Month: December 2015

Өнгөрсөн долоо хоногт нийтийн тээврийн хэд хэдэн автобус осол гаргасан. Тэгвэл Зам тээврийн яам Нийслэлийн автозамын газар, Нийслэлийн Замын цагдаагийн газартай хамтран зорчигч тээврийн үйлчилгээнд явж буй автобусны хурдыг хязгаарлахаар шийдвэрлэсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, автобуснуудад хурд хэмжигч төхөөрөмжийг автозамууд дээр суурилуулах юм.

Өнөөдөр Ардчилсан нам үүсэн байгуулагдсаны баярын өдөр тохиож байна. Өдгөөгөөс 15 жилийн өмнө буюу 2000 оны арванхоёрдугаар сарын 6-нд ардчиллын төлөөх таван нам нэгдэж Ардчилсан намыг байгуулж байсан түүхтэй. Баярын энэ өдрийн хүрээнд Төрийн ордны Баганат танхимд “Ардчилсан хувьсгал 25-Бүтээн байгуулалт” гэрэл зургийн үзэсгэлэнг нээв. Үзэсгэлэнг нээж Ардчилсан намын дарга З.Энхболд, “Энэ жилийн намын баярыг бүтээн байгуулалтаараа тэмдэглэхээр болсон. Өчигдөр Увс аймгийн Улаангом хотод Гудамж төслийн ажлыг хүлээж авлаа. Баруун гурван аймгийн бензиний үнийг Улаанбаатар хотынхтой яг ижил болголоо. Баруун, зүүн талаар орж ирдэг татварын зохицуулалтыг Улаанбаатарынхаас бага болгосон учир бензиний үнэ буурч байна. Ирэх бямба гаригт Архангай аймгийн “Гудамж” төслийг хүлээж авна. Солонготын давааны замын ажлыг хүлээж авна. Өнөөдөр та бидний үзэж байгаа фото зургаар сүүлийн 25 жилийн хугацаанд юу хийж бүтээв гэдгийг харуулж байна” гэв.

Гэрэл зургийн үзэсгэлэнд Ардчилсан хувьсгалаас хойшхи Монгол оронд өрнөсөн бүтээн байгуулалт, өөрчлөлт шинэчлэлт болоод Ардчилсан засаглалын үед хийж бүтээсэн, өнгө төрхөө өөрчилсөн, ажлуудыг өмнөхтэй нь харьцуулсан байдлаар дэлгэн танилцуулж байгаа юм. Энэхүү гэрэл зургийн үзэсгэлэн энэ сарын 10-ныг хүртэл үргэлжлэх ажээ.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Монгол Улсад кино урлаг үүсэж хөгжсөний 80 жилийн ойд зориулан мэндчилгээ дэвшүүлэв.

Амралтын өдрүүдээр гэрийнхнээ тойруулж байгаад амттай хоол хийж өгөхийг хүсдэг ч өнөөх л хийдэг хэдэн жорноос өөр хоол санаа орж ирэхгүй байх үе тохиодог уу. Тэгвэл таны жорны жагсаалтад нэгэн шинэ хоол нэмье.

Энэтхэгчүүд XVI зууны үеэс корма хэмээх халуун ногоогүй өтгөн соусыг бэлтгэдэг болсон. Энэ соусыг одоо ч яг л эрт үеийнхээ жороор хийдэг байна. Корма соусын гол орц нь йогурт буюу тараг юм. Таргийг зөөлөн гал дээр гашилгахгүйн тулд тасралтгүй хутган халааж, дээр нь махны шөл, нунтагласан самар, үрсэн кокос болон амтлагчууд нэмдэг.

Энэ соусыг олон төрлийн хоолонд хэрэглэдэг аж. Ингээд ямааны махтай энэтхэг маягийн карриг хэрхэн хийхийг сонирхуулъя.

Орц:

Ямааны цул мах-600 гр

Үрлэн гич-нэг цайны халбага

Цагаан гааны үндэс-20гр

Сармис-хоёр хумс

Бөөрөнхий сонгино-гурван ширхэг

Нимбэг-нэг ширхэг

Кинза, укроп-амтлахаар

Хатаасан кокос-нэг х/х

Карри-хоёр х/х

Давс, перец-амтлахаар

Ямааны махтай карриг хийхдээ эхлээд махаа том хэрчээд хайруулын тавганд шаргал өнгөтэй болтол нь хуурна. Шарсан махан дээрээ цагаан гаа, сармис, гич, карри, кокос нимбэгний шүүс нэмээд зөөлөн гал дээр 40 минут орчим жигнэнэ.

Махаа болохоос 20 минутын өмнө том хэрчсэн сонгино, самар, давс, чинжүүгээрээ амтлаарай. Бүх хольцоо сайтар хутгаад болтол нь жигнэнэ. Бэлэн болсон хоолоо кинза, укропоор чимэглээд будаатай өгч болно. Будаатай олговол илүү өег байна.

Төмс, брокколитой зутан шөл

Орц:

(2-3 хүний порц):

500 гр брокколи

бульон шөл-нэг ширхэг

2-3 ширхэг төмс

2-3 цайны халбага цардуул

сүүн крем (цөцгий) зөөхий

давс (амталгаагаараа)

Брокколигоо бульонтойгоо хамт нэг литр орчим усанд чанана. Брокколи зөөлрөөд ирмэгц нь бутлагчаар зутан болтол нь эргүүлнэ. Ингээд сүүн крем, цөцгий эсвэл зөөхийгөөр амтлаад хүсвэл давс нэмж хийнэ.

Энэхүү шөл нь үл ялиг шингэн байх болно. Иймд шөлөө өтгөрүүлэхийн тулд бага хэмжээний хүйтэн усанд зуурсан цардуулаар өтгөрүүлж 1-2 минут үргэлжлүүлж чанана.

Төмсөө тусад нь жижигхэн хэрчиж чанаад зутан шөлтэйгөө хамт таваглана. Өөрийн дуртай ямар ч ногоогоор зутан шөлөө баяжуулж болно шүү.

Митя бол Оросын жирийн нэгэн тариачны хүү. Өсвөр насны хөвгүүд ямар л замыг туулдаг тэр жишгээр яваа нэгэн. Харин Москвад оюутан болж ирээд Катятай учирчээ. Катя урлагийн сургуулийн оюутан. Нүүрэмгий, урт шулуун хар үс, жижгэвтэр бие нь яг л хятад эмэгтэйг санагдуулам аж. Гэлээ ч Митяг өөртөө дурлуулах ямар нэгэн шид бий. Митяд ч мөн Катягийн анхаарлыг татах онцгой чанар бий. Гал халуун дурлалын эхэн үедээ тэд хорвоо ертөнцийн бүхий л дурлалт хосуудын нэгэн адил мансууртлаа үнсэлцэн цагийг зугаатай өнгөрөөнө. Гэвч яваандаа тэдний харилцаа нэг л биш болоод байлаа. Урлагийн сургуулийн Катя жүжигчний уран чадвараа хөгжүүлэхийн тулд шөнө өдөргүй бэлтгэл хийдэг боллоо. Бэлтгэл сургуулилтыг нь сургуулийн захирал удирдан явуулна. Гэтэл сургуулийн захирал ариун шударга хүн биш, жил болгон зуны амралтаараа нэг гэнэн цайлган охиныг маанагтуулж байгаад гадаад дотоодгүй сэлгүүцэн зугаацаж өвөртөө оруулдаг зуршилтай нэгэн аж. Үүнийг нь олон хүн мэдэх боловч ганц Катя л мэддэггүй юм шиг. Эсвэл мэддэг мөртлөө албаар тэр эрхэмд найланхай хандаад байгаа юм биш биз гэсэн хар Митягийн зүрх сэтэлийг бүр самууруулж гүйцжээ. Митя угаас жүжигчдэд дургүй, хуурамч хөнгөн хуумгай улс хэмээн үл итгэнэ. Харин Катя бол ирээдүйд сайн жүжигчин болно гэдэгтээ итгэдэг урлагт үнэн сэтгэлээсээ хайртай нэгэн. Ийм зөрчил тэдний дунд хэдэн сар үргэлжилсний дараа хэн хэн нь бүр сульдаж гүйцнэ. Нэгэн өдөр Митя хөдөө тосгон руугаа буцахаар шийдсэнээ Катяд дуулгахад Катя жигтэйхэн их уйлан харуусна.

Түүнийг гаргаж өгөхөөр галт тэрэгний буудал дээр ирсэн Катя өмнөхөөсөө ч үзэсгэлэнтэй, дур булаам болсон мэт санагдана. Хагацал бүхэн ийм харамсалтай, зүрх шимшрэм байдаг билээ. Галт тэрэг уухилан довтлох үед Митя ухасхийн өөдөөс нь сарвайсан Катягийн бээлийд л өрөөсөн хацраа нааж амжив. Галт тэрэг цасан хөндий рүү уухилан довтолсоор, хүрэмнийхээ хормойноос тас зууран хөшсөн Катя манан будан хөшилдсөн хөндийн жаварт залгиулчихна.

Митяг нутагтаа ирэхэд хаврын урь дөнгөж орж эхэлж байлаа. Катягийнхаа бээлийнд хүрсэн хацраа илэхүй түүнийх нь үнэр үнэртэх шиг болно. Өдөр өдрөөр цэцэглэн дэлгэрч буй хаврыг угтан авч, хайртай хүнээ үгүйлэн санана гэдэг хичнээн сайхан. (Ер нь яагаад ч юм энэхүү туужийг хаврын хайлган цагаар уншвал илүү тааламжтай санагдана).

…Катягаас захидал иржээ. Митя түүнийг шүүрэн авч тариан талбайгаа хөндлөн гулд туулан ойн захад хүрч задалбал, маш товчхон “Чи минь, хонгорхон Митя минь. Чамайгаа маш ихээр үгүйлж байна. Чи минь минийх шүү…” гэжээ. Митя тэр дор нь хариу бичээд Катя руу илгээчихээд хэдэн хоног жаргалтай алхав. Гэвч Катягаас хариу ирэхгүй л байсаар. Митя Катяг бичиг цаас гэхээсээ илүү жүжиг тайз гэх хүн гэж бодох тусам гомдох аж.

Энэ үед Митягийн хайртай Сонька хэмээх тосгоны тариачин охин гарч ирнэ. Митягийн ганцаардан шаналсан сэтгэлийг Сонька нүүрэмгий, хөгжилтэй зангаараа тайтгаруулна.

Иван Алексеевич Бунины чансаатай бүтээлүүдийн нэг нь яах аргагүй “Митягийн хайр” хэмээх бэсрэгхэн тууж мөн болохыг утга зохиолын судлаач, шүүмжлэгчид дуу нэгтэйгээр батлан хэлдэг. И.А.Бунин хүний дотоод сэтгэл, язгуур чанарыг байгаль, цаг уур, гайхамшигт үзэгдлүүдээр сүлэн уран яруу, утга төгс, уянгатай бичиж чаддаг зохиолч байжээ.

Митя, тосгоны тариачин охин Сонька болоод жүжигчин болох мөрөөдөлтэй Катя хоёрын хэнийг нь сонгож үйл явдал цааш хэрхэн өрнөхийг “Митягийн хайр” номоос Эрхэм уншигч та мэдэх биз ээ.

Нобелийн шагналт, Оросын гайхамшигт зохиолч Иван Алексеевич Бунины энэхүү зохиол дөрвөн өгүүллэгийнх нь хамт 2010 онд хэвлэгдсэн юм.

Г.ЛХАГВАДОРЖ