“Улирал ба зохиолч” сэтгүүлийн ерөнхий эрхлэгч, соёлын гавьяат зүтгэлтэн, яруу найрагч Данзангийн НЯМАА
Эрхэмсэг уншигчдынхаа амар амгаланг айлтган мэндчилье. 2014 оны хавраас эхлэн уншигч түмэндээ хүрч байгаа “Улирал ба Зохиолч” сэтгүүлийн найм дахь дугаар хэвлэгдэн гарлаа. Найман улирал дараалан гарч байгаа манай сэтгүүлийн 2015 оны дөрөв дэх дугаар буюу өвлийн дугаар нь юм. “Хүмүүний ертөнцийг сэтгэлийн гэгээрэлд уримуй” уриатай уран зохиолын шилдэг цоморлиг уг сэтгүүлээс та бүхэн өмнөх дугааруудын нэгэн адил шинэ тууж, өгүүллэг, шүлэг, найраглал, эсээ, зохиолчдын захидал, наргиа, дурсамж, дэлхийн сонгодог зохиолчдын ярилцлага, Нобелийн шагналтнуудын үгүүллэг гээд оюун, сэтгэл гэгээрүүлж, бодол бясалгал ундруулах уран зохиолын шидээвэр бүтээлүүдийг уншиж болно. Энэ удаагийн дугаарт төрийн шагналт, эрдэмтэн зохиолч Б.Ринчений мэндэлсний 110 жилийн ойд зориулсан намтар цадиг, эсээ болон хүү академич Б.Барсболдын сонирхолтой дурсамж, ардын уран зохиолч Б.Баастын сэтгүүлд хандсан амин үг, түүхч, зохиолч Н.Нагаанбуугийн “Улаанбаатар” уянгын тууж, их сэтгэгч, гүн ухаантан, зохиолч Д.Урианхайн “Ханануудын амьдрал” ганц хүний абсурд жүжиг, яруу найрагч Н.Нямдоржоос Горькийн сургуулийн оюутан Д.Нямаа, Д.Гармаа, П.Лувсанцэрэн, Галбадрах нарт бичсэн захидал, нэрт зохиолч Н.Банзрагчийн “Зам” роман тэргүүт бусад зохиол хэрхэн төрсөн тухай түүх, Японы сонгодог зохиолч Дазай Осамүгийн өгүүллэг, 2015 оны Нобелийн шагналт зохиолч Светлана Алексеевичийн ярилцлага, энэ жил байгуулагдсаныхаа 55 жилийн ойгоо тэмдэглэж байгаа уран зохиолын “Цалиг онгод” дугуйлангийнхны шинэ уран бүтээлийн дээжис, Д.Нацагдоржийн шагналт зохиолч Д.Энхболдын “Өвс ногоо аниргүй” номонд судлаач Г.Батсуурийн бичсэн шүүмж зэрэг сонирхолтой материалууд оржээ. Мөн уламжлалт “Монгол туургатны яруу найраг”, “Зохиолчдын наргиан”, Маамуу нааш ир” булангууд ч шинэ хуудсаа дэлгэлээ. “Улирал ба Зохиолч” сэтгүүл дугаарын онцлох зохиолчоор соёлын гавьяат зүтгэлтэн, Чингис хаан одонт яруу найрагч Г.Мэнд-Ооёог, онцлох номоор МЗЭ-ийн шагналт зохиолч Б.Баярсайханы “Тэнгэрийн санаа”, “Хөх тэнгэр” номуудыг тодрууллаа.
Энэ жилийн улсын аварга шалгаруулах жудо бөхийн тэмцээн Эрдэнэ хотын “Хангарьд” спортын ордонд болж байна. Энэ жилийн насанд хүрэгчдийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд 32 багийн 286 жүдоч өрсөлдөж байгаа. Өчигдөр, өнөөдөр хоёр өдөр жингийн барилдаанууд болсон бол маргааш багийн барилдаан болох юм.
Нэгдүгээр сарын 1-нээс хэд хэдэн хууль шинээр хэрэгжиж байгаа. Түүний нэг болох Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга мөрдөгдөж эхлээд хэд хонож байна. Ийн хэрэгжсэнээр 300 гаруй тэрбум төгрөгийн далд эдийн засгийг ил болгоно гэж үзээд буй юм. Харин хууль хэрэгжсэнээс хойш зарим аж ахуйн нэгж бүрэн ойлголтгүйгээс үнээ нэмсэн тохиолдол гарсан байна.
Баасан гаригийн үдээс хойших УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд Засгийн газар гишүүд мэдээлэл хийж, УИХ-ын гишүүдийн сонирхсон асуултад нь хариулдаг дэгтэй. Харин өчигдөр гишүүдийн саналаар Засгийн газар мэдээлэл хийхээ хойшлуулсан юм. Тэгвэл ирэх долоо хоногийн баасан гаригийн УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг мэдээлэл хийхдээ Засгийн газраас 2015 онд эрчим хүчний салбарт авч хэрэгжүүлсэн арга хэмжээ, түүний үр дүнгийн талаар танилцуулах юм байна. 
Өнөөдөр Монголын зохиолчдын эвлэл үүсч хөгжсөний 87 жилийн ойн баяр өдөр тохиож байна.
Манай улс Цэвэр агаарын хуультай болох хэрэгтэй байна. Монгол Улсын гурван сая хүн амын тал хувь нь амьдардаг Улаанбаатар хотын агаарын бохирдол жил ирэх тусам нэмэгдэж үнэхээр гамшгийн хэмжээнд хүрсэн. Азийн цагаан дагина “Утаанбаатар” гэдэг нэр нь хоч болоод удлаа. Агаар дахь хүнд металл, тоосонцорын хэмжээ Монгол Улсын стандартаас 14 дахин, ДЭМБ-ын стандартаас 35 дахин давсан үзүүлэлттэй байгаа юм. Үүнд дан ганц гэр хороолол дахь хатуу түлш нөлөөлөөгүй. Өдөр тутамд замын хөдөлгөөнд оролцож буй 300 гаруй мянган тээврийн хэрэгслийн яндангаас гардаг утаа асар их хорт бодисыг агаарт цацаж байдаг юм. Иймд төр засгаас сүүлийн жилүүдэд агаарын бохирдолтой тэмцэхийн тулд 100 гаруй тэрбум төгрөг зарцуулсан ч бодитой үр дүн улаанбаатарчуудад мэдэгдэхгүй байгааг эрүүл мэндийн байгууллагаас гаргасан судалгаа харуулж буй. Амьсгалын замын халдвар болон зүрх, судас, тархи, мэдрэлийн гаралтай өвчнүүдийн хамрах хүрээ нэмэгдэж, хотын иргэд дархлаа султай болсон нь агаарын бохирдолтой шууд холбоотой болохыг эмч нар хэлж байгаа. Ялангуяа хүүхэд, хөгшчүүд хорт утаанд өртөмтгий байгаа нь сэтгэл зовоосон асуудал болжээ. 
Улаанбаатарчууд хорт утаанаасаа салах хамгийн зөв шийдэл нь хуулийн механизм юм. Дэлхийн өндөр хөгжилтэй олон орон манайх шиг агаарын бохирдолд дарлуулж, гай зовлонд нэрвэгдэж байсан түүх бий. Бидний хамгийн их жишээ авах дуртай Солонгос гэхэд хийн хэрэглээг бодлогоор дэмжиж, иргэдээ хямд үнэтэй орон сууцаар хангасан гээд олон ухаалаг системийг нэвтрүүлсэн байдаг. Европын орнуудаас Их Британийн агаарын бохирдлоосоо ангижирсан жишээ дэлхийн бусад орнуудад үлгэр болсон. Тус улс 1930 оноос эхлэн агаарын бохирдолд дарлуулжээ. Ард иргэд нь төр засагтаа хэдэнтээ хандаж, захидал илгээсэн ч дорвитой арга хэмжээ авахгүй л байв. Ингээд одоогоос 60 жилийн өмнө Их Британийн төдийгүй дэлхийн түүхэнд байгаагүй аймшигт гамшиг тохиосон юм. Өнөөг хүртэл “Үхлийн утаат хөшиг” хэмээн тэр хар өдрүүдийг нэрлэдэг. Тодруулбал, нэг өвлийн дотор 12 мянган хүний амийг авч одсон хорт утаа сүүлдээ дөрөвхөн өдрийн дотор 4000 хүний амийг залгисан гэж байгаа. Энэ аймшигт золгүй явдал Лондонгийн эрх баригчдыг агаарын бохирдолтой тэмцэхэд том дохио өгөв. Ингээд Цэвэр агаарын хууль баталж, ганцхан өвлийн дотор хорт утаагаа бууруулж чаджээ. Дөрвөн жилийн дараа гэхэд тус улс агаарын бохирдлоос бүрэн ангижирч чадсан. Тус улсын Засгийн газраас авч хэрэгжүүлсэн ажил нь хатуу түлшний хэрэглээг бууруулж, цахилгаан болон хийн түлшний хэрэглээг дэмжсэн явдал байв. Томоохон үйлдвэрүүдийг суурьшлын бүсээс нүүлгэн шилжүүлж, цахилгаан бага зарцуулдаг халаагуураар айл өрхүүдийг хангасан юм. 
Нийслэлийн хэмжээнд цэргийн үүрэгтэн, бэлтгэл офицеруудын бүртгэл энэ сарын 06-24-ний өдөр хүртэл үргэлжлэх юм.
Шадар сайд Ц.Оюунбаатар “Сайдын цаг” уулзалтад оролцохдоо манай орны 80 гаруй хувьд цасан бүрхүүл тогтоод байна. Одоогоор тавин суманд зудтай, 120 суманд зудархаг байна. Улсын хэмжээнд 21 аймгийн 330 сум, нийслэлийн 4 дүүргийн 149 мянган малчин өрхөд 56 сая орчим мал өвөлжиж байна” гэж мэдээлсэн. Улсын онцгой комисс зудтай байгаа тэдгээр аймагт төсвөөс тодорхой хэмжээний тусламж үзүүлэхээр болсныг мөн мэдээлж байсан. Үүнээс гадна Улаан загалмайн нийгэмлэгээс зудын голомтод байгаа малчдад бэлэн мөнгө, хувцас, хүнс тэжээл олгохоор болсон байна. Эхний ээлжинд 300 сая төгрөгийг Олон улсын Улаан загалмайн хорооноос зудад өртсөн, өндөр эрсдэлтэй өрхүүдэд олгохоор шийдвэрлэжээ. Мөн Английн улаан загалмай нийгэмлэг 140 орчим сая төгрөгийн тусламжийг зургаан аймагт үзүүлэхээ мэдэгдсэн байна.
Ихэнхдээ хүнд зүйл хүчилж өргөх эсвэл буруу өргөснөөс, удаан хугацаагаар суудаг ажилтай хүмүүсийн нуруунд ачаалал ихэсч нурууны өвдөлт үүсдэг байна. Нэг ёсондоо бүсэлхий нурууны үений хөдөлгөөн буурах, булчин шөрмөсний сунах чадвар багасч уян хатан байдлаа алдан улмаар булчин шөрмөсний чангарал нь нуруу өвдөх шалтгаан болдог аж.