Categories
мэдээ нийгэм

Туул голын эрэг дагуу амралт зугаалгын бүс байгуулна

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Э.Бат-Үүл “Туул голын эргийн дагуу амралт зугаалгын бүс байгуулах тухай” А/521 дүгээр захирамж гаргалаа. Захирамжаар Хан-Уул дүүргийн 11 дүгээр хорооны нутаг Туул голын эргийн дагуу Улаанбаатар хотын Захирагчийн Ажлын албанд 28 га газарт амралт зугаалгын бүс байгуулах зориулалтаар 15 жилийн хугацаатай газар эзэмших эрх олгов.

Газар эзэмших эрх олгосон Захирагчийн Ажлын албатай холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу газар эзэмшүүлэх гэрээ байгуулж, гэрчилгээ олгон, гэрээний хэрэгжилтэд хяналт тавьж ажиллахыг нийслэлийн Өмчийн харилцааны газарт даалгалаа.

Дээрх газарт мөрдөж буй архигүй цэнгээний газар ажиллуулах журмын дагуу хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулахыг Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын албанд, өдөр тутмын үйл ажиллагаанд хяналт тавьж ажиллахыг Мэргэжлийн хяналтын газарт, хэв журмыг сахиулж ажиллахыг Улаанбаатар хотын Цагдаагийн газар болон Хан-Уул дүүргийн Засаг дарга Ж.Ганхуягт тус тус даалгалаа.

Categories
мэдээ улс-төр

Хаврын ээлжит чуулганыг маргааш хаана

УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдааныг зургадугаар сарын 24-нд зарласан ч гишүүд ирээгүйгээс уг хуралдаан болоогүй юм. Харин өнөөдөр өглөө УИХ-ын Тамгын газраас зургадугаар сарын 28-ны өдөр Чуулганы нэгдсэн хуралдааныг хуралдуулахаар зарлалаа.

2016 ОНЫ 06 ДУГААР САРЫН 28-НЫ ӨДӨР ЧУУЛГАНЫ НЭГДСЭН ХУРАЛДААНААР ХЭЛЭЛЦЭХ АСУУДАЛ, ХУВААРЬ

Хуралдаан 09.00 цагаас эхэлнэ

  • Хууль, тогтоолын эцсийн найруулгыг сонсох;
  • Улсын Их Хурлын 2016 оны хаврын ээлжит чуулганы хаалт.
Categories
мэдээ цаг-үе

Эх орныхоо түүхий эдээр гоо сайхны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг “Гоо” брэнд

Хонины сүүл, чацаргана, халгай, ганга, эрдэнэшиш, жамц давс гээд монгол түүхий эдийг ашиглан олон нэр төрлийн гоо сайхны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байгаа “Гоо” брэндтэй танилцлаа. Сүүлийн үед “Гоо” брэндийн бүтээгдэхүүнд иргэд ам сайтай байх болжээ. Монгол хүний арьсны онцлогт тусгайлан зориулж, монгол түүхий эдээ ашиглан хийдэг тул манайхны арьсанд сайн тохирч байгаа гэнэ шүү. Тиймээс гоо сайхны бүтээгдэхүүнийг эх орондоо үйлдвэрлэж байгаа тус хамт олныд өнжлөө.

20 гаруй насны залуухан бүсгүй бидэнд үйлдвэрээ танилцуулсан нь тус брэндийн үүсгэн байгуулагч М.Гонгорсүрэн байлаа. Түүнийг ойр дотнын хүмүүс болон хамт олон нь Гоо гэж дуудна. Үйлдвэр рүү ормогц цэцэг, жимс, байгалийн тосны үнэр сэнгэнэх нь нэн таатай. Автомат машин техник ховор харагдав. Ажилчид гараар бүгдийг хийх аж. Хонины сүүл боловсруулж, халгай, ганга ургамлыг нүдэж бэлдэн, чацарганын тосоо гарган авч байна. Тавцангуудад бэлэн болсон бүтээгдэхүүнүүд өрөөстэй. Өнгө өнгийн чамин хийцтэй саван, бөмбөлгүүдийг хараад сэтгэл татагдахгүй байхын аргагүй. Бас тод өнгийн гоёмсог сав баглаа боодол бүхий олон төрлийн гоо сайхны бүтээгдэхүүнүүд өрөөстэй.

Хамгийн наана зогсож буй залуу бэлэн болсон бүтээгдэхүүний хаяг шошгийг хадна. Тэрбээр энэ үед “Бүсгүй” нэртэй эмэгтэйчүүдийн шингэн савангийн тайлбар шошгыг нааж байв. Тайлбар дээр нь чацаргана нь умайн хүзүүний цервицит, кольпит, үтрээний үрэвсэл, салст бүрхэвчийн гэмтлээс урьдчилан сэргийлдэг биологийн үнэт ургамал юм. Энэхүү шингэн саван нь ямар ч химийн хорт бодисгүй, цэвэр чацарганын тосоор, гар аргаар хийгдсэн зуун хувийн органик эмчилгээний, гоо сайхны бүтээгдэхүүн гэж бичжээ. Эмэгтэйчүүдийн эмзэг өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэх, анагаах зорилгоор долоо хоногт хоёроос гурван удаа хэрэглэвэл тохиромжтой гэж тайлбарласан байв. Мөн арьс арчилгааны гоо сайхны бүтээгдэхүүн олон нэр төрлөөр өрөөстэй. Үүн дотроос “Давирхай” арьс арчилгааны цуврал бүтээгдэхүүн анхаарал татав. Энэ бүтээгдэхүүн нь хуурай, холимог, эмзэг мэдрэмтгий арьстай бүсгүйчүүдэд тохиромжтой аж. “Гоо” брэндийг үүсгэн байгуулагч Гоо нь энэхүү бүтээгдэхүүний тухайд “Юу ч хэрэглэсэн эмзэгшээд, хуурайшаад, харшлаад, үрчлээ үүсэх гээд байвал энэ бүтээгдэхүүнийг нэг удаа хэрэглээд үзээрэй” хэмээн тайлбарлалаа. Тагийг нь онгойлгоод үзтэл зуныг санагдуулам, мод, давирхайн үнэр сэнгэнэх аж. Бас “Лаванда” цэцгийн хандтай биеийн тос, “Борголжин” тэжээлийн маск гээд арьс арчилгааны олон нэр төрлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байна. “Борголжин” тэжээлийн маскны тухай тайлбарлахдаа “Амттанаар арьсаа хооллож байгаагаас ялгаагүй. Халх голын зөгийн цэвэр балтай учир арьсыг чийгшүүлж, нөсөө толбыг бүдгэрүүлэн, тэжээл өгч, арьсны цангааг тайлах үйлчилгээтэй. Зөгийн бал нь С аминдэмээр баялаг тул давхар цайруулна. Бас какао орсон. Эртний Египетийн хатад гоо сайхандаа какаог ихээр ашигладаг байжээ. Хуурайшилт, нөсөө толбын эсрэг хамгийн үр дүнтэй бүтээгдэхүүнд тооцогддог байна. Шоколадыг монголоор “Боргол” гэдэг шүү дээ. Тиймээс ийнхүү “Борголжин” маск гэж нэрлэсэн” гэж тайлбарлалаа. Бас гангатай үсний цацлага, зөгийн балтай нүүрний скраб, чацарганатай сүүн шингэн, чацарганатай нүүрний утлага, чацарганатай шингэн саван гээд төрөл төрлөөрөө байна. Мөн үсний тоник, нүүрний тоник гэх мэт 30 гаруй төрлийн органик бүтээгдэхүүнийг гар аргаар үйдвэрлэж байгаатай танилцлаа.

Хэрэглэгчдэд хамгийн их хүрсэн бүтээгдэхүүний нэг бол ванны бөмбөлөг аж. Бөмбөлгүүд нь арьсыг булбарай зөөлөн болгон, гуужуулан, целлюлит шатааж, ядаргаа тайлах үйлчилгээтэй гэнэ. Цэнхэр бөмбөлөг нь гаатай, ногоон нь модны хандтай, ягаан нь сарнайн хандтай, шар нь нимбэгтэй, улбар шар нь чацарганатай, саарал нь шавартай буюу харшлын эсрэг үйлчилгээтэй аж. Усанд ороод өөрөө задран гайхалтай сайхан үнэр гаргадаг гэлээ. Монгол орны өвөрмөц тогтцод бий болсон хлор корбонат, гидрокорбонат, натри, хүхэрт устөрөгч гэх мэт 1000 гаруй төрлийн эрдэст шаврыг тусгай аргаар боловсруулж жамц давстай хослуулан харшлын эсрэг энэхүү ванны бөмбөлгүүдийг хийжээ.

“ГОО” БРЭНДИЙН БҮХ БҮТЭЭГДЭХҮҮНД ЯМАР Ч ХИМИЙН БОДИС ОРООГҮЙ ГЭВ

М.Гонгорсүрэн “Би энэ брэндийг бий болгохоос өмнө мэдээж бусад бүсгүйчүүдийн адил гадаадын үнэтэй гоо сайхны бүтээгдэхүүнийг хэрэглэдэг байлаа. Ялангуяа манай охид эмэгтэйчүүдийн хувьд Солонгосын гоо сайхны бүтээгдэхүүнийг өргөнөөр хэрэглэдэг шүү дээ. Тэгээд химийн бодис ороогүй, цэвэр органик бүтээгдэхүүн хэрэглэх юмсан гэж их хүсдэг байлаа. Энэ мөрөөдлөө амьдрал дээр хэрэгжүүлсэн гэхэд болно. Манай бүтээгдэхүүнүүд цэвэр органик, химийн бодис ороогүй гэдгээрээ давуу талтай. Нэг хэрэглэж үзсэн хүн дахиад авдаг. Сайн чанартай бүтээгдэхүүнд сурталчилгаа хэрэггүй байдаг юм байна лээ. Нэг хүний ард мянган хүн байдаг гэдэг шүү дээ. Нөгөө талаар бид бүх хаяг шошго, сав баглаа боодлоо үндэсний үйлдвэрлэгчдээсээ авч байна. Гадаадад захиалгаар хямд хийлгэх боломжтой юм билээ. Гэхдээ бид өөрсдөө үндэсний үйлдвэрлэгчид учраас бусад үйлдвэрүүдээ мөн дэмжээд ажиллаж байна. Үндэснийхээ үйлдвэрлэлийг дэмжээд манай бүтээгдэхүүнийг аваарай гэж би сурталчлахгүй. Хүний өөрийнх нь сонголт шүү дээ. Гэхдээ манай бүтээгдэхүүнийг нэг хэрэглээд үзсэн хүн дахиад заавал авдаг юм” гэв.

Ингээд үйлдвэрээс гараад Орос элчингийн баруун талд байрлах “Гоо” брэндийн нэрийн дэлгүүрт очлоо. “Монголын анхны органик гоо сайхны дэлгүүр” гэсэн томоо хаягтай. Дотор чимэглэл нь уран зураг, уран баримлаар гоёсон нь шинэлэг санагдлаа. “Би өөрөө залуу эмэгтэй хүн. Үргэлж гоё чамин, тод өнгөнд дурлаж байдаг. Тиймээс хэрэглэж байгаа бүтээгдэхүүн маань чанартай байхаас гадна гаднаасаа ч гэсэн тансаг, гоё харагдах нь чухал гэж бодож байна. Тиймээс л тэр хүсдэг, мөрөөддөг зүйлүүдээ шингээсэн. Хамгийн гол нь манай дэлгүүрийн бараа бүтээгдэхүүн өдөр бүр шинээр ирдэг. Үйлдвэрээс дөнгөж ирсэн, шинэхэн органик бүтээгдэхүүнүүд хэрэглэгчдэд очдог гэсэн үг. Учир нь цэвэр органик, химийн бодис ороогүй бүтээгдэхүүнд удаан хугацаагаар хадгалах химийн найрлагатай бодис ордоггүй. Тиймээс цөөн тоогоор өдөр бүр шинээр үйлдвэрлэн хэрэглэгчдийнхээ гарт хүргэж байна. Олон улсад ч гэсэн цэвэр органик бүтээгдэхүүнийг удаан хугацаанд хадгалдаггүй” гэв. Хамгийн сүүлд гарсан бүтээгдэхүүн нь аль вэ гэхэд “Нийтдээ 30 гаруй төрлийн нэрийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн хэрэглэгчдийн гар дээр хүрч байна л даа. Энэ дундаас онцгойлоод хэлэхэд сүүлийн үед шүд цайруулагч бүтээгдэхүүнийг маш сайн худалдан авч, эрэлт ихтэй байна. Нэг удаа хэрэглээд шууд үр дүн өгдөг. Шүдийг эхний угаалтаар цагаан болгоно. Давхар буйлны үрэвслээс сэргийлнэ. Нимбэг, гааны орцтой учраас шүдийг сэнгэнэсэн сайхан үнэртэй болгож, харин эрдэнэшиш нь шүдийг эмзэгшүүлэхгүй бат бөх болгоно. Шүдээ угаасны дараа сойзондоо бага зэргийг түрхэн паалангаа дахин зүлгэж угаахад л хангалттай. Үнийн хувьд ч боломжийн 3000 төгрөгөөр борлуулагдаж байгаа. Мөн эмэгтэйчүүдийн саванд бүсгүйчүүд маань ам сайтай байна. Чацаргана жимс нь өөрөө хүний биед хэрэгтэй маш олон төрлийн амин дэмийг агуулж байдаг. Тиймээс энэхүү чацарганатай бүтээгдэхүүн нь маш зөөлөн сэрүүн цэвэр байдлыг мэрдүүлэхээс гадна ямар нэг харшил өгөхгүй, эмэгтэй хүний үтрээнд байх ашигтай бактерийг тэнцвэржүүлэх, элдэв халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлнэ гээд маш олон давуу талтай. Мөн эрчүүд их худалдан авч байгаа нэг бүтээгдэхүүн байна. Шавран маск эрчүүдийн батгатай, нүхжилттэй байна. Аль ч насны ямар ч хүн хэрэглэж болдог гэдгээрээ давуу талтай. Нэг, хоёр удаа хэрэглээд үр дүнгээ өгч байна гэж хэрэглэгчид ярьж байна л даа. Бас хонины сүүлээр хийсэн язралт, улайлтын эсрэг тос, гарын савангийн тухай маш олон хүн дуулсан байна. Хонины сүүлийг хэзээнээс л монголчууд язралт улайлтад хэрэглэж ирсэн. Тэгвэл одоо илүү боловсронгуй болгож худалдаанд гаргаж байна. Манай хамт олны ард Монголын мундаг эрдэмтэд ажиллаж байна” гэсэн юм. “Гоо” брэндийн нэрийн дэлгүүрт хүний хөл хөдөлгөөн тасрахгүй аж. Зарим охид “Манай найзын нүүр гоё болсон” гээд л арьс арчилгааны бүтээгдэхүүнээс нь авч байлаа. Дашрамд дуулгахад эдний нэрийн дэлгүүрүүд III, IV хороолол “Москва” их дэлгүүрийн нэг давхар, “Гранд плаза”-гийн нэг давхарт, “Гэгээнтэн” цогцолборын нэг давхарт тус тус байрлаж байна.

ЗАЛУУ ХҮН УЧРААС ЭРСДЭЛЭЭС АЙГААГҮЙ

“Гоо” брэндийг үүсгэн байгуулагч М.Гонгорсүрэн сэтгүүлч мэргэжилтэй аж. “Эх орон”, “SBN” телевизэд хөтлөгч, редактор хийж байжээ. Тэрбээр энэ тухайд “Сэтгүүлч хүн яагаад гоо сайханч хийгээд, арьс арчилгаа гээд явчихав гэж хүмүүс их асуудаг л даа. Сэтгүүлч хүн эфирт гарахдаа үзэгчдээ хүндэлж, нүүрээ энгийн хүнээс илүү будаж, тод гэрэлтэй нөхцөлд ажилладаг шүү дээ. Тэр үеэс арьс маань эмзэгшиж эхэлсэн. Юу ч хэрэглэсэн нэг л таарч өгөхгүй байсан. Арьсаа хэрхэн яаж арчлах вэ гээд олон зүйлийг судалж байлаа. Хамгийн үр дүнтэй арьс арчилгаа бол органик гоо сайхны бүтээгдэхүүн хэрэглэх юм байна гэдгийг мэдсэн. Бас жирэмсэн болж язралт, целлюлит гэдэг асуудалтай тулгарлаа. Тэр үед бас л сайн гэсэн болгоныг хэрэглэсэн ч үр дүн нь бага байлаа. Ингээд Монголд органик гоо сайхны бүтээгдэхүүн, тэр дундаа язралт, целлюлитийн эмчилгээний бүтээгдэхүүн байдаггүй юм байна гэдгийг олж харсан. Тэгээд органик гоо сайхны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхээр шийдсэн юм. Залуу хүн учраас надад айж, санаа зовох зүйл байсангүй. Болно, бүтнэ гээд хичээсэн. Олон сайн эрдэмтэн манай зөвлөхөөр ажилладаг. Бид Монголд битгий хэл, дэлхийд ч байхгүй өвөрмөц өнгө төрхтэй бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдэг гэж бардам хэлэх байна. Дэлхийн жишигт нийцсэн, чанартай бүтээгдэхүүнийг эх орондоо үйлдвэрлэж, импортыг орлох нь бидний гол зорилго. Дэлхий дахинд органик гоо сайхны бүтээгдэхүүн хамгийн үнэтэйд тооцогддог. Яагаад гэвэл хэдэн зуун мянгаар үйлдвэрлэгдэх химийн найрлагатай гоо сайхны бүтээгдэхүүнээс илүү чанартай, цөөн тоогоор үйлдвэрлэгддэг болохоор тэр. Гэхдээ бид аль болох боломжийн үнийг тогтоохыг хичээдэг” гэв.

Компанийнхаа нэрийг “Бурханлиг гоо сайхан” гэж яагаад нэрлэсэн тухайд тэрбээр “Эмэгтэй хүн бүрийн дотор бурхан нуугддаг гэж би боддог. Бүсгүйчүүд маань гаднаасаа ч дотроосоо ч бурхан шиг гэрэлтэж яваасай гэж хүсдэг. Тиймээс ч компаниа “Бурханлиг гоо сайхан” хэмээн нэрлэсэн. Манай дэлгүүрийн үүдээр орсон хүн бүр л уулга алдаж, тав тухтай, тааламжтай байдлыг мэдэрч чаддаг болов уу. Мөн бид үндэсний анхны гоо сайхны сүлжээ дэлгүүрийг байгуулсан. Хэзээ ч алдартай брэндийн бүтээгдэхүүнийг хаа хамаагүй дэлгүүр, супермаркетаас авдаггүйтэй адил “Гоо” брэндийн бүх бүтээгдэхүүнийг зөвхөн нэрийн дэлгүүрээс нь заавар зөвлөгөөг нь сонсож авснаар онцлог. Би хамт олноо уран бүтээлчид гэж боддог. Бид улам өргөжиж үйлчилгээгээ сайжруулах болно” гэж ярилаа.

“Гоо” брэндийн хамт олон ээлжит гэнэтийн бэлгээ удахгүй барих гэж байгаа аж. Энэ нь юу гэхээр “Органик спа” буюу тав дахь нэрийн, сүлжээ дэлгүүрээ нээхэд бэлэн болжээ. XIII хорооллын дунд зам, иргэдийн сайн мэдэх “Натур” худалдааны төвийн зүүн талд “Гоо органик спа” байрлаж байна. Гаднаасаа яг л үргэрт гардаг байшин шиг чамин хийцтэй. Энд өөрсдийн нэрийн бүтээгдэхүүнээр гоо сайхны бүх үйлчилгээг үзүүлэх гэнэ. Тодруулбал, спа,үсчин, маникюр, педикюр, нүүр будалт гээд гоо сайхны цогц үйлчилгээг үзүүлэх гэнэ. Мөн халуун ванн, шавартай халуун хөнжил, залуужуулах массаж, гангатай толгойн бариа, кальцитай бүтэн биеийн бариа гэх мэт үйлчилгээнүүд хийх гэнэ.

Гэрэл зургуудыг Г.ЛХАГВАДОРЖ

Categories
мэдээ цаг-үе

Маргад эрдэнийн Мьянмар улсаар…

-АРДЧИЛЛЫГ АВЧИРСАН АУН САН СУ ЧИ АРДЧИЛЛЫГ ТӨЛӨВШҮҮЛЭХ ТОМ ДААЛГАВАРТАЙ СУУНА-

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Мьянмарын Холбооны Бүгд Найрамдах Улсад энэ сарын 14-16-ны өдрүүдэд ажлын айлчлал хийгээд ирлээ. Манай хоёр улс дипломат харилцаа тогтоогоод нэгэн жарны түүхийг үзсэн ч тэгтэл ойртон дотноссон нь үгүй. Үнэндээ асуудал нь Мьянмар улс өөрөө дэлхийн улс орнуудаас тасархай, зожиг явсаар ирсэнтэй нь холбоотой юм. Олон жил цэргийн дэглэмтэй явсан болохоор дэлхийн улс гүрнүүдэд нээлттэй байсан нь үгүй. Багадаа бирм ардын үлгэрүүд гэж уншдаг байсан сүүлд гэрийн хорионд байсан улс төрийн хоригдол Аун Сан Су Чигийн дуулианаас өөрийг бид бага сонссон нь аргагүй юм даа.

Бидний мэдэх Бирм буюу Мьянмар улс шилжилтийн жинхэнэ торгон үе дээрээ явна. Тийм ч учраас тэдэнд социалист тогтолцооноос ардчилсан зах зээлт улс болж чадсан Монголын туршлага ихээхэн хэрэгтэй биз ээ. Олон жилийн турш нэг хэв маягаар явж ирсэн хүмүүс тэр сэтгэлгээнээсээ суллагдана гэдэг хамгийн амаргүй байдаг. Бид ч тийм замналыг тойроод биш туулаад гарсан хүмүүсийн хувьд гадарлаж л байгаа. Эрх чөлөөтэй болсноо мэдрэх гэж цаг алдана, хэт чөлөөтэй болохоороо даваадуулж даварна. Нэг зөв голдрилдоо орох гэж тун амаргүй дээ. Мьянмаруудын хувьд шилжилтийн үеэ туулах, тэгээд ардчилсан улс орон болох гэж тун урт зам байна даа гэж эрхгүй бодсон билээ. Тэр тусмаа цэргийн дэглэмт орноос шүү. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч 2013 онд анх удаа энэ оронд төрийн айлчлал хийж байсан. Харин энэ удаагийн ажлын айлчлалаар нийслэл Нэйпидо хотод хүрэлцэн ирсэн юм.

Нэйпидо нь хаадын хот гэсэн утгатай. Хаадын энэ хотод хүн амьтны барааг олж харахад тун бэрх бололтой юм. Уг нь 54-55 сая хүн амтай энэ улсад хүн гэж багширч баймаар. Гэвч Нэйпидод замаар мотоцикль дээр сундалдсан хоёр хүн, замын хажууд цэцэрлэгжүүлэлт хийж байгаа хоёр, гурван хүнийг харахаараа баяр болж байсан нь тэднийгээ энгийн ард түмэн гэж ойлгож байсных л даа. Бусад бидэнтэй таарсан хүмүүс албан ажилтнууд учраас бараг хүний тооноос хасчихсан гэх үү дээ. Нэйпидо бол 2005 оноос Мьянмарын албан ёсны нийслэл хот болсон, 2002 оноос цэргийнхний хүчээр байгуулсан хот юм. Ерөнхийдөө цэргийн дэглэмт улс орны эрх баригчид ард түмнээсээ зугтаж өөрсдөдөө бариулсан цайз гээд ойлгочиход болно. Уг хот 4800 кв.км газар нутгийг эзлэн орших бөгөөд америкчууд манай Манхатенээс 78 дахин том гэж уурсан бичсэн нь бий. Гэхдээ уурлаж гайхашрах гол шалтгаан нь тэр хот нэг л хиймэл, амьдрал өрнөхгүй байгаад болов уу. Энэ хотод байх Ерөнхийлөгчийн ордон руу явахад 20 эгнээ замаар явж очно гээд бод доо. Онгоц буулгахад зориулж хийсэн том зам гэх. Гэхдээ тэр зам дээр бидний яваа цуваанаас өөр ямар ч автомашин явахгүй нь гунигтай. Бид АСЕМ болохоор яана даа, энэ зам гацаа болоод баларна даа гэж зовж байгаа бол санаа зовоох машин тэрэггүй зам байна гэдэг бүр ч эмгэнэлтэй юм билээ. Цэргийн эрх мэдэлтнүүд хэзээ нэгэн цагт ард түмэн босоод ирвэл гэж болгоомжлон тэрхүү ордноо байгуулсан нь харваас илт. Эртний цайзууд шиг хэдэн давхар далан түүний дээрх төмөр гүүрийг давж байж ордонд хүрнэ. Асуудал босоход тэр далан усаар дүүрч, төмөр гүүр нь дэлбэрдэг эсвэл эвхэгддэг байхаар хийсэн бололтой. Нейпидо хот 24 цагийн цахилгаантай байдаг энэ улсын цорын ганц хот гэнэ. Ерөнхийлөгчийн өргөө 100 өрөөтэй гэгддэг. Баруунд энэ ордныг бирм дээвэртэй, сталинч маягийн барилга гэдэг юм билээ. Ерөнхийдөө асар их эрх мэдлийг дагалддаг тансаг хэрэглээ тэндээс харагдана. Энэ ордонд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Мьянмарын Холбооны Бүгд Найрамдах Улсын Ерөнхийлөгч Тин Чяутай албан ёсны хэлэлцээ хийж, соёлын салбарт хамтран ажиллах баримт бичигт гарын үсэг зурсан юм. Ерөнхийлөгч Тин Чяу бол 1946 оны хүн. Цагтаа Япон, АНУ-д боловсрол эзэмшиж, хатагтай Аун Сан Су Чигийн ойрын хүн байсан юм билээ. Түүнийг хоригдож баригдаж явахад өмнөөс нь гаднах ажлуудыг нь амжуулж явсан нэгэн гэгддэг. Тиймээс түүнд Ерөнхийлөгчийн албыг хаших боломж ирсэн ч байж болох юм. Мөн түүнтэй уулзсаны дараа манай Ерөнхийлөгч хатагтай Аун Сан Су Читэй уулзсан. Цаг эргэж, төр өөрчлөгдсөнөөр цэргийн эрх дархтнуудын эсрэг гэрт хоригдож байгаагаараа л тэмцэж байсан эрхэм хатагтай эрх мэдэлтэй болжээ. Тэрбээр өнгөрсөн гуравдугаар сард Мьянмарын Гадаад хэргийн сайд, Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга, дөрөвдүгээр сард Төрийн зөвлөхөөр томилогдон ажиллах болжээ. Төрийн зөвлөх гэсэн алба бол ерөнхийдөө манайхаар Ерөнхий сайд гэсэн үг. Тэгэхээр их дайны дараахь нам гүм мэт тэгсэн мөртлөө буцалсан их ажлыг гардан хийх хүн энэ эмэгтэй болсон гэсэн үг. Манай Ерөнхийлөгчид бараалхахаар зөөлөн, зөөлөн алхлах түүнийг харахад яавч дал гарсан мэт харагдахгүй. Эрх мэдлийг аваад өөртөө итгэлтэй ч болсон мэт, зорилгынхоо төлөө тууштай тэмцэж ялж чадсанаараа залуу ч болсон мэт. Ойр ойрхон гишгэлсээр тэгсэн атлаа донжтой биеэ хаялсаар явж өнгөрсөн билээ. Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж, төрийн зөвлөх Аун Сан Су Чи нар эртний танилууд. Түүнийг гэрийн хорионд байхад төв Азийн элгэн дэх нэгэн ардчилсан улсын Ерөнхийлөгч бусад улсын тэргүүнүүдэд хандан уриалга гаргаж, суллуулахыг, цэргийн эрх мэдэлтнүүдэд шахалт үзүүлэхийг уриалж байсныг тэр мартдаггүй байж болох юм. Дараа нь олон удаагийн уулзалтууд дээр тэр хоёр элгэмсэг тэврэлдэн уулзалддаг байсан. Харин энэ удаад өөрчлөх гээд хүсээд байсан улсынхаа толгойг мэдэж, эрх мэдлийг авсныхаа дараа тэд уулзаж байна. Энэхүү уулзалтын маргааш хатагтай Аун Сан Су Чи Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржид зоог барьсан бөгөөд анх удаа гэртээ гадны төрийн тэргүүнийг урьсан нь манай улсын Ерөнхийлөгч болж түүхийн хуудаснаа бичигджээ. Энэ нь олон жил хаалттай байсан тус улс бусад улс гүрнүүдэд нээлттэй болохын нэгэн том эхлэл болсон биз ээ. Ерөнхийдөө ойрын үед нээлттэй Мьянмарт ирэх гадны зочид ихсэх болжээ. Аун Сан Су Чи олон жил ардчиллын төлөө тэмцсэн. Гэхдээ тэр жагсаал хийж, цуглаан удирдаж байгаагүй. Зүгээр л гэрээсээ гарахгүйгээр, хоригдож байснаараа тэмцэж буйгаа харуулж байлаа. Нутаг руугаа ирвэл хоригдоно гэдгээ мэдсээр байж ирснээрээ тэр тэмцэгч гэгдэж, Нобелийн Энх тайвны шагнал хүртсэн билээ. Английн колониос гарч, тусгаар улсаа дөнгөж тогтоож ядаж байсан тэр үед нь цэргийн эрхтэн дархтнууд дэглэмээ тогтоосон. Аавыг нь сайдуудынх нь хамт хурлын танхимд буудаж хороогоод цэргийн хүчээр авсан тэр засаглалыг унагахын төлөө тэр дуугүй хоригдож тэмцэж байлаа. Харин одоо түүнд хүссэн эрх мэдэл нь иржээ. Мориноосоо буугаад төрийг эмхлэх амаргүй гэдгийг мэдэрсэн он жилүүд 71 настай энэ эмэгтэйд тулгараад байгаа нь түүний харцнаас анзаарагдах шиг болсон.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Мьянмарын Холбооны Бүгд Найрамдах Улсад хийж буй ажлын айлчлалынхаа хүрээнд бизнес форумаас гадна “Байгалийн баялаг ашиглалтын зүй зохистой менежмент 2” уул уурхай, эрдэс баялгийн сайд нарын олон улсын семинарт оролцсон юм. Монгол, Мьянмар, Киргиз гээд уул уурхайн ашигт малтмал ихтэй түүнийгээ хэрхэн зөв ашиглах талаар толгой гашилгаж байгаа, асуудал адилтай орнуудын төлөөлөгчдөд хандан үг хэлэхдээ “Монгол Улс бол байгалийн баялгаар дэлхийд тэргүүлэх арван орны нэг гэдгийг та бүхэн мэдэх байх. Гэвч энэ баялгийг зөв зохистой олборлож, менежмэнт хийнэ гэдэг бидний хувьд том сорилт болоод байна. Энэ салбарт бид чамгүй туршлага хуримтлуулж, алдаж оносон нь ч бий. Монголын эдийн засаг өсөлт хөгжлөөрөө дэлхийд тэргүүлж байсан удаатай. Тухайн үед Монголын төсөв эрс нэмэгдэж, тэр хэмжээгээр зардал ч өссөн. Гэвч Хятадын эдийн засгийн эрэлт хэрэгцээ буурсан нь манай орны өсөлт хөгжилд ч нөлөөллөө. Үүнээс хойш бид чамгүй бэрхшээлтэй тулгарсаар өнөөг хүрчээ. Ингээд бид байгалийн баялгаа зөв зохистой ашигласан Норвеги тэргүүтэй улс орны туршлага, шийдлийг судалсан. Энэ салбарт бид бусад улс орны туршлага судалж, баялгийн сан байгуулах, улс төрийн манлайлал гаргах гэх мэт ажил чухал болохыг ойлгосон. Байгалийн баялгаас ашиг ихээр орж ирэх үед Монголын улс төрийн намууд иргэдэд бэлэн мөнгө амалж, хөрөнгийг их хэмжээгээр зарцуулснаас бид хатуу сургамж авсан. Уул уурхайн ашиг орлогын зарцуулалтыг оновчтой болгохоос гадна сайн засгийг хөгжүүлэх, авлигыг бууруулахгүй бол баялгийн зөв зохистой менежмэнт хийхэд бэрх юм гэдгийг бид мөн ойлгосон. Ингээд Монгол Улс НҮБ-ын Авлигын эсрэг конвенцид нэгдэн, авлигын эсрэг хуулийг чангатгаж, Авлигатай тэмцэх газрыг байгуулж, хуулийн иж бүрэн шинэчлэлийг эхлүүлсэн юм. Бид чухам ямар учраас энэ бүх өөрчлөлтийг хийх болов? Хэрэв улс орон, ард иргэдийнхээ амьдралыг амгалан тайван байлгая гэвэл илүү нээлттэй, ил тод байх хэрэгтэй. Авлигатай тэмцэх нь Монголд зөвхөн төр засгийн биш бүх нийтийн хийх ажил болоод байна. Аливаа улс оронд аюул занал гаднаас биш дотроос нүүрлэдэг. Хөрөнгө мөнгө ихтэй дээрээс муу засаглал, менежмэнттэй бол бэрхшээл учирна. Монголчууд бид бусдад зааж сургах хүсэлгүй. Харин бидэнд бусадтай хуваалцах сайн сургамж, туршлага бий. Монголын ардчиллыг хэрхэн хөгжүүлсэн, улс орноо хэрхэн нээлттэй ил тод болгосон, иргэний оролцоог хэрхэн нэмэгдүүлсэн, энэ бүхнийг хэрэгжүүлэх явцад бид чухам ямар саад бэрхшээлтэй тулгарснаа бид бусадтай хуваалцахыг эрмэлзэнэ” хэмээлээ. Мьянмар бол ашигт малтмалын асар их нөөцтэй орон. Гайхалтай эрдэнэсийн чулуунууд рубин, сафир, очир алмаз энд элбэг. Бараг л чулуу болгон нь үнэт чулуу байдаг гэхэд хилсдэхгүй газар нутагт мьянмарчууд амьдарч байна. Маргад эрдэнийн орон гэсэн үг. Гэхдээ тэд дэлхий ертөнцөөс хаалттай байж ирсэн учраас өөрсдөө ашгаа олохоос илүү хөрш зэргэлдээ тайландчуудад олз болдог байв. Тэднээс хямдхан аваад цааш үнэт чулууны хэргийг гаргаж худалдах нь элбэг гэдэг. Мөн хүний эрх, хөдөлмөр мөлжих явдал газар авснаар дэлхийн томоохон брэндүүд эндээс рубин чулуу авахаас татгалзах болсон. Бас энэхүү газар нутагт дэлхийн цагаан будааны дийлэнхийг тариалдаг. Цагаан будаатай зэрэгцээд хар тамхи тариална. Дэлхийн хар тамхины зах зээлд 25 хувь орчмыг нь нийлүүлдэг улс эднийх. Олон улсад хаалттай байх шалтаг шалтгаан нь ч энэ байсан байх. Одоо 2015 оны сонгуулийн үр дүнд хатагтай Аун Сан Су Чигийн нам парламентын хоёр танхимд ялалт байгуулснаар эдийн засгийн хориг арга хэмжээнүүд цуцлагдаж эхэлжээ. Тэгэхээр бирмчүүдийн явж ирсэн арга зам ч өөрчлөгдөж таарах болов уу.

Үргэлжлэл бий.

Categories
их-уншсан онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Хоёр загасчин “Завь аваад ирээч дээ. Амь авраач, гуйя” гэж цөхрөнгөө бартал хашгирчээ

-БУЙР НУУРАНД ОСОЛДСОН ЗАГАСЧДЫН ЭМГЭНЭЛТ ХЭРГИЙН МӨРӨӨР…-

Түрүүч нь №143 (5408) дугаарт

Өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 24-нд Буйр нууранд осолдож амиа алдсан дөрвөн загасчны хэргийн мөрөөр бэлтгэсэн цуврал сурвалжлагаа уншигчдадаа хүргэж байгаа билээ. Буйрынхан өвөл арванхоёрдугаар сар, нэгдүгээр сарын үед загасчлаад дахин загасчлах үе ирэхийг хүлээж байжээ.Нуурын мөс хайлахыг хүлээж байсан гэсэн үг. Хил дамнан орших Буйр нуурын мөс гол мөрөн шиг ганц, хоёрхон өдрийн ээх наранд гэсчихгүй. Эрэг хавь захаасаа уяран ханзарч хэдэн өдөр хагарсан мөсөө соронз мэт нааш, цааш түлхэж байгаад нэг л өдөр хар цайнд хийсэн ёотон шиг л уусчихдаг байна. Харин ослын өмнөх өдрийн орой нуурын мөс эргээсээ нэлээд ханзарч, цаг агаарын байдал ч их тогтуун, нар ээгээд нутгийн зон олонд урин цагийн аяс цаанаа л сайхан санагдаж байж. Осол болохын урьд өдрийн орой нар шингэхээс өмнө талийгаачид хамт явж нууранд загас барихаар тор тавьжээ. Нэг торонд дунджаар 5-10 загас ордог юм байна. Аз таарвал таван загаснаас дээш ордог хэмээн нутгийнхан ярьж байсан. Тэд хэд хэдэн удаа гар нийлж загасчилж байсан учраас хэн хэнийхээ ааш араншинг андахгүй. Тус тосгонд хүргэн болж ирээд таван жил амьдарч буй гэх Мөнхжаргал портер машинтай. Түүний машинаар нуур гэр хоёрын хооронд хөл дүүжилж, ангийн олзоо ч мөн зөөдөг байв.Талийгаачид хаврын анхны ан хийнэ гэж хөөрцөглөн тор тавьж ирэхдээ ихэд сэтгэл хангалуун байцгаажээ. Ингээд шөнөдөө гэр гэртээ амраад өглөө 06:00 цагийн үед тохирсон ёсоор талийгаач Мөнхжаргал “Портер” машинаа унаад бусдыгаа гэр гэрээс нь очиж авчээ. Тэрээр гэрээсээ гарахдаа “Анхны ан ёндоорох байх аа” гэж эхнэртээ хэлээд инээмсэглээд гарч. Гурван хүүгийн эцэг Т.Ганболд эхнэртээ “Би тороо татчихаад, ханийнхаа өмнөөс нууранд ажиглалт хийчихээд ирье. Чи минь унтаж бай” гээд бага хүүгээ үнсэн, бурхан тахилдаа мөргөөд гарчээ. Түүний эхнэр нуурын ажиглагч харуулын ажилтай. Өдөр бүр 09:00 цагт нуурын эрэг дээр очиж ажиглалт хийж тэмдэглэл хөтөлдөг байна. Харин Ш.Баттулгыг явах үед аав, ээж нь аль хэдийнэ босчихсон байв. Түүнийг “Жагаа ах ирчихлээ. Би тороо эргээд ирье” гээд гарахад ээж нь араас нь гарч “Тэнгэр муухайрч магадгүй шинжтэй байна шүү хүү минь. Хурдан ирээрэй” гэж захисан байна.Эхийн зөн зовин татаад байсан уу, яагаад ч юм хүүгээ явахад нэг л дурамжхан байсан гэсэн. Талийгаач Н.Болдбуйрын гэр нуураас 20 орчим км зайтай Халхгол сумын Ялалт багт байдаг учраас аавындаа мотоцикльтой ирж хоносон байж таарав. Н.Болдбуйр “Ээж загас авчрахаар сайхан шараад өгөөрэй. Бас өчигдрийнх шигээ мантуу хийхээ мартав аа. Дахиж загасанд явах шаардлагагүй болно. Хүү нь сумандаа ажил хийгээд сайхан амьдарна аа” гээд их л хөөрч, догдолсон байдалтай ээждээ хэлээд явжээ.

ЗАГАСЧДЫН ЗАВЬ ХҮЧТЭЙ САЛХИНД ШИДЭГДЭЖ МӨС МӨРГӨЖЭЭ

Талийгаачид эрэг дээр машинаа үлдээгээд жижиг завьтай нууранд гарчээ. Тухайн үед цаг 07:00 болсон байж. Талийгаачдаас гадна тэр өглөө дөрөв, таван завь мөн тороо эргэхээр нууранд гарсан юм байна. Тэднийг тороо эргэж байх зуур тогтуун байсан салхины эрч төд удалгүй нэмэгдэж нуурын давалгаа ихэсчээ. Салхины чиг ч өөрчлөгдсөн байна.Энэ нутагт салхи байнга баруунаас зүүн рүү сэвэлздэг. Харин тухайн үед гэнэт зүүнээс баруун зүг рүү чиглэн хүчтэй салхилсан гэнэ. Загасчид ч сандарцгааж эрэг рүү гарахын тулд завиа яаран сэлүүрдэж унаж тусан завиа чирсээр ирцгээж. Нуурын мөс эргээсээ 200 метр зайд л хайлсан бөгөөд цаашлах тусам мөсөн бүрхүүлтэй байсан үе. Гэтэл нэг завь салхинд эрчилсэн давалгаанд хөөгдөн эрэг рүү биш нуурын гүн рүү дотогш мөс рүү шидэгджээ. Яг энэ үед нуурын эрэг дээр байсан бусад загасчид одоо яах бол гэж амьсгаа даран харж зогсоцгоосон байна. Энэ бүх явдал хэдхэн секундын дотор яах ийхийн зуургүй болж өнгөрч. Завь салхинд шидэгдэх үед мөстэй мөргөлдөж нуур руу живж. Харин завин дээр явсан дөрвөн хүний хоёр нь мөснөөс зуурч амжсан байна. Тэд хоёр гэрийн буйртай тэнцэх дайны мөсөн дээр гарсан юмсанж. Харин хоёр нь завинаасаа бууж харагдсан боловч усанд толгой нь цухуйх төдий нэг өндөлзөөд живж бараа сураггүй алга болчихож. Мөсөн дээр үлдсэн хоёр хүн өмсч явсан комбинзоноо тайлж, хамаг хувцсаа тарааж шидэлсэн бололтой. Бээрч, осгохгүйн тулд мөсөн дээр нааш, нааш гүйлдэж эхэлжээ. Тэднийг харсан загасчид очиж аврахын тулд завьтай нууранд орохыг хэд хэдэн удаа оролджээ. Гэвч хүчтэй салхитай байсан учраас өндөрт хүчээ авах нуурын давалгаанд завьтайгаа шидэгдэх гээд хэн ч зориглож орж чадсангүй. Өмдний түрий норгох төдий давалгаалдаг нуурын ус салхины хүчээр давалгаагаа эрчилж, улам өндөрт усаа түрэх нь загасчдын зүрхэнд орж. Орсон ч эргээс 50 метр хүрэхгүй газар яваад “Явж чадахгүй юм байна” гээд ирцгээж байсан байна. Харин нөгөө хэсэг нь “Тэсч байгаарай. Хоорондоо тэврэлдээд суу. Одоохон очиж та хоёрыг аварна” гэж хашгиралдаж. Харамсалтай нь тэдний хэлэхийг мөсөн дээр нааш, цааш гүйлдэх хоёр хүн тогтож сонсоогүй бололтой.

ТАЛИЙГААЧИД “ЗАВЬ АВААД ИР. АМЬ АВРААРАЙ” ХЭМЭЭН АВРАЛ ЭРЭН ХАШГИРЧЭЭ

Эрэг дээр байсан зарим хүмүүст мөсөн дээр амь гарсан хоёр хүний хашгирч, орилох нь сонсогдсон байна. Тэд “Завь аваад ир, завь аваад ир” гэж нэлээд удаан хашгирчээ. Загасчид нууранд орохдоо брезентэн материалаар хийсэн комбинзон өмсдөг байна. Комбинзоны оймс хэсэг нь хатуулгатай болохоор гутал багтдаггүй, хөл нүцгэн өмсдөг байна. Тэгэхээр мөсөн дээр гарсан хоёр загасчин норсон комбинзоноо барьцалдаж хөлдөхөөс сэргийлж тайлсан учраас хөл нүцгэн байсан гэсэн үг. Тэгээд ч хэний ч санаанд оромгүй аймшигт осол нүд ирмэхийн зуур болсон учраас цочролд орсон бололтой. Нэг нэгнийгээ байгааг ч харах сөхөөгүй ганц ганцаараа нааш, цааш гүйлдэж байхыг нутгийнхан харсан байна. Энэ хооронд эрэг дээрх загасчид тосгон нуур хоёрын хооронд яах учраа олохгүй дэмий л гүйлдэж. Тосгоны загасчид бүгд л гараар хийсэн модон, эсвэл том төмөр завьтай байдаг. Модон завь нь хийсчих гээд, эсвэл төмөр завь нь шууд живэх тул илүү дэвшилттэй, хүчин чадалтай завь хэрэгтэй болох нь хэнд ч ойлгомжтой байв. “Завь аваад ир” гэхийг сонссон учраас ямар ч байсан завь хэрэгтэй гээд завины эрэлд гарчээ. Харин энэ хооронд загасчдын “Завь аваад ир, завь аваад ирээч дээ. Амь авраач, гуйя” гэж цөхрөнгөө баран хашгирах сонсогдож байсан байна. Ингэхдээ хоолой нь сөөж, хамаг тамир нь барагдсан бололтой сонсогдох төдий орилж байжээ.

ДЭЭР НЬ ГАРЧ АМЬ АВРАГДСА МӨС ЦАМАРЧ НЭГ НЬ УСАНД ЖИВЖ, ӨНӨӨХ НЬ АРАЙ ХИЙН МӨЛХӨЖ БАЙВ

08:30 цагийн үед тосгоныхон бараг бүгд нуурын эрэг дээр ирсэн байжээ. Нэг хэсэг нь нуураас км хүрэхгүй зайд байрлах Буйрын заставаас завь гуйхаар явсан байв. Харин үлдсэн хүмүүс дэмий л уйлалдаж, мөсөн дээрх хоёр загасчинг нүд салгалгүй харж, дэмий л ингэ, тэг гэж хашгирна. Гэтэл гэнэт нэг нь харагдахаа больчихов. Цаг гаруй аврал эрэн мөсөн дээр нүцгэн шахуу гүйж амьд үлдэхийн төлөө тэмцсэн загасчны тэмцэл даан ч хайран, халаглаад ч барамгүй. Тэр мөс цөмрөхтэй хамт усанд унасан бул хар чулуу шиг л бараа сураггүй живж алга болчихжээ. Харин амьд үлдсэн өнөөх загасчин мөсөн дээр дөрвөн хөллөн арай хийн мөлхөж байгаа нь эрэг дээрх хүмүүст тод харагджээ. Гэвч өөрсдөөс нь аврал эрэн эцсийн хүчээ шавхан мөлхөж буй түүнийг хэн болохыг тосгоныхон таньж амжаагүй л байлаа…

Үргэлжлэл бий

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Сумынхаа иргэдийг тоодоггүй хэрнээ бөхөд байдгаа барьдаг засаг ноёдын хөөргөн монгол зан

Монголын ард түмэн эрт дээр үеэс төрт ёсны их баяр монгол наадмаа хүндэтгэн дээдэлж ирсэн. Түүний нэгэн илэрхийлэл нь үндэсний их баяр наадамд түрүү үзүүр булаасан, шинээр цол хүртсэн бөхчүүдээ алдаршуулах, хөдөлмөр зүтгэлийг нь үнэлэх явдал юм. Гуравхан мянган хүн амтай алслагдсан аймгийн захын нэг сумыг Монгол Улсад цуурайтуулж, зурагт радио хэвлэл мэдээллээр зарлуулах тохиолдол ганцхан үндэсний бөхөд байдаг гэхэд хэтийдсэн болохгүй байх. Улсын наадамд шөвгөрч начин, заан цол авч буй нөхөр тэр аймгийн, тэр сумынх гэж дуудуулна.

Мөн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигт хүртэл нутаг орноо цоллуулж даян дэлхийгээр мандуулна. Төрийнхөө наадамд түрүүлж үзүүрлэсэн бөх бол бүр чиг бахтай. Үүнийх нь хариу болгож, бүр тодруулбал сум орныхоо нэрийг улсдаа мандууллаа хэмээн сумдын засаг ноёд хамаг байдгаа тавьж туудаг. Наадмын дараагаас намрын сүүлч сарыг дуустал дахиад найр наадам үргэлжилж, цол хүртсэн хийгээд өндөр амжилт үзүүлсэн хүчит бөхчүүддээ бандгар бандгар жийпийг ээлж дараалан өгч баярхацгаах нь энүүхэнд. Гэхдээ сумынхаа конторт дуудаад даруухан өгчинө гэж ёстой гонж доо.

Заавал ч үгүй наадам хийж бөх барилдуулж, зургаан насны морь уралдуулах нь жам. Элдэв дээдийн ихэрхэл ноёрхол, хийрхэлтэйгээ байж гэмээнэ сая нэг засаг дарга нарын санаа нь амарч, сумынхаа нэрийг гаргасан залууд олны өмнө шагшаан шуугиан болгон бэлэг сэлтээ гардуулна. Төрт ёсныхоо наадамд амжилт гаргасан нэгэнд нутаг ус, ард түмэн нь хүндэтгэл үзүүлэлгүй л яахав. Гэхдээ аливаа юманд хэмжээ хязгаар гэж байна аа. “Хүний энэ хорвоод ууж идэх, уйлж дуулах, гомдож баярлах чинь өөрийн гэсэн хэмжээ хязгаартай юм шүү” гэж хал үзэж, халуун чулуу долоосон хүмүүс хэлдэг. Түүн лүгээ адил хөөрч дэврэх, онгирч омойтоход хүртэл хэмжээ хязгаар байх нь гарцаагүй.

Нэг муу “усан” начин төрөхөд хөл алдаж сүйд болж байгаа дарга нарыг харахаас өрөвдмөөр. Хэн нэгэн “Арга ч үгүй биз дээ, монгол төрийн наадмаа цаашлаад үндэсний өв соёл, ёс уламжлалаа хүндэтгэн дээдэлж байна. Түүнээс байдаг л нэг цолтонд барьц алдаад байгаа зүйл биш болов уу” гэж боддог байх. Гэвч үнэндээ тийм биш байдаг нь хачирхалтай. “Намайг Засаг даргын алба хашиж байхад тэр нөхөр манай нутгаас улсын цолонд хүрч байлаа. Ёстой л миний өнгөн дээр улсад гайхуулж, сумынхаа нэрийг гаргасан” хэмээн бусдад хөөрөлхөхийн тулд, манай дарга ч мөн хоншоортой шүү гэж хэлүүлэхийн тулд найр наадам хийж хөл алддаг юм. Бид мэднэ дээ, бөхчүүдийнхээ алдар цолыг сум аймгийнхан нь яаж тэмдэглэдэг билээ. Дээр өгүүлсэнчлэн заавал ч үгүй бөх барилдуулж, зургаан насны морь уралдуулна. Тухайн бэсрэг наадмын нээлт гэж жигтэйхэн юм болно. Бөх, морь гэхээр л хөөрч дэвэрсэн хөдөө гадааныхан битүү цуглана.

Гайгүй өндөр бай мөрийний сураг дуулдсан учир зэргэлдээ сумдын уяачид морьдоо хөтлөөд ирчихсэн, барилдаж ноцолдохын донтой хэсэг бүлгээрээ наадам хамж явдаг залуус зодог шуудгаа бүслээд зогсчихсон, ээ мөн сүр бараатай юм болно. За тэгээд л сумын засаг, хошуу ноён шиг залаа жинс намируулах нь холгүй өнөө алдрыг нь тэмдэглэж буй бөхтэйгөө хамт наадмын дэвжээнд уухайн түрлэгтэй орж ирнэ шүү дээ, базарваань. Эл бүхний ард бөхөөр дамжуулан өөрийгөө шагшин магтуулах, нутаг хошуугаар яриулах, чи мөн том байна аа гэж дал мөрөө бахтайхан алгадуулах гэсэн мөчидхөн бодолтой, хөөргөн сэтгэлтэй нөхдийн хөөрхийлөлтэй дүр зураг харагдаад байдаг юм.

Ёстой л нөгөө “Сумандаа түргэний тэрэггүй байж наадмын бөхдөө жийп бэлэглэх юм” гэх сошиал ертөнцийн инээдэм шуугиан, харуусал чинь тэр мөн шүү дээ. Энэ бол монголчуудын нэр төрийн төлөөх өвчин хэрхэн сэдэрч, хэрээс хэтэрснийг харуулж буй жишээ. Цахим ертөнцөөр шуугиад, хэн бүхний харуусан эмгэнээд байгаа зүйл туйлын үнэн л дээ. Яг өнөөдөр бодит амьдрал дээр сумын эмнэлгийн түргэний тэрэг гэж үеэ өнгөрүүлсэн ямбий фургон, “жаран ес” байдаг. Сумын дарга өөрөө байтугай хөдөөгийн малчид ч тоож унахгүй, нар сар гэрэлтсэн навсгар машиныг хүн ардынхаа эрүүл энхийн манаанд зогсооно. Тийм хэрнээ хаа хамаагүй нэг бөхөд хамаг байдгаа өргөж, хамгийн сүүлийн үеийн ганган жийпээр мялааж баярхацгааж буй ийм л амьдралгүй, хөрс суурьгүй, толгой нь уруугаа харсан байдал Монголын хөдөөд байна.

Зүй ёсны хувьд бол сумын засаг дарга ард иргэдийнхээ сайн сайхан, эрүүл саруул ирээдүйн төлөө санаа тавих учиртай. Ерөөс хүн зоны элэг бүтэн амьдрал, нутаг орны хөгжил дэвшлийн төлөө хоёргүй сэтгэлээр зүтгэ гэж тэр нутгийн олон чамд итгэл хүлээлгэн сонгосон байж таарна. Тэрхүү итгэлийг чи зүтгэлээр хариулж сум орон нутгийг удирдан чиглүүлэх үүрэгтэй. Гэтэл бодит амьдрал дээр засаг ноёнд ард түмнийх нь амьдрал огтхон ч хамааралгүй мэт байгаа нь Монголын эмгэнэлт хувь тавилан юм.

Сумын эмнэлэг нь амьсгал хэдийнэ хураасан ч хашир жолоочийн хүчинд дугуй нь эргээд байдаг хуучирсан муу саримпай машинтай, аргаа барж цөхөрч буй нь нүднийх нь өмнө ил байгаа. Гэвч мань хүнд сэтгэл өвдөх зүйл байхгүй. Өөрийнх нь гэргий хүүхэд, хамаатан садан өвдвөл Засаг даргын жийпээрээ аймгийн төв юм уу, хот суурин руу аваад шуугичихна. “Улсын хөгжил сумаас” ч бил үү, тийм нэг үг бий дээ. Сумын төвийн байр байдал, дүр зураг ийм байхад улсын хөгжил, хувь заяа ямар байх нь ойлгомжтой биз дээ.

“Монгол хүн хоёрхон өдрийн цаадахыг харах чадваргүй, билгийн нүдгүй хэдэн халтар цаас албан тушаалын хэнээрхлээс болж нэр төрөө хугалж байна” гэх яриа сүүлийн үед гарах болсон. Үүний нэгэн баталгаа бол сумдын засаг ноёд юм.

Тэдэнд үнэндээ хоёр өдрийн цаадахыг харах ухаан, уужуу сэтгэл, голчтой ноён нуруу, төрийн хүний төлөв төвшин зан чанар, жудаг гэж алга. Нэг л их хөөрч дэвэрсэн, сэтгэлийн хөөрлөөр асуудлыг шийдсэн, хаврын салхинд хийсч яваа хамхуул шиг хүмүүс санагдах юм. Хэрвээ аливаад ухаалаг голчтой ханддаг бол өөрийг нь сонгож, өөрт нь итгэл хүлээлгэсэн ард түмнээ хөлстэй нүцгэн бөхөөс илүүд бодож таарна. Наадмын түрүү бөхөд жийп өгчихвөл Монголын хэвлэл мэдээлэл, зурагт радиогоор миний нэр гарах юм даа гэх өнөө л нэр төрийн хэнээрхэлдээ автаж, өөрт болон өргөн түмэндээ ямар ч ашиггүй зүйлд байдгаа тавьж туух нь дэндүү тэнэглэлийнх нь илэрхийлэл гэлтэй.

Бөх, морь дагаж намиран, түүнээсээ сэтгэлийн цэнгэл кайфыг мэдэрдэг сумдын хөөргөн дарга нарын хөлд ард түмэн үрэгдэж, сөхөрдөг. Намар орой гэнэт л тэд найр наадам хийнэ гэж орилолдон малчдаасаа хураасан айраг цагааг нь хуу хамж, цээжний морьд, түрүү бөхөд өгөх бай хэмээн адуун сүргээс нь тав арваар нь хөтөлнө. Олон сумдын засаг ноёдын ийм хөөрөлхүү баярхуу занг олонтаа харлаа. Үр дүнд нь юу ч өөрчлөгдсөнгүй. Харин ард түмний ахуй амьдрал улам уруудаж доройтон, ядуурч туйлдав. Тэгэхээр одоо хөөргөн баярхуу зангаа орхин, хөрсөн дээрээ бууж бодит амьдралдаа орох хэрэгтэй болж байна.

Юуны түрүүнд хаа хамаагүй бөхөд жийп өгч хэтэрхий туйлширч хэнээрхдэгээ боливол яасан юм бэ. Түргэний эмнэлгээ орчин цагийн машинаар хангаж түмэн олныхоо эрүүл саруул амьдрал, Монголынхоо ирээдүйд хөрөнгө оруулалт хийх цаг болжээ. Бидний амьдарч буй нийгэм бол үзэл суртлын нийгэм биш. Иргэн таны оюун ухаанд тулгуурласан хөгжил дэвшлийн, сум орон нутаг, улс орноо зөв зүйтэй залж удирдахыг хэн бүхнээс шаардсан бодит эдийн засгийн нийгэм юм.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

“АН-ын дарга З.Энхболд: МАН-ынхан 182 мянган төрийн албан хаагчийг зарж, худалддаг бараа болгох юм байна” нийтлэл хэвлэгдлээ

“Өдрийн сонин”-ы даваа гаригийн дугаар хэвлэгдэн, захиалагчдадаа хүрлээ. Энэ өдрийн дугаарт гарсан нийтлэл, сурвалжлага, ярилцлага, мэдээ мэдээллээс онцолж, тоймлон хүргэж байна.

Даваа гариг бүрт бид “Танайд өнжье” булангаа хүргэдэг уламжлалтай билээ. Энэ удаад олон улсын хүүхдийн “Найрамдал” төвд өнжиж амрагч хүүхдүүдтэй хөгжилтэй яриа өрнүүлэн тус төвийн үйд ажиллагааны тухай сурвалжиллаа. Энэ тухай нэг болон 12,13 дугаар нүүрнээс уншаарай.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Узбекстан улсын нийслэл Ташкент хотноо энэ сарын 23-24-нд болсон ШХАБ-ын гишүүн орнуудын Төрийн тэргүүн нарын зөвлөлийн 16 дугаар хуралдаанд оролцоод ирсэн билээ. Тэрээр Монгол-Хятад-Орос гурван талын Эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөрт гарын үсэг зурсан юм. Энэ тухай хоёр болон тавдугаар нүүрнээс унших боломжтой.

“Өдрийн сонин”-ы нийтлэлийн бодлогыг тодорхойлж байдаг нийгмийн үзэл санааны хамгийн том талбар, алдарт гуравдугаар нүүрт “АН-ын дарга З.Энхболд:МАН-ынхан 182 мянган төрийн албан хаагчийг зарж, худалддаг бараа болгох юм байна” нийтлэл хэвлэгдэн гарлаа. Сүүлийн үед улс төрийн хүрээнд шуугиан болсон үйл явдлыг энэхүү нийтлэлд тоймлон бичсэн байна.

Баримт, үйл явдлын долдугаар нүүрэнд Дундговь аймгийн Эрдэнэдалай сумын нутагт үл мэдэгдэх хар өт их хэмжээгээр гарч ирсэн тухай хэвлэгдэн гарлаа. Мөн 11 дүгээр нүүрнээс Нийслэлийн онцгой байдлын ерөнхий газрын дарга Н.Уламбаяртай хийсэн ярилцлагыг унших боломжтой. Тэрээр өнгөрсөн хоногуудад орсон борооны улмаас үүссэн гамшиг осол болон тухайн өдрүүдэд ямар арга хэмжээ авч ажилласан талаар болон Нийслэлийн онцгой байдлын албаны техник хэрэгслийн шинэчлэлт, хангамжийн талаар ярьсан юм.

Шинжлэх ухааны 17 дугаар нүүрнээс ШУА-ийн Одон орон, герфизикийн хүрээлэнгийн эрдэм шинжилгээний ажилтан Ч.Амаржаргалтай хийсэн сонирхолтой ярилцлагыг уншиж сонирхоорой. Сансар судлалын талаарх сүүлийн үеийн шинэ мэдээллийг энд өгүүлсэн юм.

Соёл урлагийн 18 дугаар нүүрэнд Монголын амьд хөгжмийн наадам болох “Playtime”-аас хийсэн сурвалжлага, 19 дүгээр нүүрнээс Монгол Улсын гавьяат тамирчин, олимпийн аварга Э.Бадар-Уугантай хийсэн сонирхолтой ярилцлага зэргийг өнөөдрийн дугаараас унших боломжтой.

Эрхэм уншигч та, манай сонины өнөөдрийн дугаарыг “Монгол шуудан” компанийн нийслэл Улаанбаатар дахь 35 салбар, “Түгээмэл” шуудан, “Улаанбаатар”, “Скай” шуудангийн салбаруудаас очиж авч болох ба сонин борлуулах бүхий л цэгүүд, Хэвлэлийн биржээс худалдан авах боломжтой юм. Мөн “Мөнгөн завъяа” дахь сонин борлуулах цэг, Сансрын үйлчилгээний төв дэх сонин борлуулах цэг, Хан-Уул дүүргийн 19 дүгээр хорооллын үйлчилгээний төвд байрлах сонин борлуулах цэг, Саппорогийн “Миний дэлгүүр” дэх сонин борлуулах гол гол цэгүүдээс худалдах авч болохыг дуулгая. “Өдрийн сонин”-ы өөрийн байранд ирж худалдан авч бас болно.

“Өдрийн сонин”-той холбоотой бүхий л мэдээллийг Мэдээлэх эрхийн утас 19001987-гоос лавлаж болох ба захиалга өгөхийг хүсвэл 9911-2954, 8811-1375 дугаарт холбогдоно уу. Хэрэв цахим хэлбэрээр нь захиалахыг хүсвэл 88071920, 88085029, 90191890 дугаарт холбогдож дэлгэрэнгүй мэдээллийг лавлаарай.

“ӨДРИЙН СОНИН” ӨГЛӨӨ БҮХНИЙ УРГАХ НАРНААР ТАНТАЙ ХА

Categories
мэдээ нийгэм

Өндөрхаан-Чойбалсан чиглэлийн эхний 80км зам нээгдлээ

Монгол Улсын Засгийн газрын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгагдсан арга хэмжээнүүдийн нэг болох аймгийн төвүүдийг нийслэл хоттой хатуу хучилттай авто замаар холбох зорилтын хүрээнд 2013-2015 онуудад 6 аймгийн төвийг Улаанбаатар хоттой хатуу хучилттай авто замаар холбосон бөгөөд энэ жил Дорнод аймгийн төвийг нийслэлтэй холбох Өндөрхаан-Чойбалсан чиглэлийн 143 км хатуу хучилттай авто замын эхний 80 км авто замын хеделгеенийг ийнхvv нээлээ. Уг авто замыг барихад мэргэжлийн ур чадвар, хөлс хүчээ зориулсан “Бадрах Ойл” ХХК, “Арж Капитал” ХХК, “Өвөр залаат” ХХК, “Хансуун зам” ХХК болон “Насны зам” ХХК-ийн хамт олон, нийт авто замчидад халуун баяр хvргэе. Мөн 2015-2016 онд Улсын төсвийн хөрөнгөөр Дорнод аймгийн Хэрлэн сумаас Баянхошуу, Хавирга, Ульхан боомт чиглэлийн нийт 550 орчим км авто зам техник эдийн засгийн үндэслэл, авто замын зураг төсөл боловсруулах ажлыг хийж гүйцэтгэсэн бөгөөд цаашид хилийн боомтууд руу хатуу хучилттай авто замаар холбогдох их ажлын эхлэл тавигдлаа.

Categories
мэдээ нийгэм

“Херо”-гийн Б.Баатарыг цагдан хориогүй гэв

“Херо” энтертайнментийн захирал Б.Баатарыг баривчилж, цагдан хорьсон тухай мэдээлэл өчигдөр хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдээр гарсан. Тэгвэл энэ асуудлаар өнөөдөр 15:00 цагт Баянгол дүүргийн цагдаагийн нэгдүгээр хэлтэст мэдээлэл хийлээ.

БГД-ийн Цагдаагийн нэгдүгээр хэлтсийн дарга, хурандаа Д.Манлайбаатар хэлэхдээ “Баянхонгор аймагт МАН-аас УИХ-д нэр дэвшигч Л.Элдэв-Очирын гомдлоор “Херо” энтертайментийн Б.Баатараас тодруулга авах зорилгоор “Херо” энтертайнмент дээр очсон ч найруулагч Б.Баатар нь “Баянхонгорт ажилтай байна” гэж утсаар ярьсан.

Ингээд бид гомдлын дагуу студид үзлэг хийсэн. Тус үзлэгээ студид байсан н.Лхагвасүрэн, н.Мөнх-Очир гээд хоёр хүнд хийсэн. Тухайн үед н.Лхагвасүрэн хуулийн зөвлөх дуудах хүсэлт өгч, бид хүсэлтийг хүлээн авсан. Ингээд хуулийн зөвлөхийг нь Гачууртаас иртэл үзлэг хийгээгүй хүлээсэн. Гурван цагийн дараа хуулийн зөвлөх Б.Чулуунбат нь студид ирсэн. 01:00 цагт Баянхонгорт байна гэсэн Б.Баатар өөрөө студид хүрээд ирээд үзлэг хийлгэхгүй гэж хэлсэн.

Бид үзлэгийн өрөөнд албадаж орох үйлдэл хийгээгүй. Бидэнд орох ч боломж олдоогүй. Ингээд бид 02:00 цагийн үед явахдаа цагдаагийн хоёр албан хаагчийг урьдчилан сэргийлэх зорилгоор студид үлдээсэн. Үүний дараа Хошууч н.Солонгын утас руу яриад, Б.Баатар өмгөөлөгчийн хамт тайлбар өгье гэсэн ч одоо болтол тайлбар өгөхөөр ирээгүй байна. Өчигдөр Б.Чулуунбатаас албан тоот ирсэн. Цагдаагийн байгууллага Б.Баатарыг саатуулаагүй, хориогүй, цагдаагүй гэдгээ албан ёсоор мэдэгдэж байна. Бид өнөөдөр Б.Баатар захирал руу залгасан ч утас нь яриад байсан. Одоо хүлээгээд байж байна” гэв.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Н.Энхбаяр:М.Энхболд нар 60 тэрбумаа 600 тэрбум болгож авна

МАН-ын удирдлагуудын 60 тэрбум төгрөгийн сүлжээний талаарх яриатай холбогдуулан МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр мэдэгдэл хийлээ. Тэрээр хэлэхдээ.

  1. Энэ бол зөвхөн албан тушаал худалдсан явдал биш ээ. Монголын төрийг худалдсан байна. Монголын төрийг ямар хямдхан худалдаж байна аа? 60 тэрбум төгрөг гэдэг бол бидний хувьд асар их мөнгө. Гэхдээ Монголын төр 60 тэрбум төгрөг буюу 30-хан сая долларын үнэтэй гэж үү?
  2. Монголчуудаа, сэрээчээ! Та биднийг унтаж байх хооронд МАН-ын удирдлагууд Монголын төрийг худалдчихсан байна.
  3. Сонгууль нэртэйгээр хууль бусаар мөнгө босгож байгаа эдгээр М.Энхболд нар 60 тэрбумаа 600 тэрбум болгож авна. Ард түмний халааснаас хулгайлж, луйвардаж авна. Хүүхдүүдэд өгөх ёстой мөнгийг, ахмадуудад өгөх ёстой мөнгийг, орон сууц барих ёстой мөнгийг, оюутнуудыг дэмжих ёстой мөнгийг, Монголыг хөгжүүлэх ёстой мөнгийг МАН-ынхан авах нь ээ.
  4. М.Энхболд тэргүүтэй МАН-ын удирдлагууд намын гишүүдээ ч гэсэн худалдчихлаа. МАН-ын гишүүдийн итгэл найдварыг мөн худалдчихлаа.
  5. Санал өгөөгүй байхад сонгуулийн дүнг “гаргачихаж” байгаа нь ард түмнээ доромжлоод зогсохгүй төрийн эрхийг хууль бусаар авах гэсэн оролдлого юм.
  6. МАН ийм аргаар олон суудал авбал энэ нь ард түмний санал бус луйварболно.
  7. Ёс суртахуунтай юм бол одоо М.Энхболд нэрээ татах хэрэгтэй. Намайг сонгуульд оруулахгүй хуйвалддаг атлаа, өөрсдөө ийм ноцтой зүйл хийчихээд ичих ч үгүй сонгуульд оролцож болохгүй. Хэрвээ сонгогдох юм бол ард түмэн түүнийг луйвраар сонгогдсон хэмээн огцортол нь ярьж, шүүмжилж, чичлэх болно.
  8. Өөрсдийг нь илчилсэн хүмүүсийг хууль хяналтын байгууллагаар шалгуулна хэмээн МАН-ынхан ярьж явна. Хэрвээ үнэхээр шударга хууль шүүхийн байгууллагатай юм бол илчилсэн биш хууль бус зүйл хийсэн хүмүүсийг шалгах ёстой.
  9. М.Энхболдыг бага залуу байхаас нь гараас нь хөтөлж, дэмжиж явсан хүн бол би.Тэр утгаараа юуны өмнө ард түмнээсээ уучлал гуйж байна. Энэ хүн их эвдэрчээ. Зөвхөн нийслэлээс 60 тэрбум босгоно гэхчлэнгээр хоорондоо ярьж байна. Мөнгөөр, хууль бусаар Монголын төрийг хувьчлах гэж байна.
  10. Би М.Энхболдыг сайн мэднэ. М.Энхболдын дуу, хоолойг нойрон дундаа ч танина. Ц.Сандуйгийн дууг харин мэдэхгүй. Мэддэг хүмүүс нь тэртээ тэргүй таниж байгаа байх.
  11. М.Энхболд, Ц.Сандуй нартаа хандаж хэлэхэд, миний дүү нар одоо энэ бичлэгээ өөр намын тухай ярьж байсан зэргээр тайлбарлаж, худлаа ярих гэсний хэрэггүй. Харин эртхэн шиг ёс суртахууныхаа хариуцлагыг хүлээ. Эрүүгийн хариуцлага ч хүлээж магадгүй шүү.