Month: November 2016

2017 оны төсөв батлагдсантай холбоотой Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн мэдээлэл хийж байна. Өчигдрийн хуралдаанаар ирэх оны төсвийг 88.5 хувийн саналаар баталсан. 2017 оны төсвийн төсөлд тусгаснаар Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого 6,160.2 тэрбум төгрөг буюу ДНБ-ий 23,3 хувь, нийт зардал 8,568.9 тэрбум төгрөг буюу ДНБ-ий 32.3 хувь болж, нэгдсэн төсвийн нийт тэнцвэржүүлсэн алдагдал 2,4 тэрбум төгрөгтэй гарсан.

Энэ талаар Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн “Тухайлбал “Насны хишиг” тэтгэврийг жилд хоёр удаа олгоно. 70-аас 75 настай хүн 85 мянган төгрөг, 80-аас 89 настай ахмадуудад 150 мянган төгрөг, 90-аас дээш настай ахмадууддаа 250 мянган төгрөгийг хоёр удаа олгохоор болсон. Хүүхдийн мөнгийг энэ жил болон ирэх жилүүдэд зорилтод бүлэгт нь өгнө. Харин 2019 оноос бүх хүүхдэд олгох ба өнгөрсөн жилүүдийн мөнгийг нь нөхөж олгоно. Төсвийн тодотголыг батлуулах үед Засгийн газраас шүүмжлэл дагуулсан нэг шийдвэр бий. Энэ нь тэтгэвэрт гарах үед нь нэг удаа олгодог байсан 36 сартай тэнцэх хэмжээний мөнгө өгдөг байсныг 12 сар болгосон явдал. Тэгэхээр бид намынхаа бүлгээр дахин хэлэлцэж ийм шийдвэр гаргах нь зохимжгүй юм байна гэж үзсэн” гэв.

Энэ үеэр Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн сэтгүүлчдийн асуултад дараахь байдлаар хариуллаа.

-Чуулганаар “Цалинтай ээж” хөтөлбөрийг хэлэлцэж байна. Энэхүү хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд ямар хэмжээний хөрөнгө шаардлагатай вэ. Мөн валютын ханш хяналтаас гарлаа. Монголбанктай Сангийн яам ойлголцож чадахгүй байна уу?

-“Цалинтай ээж” хөтөлбөрийг 2016 оны төсөвт хараахан суулгаж амжаагүй. Магадгүй ирэх жилийн төсвийн тодотголоор энэ асуудал яригдаж магадгүй. Засгийн газраас Монголбанкинд үүрэг өгдөг эрх мэдэл байхгүй. Валютын ханш сүүлийн өдрүүдэд огцом нэмэгдэж байгааг та бүхэн мэдэж байгаа байх. Үүнийг Засгийн газраас анхааралтай ажиглаж, хяналтаасаа алдахгүй ажиллаж байна. Гол бэрхшээл нь манай улсын валютын урсгал саарсантай холбоотой. Бидний зүгээс гадаадын санхүүгийн байгууллагуудтай энэхүү асуудлаар хэлэлцээр хийгээд явж байгаа. Энэ ондоо эхний үр дүн гарна. Валютын ханш энэ оны сүүлээр буцаад бууна.

-Гадаадаас авч буй зээл, тусламжийн талаар мэдээлэл өгөхгүй юу?

-Томоохон орнуудаас төсвийн дэмжлэг үзүүлээч гэсэн хүсэлт тавьж байгаа.

-Зээл аваад юунд зарцуулах вэ?

-Зөвхөн зээлээ дахин санхүүжүүлнэ. Өндөр хүүтэй зээлээ бага хүүтэй зээлээр солихгүй бол төсвийн зарлага үргэлжлээд байна. Тийм болохоор бид бодлогын өөрчлөлт хурдан хийх хэрэгтэй.

Э.МӨНХТҮВШИН

Өнөөдрийн үдээс өмнөх чуулганаар УИХ-ын гишүүн С.Чинзоригоор ахлуулсан ажлын хэсэг Малчин, хувиараа ажил эрхлэгчдийн нийгмийн даатгалыг нэмэгдүүлэх талаар хуулийн төслийг УИХ-д танилцуулж гишүүд асуулт асуулаа.

М.Билэгт: Малчидгүйгээр Монгол Улс явахгүй ээ. Зах зээлийн нийгэмд шилжээд 20 гаруй жил болсон энэ ороо бусгаа үед малчдын маань уйгагүй хөдөлмөрийн үр дүнд мал аж ахуйн салбар оршин тогтонсоор байна. Экспортод гаргаж байгаа бүтээгдэхүүний ихэнх хувь нь уул уурхай болсон ийм хүнд үед үр дүн гарсангүй. Ганцхан уул уурхайгаас хамааралтай байхаар ямар байдалд ордгийг бид харж байна. Бид долоо хоногт хоёр хоног амардаг бол малчид маань жилийн 360 хоногт ажиллаж байдаг. Тийм учраас энэ болгоныг маань бусад иргэд маань ойлгоосой. Малчид байхгүй бол монголчууд бид хямд мах, сүүгээр хангагдах боломжгүй юм шүү гэдгийг ойлгож эргэцүүлдэг байгаасай гэж бодож байна. Ингээд хуулийн төслийг оруулж ирж байгаа Засгийн газар болон гишүүддээ талархсанаа илэрхийлье. Малчдыг төрөөс бүх талаар дэмжих ёстой юм байна гэдгийг ойлгоосой гэж хэлж байна. Мал аж ахуй үйлдвэрлэлийн дүнд бий болсон хөнгөн үйлдвэрүүдээ сэргээх талаар төрөөс бодлогоор дэмжиж онцгой хандаасай гэж хүсч байна.

Ж.Батзандан: С.Чинзориг гишүүн хуулийн төсөл өргөн барисан байна. Засгийн газраас ирсэн саналуудын гол нь 2015 онд батлагдсан төрөөс тэтгэврийн шинэчлэлийн талаар хөтөлбөртэй зарим талаар нийцээгүй байна гэж бодож байна. Үүнийг онцгой анхаараарай. Малчдаа дэмжих асуудал бол үнэн. Тэдний амьдрал хүнд байгааг мэдэж байгаа. Ялангуяа бид бүгд малчдын хүүхэд учраас өвлийн хүйтэн, хаврын хавсарганд мал хариулах бол хэцүү гэдгийг мэднэ. Энэ бол сайн төсөл байна. Төслийн 3.1 дээр ярихад малчид таван хүүхэд гаргаад 35 нас хүрэхэд энэ болзлыг хангах юм байна. Гэхдээ малчдыг илүү их баялаг бүтээх, илүү их хөдөлмөрлөх төсөл байгаасай гэж хүсч байна. Энэ тал дээр хоёрдугаар хэлэлцүүлэг дээрээ анхаараасай гэж хүсч байна. Орчин үеийн технологийг ашиглаж яаж малчдын хөдөлмөрийг хөнгөвчлөх вэ гэдгийг бодох хэрэгтэй.

Хуучин шуурганд уруудсан азарга адуугаа уруудахад хоёр гурван хоног араас нь явах биш цахимаар мэддэг болох, чиптэй малыг хөгжүүлэх хэрэгтэй болж байна. Өмнө нь 20 адууг хоёр малчин хардаг байсан бол одоо 2000 адууг ганцхан хүн цахимаар хариулж болно. Тиймээс “цахим малчин” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх хэрэгтэй. Энд боломж байгаа шүү.

С.Чинзориг: Батзандан гишүүн үндсэндээ санал хэллээ гэж бодож байна. Малчдын тэтгэвэрт гарах насыг 5-р урагшлуулах тухай ярьж байгаа. Ажлынх нь хүнд байдлаас болоод таваар наашлуулж байгаа. 4-с дээш хүүхэд төрүүлсэн ээж 45 настайдаа тэтгэвэр гарахгүй ээ, 50 настайдаа л гарна. Малчнаар ажилласан жилийг нь 1.5-р нэмэгдүүлж тооцно. Хүүхдийнх нь тоогоор ажилласан жилийг нь нэмэгдүүлнэ. Элчин сайдаар ажиллаж байхдаа малчдын хөдөлмөрийн талаар үнэлгээ хийлгүүлж үзсэн. Дөрвөн зүйлээр тооцох ёстой гэсэн дүн гарсан байдаг.

Нэгдүгээрт өдөрт ажиллах цагийн уртыг тооцох ёстой, хоёрдугаарт мал маллах хугацааны хэдэн хувь нь байгалийн бэрхшээлтэй нөхцөлд гадаа өнгөрч байна вэ, гуравдугаарт механикжуулсан, биеийн хүч их шаарддаг хөдөлмөр юм. Дөрөвдүгээр онцлог нь байгалийн хатуу ширүүн нөхцөлд амь нас нь эрсдэх онцлогтой. Тиймээс эдгээрийг үндсэлж тэтгэвэрт гарах насыг 5-р наашлуулъя гэсэн асуудал орж ирж байгаа юм.

Д.Сарангэрэл: Малчдын насыг наашлуулахаар залуучуудын идэвх буурах вий гэж үзэж байна. Гэхдээ эерэг байдлаар хандаж байгаа. Эхчүүд 4 ба түүнээс дээш хүүхэд гаргасны төлөө орлого нь буурдаг байсан. Би энэ хуулийг санаачилсан 10 хүний нэг юм. Ер нь хүүхдээ харж байгаа эхчүүдийн нийгмийн даатгал тасардаггүй. Та нар популизм хийгээд байна уу гэсэн хардлага явж байна лээ цахим ертөнцөөр. Гэхдээ энэ нь ямар эхчүүдэд хүрч байгаа талаар С.Чинзориг гишүүн тайлбарлаад өгчихөөсэй гэж бодож байна.

О.ӨНӨР

УИХ-ын чуулганы хуралдаан эхэллээ. Хуралдаанаар УИХ-ын гишүүн С.Чинзоригоос өргөн мэдүүлсэн хоёр хуулийн төслийг авч хэлэлцэж буй юм. Харин үдээс хойш УИХ-ын гишүүн Д.Тэрбишдагвын асуулгын хариуг сонсоно гэдгийг хуралдааныг даргалагч хэллээ.

Одоо Нийгмийн даатгалын сангаас олгох, тэтгэвэр тэтгэмжийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэх хэлэлцүүлгийг хийж байна.

Эхчүүдийн хүүхэд төрүүлж өсгөсөн хөдөлмөрийг бодитой үнэлж нийгмийн баталгааг нь сайжруулах зорилгоор хүүхэд асарсан хугацааны нийгмийн даатгалын шимтгэлийг тасалдуулахгүй төлөх, шимтгэл төлсөн нийт хугацаан дээр төрүүлж өсгөсөн хүүхэд бүрийн тоогоор 1,5 жил нэмж тооцох, эхчүүдэд даатгуулсан хэлбэрээс нь үл хамааран адил хувь хэмжээгээр жирэмсний болон амаржсаны тэтгэмж олгох.

Малчдад хөнгөлөлттэй нөхцөлөөр өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох боломж олгох хууль эрх зүйн орчин бүрдүүлэх зорилгоор Нийгмийн даатгалын сангаас олгох тэтгэвэр тэтгэмжийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг боловсруулжээ. Мөн малчдын шимтгэл төлсөн жилийг нэмэгдүүлэн тооцож, эрт тэтгэвэр тогтоолгох эрх үүсэх юм.