Month: March 2015

Дүүргийн эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны 10 дугаар шүүхэд өнөөдөр “Саус гоби сэндс” компанид холбогдох хэргийг хэлэлцэж, анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг хэвээр үлдээлээ. Уг хэргийг дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны хоёрдугаар шүүхэд хэлэлцэж, тус компанийг татвараас зайлсхийсэн хэрэгт буруутгаж, 35 тэрбум төгрөгийг улсад нөхөн барагдуулах шийдвэр гаргаж байсан юм.

Мөн “Саус гоби сэндс” компанийн ажилтан АНУ-ын иргэн Жастин Капла, Бүгд найрамдах Филиппин улсын иргэн Кристобал Ж.Дэвид, мөн улсын иргэн Хилармон В.Кажуком ЖР нар татвараас зайлсхийсэн хэргээр анхан шатны шүүхийн шийдвэрийн дагуу ял эдэлж байсныг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж уучлал үзүүлж, эдлээгүй үлдсэн хорих ялаас бүрэн чөлөөлсөн билээ.

Шүүхийн ерөнхий зөв­лө­л­ийн дарга, хууль зүйн шинж­лэх ухааны доктор, про­фес­сор Н.Лүндэндорж энэ сард Дорнод, Дорноговь, Говьсүмбэр, Орхон, Дархан-Уул аймгуудад томилолтоор ажиллаж, шүүхүүдийн үйл ажиллагаатай танилцан, шүүгчид болон иргэдтэй нүүр тулсан уулзалтууд хийлээ.

Түүний олон томилол­туу­дыг мөр даган сурвалжлаагүй ч Орхон, Дархан-Уул аймгийн шүүхүүдэд хийсэн ажлын айлч­лалыг нүдээр үзэж, чихээр сонссоноо уншигч танаа тоймлон хүргэе. Үйл ажиллагаа нь зөвхөн хуулиар ярьдаг, алхам тутамд ньёс зүй, сахилга хариуцлага нэхэл хатуу дагадаг тэр орон зайдаа хүлээцтэй, тэвчээртэй үг хэлгүй­хэн ажлаа хийж байдаг шүүгчид, шүүхийнхний дотор руу өнгийж, зовлон жаргалыг нь хөндөж яриулна гэдэг хэрийн хүний дөнгөх ажил биш.Учир нь олон жил өөрсдийн дутуу гацууд гомдол тэмцэл тавьж ирээгүй, тангараг өргөсөн мэргэжлийн ажлаа эзний ёсоор гүйцэлдүүлэхийн төлөө зүтгэжбуй тэдний тавилан бусдынхтай харьцуулшгүй. Энэ мэт шүүгч ажилтны бэрх­шээл, шүүхийн шинэтгэлд тулж ирээд байгаа хүндрэл, иргэд шүүхээр үйлчлүүлэхэд үүсч буй доголдол, хүсэн хүлээж байгаа үр дүн зэргийг Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн дарга Н.Лүндэндоржийн дээрх аймгуудад хийсэн уулзалтууд бэлхнээ ил гаргаж чадлаа.

Дархан-Уул аймгийн Сум дундын 7 дугаар шүүх ОХУ-ын мэдлийн түрээсийн байранд үйл ажиллагаа явуулдаг, Хө­төл тосгон дахь Сум дундын 22 дугаар шүүх цэцэрлэгийн зориулалттай умгар байранд прокурорын газартайгаачих­цэлдэж байрладаг, Орхон аймаг дахь Эрүүгийн хэргийн давж заалдах шатны 7 дугаар шүүх,Иргэний хэргийн давж заалдах шатны 7 дугаар шүүх, Захиргааны хэргийн анхан шатны 11 дүгээр шүүх хуучны хүнсний үйлдвэрийн зориулалттай байранд ажил­ладаг гээд байр савныгачиг­дал дүүрэн. Дээрх шүүхүүдийн булан тохой бүрт хүрч, дээвэр хонгилыг нь үлдээлгүй гар чийдэн хүртэл тусгаж байгаад онгичиж үзээд, хэдий хэрийн төсөв хөрөнгөөр засч сэлбэж болохтой биечлэн танилцсан Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн даргын томилолтоос шүүх хэмээн их айлын “амины” асуудлуудыг сайтар мэдэрч явлаа. Шүүх ажиллана гэ­дэг хөрөнгө санхүү, дэд бү­тэц, хүний нөөц, аюулгүй байдал гээд маш олон эд эсээс бүрддэг, нэгийг нь ч хойш тавьж боломгүй, шил дагасан асуудлуудтайг Дархан-Уул, Орхон аймаг дахь шүүхүүдээс мэдрэв. Шүүгч­дийн цалинг нэмэх гэж хангалттай эсэргүүцэлтэй тулж, сайн саараар чичлүүлж дөжирсөн Н.Лүндэндорж дар­га шүүгч бүрийн өрөөг алгасалгүй орж, архив руу нь өнгийж, судалгаа мэдээллийн ажилтныг нь шалгааж, шүүх хуралдааны танхимууд, зөв­лөл­дөх тасалгааг эрж сурж, шүүгдэгчийн түр саа­туулах өрөө, Тахарын албыг ч орхилгүй танилцаад, шүүгч­дийн үгийг сонсож, иргэд­тэй хийх уулзалт руу яаравчилсан 2 өдөр шүүхийн шинэтгэлийн бодит төрхийг өнгө будаггүй илтгэж байв. Завсар сиймхийгээр нь амжуу­лаад шүүгчдэд “Хууль тайлбарлах онол, арга зүй” лекц уншаад чамжих аж. Шүүхийн ерөнхий зөвлөлөөс жил бүр уншвал зохих шинэ номнуудыг хүргүүлж байхаар болсны дээж болох 19 номыг Н.Лүндэндорж Дархан-Уул, Орхон аймгууд дахь шүүхүүдийн Тамгын газрын дарга нарт гардуулсан юм.

“Шүүгч, эмч хоёр нийгмийг эмчилдэг. Буруу ажиллавал нэг нь хүний эд эрхтэнийг гэмтээнэ, нөгөөх нь эрх чө­лөөнд халдана” гэх Шүүхийн ерөн­хий зөвлөлийн даргын үг чихэнд сэртэсхийтэл бууна. Эрдэмтэн, багш хүнийхэний ч ой тоонд буутал наалдацтай, бас­хүү дундуур нь нирхийтэл инээд алдтал часхийтэл чим­хээд авах намжиртай яриа нь шүүгчид, иргэдийн дот­рыг төвөггүйхэн уудалж явлаа. “2015 он шүүгчдийн оюун сэтгэхүйд хөрөнгө оруу­лалт хийсэн жил байх болно” хэмээн Н.Лүндэндорж дарга онцолсон нь шүүгчдийн чихэнд чимэгтэй мэдээ байв. Тэрбээр шүүгчдээс ажлын ачаалал, шийдвэрлэсэн хэр­гийн тоо, шүүн таслах ажиллагааг явуулахад тулгарч бай­гаа хүндрэл, нөлөөллийн мэдүүлэг хөтөлж байгаа эсэх, мэдлэг чадвар туршлага, түү­ний­гээ ахиулж байгаа бай­дал, өрөө тасалгааны хүрэлцээ гээд асууж ярилцах зүйл бишгүй. “Манай шүүгчид шийдвэрлэсэн хэргийнх нь тоог асуухаар ачаалал бага гэж хэлэхдээ санаа зовоод байх шиг байдаг. Шүүгч, цэ­рэг хоёрыг төр мянган өдөр тэжээж, нэг өдөр хэрэглэдэг. Гэмт хэрэг их гарч байвал сайн зүйл биш биз дээ?” гэж толгой өндийх завгүй, хэрэг шагайж суудаг шүүгчдийн нуруу тэний­хийг ч буруутгасангүй. Цаашлаад тэрбээр дагнасан шүүхийн зохион байгуулалт, түүний эерэг сөрөг тал, цахим шүүхийн үйл ажиллагааг “Сүүлийн хоёр жил Шүүхийн ерөнхий зөвлөлөөс хөрөнгө хүч зориулж, Монгол улсын бүх шүү­хүүдийг цахимжуулсан. Үүнийгээ шүүгч, ажилтнууд бүрэн ашиглаж чадаж байна уу? Програмууд дээр ажиллаж байна уу? Онлайнаар шүүх хуралд оролцсон тохиолдол байна уу” гэх мэтээр дэлгэрэнгүй лавлаж явлаа.

Дагнасан шүүхийн талаар шүүгчид ам сайтайгаар зог­сох­гүй, хэрэг дагнан шийдвэр­лэснээр мэдлэг чадварын хувьд өмнөхөөс дээшилж, шүүхийн шийдвэрийн ча­нарт ч ахиц гарч байгаа та­лаар ярив. Томилолтын үеэр орон нутгийн хэвлэл мэдээллийнхэн Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн дарга Н.Лүндэндоржоос ярилцлага авч, шүүхийн шинэтгэлийн бодит байдал, Шүүхийн ерөнхий зөвлөлөөс хийж, хэрэгжүүлж байгаа ажлуудын талаар асууж ярилцлаа.

“Шүүхийн үйл ажиллагааны ча­нар чансаа, иргэдэд хүрч байгаа хүртээмж, ил тод, нээлттэй байдлын талаархи шударга үнэлэмжийг иргэдээс өөр хэн ч үнэлж, дүгнэж ча­дах­гүй. Тиймээс Монгол улсад өрнөж байгаа шүүхийн шинэтгэлийн үйл явцад ямар санаа бодолтой байгаа, түү­нээс чухам юу хүсэн хүлээж байгаа тухай иргэдийн үгийг сонсоно” гэсэн ньШүүхийн ерөнхий зөвлөлийн даргын Дархан- Уул,Орхон аймаг дахь томилолтын оргил хэ­сэг байлаа. Хөтөлбөрийн да­гуу 03 сарын 19,20-ны аж­лын өдрүүдийн 14.00 цагт товлосон уулзалтанд нь иргэд идэвхтэй зорьж ирж, 2 цагийн турш шүүхээр “амьсгалахдаа” сэтгэл хангалуунаар үдэв.

Шүүх зайлшгүй шинэчлэг­дэх шаардлагатай ямар нөх­цөл байдлууд үүссэн, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч эрх зүйн хомсдолд ороод байсан шүү­хийг хэрхэн багц хуультай болгож, шүүхийн шинэтгэлийг өдийг хүртэл өрнүүлж бай­гаагийн ололт амжилт, хүнд­рэл бэрхшээлийн тухай Н.Лүн­дэндорж дарга Дархан-Уул аймагт 580, Орхон аймагт 450 иргэдтэй хийсэн уулзалт тус бүртээ дэлгэрэнгүй ярьж, тэдний санал хүсэлтийг сонслоо. “Шүүхийн шинэтгэл бол өнгөлөн далдлалт, ажил сайжруулалт, жирийн нэгэн дэвшил, өөрчлөлт биш. Үнд­сээр нь өөрчлөх, чанарын өөр түвшинд аваачих зүйлийг шинэчлэл буюу реформ гэдэг. Шинэчлэл асар их бэрх­шээлтэй тулгардаг. Шинэ хуучин хоёрын ил, далд тэм­цэл маш хүчтэй явагддаг.Шинэтгэл болгон амжилтанд хүрч байсан түүх хүн төрөлхт­ний түүхэнд цөөхөн. Хуучин хүч нь шинэчлэгчдээ татаж унагаагаад, хуучин хэвэндээ орсон эмгэнэлт түүх олон байдаг. Монгол улсын шүүхийн шинэтгэл ч гэсэн ийм зөрчил, бэрхшээлтэй нүүр тулгарсаар байгаа. Шүүхийн шинэтгэлийг хийх болсон гол нөхцлүүдээс хамгийн чухал нь шүүхэд итгэх иргэдийн итгэл буурч, шүүх зөв шийдвэрлэсэн ч авилга авсан, нөгөө талд нь үйлчилсэн гэж харддаг байсан. Шүүх бол банкны адил ард түмний итгэл дээр тогтдог эмзэг салбар. Үнэ цэнэ нь тэр. Шүүх эрх зүйн хомсдолд орсон зэ­рэг нь шүүхийн шинэтгэлийг зайлшгүй эхлүүлэх нөхцөл шалтгаан болсон” хэмээн Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн дарга иргэдтэй хийх уулзалтаа эхэлсэн юм.

Шүүхийн ерөнхий зөвлө­лийн даргад иргэд “Шүүхийн шинэтгэл цаг үеэ олсон, маш хэрэгтэй шинэчлэл. Өнгөр­сөн хугацаанд шүүхийн бай­гууллагаар яваад бага­гүй өөрчлөлтийг олж, харж, үзэж сонслоо. Шүүхийн шинэт­гэлийг зогсолтгүй урагш­луу­лахыг хүсье… Ёс зүйтэй шүүгчтэй болохын төлөө хэр­хэн ажиллаж байна вэ… Шүүгчдийн цалинг нэ­мээд шударга ажиллана гэдэгт эргэлзэж байна…Шүүх өм­нө­хөөс ил тод, нээлттэй үйл­чилж байгаад талархаж байна… Шударга үйлчилж байгаа Сум дундын шүүхэд баярлалаа” хэмээх асуулт, талархлуудыг илгээж,орон нутагт хүрэлцэн ирж, уулзалт хийж байгаад нь баярлаж байгаагаа илэрхийлж, шүү­хийн шинэтгэлийн үйлсэд амжилт хүслээ. Шүүхийн ерөн­хий зөвлөлийн дарга, гишүүд хөдөө орон нутгийн шүүхүүдээр ажиллаж байгаа­гийн нэгээхэн хэсэг болох Дархан-Уул, Орхон аймгуудад ажил­ласан Н.Лүндэндорж даргын ажлын хоёр өдрийг сурвалжлахад товчхондоо ийм байна. Түүний хэлснээр шүүх олон жил орхигдож, байр савгүй чихэлдэж суугаа нь нэг талаар, гачигдал бэрхшээлтэйгээ чимээгүйхэн эвлэрч ирсэн шүүгчдийн сул, даруу зангийн илрэл аж. Харин болж бүтэхгүй байгаагаа бусад шиг гомдоллож сураагүй тэд өнөөдөр ажилдаа, авч байгаа цалиндаа сэтгэл хангалуун байгаа нь ярианаас нь илт. Өдрөөс өдөрт ахиж байгаа ч, өөрөөр харагсдын сөрөг хандлагатай бишгүй нүүр тулж байгаа шүүхийн шинэтгэлийг зогсолтгүй урагшлуулахыг иргэд Н.Лүндэндорж даргад захиж байна. Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн дарга тэдэнд “Шүүхийн шинэтгэлд саад бэрхшээл их байна. Гэвч шинэтгэлд ухрах зам байхгүй” хэмээн эрсхэн хариулж явсан юм.

Ш.ОТГОНЦЭЦЭГ

ШӨХТГ-ын даргын тушаалаар зориулалтын чирэгч автомашин ашиглан тээврийн хэрэгслийг зөөж шилжүүлэх болон дугуй түгжихтэй холбоотой Нийслэлийн Засаг дарга болон Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын шийвэр нь хууль тогтоомжид нийцэж байгаа эсэхэд хяналт шалгалт хийжээ.
Хяналт шалгалтад Цагдаагийн ерөнхий газар, Нийслэлийн Засаг дарга, түүний тамгын газар, Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурал,“Замын хөдөлгөөний удирдлагын төв” НӨҮГ болон тээврийн хэрэгсэл зөөж шилжүүлэх, дугуй түгжих үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгжүүд хамрагдав. Хяналт шалгалтаар хэд хэдэн зөрчил илэрчээ. Тодруулбал Нийслэлийн удирдлагууд хууль бусаар шийдвэр гаргаж машинаа ачуулсан иргэдийн төлөх мөнгөний хэмжээг 70-80 мянган төгрөг байхаар тогтжээ.
Харин энэ нь холбогдох хууль журмыг зөрчсөн хэрэг болжээ. Учир нь энэхүү мөнгөний хэмжээг ЦЕГ-ын дарга тогтоож өгөх ёстой байжээ. Тиймээс энэ хугацаанд хураагдаж, ачигдсан 9230 тээврийн хэрэгслийн төлбөр болох 647.710.000 төгрөгийг хууль бусаар хураан авсан гэж үзээд эргүүлж төлөх ёстой хэмээн Нийслэлийн удирдлагуудад шаардлага хүргүүлжээ. Мөн түүнчлэн Нийслэлийн ИТХ-ын тэргүүлэгчид хууль бус шийдвэр гаргаж дугуй түгжигч компаниудыг үйл ажиллагаа явуулахыг нь зөвшөөрчээ. Иймд цаашид дугуй түгжигч компаниудын үйл ажиллагааг зогсоохоор шаардлага хүргүүлсэн байна.

Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн төслийг удирдлагаар хангах Төслийн Удирдах Хорооны ээлжит хуралдаан боллоо.

Хуралдаанаар Сүхбаатар дүүргийн 9, 10, 11 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэр Орон сууцны 7 дугаар хороолол орчмын Б хэсэгчилсэн талбайд төсөл хэрэгжүүлэхээр газар, үл хөдлөх эд хөрөнгө өмчлөгч, эзэмшигчдийн 75 хувиас дээш хувьтай нь гэрээ байгуулсан Пример инвестмент ХХК-ийг төсөл хэрэгжүүлэгчээр батламжлах тухай, Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн төсөл хэрэгжүүлэгч зарим аж ахуйн нэгжийн хоёр талт гэрээний хугацааг сунгах тухай асуудлыг хэлэлцлээ.

Пример инвестмент групп нь нийслэлийн ИТХ-ын 2013 оны 7/29 дүгээр тогтоолоор батлагдсан Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн төсөл хэрэгжүүлэх Сүхбаатар дүүргийн 9, 10, 11-р хорооны нутаг дэвсгэр, Орон сууцны VII хорооллын А хэсэгчилсэн талбай буюу ХЕТ-2013-1 багцын 7 га талбайд төсөл хэрэгжүүлэх саналаа ирүүлж ажлын хэсгээс шалгарсан. Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн журмын дагуу 2014 оны 12 дугаар сарын 21-ний өдөр Сүхбаатар дүүргийн 9, 10, 11-р хорооны нутаг дэвсгэр, Орон сууцны VII хорооллын А хэсэгчилсэн талбайн эрх бүхий иргэдээс дэмжлэг авах санал хураалт зохион байгуулж иргэдийн 98 хувийн санал авчээ. Үүний дараа төсөл хэрэгжүүлэгчээр шалгаруулах хоёр талт гэрээ хийх эрхийг 30 хоногийн хугацаатай олгож, 2015 оны 03 дугаар сарын 09-ний өдрийн байдлаар 76 хувь буюу 70 нэгж талбартай хоёр талт гэрээ байгуулсан байна. Гэрээ байгуулсан иргэдийн 47 нь орон сууцаар солих, 2 нь худалдах, худалдан авах, 21 нэгж талбартай газар дээрээ үлдэж дэд бүтэц, шугам сүлжээнд холбогдох тохиролцоо хийжээ. Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн журмын дагуу шалгуур, болзол хангасан тус компанийг төсөл хэрэгжүүлэгчээр шалгаруулахаар Гэр хорооллын хөгжлийн газраас санал оруулж, Төслийн Удирдах Хорооны гишүүд дэмжин батламжлахаар шийдвэрлэлээ.

Налайх дүүргийн 7 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрийн хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөөний дагуу төсөл хэрэгжүүлэгч Тэлмэн констракшн ХХК нь гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн журмын дагуу төсөл хэрэгжүүлэх тухайн хэсэгт байрлаж байгаа иргэн, аж ахуйн нэгжүүдийн 75 хувиас дээштэй нь хоёр талт гэрээ байгуулах ёстой. Гэвч энэ шаардлагыг хангахгүй байгаа тул дахин 30 хоног сунгах хүсэлтийг тус компаниас ирүүлжээ. Төслийн Удирдах Хорооноос хүсэлтийг хүлээн авч, 30 хоног сунгасан бөгөөд заасан хугацаанд журмын дагуу 75 хувиас дээш иргэн аж ахуйн нэгжтэй гэрээ байгуулаагүй бол шалгаруулалтыг цуцалж, тухайн хэсэгт дахин сонгон шалгаруулалт зарлана гэдгийг анхаарууллаа

Элэгний С вирусыг устгадаг АНУ-ын “Харвони” эм нь 94 мянган долларын өртөгтэй бөгөөд манай улсад 99 хувийн хөнгөлөлтэй үнээр худалдаалахаар болсон. Одоогоор манай улсын эмийн бүртгэлд бүртгэлгүй бөгөөд элэгний өвчлөлтэй иргэдийн судалгаанд тулгуурлан уг эмийг оруулж ирэхээр шийдвэрлэсэн юм. Тиймээс элэгний өвчлөлтэй иргэд тухайн оршин суугаа аймаг, дүүргийнхээ өрхийн эмнэлэгт бүртгүүлэх шаардлагатай юм байна. Ингэснээр иргэд вирус тоолох шинжилгээнд орж вирус болон хатуурлын хэмжээгээ тогтоолгон эмчилгээнд хамрагдах аж. Харин эмийг өвчтөний биеийн байдлаас хамааран уух хугацааг тогтоож өгөх бөгөөд хэрэглэж дууссаны дараа дахин шинжилгээнд хамруулж эдгэрсэн эсэхийг нь шалгах юм байна.

Өчигдөр Сүхбаатар дүүргийн удирдах ажилтнуудын шуурхай зөвлөгөөн болж өнгөрсөн 14 хоногийн хугацаанд эрүү, хэв журмын нөхцөл байдлын иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас хүлээн авч шалгасан гомдол, мэдээлэл болон бүртгэгдсэн гэмт хэрэг 940 буюу өмнөх 14 хоногтой харьцуулахад 4.4 хувиар өссөн дүнтэй байгаагаас 1, 8 дугаар хороодын хувьд гэмт хэргийн шинжтэй гомдол мэдээлэл бусад хороодоос өндөр байгааг мэдээллээ.

Энэ үүднээс Цагдаагийн 1 дүгээр хэлтэс Их дээд сургуулийн оюутан залуусыг гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажилд татан оролцуулж, Монгол Улсын Их сургууль, Монгол Улсын Боловсролын Их сургууль, Шинжлэх ухааны технологийн их сургууль, Анагаахын Шинжлэх ухааны үндэсний их сургуулийн 80 оюутан, Цагдаагийн нэгдүгээр хэлтсийн алба хаагчдын хамтаар дүүргийн 1-8 дугаар хорооны нутаг дэвсгэрт халаасны хулгайн болон бусад төрлийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр 11:00-14:00 цаг, 16:00-19:00 цагийн хооронд 2 ээлжээр явган эргүүлд ажиллуулж эхлүүллээ.

Харин замын цагдаагийн газрын шуурхай удирдлага зохицуулалтын хэлтэст энэ өдрүүдэд дүүргийн нутаг дэвсгэрт зам тээврийн ослын холбогдолтой нийт 700 дуудлага бүртгэгдсэнээс хүн гэмтсэн хэргийн шинжтэй 26 осол, зөрчлийн шинжтэй 382 дуудлагад замын цагдаагийн тасаг очиж хойшлуулшгүй ажиллагаа явуулжээ.

Дээрх үзүүлэлтийг өнгөрсөн оны мөн үеийн үзүүлэлттэй харьцуулахад дуудлага 5,7 хувиар өссөн, хүн гэмтсэн осол -10,3 хувиар буурсан, эд материалын хохиролтой осол өссөн үзүүлэлттэй байна. Гамшиг ослын дуудлагын талаар нутаг дэвсгэрт объектын гал түймрийн 28 дуудлага ирснээс, аврах гал унтраах 10 дугаар анги 16 удаа, аврах, гал унтраах 34 дүгээр анги 12 удаа тус тус ажиллаж унтраасан байна.

Эх орны дайны Ялалтын 70 жилийн ой энэ жил тохиож байгаа. Тиймээс манай улсын ахмад дайчдад ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар Ялалтын 70 жилийн ойн медалиар шагнаж байгаа билээ. Мөн ахмад дайчид ОХУ-д очиж Ялалтын баярын арга хэмжээнд хүртэл оролцохоор болсон.
Үүнтэй холбоотойгоор эх орны дайны ахмад дайчид Ялалтын баярын өдрүүдэд бүх төрлийн тээврийн хэрэгслээр үнэ төлбөргүй зорчих журам гаргасан талаар ОХУ-ын хэвлэлүүд онцолж байна.
Онгоц, галт тэрэгний тасалбарыг ахмад дайчдад үнэ төлбөргүй олгож, Москва хотод болох баярын арга хэмжээнд оролцох ахмад дайчдад зочид буудлууд хамгийн бага үнээр үйлчлэх аж.