Month: June 2015

“Өдрийн сонин”-ы мягмар гаригийн дугаар нүүрээр хэвлэгдлээ. Сонины тэргүүн нүүрт УИХ дахь АН, МАН-ын бүлгийн дарга нарын эсрэг тэсрэг байр суурийг толилууллаа. АН-ын бүлэг өчигдөр хуралдахдаа МАН-тай байгуулсан гэрээгээ дүгнэж, тэднийг засгаас гаргах тухай хэлэлцэх байсан ч намын дарга З.Энхболд орон нутагт томилолтоор ажиллаж байгаа болохоор хойшлуулжээ. Энэ асуудалд бүлгийн дарга Б.Гарамгайбаатар “МАН-тай байгуулсан гэрээг цуцлах эсэхийг ҮЗХ шийднэ” гэсэн бол МАН-ын бүлгийн дарга С.Бямбацогт “АН-ынхныг гар гэхээр Засгаас гарчихдаг тийм юм гэж хаа байхав” гэжээ.

Сонины тэргүүн нүүрээс мөн МУГЖ, Улсын начин Содномын Эрхэмбаяртай хийсэн сонирхолтой ярилцлагыг эхлүүлэн ушаарай.

Улс төрийн нүүрт УИХ-ын гишүүн Л.Болдын ярлцлага нийтлэгдлээ. Тэрбээр эдийн засаг, улс төр хийгээд сүүлийн үед түүнийг дагасан ярвигтай асуудлуудад хариулт өгсөн байгаа.

Баримт, үзэл бодол нүүрт нийтлэлч Д.Мөнгөндалайгийн “Малын тоо толгойг төрөөс тогтооно” нийтлэл хэвлэгдсэн байгаа.

Үйл явдал нүүрт Баруунхараад боссон бүтээн байгуулалтын сурвалжлага, “Бороохой тал” авто тээвэрчдийн холбоо ажил хаяхаар болсон тухай мэдээллүүд багтсан байна.

Баримт, үйл явдал нүүрт “Дүү минь төрсөн өдрөөрөө нөхрийнхөө гарт амиа алдсан” нийтлэл хэвлэгдлээ. Өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард Дархан-Уул аймагт орон сууцны долоон давхараас унаж амиа алдсан бүсгүйн ар гэрийнхэн ийн хэлжээ. Талийгаачийг амиа хорлосон гэж шүүх эмнэлэг тогтоосон байна. Харин ар гэрийнхэн нь энэ дүгнэлтийг эсэргүүцэж өчигдөр хэвлэлд хандсан юм.

Эдийн засаг нүүрт Их тэнгэрт болсон “Бизнесийн дээд хэмжээний уулзалт-2015” арга хэмжээний сурвалжлага, Азийн анхны эко хот Монголд сүндэрлэх гэж байгаа тухай болон өчигдөр улс оронд өрнөсөн үйл явдлуудыг товчлон хүргэж байна.

Ардын цолтон нүүрээс Төрийн хошой шагналт, Ардын жүжигчин Н.Жанцанноровын сонирхолтой ярилцлагыг уншаарай. Түүний уран бүтээлийн талаарх ярилцлагын “Өдрийн сонин”-ы даваа гаригийн дугаараар уншигчдад хүрсэн билээ. Тэрбээр энэ удаад улс төрийн талаар манай сэтгүүлчтэй хөөрөлджээ.

Цаг үе нүүрт Их Британид хоёр жил тутамд зохиогддог олон улсын дуурийн дуучдын уралдаанд шилдэг тавд тунаж, “Үзэгчдийн нэрэмжит шагнал” хүртсэн Э.Амартүвшингийн тухай нийтлэлийг толилууллаа. Мөн жудо бөхийн Азийн аваргад барилдаж байсан жудоч Ц.Мөнхзаяагийн тодруулгыг унших боломжтой. Тэрбээр тэмцээн дуусахаас 17 секундын өмнө зүүн мөрөндөө гэмтэл авч, мөрөө өөрөө оруулж, барилдаанаа дуусгасан билээ. Мөн энэ нүүрнээс “Магна зарта буюу эрх чөлөөний дүрэм” нийтлэлийг тольдоорой.

“Эрүүл элэг” үндэсний арга хэмжээний нээлт өнөөдөр Эрүүл мэнд спортын яаманд боллоо. Энэхүү арга хэмжээнд Эрүүл мэнд спортын сайд Г.Шийлэгдамба, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга П.Цагаан, УИХ-ын гишүүн, Нийгмийн бодлого, боловсрол шинжлэх ухааны байнгын хорооны дарга Д.Батцогт, ДЭМБ-ын Монгол дахь суурин төлөөлөгч доктор Су Нуюнт У, Дэлхийн Хепатитын холбооны ерөнхийлөгч ноён Чарльз Гор нар оролцлоо.

Энэ үеэр “Монгол Улс дахь элэгний өвчлөлийн байдал, авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ”-ний талаар Эрүүл мэнд спортын сайд Г.Шийлэгдамбын тавьсан илтгэлийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.

“МОНГОЛ УЛС ДАХЬ ЭЛЭГНИЙ ӨВЧЛӨЛИЙН БАЙДАЛ, АВЧ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АРГА ХЭМЖЭЭ” ИЛТГЭЛ

Манай улс бусад улс орнуудтай харьцуулахад элэгний өвчлөл тэр дундаа хепатитийн вирүст халдварын өвчлөл, нас баралт, элэгний хорт хавдарын нас баралтаар дэлхийд өндөртэй улс орнуудын тоонд орж байна. 2014 оны эрүүл мэндийн статистик мэдээллээр хавдрын өвчлөл хүн амын нас баралтын шалтгааны хоёрдугаарт орж, түүний дотор элэгний хорт хавдараас шалтгаалсан нас баралт тэргүүлж байна. Тухайлбал, Монгол улсад 100.000 эрэгтэй хүн тутмын 121, 100.000 эмэгтэй хүн тутмын 87 нь элэгний анхдагч өмөн буюу хорт хавдраар өвчилж байна. Үүнээс үзэхэд манай улсын хувьд эрэгтэйчүүдийн дундах элэгний хорт хавдрын өвчлөл дэлхийн дундаж түвшнээс 6 дахин, эмэгтэйчүүдийн дундах элэгний хорт хавдрын өвчлөл 13 дахин их байгаа нь сэтгэл эмзэглүүлсэн тоо баримт юм.

Элэгний хорт хавдрын өвчлөл, нас баралт ийнхүү өндөр байгаа нь хепатитийн “В” ба “С” вирүст архаг халдвар хүн амын дунд их байгаатай шууд холбоотой юм. Олон улсын түвшинд хийгдсэн судалгаагаар элэгний хавдрын 60% нь “В” вирүст, 25% нь “С” вирүст, 3% нь хавсарсан халдвар, 12% нь архи, химийн хордлого гэх мэт шалтгаанаас үүсдэг болохыг тогтоожээ. Харин манай орны эрдэмтдийн судалгаагаар нийт хүн амын дунд хепатитийн “В”, “С” вирүст халдварын тархалт 10.7-15.6 хувьтай байгаа бөгөөд “С” вируст халдвартай хүмүүсийн 98 хувьд нь 1б генотиптэй болох нь тогтоогдсон байна.

Манай улс 1952 оноос хепатитийн вирүст халдварыг албан ёсоор бүртгэж эхэлсэн бөгөөд 1962 онд уг халдварын 28 мянга гаруй тохиолдол бүртгэгдэж 10000 хүн амд 331 тохиолдол байсан нь хепатитийн вирүст халдварын “дэгдэлтийн оргил үе” байсан хэмээн тооцдог. Харин 1991 оноос хепатитийн В вирүст халдварын эсрэг вакциныг нэвтрүүлснээр өвчлөлийн түвшин тогтвортой буурч байна.

ДЭМБ-ын Номхон далайн баруун эргийн бүсийн зорилт болох “2012 онд гэхэд 5 хүртэлх насны хүүхдийн дундах хепатитийн “В” вирүст халдварыг 2%-иас бага болгох” зорилтыг манай улс өдгөө бүрэн хангаж, нярайн үеийн хепатитийн В вирүст халдварын эсрэг вакцины хамралтыг 97.02%, нийт хамралтыг 99.28%-д хүргээд байна

Элэгний хорт хавдар 45 ба түүнээс дээш насанд илүүтэй оношлогддог хэмээн үзвэл 1991 оноос вакцинд хамрагдсан хүн ам 45 нас хүрэх үед буюу 22 жилийн дараагаас уг аюулт өвчнөөр өвчлөгсдийн тоо эрс буурч эхэлнэ гэсэн тооцоотой байна. Энэ хугацаанд вакцины хамралтын хувийг тогтмол өндөр байлгах, бүх тунг хугацаанд нь бүрэн хийлгэх, халдвар дамжих замыг зогсооход чиглэсэн урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг тууштай хэрэгжүүлэх нь ихээхэн чухал юм.

2012 оноос бага насны хүүхдийн дунд нийтлэг бүртгэгдэж, нийт хепатитийн вирүст өвчлөлийн дийлэнх хувийг бүрдүүлдэг байсан хепатитийн “А” вирүст халдварын эсрэг вакциныг 2011 оноос нэвтрүүлэн, үндэсний товлолд оруулснаар өвчлөлийн түвшин сүүлийн 5 жилийн дунджаар 10000 хүн ам тутамд 25 байсан бол 2013 онд 5,7 болж бараг 5 дахин буурлаа.

Харин хепатитийн “С” вирүст халдварын хувьд урьдчилан сэргийлэх тарилга хараахан гараагүй бөгөөд дэлхий дахинаа эмчилгээний хувьд өндөр идэвхи бүхий вирүсийн эсрэг үйлчилгээтэй эмийг шинээр гарган авсан нь уг халдварын тархалт, нас баралтыг бууруулахад ихээхэн чухал алхам болж байна. Иймд Монгол улс энэхүү эмчилгээний шинэ эм болох Совалди болон Харвони эмүүдийг эмчилгээнд хэрэглэх эрх зүйн орчинг бүрдүүлж, 2015 онд Монгол улсын эмийн бүртгэлд бүртгээд байна. Түүнчлэн эдгээр 2 эмийг АНУ-ын Гилейд компанийн “Хүртээмж” хөтөлбөрийн хүрээнд Монгол улсад дэлхий зах зээл дэх үнээс нэн хөнгөлттэй үнээр нийлүүлэх тохиролцоонд хүрээд байна.

Тус эм энэ ондоо багтан манай улсад нийлүүлэгдэн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээнд нэвтрэх болно. Хепатитийн С тирүст халдварын эрт илрүүлэг оношилгоо эмчилгээний удирдамжийг боловсруулан баталж тус эмчилгээг гардан хэрэгжүүлэх аймаг дүүргийн нэгдсэн эмнэлэг, холбогдох тусгай мэргэжлийн төв, төв эмнэлэг, нэгдсэн эмнэлгийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулдаг хувийн хэвшлийн эмнэлгийн эмч нарыг сургалтанд хамруулаад байна.

Мөн элэгний хорт хавдартай өвчтөнд үзүүлэх эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг өргөжүүлэх зорилгоор 2008 онд Хавдар судлалын үндэсний төвд элэг цөс нойр булчирхайн хавдрын эмгэгийг эмчлэх тасаг байгуулан, элэгний хорт хавдрын орчин үеийн мэс заслын болон ангиографи, өндөр давтамжтай долгионоор шарах эмчилгээг нэвтрүүлэн ажиллаж байна.

2013 онд Улсын нэгдүгээр төв эмнэлгийн дэргэдэх эрхтэн шилжүүлэн суулгах төвд элэг шилжүүлэн суулгах мэс заслыг анх удаа хийж өнөөгийн байдлаар нийт 20 өвчтөнд элэг шилжүүлэн суулгасны 2 – т нь манай үндэсний багийн мэргэжилтнүүд өөрсдийн хүчээр бие даан хийж гүйцэтгээд байна.

Эрүүл мэндийн салбарт элэгний өвчлөл болон хорт хавдрын өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэх, өвчлөлийг бууруулах чиглэлээр “Дархлаажуулалтын тухай хууль”, “Халдварт өвчинтэй тэмцэх үндэсний хөтөлбөр”, “Вирүст хепатитай тэмцэх, сэргийлэх үндэсний стратеги”, “Хорт хавдраас сэргийлэх, хянах үндэсний хөтөлбөр”, “Цус, цусан бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах үндэсний хөтөлбөр” зэрэг бодлогын баримт бичгүүдээс гадна Эрүүл мэндийн сайдын тушаалаар 10 гаруй журам, заавар батлагдан хэрэгжиж байна.

Үндэсний хэмжээнд хэрэгжиж байгаа Хорт хавдраас сэргийлэх, хянах үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд Хорт хавдартай тэмцэх үндэсний аяныг 2011 оноос ЭМСЯ-ны харьяа Хавдар судлалын үндэсний төв, ХААН банк, Монголын үндэсний олон нийтийн радио телевиз хамтран 5 дахь жилдээ амжиллтай явуулж байна. Тус аяны хүрээнд хавдрын, ялангуяа элэгний хорт хавдрын эрт илрүүлэг, урьдчилан сэргийлэх, эмч эмнэлгийн мэргэжилтнийг сургах үйл ажиллагаа тогтмол хийгдэж байна. Тус аян нь төр хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны шилдэг жишээ болж байна.

Хэдийгээр хепатитийн халдвараас сэргийлэх вакцин болон эмчилгээний өндөр идэвхитэй эм эмчилгээнд нэвтэрч буй зэрэг дэвшилтэт талууд байгаа хэдий ч уг халдварын тархалтыг бүрэн төгс устгах, элэгний эмгэгийн өвчлөл, нас баралтыг бууруулах үйл ажиллагааг дан ганц эмчилгээ, оношилгооны төдий асуудлаар бус уг өвчнөөс урьдчилан сэргийлэлт, эрүүл мэндийн байгууллагуудын халдвар хамгааллын дэглэмийг сайжруулах, иргэд, эрүүл мэндийн ажиллагсдын дунд эрүүл мэндийн сургалт сурталчилгааг өргөжүүлэх, иргэд өөрсдийн эрүүл мэндэд илүү анхаарал тавьж өөрийн эрүүл мэндийн төлөө хүлээх хариуцлагыг нэмэгдүүлэх, тухайн чиглэлээр ажиллах эрүүл мэндийн байгууллагуудын лабораторийн болон хүний нөөцийн чадавхийг нэмэгдүүлэх, эмч эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийг сургах асуудал бүхэлд нь цогцоор нь шийдэх асуудал чухлаар тавигдаж байна.

Энэхүү үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд энэ чиглэлээр ажиллаж буй төрийн болон хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллага, төрийн бус байгууллага, иргэдийн нэгдсэн зорилго, хүсэл эрмэлзлэл, хамтын хүчин чармайлт зайлшгүй чухал болохыг онцлон тэмдэглэхийг хүсч байна.

Та бүхэнд амжилт хүсье.

УИХ-ын гишүүн Л.Болдын ярилцлага “Өдрийн сонин”-ы мягмар гаригийн дугаарт нийтлэгдлээ. Тэрбээр улс төр, эдийн засаг, Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн талаар, Зайсангийн иргэдэд газар өмчлүүлэх зэрэг асуудлаар манай сэтгүүлчийн сонирхсон асуултуудад хариулжээ. Сүүлийн үед түүний талаар хэвлэлүүд шүүмжлэлтэй хандаж байгаа асуудалд ч тайлбар өгсөн байна. Тухайлбал, Малайзад амиа алдсан Ш.Алтантуяа бүсгүйг хороосон этгээдүүдэд цаазын ял оноох хэрэггүй гэж түүнийг олон улсын хуралд оролцох үеэрээ хэлсэн хэмээн хэвлэлүүд буруутгасан юм. Энэ тухай тэрбээр хэрхэн юу гэж тайлбарласныг маргаашийн “Өдрийн сонин”-оос унших боломжтой. Мөн Л.Болд “Богд” хэмээх шинэ банк байгуулж тухай мэдээлэл бий. Тэрбээр энэ тухай албан ёсоор тайлбар өгсөн байна лээ.

УИХ-ын дарга Говь-Алтай аймгийн 1000 айлын орон сууцны бүтээн байгуулалтын ажилтай танилцав

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Зандаахүүгийн Энхболд өнөөдөр /2015.06.22/ Алтай хотод ажиллах үеэрээ 1000 айлын орон сууцны бүтээн байгуулалтын явцтай танилцлаа.

Алтай хотын олон улсын хөтөлбөрийн сургалтыг туршиж буй лаборатори сургуульд зочилсны дараа 1000 айлын орон сууцны “Солонго” хорооллын барилгын ажлын явцтай танилцлаа. 1000 айлын орон сууц хөтөлбөрийн хүрээнд баригдах 50 га газрыг хамарсан 5 давхар, 24 блок бүхий “Солонго” хорооллын 250 айлын орон сууцны цогцолборын хэсэгчилсэн болон ерөнхий төлөвлөгөө, инженерийн шугам сүлжээ дэд бүтэц, авто замын зураг төслийг орон нутгийн хөгжлийн сангийн 246.7 сая төгрөгөөр хийж гүйцэтгэжээ. Тус хорооллын ЦДАШ, дэд станцын угсралтын ажлыг аймгийн орон нутгийн хөгжлийн сангийн 275.0 сая төгрөгөөр “Алтай-Улиастайн эрчим хүчний систем” ТӨХК хийж гүйцэтгэсэн байна. Харин ариутгах татуургын 1.3 км шугамын ажлыг “Ундарга-Алтай” ОНӨААТҮГ гүйцэтгэн ашиглалтад оруулж, дулаан, цэвэр усны шугамын ажлыг “Мандал голомт” ХХК гүйцэтгэсэн байна. Төрийн Орон Сууцны Корпораци Говь-Алтай аймагт эхний 130 айлын орон сууц барих, мөн “Люксвүүд хаус” ХХК-тай хамтран 8 га газарт 250 айлын амины орон сууц, хотхон, барихаар тус тус гэрээ байгуулаад байгаа аж.

УИХ-ын дарга З.Энхболд Алтай хотод ажиллах үеэрээ 1000 айлын орон сууцны бүтээн байгуулалттай танилцах үеэр хэлсэн үгэндээ, Говь-Алтай аймаг ийнхүү иргэдийг орон сууцжуулах ажилд ахиц дэвшил гаргаж буй нь сайшаалтай. Цаашид барилгын ажил явагдах хугацаанд орон нутгийн иргэдийг ажлын байраар хангах тал дээр анхаарах шаардлагатай гэлээ. Энэхүү “Солонго” хорооллыг дагасан дулааны шугам сүлжээ, цэвэр бохир ус болон замын асуудлыг энэ жил бүрэн шийдвэрлэж байгаа юм байна. Энэхүү орон сууцны борлуулалтын судалгааг хийж үзэхэд, нийт орон сууцны 75 хувийг иргэд 30 хувийн урьдчилгаа төлж, зээлээр авах боломжтой гэсэн дүн гарсныг аймгийн Засаг дарга О.Амгаланбаатар УИХ-ын даргад танилцуулав.

Үүний дараа УИХ-ын дарга З.Энхболд Алтай хотын Жаргалант багт шинээр баригдсан 1.8 км авто замын нээлтэд оролцлоо. Тус бүтээн байгуулалтыг 1.4 тэрбум төгрөгийн санхүүжилттэйгээр 2014 онд “Тэмүүн холдинг” ХХК-тай концессын гэрээний дагуу гүйцэтгэсэн бөгөөд авто замын ажлын хамтаар авто замын далан, явган хүний зам, тэмдэг тэмдэглэгээ болон заслын ажил хийгдээд байгааг танилцуулсан юм.

УИХ-ын дарга замын нээлтэд оролцох үеэрээ хэлсэн үгэндээ, Говь-Алтай аймаг жил ирэх бүр замын асуудлыг шийдвэрлэх тал дээр ахиц дэвшил гаргаж байгаа. Харин орон сууцжуулах ажлын хувьд чамлалттай байгааг анхаарах хэрэгтэй. Зам дагаж хөгжил ирдэгийн жишээгээр зам дагасан газрын үнэ цэнэ байнга өсөн нэмэгддэг. Энэхүү замыг барьсан компани урт удаан настай, сайн зам барьсан гэдэгт итгэж байна гэсэн юм.

УИХ-ын даргыг Алтай суманд ажиллах үеэр УИХ-ын гишүүн Ц.Дашдорж, УИХ-ын даргын ахлах зөвлөх С.Ламбаа, УИХ-ын Тамгын газрын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Болдбаатар, Говь-Алтай аймгийн Засаг дарга О.Амгаланбаатар болон албаны бусад хүмүүс байлцав хэмээн Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

Бүх нийтээр тэмдэглэн өнгөрүүлдэг баярын өдрүүдэд өмнөд хилийн авто замын боомтууд ажиллахгүй ажээ. Тодруулбал, Даян, Булган, Байтаг, Бургалтай, Шивээ хүрэн, Гашуун сухайт, Ханги, Замын-Үүд, Бичигт, Сүмбэр, Баянхошуу, Хавиргын авто боомтууд долоодугаар сарын 11-15-ныг дуустал ажиллахгүй бөгөөд долоодугаар сарын 16-наас эхлэн хэвийн ажиллаж эхлэх юм.

Харин Замын-Үүд, Буянт Ухаа зэрэг олон улсын чанартай, автозамаас бусад төрлийн боомтууд олон улсын галт тэрэг, нислэгийн хуваарийн дагуу ажиллана.

Өөрөөр хэлбэл баярын өдрүүдэд урд хөршийг зорих иргэд автомашинаар бус галт тэрэг, онгоцоор явах боломжтой юм байна.

Харин хойд хилийн боомтуудын тухайд Алтанбулаг боомт хэвийн журмаар 24 цаг ажиллана.

Бусад жижиг боомтуудыг баяр наадмын үеэр хэрхэн ажиллуулахыг хойд хөршийн хилийн албатай ярилцаж тохиролцсоны үндсэн дээр шийдэх аж. Тиймээс ирэх долоо хоногоос хойд хилийн боомтуудыг хаах эсэх нь тодорхой болох юм.