуг төрийн сүлдэндээ мөнхөлсөн. Монголчуудын баатарлаг түүх, бахархам амжилт адуутай холбоотой байдаг. Мориндоо мордсон монгол хүн түүхийг бүтээж, алдар суугаа мандуулдаг жамтай.

Гурван цагийн хэлхээнд үл алдрах их түүхийн алтан цулбуурыг морь уях эрдмээрээ өвлөж, монгол бахархлаа дархлан яваа хүмүүс бол манай уяачид, малчин түмэн юм.Түмний наадамд өргөсөн хүлгийн тань шандас, зон олноо цэнгүүлсэн золбоо хийморь, хүч хөдөлмөрийг тань үнэлж улсын цол хүртээлээ. Ажнай хүлгийг тань унаж хурдлуулсан хүүхдүүд, гэр бүлийнхэнд тань баяр хүргэе. Адууны соёлыг алдаршуулан дэлгэрүүлж Монгол түмнээ олон жил баярлуулж явахыг чин сэтгэлээсээ хүсч байна.

Хүүхдийн гийнгоо цээл, хүлгийн давхил төгөлдөр, уяачдын эрдэм төгс байг ээ. Сар шинэдээ сайхан шинэлээрэй” гэлээ.

2017 оны 2-р сарын 22-ны байдлаар гол нэрийн барааны үнийг өмнөх сартай харьцуулахад 5.0 хувь, өмнөх долоо хоногтой харьцуулахад 1.0 хувиар өссөн байна.

Махны дундаж үнэ: 2017 оны 2-р сарын 22-ны байдлаар хонины ястай махны үнэ өмнөх сараас 10.7 хувь, үхрийн ястай махны үнэ 12.5 хувь, үхрийн цул махны үнэ 6.2 хувь, ямааны ястай махны үнэ 7.6 хувиар өсч, адууны ястай махны үнэ 0.4 хувиар буурсан байна. Өмнөх 7 хоногтой харьцуулахад хонины ястай махны үнэ 3.0 хувь, үхрийн ястай махны үнэ 0.9 хувь, үхрийн цул махны үнэ 1.4 хувь, ямааны ястай махны үнэ 7.6 хувиар өсч, адууны ястай махны үнэ өөрчлөлтгүй байна. 2017 оны 2-р сарын 22-ны байдлаар 1 кг хонины /ястай/ мах дунджаар 6255 төгрөг, үхрийн /ястай/ мах 7620 төгрөг, үхрийн цул мах 8740 төгрөг, адууны /ястай/ мах болон ямааны /ястай/ мах 4625 төгрөгийн үнэтэй байв.

Гурилын үнэ: 2017 оны 2-р сарын 22-ны байдлаар гурилын үнийг өмнөх сартай харьцуулахад задгай 1-р зэргийн гурилын үнэ 0.7 хувиар буурч, савласан 2-р зэргийн гурилын үнэ 0.5 хувиар өсч, бусад гурилын үнэ өөрчлөлтгүй байна. Өмнөх 7 хоногтой харьцуулахад гурилын үнэ өөрчлөлтгүй байна.

Будаа, элсэн чихрийн дундаж үнэ: 2017 оны 2-р сарын 22-ны байдлаар цагаан будааны үнэ өмнөх сартай болон өмнөх 7 хоногтой харьцуулахад өөрчлөлтгүй байна. Элсэн чихрийн үнэ өмнөх сартай болон өмнөх 7 хоногтой харьцуулахад өөрчлөлтгүй байна.

Төмс, хүнсний ногооны дундаж үнэ: 2017 оны 2-р сарын 22-ны байдлаар төмс, хүнсний ногооны үнийг өмнөх сарын дундаж үнэтэй харьцуулахад хүрэн манжингийн үнэ 4.9 хувь, төмсний үнэ 1.2 хувиар өсч, луувангийн үнэ 6.2 хувь, байцааны үнэ 0.7 хувиар буурсан бол, сонгины үнэ өөрчлөлтгүй байна. Өмнөх 7 хоногийн үнэтэй харьцуулахад хүнсний ногооны үнэ өөрчлөлтгүй байна.

Сүү, өндөг, ургамлын болон цөцгийн тосны дундаж үнэ: 2017 оны 2-р сарын 22-ны байдлаар сүүний үнийг өмнөх сартай харьцуулахад савласан /1 литрийн/ сүүний үнэ 0.9 хувь, “Элекстер” /0.5 литрийн/ сүүний үнэ 9.8 хувь, задгай сүүний үнэ 1.5 хувиар өссөн байна. Өмнөх 7 хоногийнхтой харьцуулахад сүүний үнэ өөрчлөлтгүй байна. Өндөгний үнэ өмнөх сартай харьцуулахад 10.9 хувиар өсч, өмнөх 7 хоногтой харьцуулахад өөрчлөлтгүй байна. Ургамлын тосны үнэ өмнөх сартай болон өмнөх 7 хоногтой харьцуулахад өөрчлөлтгүй байна. Цөцгийн тосны үнэ өмнөх сараас болон өмнөх 7 хоногоос өөрчлөлтгүй байна. ҮСХ-ны Эдийн засгийн статистикийн газраас мэдээлэв.

Өнөөдөр Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан Норовын Алтанхуягийг дөрөв дэх удаагаа АТГ-аас дуудан байцаалаа. Тэрбээр энэ удаад ч гэсэн өөрийг нь Ерөнхимйлөгчид нэр дэвшүүлэхгүй гэсэндээ ийм увайгүй алхам хийсээр байна, аль хэдийн шалгаад шийдчихвэл шийдчих хугацаа өнгөрлөө хэмээн байр сууриа удаа дараа илэрхийлсээр байгаа юм.

Түүнээс энэ тухай тодруулахад, “Намайг АТГ-аас 3, 4 удаа байцаалт өгч гэж дуудаж байгаа нь энэ. Би өнөөдөр гурван зүйл хэлье.

Нэгдүгээрт: Н.Алтанхуяг гэдэг хүнийг Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшүүлчихгүй байх гээд үзээд байх шиг байна. Намайг Ерөнхийлөгч болчихвол хамаг хэрэг нь ил гарчих гээд байдаг айдастай хэсэг бүлэг хүмүүс бий. Тэд нар л иймэрхүү ажил хийгээд удаж байна. Энэ бол намайг Ерөнхий сайд байхаас хийж эхэлсэн ажил. Ямар ч үнээр хамаагүй намайг л зогсоох гээд байгаа юм. Ерөнхийлөгч болгохгүй гэсэн зорилготой хүмүүсийн ажил яваад байна.

Хоёрдугаарт: Би монгол түмнийхээ төлөө, монголынхоо хөгжлийн төлөө, монголчуудаа сайхан амьдруулахын төлөө төр засагт ажиллаж байхдаа чөмгөө дундартал зүтгэсэндээ. Би ганцаараа ч биш бид бүгдээрээ хамтраад зүтгэсэн. Төрд ажиллаж байхад надад улсын мөнгө төгрөг идэж уух нь битгий хэл, тийм бодол ч төрж байгаагүй. Мөнгө төгрөг идэж уусан зүйл байхгүй байхад яагаад намайг ноолоод байна гэхээр Н.Алтанхуягийг л мөнгө төгрөгтэй холбочих юмсан гэсэн хүмүүс төлөвлөгөөтэйгээр 6, 7 жил ноцолдож байна. Надаас угаасаа “но” илрэхгүй учраас хамаатан, садан хүмүүсийг маань шоронд хийж байна. Тэгээд тэднээс Н.Алтанхуяг юу хийсэн тэрийг хэл гэдэг тийм л утгагүй муухай юм байдаг. Дахин хэлэхэд надад үнэхээр идэж уусан зүйл байхгүй. Хэрэв надад “но” байсан бол өнөөдөр би энд зогсож байхгүй. Бүтэн 6, 7 жил өнгөрчихөөд байхад аль хэдийн шийдчихнэ шүү дээ”.

Гуравдугаарт:Бид уг нь 1990 оны ардчилсан хувьсгалыг хийлцэж явахдаа цөөхөн хэдхэн хүн баяжаад олон нийт нь ядуурдаг нийгмийн төлөө яваагүй. Би их сургуульд багшийн ажил хийж байхдаа монголчуудын сайхан амьдрах тэр нийгмийн төлөө, эрх чөлөөт нийгмийн төлөө явж байна гэж ойлгож байсан. Би уг нь АТГ-т Монгол Улсыг болохоо байлгачихаад байгаа бүлэглэлийн хулгай луйвар их байнагэдгийг олон удаа хэлж, бодитой баримтуудыг өгсөн ч шалгахгүй байгаа” гэлээ.

ШУА-ын Палеонтологи, геологийн хүрээлэнгээс өнөөдөр “Ажлын байрыг минь буцааж өгөөч” тайван жагсаал зохион байгуулав.

Тус хүрээлэнгийн байрыг Засгийн газрын 2016 оны тавдугаар сарын 23-ны 270 дугаар тогтоолоор Баянзүрх дүүргийн Прокурорын газарт шилжүүлжээ. Уг тогтоолыг хүчингүй болгох шаардлагыг Шинжлэх ухааны байгууллагуудын Үйлдвэрчний эвлэлийн нэгдсэн хорооноос Засгийн газарт хүргүүлсэн байна. Мөн Палеонтологи, геологийн хүрээлэнгийн 50 жилийн хугацаанд хуримтлагдсан Монгол орны геологи, палеонтологийн баялаг олдворуудыг байршуулах музей бариулах хөрөнгө зардлыг 2019 оны улсын төсөвт тусгах, ЗГХЭГ-ын дарга асан С.Баярцогтын оффшор дансанд нуусан валютыг нэн даруй хураан авч ШУА-ийн тэргүүлэгчдийн газар болон, харьяа хүрээлэнгүүдийн шинэ барилгуудыг бариулж эхлэхийг шаардсан ч хариу ирүүлэгүй байна. Тиймээс уг шаардлагын хариуг нэхэж өнөөдөр Палеонтологи, геологийн хүрээлэнгийн гадна талбайд тайван жагсаал зохион байгуулж байгаа аж. ШУА-ийн харъяа хүрээлэнгүүдийн 2000 гаруй эрдэмтэн энэ жагсаалыг дэмжиж буйгаа илэрхийлж, гарын үсэг зурсан байна.

Дээрх шаардлагыг биелүүлээгүй тохиолдолд Шинжлэх ухааны байгууллагуудын Үйлдвэрчний эвлэлийн нэгдсэн хорооноос ирэх сарын 10-нд “Үлэг гүрвэлийн цурхираан” жагсаалыг төв талбайд зохион байгуулах аж. Уг жагсаалд гарын үэсэг зурсан бүх эрдэмтэн оролцоно хэмээн Палеонтологи, геологийн хүрээлэнгийн ажилтан Г.Алтансүх хэллээ.