Categories
мэдээ улс-төр

Зүүн Ази, Номхон далайн товчоо хариуцсан Туслах төрийн нарийн бичгийн дарга Даниел Рассел Монголд айлчилна

АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Жон Керри энэ сарын 8-нд манай улсад айлчилна гэсэн сураг дуулдсан. Гэвч, энэ удаад ноён Жон Керри ирэхгүй юм байна. Харин АНУ-ын Төрийн Департаментын Зүүн Ази, Номхон далайн товчоо хариуцсан Туслах төрийн нарийн бичгийн дарга Даниел Рассел Монголд айлчлахаар болжээ.

Тэрбээр энэ есдүгээр сарын 8-аас 9-ний хооронд ирэх юм байна. Энэ айлчлалаар Америк, Монголын хоёр талын зөвлөлдөх уулзалтад оролцох аж. Айлчлалын үеэр Туслах төрийн нарийн бичгийн дарга Монголын зарим нэг албан тушаалтнуудтай уулзаж хоёр орны хамтын ажиллагааны талаар ярилцахаар төлөвлөжээ.

Categories
мэдээ улс-төр

Сайд нарын нэрийг өргөн барьж магадгүй

Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг өнөөдөр сайд нарын нэрийг УИХ-ын дэд даргад өргөн мэдүүлж магадгүй гэх мэдээлэл байна.

Өмнө нь Ерөнхий сайд ээлжит бус чуулган зарлалаа ч сайд нарын нэрийг өргөн мэдүүлэх боломжгүй байна гэдэг мэдэгдлийг хэвлэлийн төлөөлөгчөөрөө дамжуулан хийж байсан. Гэвч түүнээс нь хоёр хоногийн дараа УИХ-ын дарга “Орон гарсан сайд нарын томилгоог хуульд нийцүүлэхийн тулд есдүгээр сарын 6-нд багтаах шаардлага байна” гэдэг сануулга өгсөн.

Иймээс Ерөнхий сайд энэ өдөр багтаан сайд нарын нэрийг өргөн мэдүүлэхээр болсон бололтой.

Categories
мэдээ цаг-үе

Р.Гончигдорж: Хоригийг хүлээж авсан, аваагүй үр дүн нь яг адилхан, сунжрах асуудал л бий

УИХ-ын дэд
дарга Р.Гончигдоржтой ярилцлаа.

-Улс төрд
хүлээлт үүсгэсэн асуудлууд бий болчихоод байна. Засгийн газрыг бүрдүүлэх,
Өршөөлийн хуулийн хоригийг хэлэлцэх гэх мэт. УИХ-ын дарга эзгүй байна. Орлож
байгаа хүний хувьд та мэдээлэл өгөхгүй юу?

-Засгийн газраас
сайд нарыг нөхөн томилох тухай асуудлыг өргөн барьчихвал ээлжит бус чуулганыг
энэ сарын 7-ноос зарлан хуралдуулъя гэж байгаа. Тийм байр суурьтай байгаагаа ч
УИХ-ын дарга илэрхийлчихээд АНУ-д болох Парламентийн спикерүүдийн хуралд
оролцохоор явсан. Заавал зургаан сайдыг бөөнөөр нь өргөн барихыг шаардаагүй.
Зарим сайдуудыг оруулж ирэн томилох боломж байна. Үлдсэн сайдуудынх нь асуудалд
тодорхой цаг, хугацааны шалтгаанууд байгаа юм. Тухайлбал, АН-ын дарга гадаадад
явж байна. Тиймээс боломжийг ашиглан оруулж ирэх болов уу гэсэн бодолтой
байгаа. Тэгэхээр ойрын өдрүүдэд Ерөнхий сайд зарим сайдыг нөхөн томилохоор
оруулаад ирвэл ээлжит бус чуулганы хуралдааныг зарлана. Хэрэв ээлжит бус
чуулганыг хуралдуулбал Өршөөлийн хуульд Ерөнхийлөгчийн тавьсан хоригийг ч
хэлэлцэнэ. Ингэж л асуудлууд нэг мөр шийдэгдэх байх гэсэн бодолтой байна.

-Хамгийн их
яригдаж байгаа асуудал бол Өршөөлийн хуульд тавьсан хориг. Хориг хийгээд
Өршөөлийн хуулийг олон өөрөөр тайлбарлаж байна. Та гарц, гаргалгааг нь хэлж
өгөхгүй юу?

-Хориг болоод
хуулиа хүмүүс юу гэж ойлгож байгаа юм бол. Үүнээс шалтгаалан ийм нөхцөл байдал
гараад байгаа юм биш үү. Зарим хэсэг нь “тав, есдүгээр зүйл дээр хориг тавьсан
гэж яриад тийм, тийм зүйлийг нэмье, тэгээд шударга болцгооё” ч гэх шиг. Үнэн
хэрэг дээрээ Ерөнхийлөгчийн тавьсан хориг бол хоёрхон зүйл дээр байгаа.
Өршөөлийн хуулийн 4.1, долдугаар зүйл. Тийм учраас хориг хамаараагүй зүйл,
заалтууд өнөөдөр хүчин төгөлдөр. Тэр ч агуулгаараа Д.Ганбат гишүүнээр ахлуулсан
Өршөөлийн хуулийг хэрэгжүүлэх ажлын хэсэг ажиллаж байгаа.

-Хоригийг
хүлээж авбал яах юм. Бас хүлээж авахгүй бол ямар үр дүн гарах юм?

-Ялгаагүй.
Өршөөлийн хуулийн 4.1 дэх заалтад тавьсан хоригийг хүлээж авлаа гээд ч, хүлээж
авахгүй байлаа ч үр дүн нь яг адилхан. Ямар ч ялгаа байхгүй. Хүлээж авбал энэ
заалт хүчингүй болно. Хүлээж авахгүй гэвэл энэ заалт хүчин төгөлдөр үлдэнэ. Энэ
заалт алга болчиход бүх хүн өршөөгдөхгүй юм шигээр ойлгуулж, ярьж байгаа хүмүүс
байна. Гэтэл ийм зүйл яриад байгаа улсууд хуулийн 10.10 дугаар зүйлийг уншаагүй
бололтой. Хуучин Өршөөлийн хууль гарахад дээд шүүх болон зарим эрх бүхий
байгууллагаас тайлбар гаргадаг, тэгээд өршөөлийн ажлыг зохион байгуулдаг
байсан. Саяын Өршөөлийн хуулийг гаргахдаа тийм тайлбаруудыг нь хуулийнхаа заалт
болгоод оруулчихсан юм. Тодруулбал, 10 дугаар зүйлийн 10 дахь заалтад хэлсэн
байдаг. “…Сэжигтэн, яллагдагч, ялтан энэ хуульд заасан өөрт нь хамгийн
ашигтай тэр сонголтоор нэг удаа өршөөлд хамарна” гэж. Ингэхээр Эрүүгийн хуулийн
тав болон есд заагдсанаас бусад зүйл ангиуд бүрэн өршөөлд хамрагдах нь байна,
тийм үү. Энэ заалтыг л комисс хэрэглэнэ. Шаардлагатай гэвэл дээд шүүхээс
тайлбар гаргуулаад явна. Уг нь хоригийг хүлээж авах, нэмэлт тайлбарууд хийх
шаардлага байхгүй. Тийм учраас хоригийг хүлээж аваагүй нь илүү хялбар хувилбар.
Хүлээж авах юм бол хуулиа бүхэлд нь хэрэглэх замаар явах ч үр дүн нь яг ижил
гарна.

Өөр нэг зүйл нь
Өршөөлийн хуулийн долдугаар зүйл. Тэр нь хэргийг шүүхийн шатанд нь хэрэгсэхгүй
болгох тухай асуудал юм. Шүүхийн болон бусад процессоор явж буй хүн гэм
буруугаа хүлээн зөвшөөрөөд нөхөн төлбөрөө төлнө гэдгийг илэрхийлсэн тохиолдолд
шүүн таслах ажиллагаа явагдахгүй байхаар тусгасан. Тодруулбал, сэжигтэн хүн
өөрийгөө энэ хэргийг хийгээгүй гэж үзэж байвал бүх процессийг дуустал явуулаад
үнэхээр гэм буруугүй бол цагаатгана. Харин гэм буруутай байвал дараа нь
Өршөөлийн хуулийг хэрэглэнэ. Нэг ёсондоо Эрүүгийн хуулийн тэддүгээр зүйл ангиар
тийм ял оноосугай гээд шүүхийн тогтоол гарлаа. Гарсны дараа Өршөөлийн хуулийг
хэрэглэлээ, бүрэн чөлөөлөгдөх ангилалд байвал ялаас бүрэн чөлөөлж, жил хасахаар
бол түүнийг нь гүйцэтгээд л явна. Энэ заалтад тавьсан хоригийг хүлээгээд
авчихвал бас процесс сунжирна. Эцсийн үр дүнд ямар ч ялгаа гарахгүй. Өөрөөр
хэлбэл сэжигтний асуудлыг шүүхийн процессийн явцад хэрэгсэхгүй болгохгүй юм бол
түүнийгээ шүүн тасал. Тэгээд Өршөөлийн хуулиа хэрэглэ гэсэн үг. Уг нь бол
сэжигтэн болон шүүгдэгчид сонголт өгье
гэсэн юм. Гэтэл эрх мэдэлтнүүдэд яаж шүүх вэ гэдэг боломжийг үлдээх шив
дээ.

Эндээс
Ерөнхийлөгч авлига, хээл хахууль, албан тушаалтантай холбогдсон зүйл дээр
ерөөсөө хориг тавиагүй. Тэр нь саналын хэлбэртэй байсан. Хэрэв ердийн хууль
байсан бол Ерөнхийлөгчийн санал нь нэмэлт, өөрчлөлт болон орж ирэх ёстой.

-Өршөөлийн
хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж байсан түүх байхгүй ч Ерөнхийлөгчийн саналыг
тусгая гэж зарим гишүүд яриад байгаа ш дээ?

-Хориг гэдэг бол
нэмэлт, өөрчлөлтийн тухай асуудал биш. Есдүгээр зүйлд тийм зүйлийг нэмсүгэй
гээд, Байнгын ажиллагаатай парламент үүсэн байгуулагдсаны 25 жилийн ойд
зориулсан Өршөөлийн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хууль гэсэн
томъёоллоор орох нь ээ. Уучлаарай. Тийм юм одоо байхгүй. Би зураг ойлгодоггүй л
дээ. Гэхдээ “Хашгираан” гэж их өндөр үнэтэй зураг бий. Зураач нь тэр зургаараа
ийм л орчныг хэлсэн болов уу гэж төсөөлж байгаа юм. Энэ байр сууринаас харвал
УИХ хоригийг авч хэлэлцэхдээ хүлээж авах шаардлагагүй юм байна гэх байх. Чухам
би яаж саналаа өгөх вэ гэдгээ хоригийг хэлэлцэх явцад хэлнэ. Яагаад гэвэл
Өршөөлийн хуулийг хаалттай хэлэлцлээ гэж шүүмжлээд байгаа. Угаасаа тэгдэг
номтой, журамтай. Учир нь тухайн гишүүн энэ асуудал дээр ийм байр суурьтай, ийм
санал өгсөн нь ил байвал түүнд нь баярлах нэг хэсэг байхад өширхөх нэг хэсэг
байдаг. Тийм учраас хууль батлагдсаныхаа дараа ил тод байна, харин хэлэлцэх
явцад хаалттай байдаг нь ийм шалтгаантай. Ийм учраас би хоригийг хүлээж авах
эсэхэд одоо саналаа хэлэхгүй гээд байгаа юм. Гэхдээ одоо байгаа нөхцөлд ямар ч
нөлөөгүй. Хүлээж авсан ч, аваагүй ч процесс сунжрах асуудал үүсэхээс цаашгүй
учраас зоригтой хэлж болох бас нэг хувилбар байна. “Хоригийг хүлээн авах
шаардлагагүй юм байна” гэсэн байр суурин дээр баттай байгаа. Энэ бол зөвхөн
процессийн сунжрал. Процессийг сунжруулах сонирхол хэнд байдаг юм бүү мэд. Хувь
хүн нь өөрөө сунжруулах сонирхолгүй байна. Гэм буруугаа ойлголоо, хохирлыг
барагдуулъя гэхэд л дуусч байгаа асуудал. Тийм байхад цааш нь явуулах гэж хориг
тавихын хэрэг юу байгаа юм. Энэ хуулийн санаа бол сэжигтэн хоригдогсдын эрх
ашгийг нэгдүгээрт тавьсан. Түүнээс биш шүүн таслах ажиллагаа, хэрэг мөрддөг
хүмүүсийн сонирхлыг нэгдүгээрт тавиагүй юм шүү.

-Одоо АН-ынхан
хоригийг хүлээж авбал хонь, хүлээж авахгүй бол чоно болно гэж яриад эхэлсэн.
Ямар ч тохиолдолд АН-ын нэр хүндэд халтай нөхцөл байдал үүсчихээд байгаа юм биш
үү?

-Хоригийг хүлээж
авахаар шударга улс болж таараад, хоригийг хүлээж авахгүй болохоор цагаан
захтнуудтай нийлж, нэгдсэн болоод, нийгмийг хоёр хэсэг болгож хуваалаа гэдэг
ийм л зүйл. Зөвхөн энэ асуудал дээрээс хар. Өршөөлийн хууль гэдэг ямар нарийн
зүйл байдаг юм бэ. Хэн нь хаана байгаа вэ гэдгээс ямар үр дагавруудыг гаргаж
ирдэг юм бэ гэсэн бас л нэг “Хашгираан”. Үнэн хэрэг дээрээ хориг бол сая
ярьсанчлан асуудалтай нэгэнт холбоогүй. Нөгөө талаас Эдийн засгийн ил тод
байдлын тухай хуультай ихэр. Нэг нь өнөөдөр үйлдэгдсэн нь илрээгүй байгаа зүйл.
Гэхдээ өөрөө нуусан хөрөнгөө ил болгож, татвараа төлөөгүй гэдгээ мэдэгдвэл
Эдийн засгийн ил тод байдлын тухай хууль нэг удаа “ил гараад ир” гээд
боломж олгож байгаа хэрэг. Тэгээд л “Та бүх бизнесээ ийм эрүүл орчиндоо эхлүүл.
Өмнө нь төр та бүхнийг ийм байдалд оруулж байжээ. Эндээс Монгол орон сүүдрийн
бус гэрэлтэй эдийн засагтай болно” гэсэн санаа. Гэрэлтэй эдийн засагтай
болчихвол мөнгө санхүү нь зөв явна, хүмүүс ч янз бүрийн дарамт шахаанаас ангид
эрх чөлөөтэй бизнесээ эрхэлнэ. Өршөөлийн хууль бол долдугаар сарын 2-ны 24
цагаас өмнө хэрэг хийсэн хүмүүсийн тухай ярьж байгаа юм. Хийсэн хэрэг нь ямар
нэг байдлаар сэжиглэгдчихсэн, эсвэл үйлдсэн гэм буруугийнхаа төлөө ял эдлээд
сууж байгаа хүмүүстэй холбоотой. Тэгээд шударга гэж цамнахаараа шударгаар
татвар төлсөн хэсэг нь яахаараа хохирдог юм гэж ярих юм. Нарийн дээрээ шударга,
шударга бус алинаар нь ч ойлгосон Эдийн засгийн ил тод байдлын тухай хууль,
Өршөөлийн хууль бол ихэр. Эдийн засгийн ил тод байдлын тухай хууль дээр хориг
тавигдаагүй. Хүчин төгөлдөр. Энэ хуулийн хүрээнд хүмүүс хөрөнгө орлого, бүх
зүйлээ ил тод болгох гээд хуульчдыг хөлслөөд нягтлан бодох бүртгэлээ шинэчилсэн
бүртгэл рүүгээ оруулаад л явж байна ш дээ. Монголын нийгэм 25 жилийнхээ магнай
дээрээс цаашаа жигд, дарамтгүй, шахалтгүй,
эрх мэдэлтний байнгын бай биш болж явах эхлэл ингэж тавигдаж байгаа юм.

-Өршөөлийн
хуульд хориг тавьчихаад Эдийн засгийн ил тод байдлын тухай хуульд хориг
тавиагүй нь шударга бус гэсэн үг үү?

-Би тэгж
хэлэхгүй. Ерөнхийлөгч өөрийнхөө бүрэн эрхийн дагуу л хийж байгаа. Буруу хориг
тавилаа ч гэж ярих зүйл байхгүй. Хоригийн асуудлыг улс төрийн өнцгөөс шинжээд
байх ч ёсгүй. Хамааралгүй зүйлтэй хамаарлыг үүсгэхэд дандаа буруу ойлголт,
буруу тайлбар, буруу хандлага гардаг. Түүнээс биш Ерөнхийлөгч бол төрийн
тэргүүн, ард түмний эв нэгдлийг илэрхийлэгч. Ийм харилцаан дээр уучилъя гэснээ
уучилдаг эрх мэдлийг өөртөө хадгалж байдаг. УИХ нь өршөөе гэсэн бодлогоороо
өршөөлөө явуулж байдаг.

-Авлигачдын
нурууг тэнийлгэлээ гэдэг зүйл л яригдаад байна л даа?

-Санал нийлэхгүй.
Муугийн үрийг тасалбаас сайны үр дэлгэрнэ гэсэн сайхан үг бий. Одоо бид муугийн
үрийг л таслах гээд байгаа юм. Үнэн хэрэг дээрээ энэ хуулиуд авлигын нэг
давхаргын хөрсийг тэр чигт нь хуулаад хаячихсан. Ялангуяа болсон үйл явдалтай
холбогдуулаад үүсч болдог авлигууд. Бүгдээрээ шударга ёс гэж ярьж байвал ярья л
даа. Жишээ нь өнөөдөр албан тушаалын болон авлигын хэргээр ял эдэлж байгаа
хүмүүсийг хар. Нягтлан бодогчид, жижиг албан тушаалтнууд л бий. Нэг удаа ишлэл
татсан, том залилан хийчихсэн гэдэг Дондог гишүүнийгээ нэрлэчихье. Ингээд л дуусчихсан
юм уу. Шударга ёсыг ярихаар иргэдийн хэлдэг нэг зүйл бий. Мөнгөтэй нь үлдээд,
мөнгөгүй бидэн дээр хууль хатуу юм гэж. Яг энэ ярьдаг жишгээр нь, энэ рүү нь
нүдээ нээгээд хараадахъя. Тэгвэл энэ шударга ёс юм уу. Тэгвэл, шударга ёсны
үзүүрийг зөөлчлөх байдлаар хэрэглээд байгаа юм бол бүгдийг нь энэ удаа өршөөе.
Үүнээс цааш алагчлалгүй, ямар ч түвшний хүнд адил үйлчлэл ирдэг шинэ орчин руу
орсныхоо дараа өөр байдлаар ярья л даа. Шинэ Эрүүгийн хууль бол тэр үзэл санаа,
энэ тухай л асуудал ш дээ. Ялангуяа өнөөдөр нэг хүнд бүх гэм бурууг тохчихоод
түүнийгээ заавал хүлээлгэхийн тулд хэдэн сар, жилээр хорьдог. Цөөн хэдэн удаа
асуулт тавьдаг. Тэдгээр асуулт нь бараг хэрэгтэй нь холбоогүй буюу “Бид чамайг
хэрэгтэн гэж үзээд байгаа шалтгаан чинь бидний илрэлийн хэрэгт холбоогүй шүү.
Өөр нэгэн асуудалтай яагаад холбогдоод байна” гэдэг тийм л зүйл яригдаж байна.
Тэгвэл энэ тогтолцоогоо арилгачихъя. Ил тод байдлын тухай, Өршөөлийн, Эрүүгийн,
Зөрчлийн тухай хуулиа бүхэлд нь гаргаад ирэх юм бол энэ 25 жилд төр өөрөө албан
тушаалтнаа, ард иргэдээ тодорхойгүй байдал руу оруулснаа засах гэж байгаа
эгшин. Өршөөлийн хууль ингэж гардаггүй байсан, өршөөлд хамрагдсан хүмүүсийг
дахин өршөөдөггүй байсан, рецдив гэмтнүүдийг өршөөдөггүй байсан гэж хүмүүс
яриад байгаа. Гэтэл шинэ Эрүүгийн хууль юу гэж байгаа вэ гэвэл тухайн гэм
хорынх нь тухай л ярина. Тэр хүний түүхийг сөхөхгүй. Тиймдээ ч Өршөөлийн
хуулиар ялтайд тооцох хугацааг хүчингүй болгоё гэж байна. Шинэ Эрүүгийн хуулиар
бид цаашаа явах учраас Өршөөлийн хуулийн зарчим ч түүнд нийцсэн байгаа. Үүний
эргэн тойронд хүмүүс хуулиудаа сайтар уншиж, танилцсаны эцэст дуугарах хэрэгтэй
байна. Тэгвэл энгийн иргэд ч ойлгохын зэрэгцээ өршөөгдөх хүмүүсийн ч сэтгэл
тайвширна. Яагаад гэвэл УИХ нь өршөөнө гээд хэлчихсэн байхад 2-3 мянган хүн огт
өршөөгдөхгүй нь гээд мэдэмхийрэгчид ярьснаар бухимдал үүсвэл яах юм. Хамгийн
хатуу дэглэмтэй газар эмх замбараагүй байдал үүсвэл яах вэ.

-Сайд нарыг
чөлөөлөх, нөхөн томилох асуудалтай хамт Өршөөлийн хуулийг хэлэлцсэн нь МАХН-д
нөхцөл байдлыг барьцаалах боломжийг олгосон гэж яригддаг?

-Тийм зүйл
байхгүй ээ. Н.Энхбаяртай холбосон холбоосыг өөр улсууд л гаргасан. Ялангуяа
сүүлийн өдрүүдэд. Тэр асуудлыг тэгж холбож байгаа нь АН, Шударга ёс эвслийг
эвсээд цаашаа явахад нь дургүйцэж байгаа хүмүүсийн яриа. Ер нь уучлалыг нэг хүн
дээр ярьдаг болохоос өршөөлийг хэрэг явдал, процесс дээр нь ярьдаг юм. Тиймээс
уучлал, өршөөл хоёрын том ялгааг харах ёстой.

-УИХ-ын дарга
АНУ-д байгаа. Одоо ярьж байгаачлан ирэх 7-ны өдөр ээлжит бус чуулган зарлах
боломж хэр бүрдэж байгаа юм?

-7-ны өдөр ээлжит
бус чуулганыг зарлавал тэр өдрөө ээлжит бус чуулганыхаа нээлтийг хийчихнэ. Тэр
өдөр байнгын хороо, бүлгүүд нь хуралдана. Орой нь УИХ-ын дарга ирж 8-ны өдрөөс
УИХ-ын дарга ажилдаа ороод л явна.

-Засгийн
газрын зарим сайдыг нөхөн томилох боломжтой гэсэн. МАХН-ынхантай ойлголцчихсон
гэсэн үг үү?

-Манай намын
дарга эзгүй байна. Гүйцэтгэх зөвлөлийн хурал гэх мэт асуудлуудаас эхлээд засаг
бүрдүүлэхэд намын оролцоо байдаг. Харин Шударга ёс эвслийн хувьд сайд нараа
тодруулах бүрэн боломж бий. Тэгэхээр эхэлж байвал яасан юм гэсэн санааг би хэлж
байна.

Categories
мэдээ цаг-үе

Налайх хотын эргүүлийн цагдаа нар таван хүний амь аварчээ

Налайх
дүүргийн Замын цагдаагийн тасгийн
ахлах ахлагч Ц.Энхбаатар, Хэв журам, эргүүл хамгаалалтын албаны ахлах
ахлагч Ц.Эрхэмбаяр нар таван хүний амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгийг
аварчээ. Шөнийн эргүүлд ажил үүргээ
гүйцэтгээд явж байхдаа Налайх дүүргийн гуравдугаар хорооны дэнжид гал гарч
байгааг мэдсэн гэнэ. Тэднийг очих үед барилгын материал хийсэн чингэлэг
дэлбэрч, таван ханатай гэрийн араас гал дүрэлзэж байсан аж. Энэ талаар
Ц.Энхбаатар, Ц.Эрхэмбаяр нартай ярилцлаа.

-Таван хүний
амь насыг аварсанд баяр хүргэе. Тухайн үед юу болсон талаар ярихгүй юу?

-Бид хоёр ажил
үүргийн дагуу шөнийн эргүүл хийж явсан юм. Тэр үед 03:00 цаг болж байсан.
Хүмүүсийн хөл хөдөлгөөн татарч, айлуудын ихэнх нь унтчихсан байсан үе. Олон
дуудлаганд яваад нэлээд ядарчихсан байдалтай явж байтал Налайхын зүүн урд талын
дэнжид айлын хашаанд гал дүрэлзэж байгаа харагдсан. Гал гарч байгааг мэдсэн
даруйдаа дүүргийнхээ гал унтраах анги руу утасдаж, мэдээлэл өгчихөөд шууд
гүйгээд очсон. Модон вагончиг дэлбэрээд
дээшээ гал олгойдоод аймаар харагдаж байсан. Вагончигны урдхан талд гэр ойрхон
байсан. Гэрийн ард талаас гал авалцаад эхэлчихсэн байсан. Гэрийн хаалгыг татаад
үзтэл дотроосоо цоожтой. Яах аргагүй хүмүүс унтаж байгаа нь тодорхой байсан. Яах
ийхийн зуургүй л гал улам оволзож гэрийн хойд талыг бүхэлд нь бүрхсэн.
Машиныхаа дуут дохиог хангинуулж хаалгыг хүчтэй цохиж, “Цагдаа байна. Хурдан
гэрээсээ гараарай. Гал гарч байна шүү” гэж хашгирсан. Төд удалгүй гэрийн хаалга онгойж, таван хүн гарч ирсэн.

-Гэрээс хэдэн
насны хүмүүс гарч ирсэн бэ. Тэд гэрийнх нь ард дэлбэрэлт болж, гал гарч байгааг
огт мэдээгүй байсан уу?

-Ерөөсөө мэдээгүй
байсан. Бид хаалгыг нь нүдэж хашгирахыг
сонсоод сэрсэн гэсэн. Гэтэл гэрээр нь дүүрэн утаа болчихсон. Тооноор нь улаан
гал дүрэлзэж байсан.

Хүн гал гарч
байгааг мэдэлгүй утаанд нь улам унтаж байгаад угаартаад нас барчихдаг шүү
дээ. Тэдгээр хүмүүс ч утаанд угаартаад
унтаад байсан бололтой юм билээ. 12-60 насны гэр бүлийн хүмүүс байсан. Онцгой
байдлынхан цаг алдалгүй ирж, галыг хурдан унтраасан. Гэрийн эд зүйлсийг галд
шатахаас хамгаалж чадсан. Гал гарсан шалтгаан нь хажуу айлынхан нь цогтой үнсээ
задгай хаясны улмаас хашаа шатаж, тэрнээсээ гал гарсан байна лээ.

-Амь насыг нь
аварсан хүмүүс та хоёртой уулзсан уу?

-Бидэнтэй уулзаж,
бидний амь насыг аварсанд баярлалаа гэж хэлсэн.

Мөн Налайх
дүүргийн Цагдаагийн хэлтсийн даргад хэлсэн байна лээ. Бид хоёр эргүүлд явж
таараагүй байсан бол таван хүн амь насаа алдах аюул ойрхон байсан гэж болно.
Яагаад гэвэл тухайн үед 03:00 цаг болсон байсан учраас хүн огт байхгүй, гал гарч байгааг мэдэх хүн
байхгүй байсан байх. Биднийг хүний амь насыг аварсан гэдгийг хамт ажилладаг
цагдаа нар сонсоод баяр хүргээд сайхан байсан. Одоо ч таван хүний амь аварч,
амьдрал бэлэглэсэн гээд бодохоор сайхан байна. Налайх дүүргийн Цагдаагийн
хэлтсийн 80 жилийн ой удахгүй болох гэж байгаа. Энэ дашрамд мөр зэрэгцэн алба
хааж байгаа цагдаагийнхаа бие бүрэлдэхүүнд баяр хүргэмээр байна.

Э.Баатар

Categories
мэдээ улс-төр

Ерөнхий сайд “Die welt” сонинд ярилцлага өглөө

“Die welt”
сонин нь 1946 оноос эхлэн хэвлэгдэж байгаа ХБНГУ-ын өдөр тутмын голлох
сонинуудын нэг юм. Ерөнхий сайд тус сонины сэтгүүлчийн асуултад хариулж,
Монголын эдийн засгийн үзүүлэлтүүд болон хөрөнгө оруулагчдыг татах
чиглэлээр авч хэрэгжүүлж байгаа ажлуудынхаа талаар ярилаа. Гадаадын
хөрөнгө оруулалтыг татах, бизнес эрхлэх эрх зүйн таатай орчныг бүрдүүлэх
зорилгоор Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийг шинээр боловсруулан баталснаар
гадаад дотоод хөрөнгө оруулагч гэж ялгалгүйгээр бүгд ижил нөхцөлтэй болсон
гэлээ.

Мөн эдийн засгийг солонгоруулах бодлого
баримталж байна. Уул уурхай монголын эдийн засгийн солонгын нэг өнгө байх
болно. Манайд мал аж ахуй, газар тариалан, аялал жуулчлал, ноос, ноолууран
бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийн зэрэг хөрөнгө оруулах олон салбар байна. Монгол
Улс ХБНГУ-тай нүүрс шингэрүүлэх төсөл, Ази Европыг холбосон дэд бүтэц, аялал
жуулчлалын салбарт хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх боломжтой гэдгийг хэллээ гэж
Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах албанаас мэдээллээ.

Categories
мэдээ спорт

Манай гурван тамирчны Азийн аваргын мөнгөн медалийн төлөөх тоглолтууд өнөөдөр 16.00 цагаас эхэлнэ

Сонирхогчдын боксын Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээний эрх олгох Азийн аварга шалгаруулах 28 дахь удаагийн тэмцээн Тайландын Бангкок хотноо үргэлжилж байна. Азийн аварга шалгаруулах тэмцээний мөнгөн медалийн төлөөх шийдвэрлэх тулаанууд өнөөдөр болно.Тодруулбал хүрэл медалийн болзол хангасан Г.Ган-Эрдэнэ /49 кг/, Д.Отгондалай /60 кг/, Б.Түвшинбат /69 кг/ нар мөнгөн медалийн төлөө өрсөлдөх бөгөөд тоглолт Улаанбаатарын цагаар 16.00 цагаас эхэлнэ.

49 кг-д өрсөлдөж буй Г.Ган-Эрдэнэ Филиппиний Ладон Рогантой, 60 кг-д Азийн наадмын аварга Д.Отгондалай Узбекстаны тамирчин Авдураймовтой, 69 кг-д ОУХМ Б.Түвшинбат Казахстаны тамирчин Дэлхийн аварга Данияартай медалийн өнгө хувиргах шийдвэрлэх тулаанаа хийх гэж байна.

Монголын шигшээ баг ААШТ-д оролцохоор есөн боксчны бүрэлдэхүүнтэй Тайландыг зорьсноос А.Нурлан (52 кг), Б.Чинзориг (64 кг), Н.Шинэбаяр (75 кг), С.Эрдэнэбаяр (81кг), Д.Отгонбаяр (91 кг) нар тэмцээнээ өндөрлүүлсэн бол Г.Ган-Эрдэнэ /49 кг/, Э.Идэрхүү /56 кг/, Д.Отгондалай /60 кг/, Б.Түвшинбат /69 кг/ нарын дөрвөн тамирчин шөвгийн наймд үлдэж, ДАШТ-д өрсөлдөх эрхтэй болоод байна.

ТЭМЦЭЭН ШУУД ҮЗЭХ ХОЛБООС:

www.asiaboxing.org/asbc-live-boxing/

Categories
мэдээ нийгэм

МЗХ “аравт”-ын системийг нэвтрүүлжээ

Чингис хааны цэрэг эрсээ “аравт”-ын системт оруулан, ухаалгаар удирдан жолоодож байсан талаар түүхийн сурвалж бичгүүд дээр тэмдэглэн үлдээсэн байдаг. Тодруулбал дайчдаа арав арваар нь хуваарилан, нэг нь бусад есөн дайчдаа захирахаас гадна тэд нэг нэгэндээ тусалж, бусдынхаа төлөө хариуцлага хүлээдэг байсан. Тэгвэл Монголын Залуучуудын Холбооноос эцэг өвгөдийнхөө амжилт ололтын их замд хэрэгжүүлж байсан энэхүү уламжлалаа сэргээн өнөөгийн залуусыг хариуцлагаар нь нэгтгэн аравтын системийг дахин нэвтрүүлэх шаардлагатай гэж үзэн өнгөрсөн сарын 25-нл анхны аравтаа байгуулсан юм.

Үүний гол зорилго, ач холбогдол нь хүнийг хүний үнэ цэнэтэй болгож, нэг хүн бусад есөн хүндээ хариуцагддаг, бусдынхаа төлөө санаа тавьдаг, болохгүй байвал зөв болгох гэж зааж чиглүүлдэг гэх зэргээр залуусыг нэгдсэн зохион байгуулалтад оруулж үүрэг хариуцлагаа ухамсарладаг зөв иргэдийг бий болгох юм.

Аравтад нэгдэж буй залуус ямар ч үзэл бодолтой, ямар ч итгэл үнэмшилтэй, ертөнцийг харах өнцөг нь ямар ч байж болно. Гагцхүү хариуцлагаараа л нэгдэх нь чухал гэдгийг тодотгож байна. Зохион байгуулалтын хамгийн шилдэг тогтолцоо болох аравтыг өнөөгийн нийгэмд хэрэгжүүлснээр багийн ажиллагаа сайжрах, залуусыг нийгэмд байр сууриа олоход нь дэмжих, тэдний санал санаачлагыг түгээх, нийгэмд зөв үлгэр дууриалал үзүүлэх ач холбогдолтой гэж МЗХ-оос үзжээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Залуучуудын холбооноос есдүгээр сарыг “Ном”-ын сар болгон зарлалаа

Монголын Залуучуудын Холбооноос 2015 оныг залуусаа “БҮТЭЭЕ” уриан дор хариуцлагатай, хошуучлагч, залуу хүн бүр баян болохын төлөө зорилтыг дэвшүүлэн сар бүрийг өөрийн нэршилтэй болгож үйл ажиллагаагаа чиглүүлэн зохион байгуулж байгаа бөгөөд энэ сарыг “Ном”-ын сар хэмээн нэрлэж байна.

Номын сарын гол ач холбогдол нь залуусын оюуны хөрөнгө оруулалтыг дэмжих, чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрөөхөд мэдээ мэдээллээр хангах, тэдний хөдөлмөр эрхлэх орчныг бүрдүүлэхэд дэмжин ажиллахад оршиж байгаа юм.

Энэ сарын хүрээнд “Залуучууд судлал-2015” эрдэм шинжилгээний бага хурал, Их дээд сургуулийн босгыг алхан орж буй оюутан залууст зориулж “Мэдлэгээр цангасан оюун ухаан” сэдэвт лекцийн аян, Монгол Улсад суралцаж буй гадаад оюутнуудад зориулж “Wellcome to MGL” өдөрлөг, Хөдөлмөрийн яармаг, “Part time” чиглүүлэх сургалтууд явуулах, Намрын ажилтай танилцах бүтээлч аялал, Залуу хүний унших 100 номын жагсаалтыг олон нийтэд таниулан сурталчлахаас гадна Монголын Залуучуудын Холбооны Залуус танхимд номын өдөрлөг зохион байгуулах гэнэ.

Categories
мэдээ нийгэм

Өнгөрсөн долоо хоногт “Монсудар”-ын англи хэлний толь бичиг борлуулалтаараа тэргүүлжээ

“Интерном” дэлгүүрт наймдугаар сарын 24-нөөс 30-ны хооронд
борлуулагдсан номнуудаас “Монсудар”
хэвлэлийн газрын Англи-Монгол, Монгол-Англи
өврийн толь бичиг
хамгийн их зарагджээ. Уг толь бичигт мэргэжлийн өндөр түвшинд
хийсэн орчуулгаас гадна өдөр тутмын ярианы хэллэг, жин хэмжүүр, тэмдэглэлт
өдрүүд, газар орны нэр зэрэг нэмэлт мэдээллүүд багтжээ. Тус толь бичгийн англи
орчуулгад толгой үгсийн үндсэн утга хийгээд шилжсэн утга, салаа утга, хийсвэр
утга, давхар утгын нарийн ялгамжуудыг тусгажээ. Хоёрдугаар байрт мөн “Монсудар” хэвлэлийн газрын орчуулсан Г.Маркесийн
“100 жилийн ганцаардал” зохиол орсон бол гуравдугаар байрт С.Хирошигийн “Өглөөний хүн Цаг хугацааг захирах
нь”, дөрөвдүгээрт
“Библи”, тавдугаарт Э.Фроммын “Хайрлах урлаг” зэрэг номууд багтжээ. Харин удаах
байруудад Ц.Оюунгэрэлийн “Ногоон нүдэн лам”, Б.Сарантуяагийн “Сорхугтани”, Б.Шүүдэрцэцэгийн “Үүлэн
хээтэй орчлон”
зэрэг зохиолууд багтжээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн урлагийн наадам болно

Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн соёл урлагийн “Хатан дуулал” Төрийн бус байгууллага, БСШУЯ-ны Соёлын бодлого зохицуулалтын газар хамтран “Хатан дуулал” урлагийн их наадмыг энэ сарын 5-7-нд зохион байгуулах гэж байна. Наадмын эхний шатны шалгаруулалт 5, 6-нд Сэргээн засалт хөгжлийн үндэсний төвд, шилдгүүдийг шалгаруулах сүүлийн шатны шалгаруулалт 7-нд Төмөр замын дуу бүжгийн чуулгад болох юм. Уг наадамд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд оролцох бөгөөд оролцогчид дуу, хөгжим, бүжиг, уран уншлага, жүжигчилсэн үзүүлбэр, ардын язгуур урлагийн төрлөөр авьяас чадвараа сорих аж. Авьяаслаг, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийг тодруулах, дэмжих зорилготой тус наадмыг анх 2007 онд хүүхэд, 2008 онд насанд хүрэгчдийн дунд зохион байгуулж байжээ. Харин энэ удаагийн наадамд зөвхөн насанд хүрэгчид хамрагдах юм.