Монгол Улсын Гадаад хэргийн сайд Л.Пүрэвсүрэн БНХАУ-д айлчлал хийнэ. Гадаад хэргийн сайд Д.Пүрэвсүрэнг БНХАУ-ын Гадаад хэргийн сайд Ван И өөрийн улсдаа албан ёсны айчлал хийхийг урьжээ.
Айлчлал 2015 оны 4 дүгээр сарын 1-3-ны өдрүүдэд Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улсад болно.
ХААИС-ийн захирал асан Б.Бямбаа нарын дөрвөн хүнд холбогдох хэргийг өнөөдөр Дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны 10 дугаар шүүхэд хэлэлцлээ. Тэд албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, улсад их хэмжээний хохирол учруулсан хэрэгт буруутгагдан анхан шатны шүүхээс Эрүүгийн хуулийн 150.3, 263.2-т зааснаар 5.1-5.6 жилийн хорих ял сонсоод байсан юм.
Давж заалдах шатны шүүхээс шүүгдэгчдийн бусдын эд хөрөнгийг завшиж үрэгдүүлсэн буюу 150.3 зүйл ангийг хэрэгсэхгүй болгож, 263.2-ыг 264.2 зүйл ангиар өөрчилж санхүүгийн болон аж ахуйн үйл ажиллагааны нууцыг хууль бусаар олж, авсан задруулсан гэж үзээд ялыг хөнгөрүүлж шийдвэрлэжээ.
Ингэснээр анхан шатны шүүхээс Эрүүгийн хуулийн 150 дугаар зүйлийн 150.3, 263 дугаар зүйлийн 263.2-т заасны дагуу ХААИС-ийн захирал Б.Бямбаад оноосон 5.5 жилийн хорих ялыг, Эрүүгийн хуулийн 264 дүгээр зүйлийн 264.2-т зааснаар хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 100 дахин нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх хэмжээний буюу 14 сая 40 мянган төгрөгийн торгуулийн ял болгон өөрчилсөн байна. Өөрөөр хэлбэл Б.Бямбаад оноосон 5.5 жилийн хорих ялыг 14 сая 40 мянган төгрөгийн торгуулийн ял болгон сольжээ.
Мөн шүүгдэгч Д.Янжмаагийн 5.1 жилийн хорих ялыг хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 80 дахин ихэсгэсэн буюу 11 сая 230 мянган төгрөгийн мөнгөн торгуулийн ял болгон өөрчилж шийдвэрлэжээ. Шүүгдэгчид торгуулийн ялаа төлбөл хорих ялаас чөлөөлөгдөх юм. Уг хэргийн шүүгдэгч Ц.Амарсайхан, Б.Болдбаатар нарын хэргийг хэрэгсэхгүй болгож шийдвэрлэсэн анхан шатны шийдвэрийг хэвээр үлдээв.
Прокурорын байгууллагаас Б.Бямбаа нарыг ХААИС-ийн дэргэдэх Олон улсын хэл судлалын төвийн барилгыг барьсан компаниас өөр компанийн нэр дээр санхүүгийн хуурамч баримт бүрдүүлэн сургуулиасаа их хэмжээний мөнгө гаргуулж авсан, хуурамч тендер зарлан 78 сая төгрөгийн өртөгтэй 10 ханатай монгол гэрийг 108 сая төгрөгөөр худалдаж авсан. Түүнчлэн сургуулийн өмчлөлийн 62 сая төгрөгийн үнэтэй 62 м.кв талбайтай хоёр өрөө байрыг өөрийн жолооч Б.Болдбаатарт үнэ төлбөргүйгээр шилжүүлж сургуулийн хөрөнгийг үрэгдүүлсэн гэх хэргүүдэд буруутгасан юм.
Хубилай хааны элч нар хэлэлцээр хийхээр ирснийг тухайн үеийн япончууд үл ойшоож цаазалсан гэдэг. Таван элчийн нэг нь монгол бусад нь солонгос, хятад цэрэг байж л дээ. Хожим 1925 онд хүний нутагт цаазлагдсан элч нарыг өрөвдсөн Сүзүки Хаяатосу хэмээх япон лам цаазын газартай ойр байсан өөрийн сүмдээ тэдний сүнсийг аргадаж, хөшөө босгосон гэнэ. Японд амьдардаг найз маань энэхүү өр өвдөм түүхийг ярьж өгсөн юм. Тэр энэхүү хөшөөг зорин очиж, өрөвч ламд талархсан сэтгэлээ илэрхийлсэн гэнэ лээ. Жёоружи хэмээх уг сүм Токиогоос холгүй Канагава мужийн Фүжисава гэдэг хотод байдаг.
2004 оны есдүгээр сарын 7-ны өдөр Япон дахь Монголын Элчин сайд энэ сүмд очжээ. Түүнээс хойш жил бүр есдүгээр сарын 7-нд Элчин сайд ирж хүндэтгэл үзүүлдэг болсон гэсэн. Энэ түүхийг сонсоод сэтгэл өвдөж билээ. Харьд цаазлагдсан Монголын элч нарыг өрөвдөж, он цаг мянганаар урсан өнгөрсөн ч тэдний сүнсийг аргадсан хүний сайхан сэтгэлийг биширсэн юм. Өмнөх үеийнхэн нь алдаа гаргаж болно. Гашуун сургамж, мунхаг үйлдэл аль ч улс орны түүхэнд бий. Харин түүхийн хар цэгийг эерүүлж, цайруулж байдаг сайхан сэтгэлт хүмүүс энэ ертөнцийг аварч, зөөллөж байдаг гэлтэй. Сүзүки Хаяатосу шиг эгэл баатруудын хүчээр хорвоо эргэж байдаг юм.
Б.ЯНЖМАА
Улсын хилээр 200 кг зэс гаргахыг завджээ. Тодруулбал, Дорноговь аймгийн Ханги боомтын гарах чиглэлд зорчиж явсан иргэн О 2058 ДУА дугаарын УАЗ31512 маркийн автомашины шаланд нуувч болгон бэлтгэсэн сав, нөөц дугуйнд 200 кг зэс тээвэрлэж улсын хилээр нэвтрүүлэхийг завджээ. Энэ зөрчлийг тээврийн хэрэгслийн шалгалтад үүрэг гүйцэтгэж байсан Иргэний харьяалал, шилжилт хөдөлгөөний ерөнхий газрын шалгагч Н.Тайванжаргал илрүүлжээ.
Мөн энэ үеэр улсын хилийн гарах чиглэлд зорчин явсан иргэн О 6908 ДУА УАЗ-2206 маркын автомашинд 100 ширхэг тэмээний тавхай, иргэн О 1067 ӨМӨ дугаарын УАЗ-2206 маркын автомашины нөөц дугуй, шалнаас зүүсэн саванд 60 ширхэг тэмээний тавхайг тус тус хууль бусаар хил нэвтрүүлэхийг завдсаныг тээврийн хэрэгслийн шалгалтад үүрэг гүйцэтгэж байсан дүн бүртгэлийн ажилтан Г.Мандах нар илрүүлэн холбогдох хууль хяналтын байгууллагад шилжүүлсэн байна.
Хүнсний гол нэрийн барааны үнийг өмнөх сартай харьцуулахад 6.6 хувь, өмнөх 7 хоногийнхтой харьцуулахад 1.3 хувиар өссөн байна.
Махны дундаж үнэ: Хонины ястай махны үнэ өмнөх сарынхаас 19.5 хувь,
Үхрийн ястай махны үнэ 4.0 хувь,
Үхрийн цул махны үнэ 1.1 хувь,
Ямааны мах үнэ 22.0 хувь,
Адууны махны үнэ 3.0 хувиар өссөн байна.
Өмнөх 7 хоногийнхтой харьцуулбал хонины ястай махны үнэ 10.6 хувь, үхрийн ястай махны үнэ 0.9 хувь, ямааны махны үнэ 9.1 хувиар өсч, үхрийн цул мах, адууны махны үнэ өөрчлөлтгүй байна.Нэг кг хонины /ястай/ мах дунджаар 7335 төгрөг, үхрийн /ястай/ мах 7865 төгрөг, үхрийн цул мах 9520 төгрөг, адууны мах 5600 төгрөг, ямааны мах 6000 төгрөгийн үнэтэй байв.
Гурилын үнэ: Өмнөх сарынхаас дээдийн дээд зэргийн савласан гурилын үнэ 1.9 хувь,
Нэгдүгээр зэргийн задгай гурилын үнэ 0.5 хувь,
Хоёрдугаар зэргийн савласан гурилын үнэ 0.6 хувиар өссөн байна.Өмнөх 7 хоногийнхтой харьцуулахад бүх гурилын үнэ өөрчлөлтгүй байна.
Будаа, элсэн чихрийн дундаж үнэ: Цагаан будааны үнэ өмнөх сарынхаас болон өмнөх 7 хоногийнхтой харьцуулахад өөрчлөлтгүй байна. Элсэн чихрийн үнэ өмнөх сарынхаас болон өмнөх 7 хоногийнхтой харьцуулахад өөрчлөлтгүй байна.
Төмс, хүнсний ногооны дундаж үнэ: Төмс, хүнсний ногооны үнийг өмнөх сарын дундаж үнэтэй харьцуулахад төмсний үнэ 8.3 хувь, луувангийн үнэ 12.2 хувь, байцааны үнэ 14.4 хувиар өсч, манжингийн үнэ 2.1 хувиар буурч, сонгины үнэ өөрчлөлтгүй байна.Өмнөх 7 хоногийнхоос хүнсний ногооны үнэ өөрчлөлтгүй байна.
Сүү, өндөг, ургамлын болон цөцгийн тосны дундаж үнэ: Өмнөх сарынхаас савласан /1 литрийн/ сүүний үнэ 2.1 хувь, “Элекстер” сүүний үнэ 3.8 хувиар буурч, задгай сүүний үнэ өөрчлөлтгүй, өмнөх 7 хоногийнхоос сүүний үнэ өөрчлөлтгүй.Ургамлын тосны үнэ өмнөх сарынхаас 0.3 хувиар өсч, өмнөх 7 хоногийнхоос өөрчлөлтгүй байна. Өндөгний үнэ өмнөх сарынхаас 4.7 хувь, өмнөх 7 хоногийнхоос 1.6 хувиар буурсан байна. Цөцгийн тосны үнэ өмнөх сарынхаас 0.5 хувиар өсч, өмнөх 7 хоногийнхоос 0.5 хувиар буурсан байна. Б.Сансар
Ирэх онд 23 хүртэлх насны хөлбөмбөгийн Азийн аварга шалгаруулах тэмцээний сонгон шалгаруулалтын “J” хэсгийн тоглолт Лаос улсын нийслэл Вьентьян хотноо гуравдугаар сарын 27-31-ний өдрүүдэд болно. Энэ хэсэгт Монгол, БНХАУ, Лаос, Сингапур улсын багууд багтсан байна. Манай шигшээ баг маргааш эхний тоглолтоо БНХАУ-ын багтай хийх юм. Лаосын үндэсний KM16 цэнгэлдэх хүрээлэнд болох энэхүү тоглолт орон нутгийн цагаар 16.00/Улаанбаатарын цагаар 17.00/ цагт эхлэх юм.
Азийн 43 улсын баг урьдчилсан шатанд 10 хэсэгт хуваагдсан бөгөөд хэсэг бүрийг тэргүүлсэн 10, дэд байр эзэлсэн хамгийн өндөр үзүүлэлттэй тав, нийт 15 улсын баг ирэх жил болох шигшээ тэмцээнд оролцох эрхийг авах аж.
“J” хэсгийн тэмцээний хуваарь:
III сарын 27 (Баасан) Монгол-БНХАУ. Тоглолт Улаанбаатарын цагаар 17.00 цагт эхэлнэ.
IIIсарын 29 (Ням) Монгол-Лаос
IIIсарын 31 (Мягмар) Монгол-Сингапур тус тус тоглоно.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар Тогтохын Уранцэцэгийг Улсын Дээд шүүхийн Эрүүгийн хэргийн танхимын тэргүүнээр, Хээмчигийн Сонинбаярыг Улсын Дээд шүүхийн Иргэний хэргийн танхимын тэргүүнээр тус тус томилсон байна. Улсын Дээд шүүхийн Эрүүгийн хэргийн танхимын тэргүүнээр ажиллаж байсан, Монгол Улсын гавъяат хуульч С.Нямжав өндөр насны тэтгэвэртээ гарсан бол Иргэний хэргийн танхимын тэргүүн Б.Ундрахын бүрэн эрхийн хугацаа дуусаад байсан аж. Т.Уранцэцэг ОХУ-ын Эрхүү хотын Улсын их сургуулийн хуулийн анги, Удирдлагын хөгжлийн институтийг тус тус төгссөн, Хуульч, төрийн удирдлагын арга зүй, зохион байгуулалтын менежер, хууль зүйн ухааны доктор, Монгол Улсын шүүхийн шүүгчийн “Тэргүүн түшээ” зэрэг дэвтэй юм байна. Харин Х.Сонинбаяр ОХУ-ын Эрхүү хотын Улсын их сургуулийн хуулийн ангийг төгссөн, Хуульч мэргэжилтэй, хууль зүйн ухааны магистр зэрэгтэй, Монгол Улсын шүүхийн шүүгчийн “Дэд түшээ” зэрэг дэвтэй гэнэ.
Өнгөрсөн 24-ний өдөр буюу мягмар гаригт Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумын нутаг Тосон гэх газарт хээрийн түймэр гарчээ. Түймэр одоо хүртэл унтраагүй байгаа бөгөөд Дорнод аймгийн нутгийг дамнан асч, Мэнэнгийн тал хүрээд байгаа аж. Салхины хүч их байгаагийн учраас түймрийг унтраахад бэрхшээлтэй байна гэж Онцгой байдлынхан хэлж байна. Түймрийг унтраахаар онцгой байдлын хэлтсийн 22 албан хаагч, орон нутгийн 54 иргэн, Дорнод аймгийн Онцгой байдлын хэлтсийн 41 албан хаагч, Матад сумын 165 иргэн, Булган сумын 10 иргэн, ХЦ-ийн 0306 дугаар ангийн 44 албан хаагч нийт 336 хүн ажиллаж байна гэж ОБЕГ-ын Гамшгийн удирдлагын төвөөс мэдээлэв.
Хуурайшилт ихтэй энэ үед иргэд, аж ахуйн нэгж дор бүрнээ сонор сэрэмжтэй байхгүй бол санамсар болгоомжгүй байдлаас болж, байгаль экологи, эдийн засгийн асар их хохирол, цаашлаад эрдэнэт хүний амь нас ч хохирч болзошгүй тул иргэд анхаарал сэрэмжээ алдаж болохгүйг мэргэжлийн байгууллагаас анхааруулж байна
Өнөөдөр гамшгийн үеийн дохио орон даяар дуугарлаа. Жил бүрийн гуравдугаар сарын дөрөв дэх долоо хоногт улс орон даяар энэхүү дадлага, сургуулийг зохион байгуулдаг уламжлалтай. Энэ жил “Газар хөдлөлтийн гамшгаас амжиж анхааруулах систем байгуулах” төслийн хүрээнд Нийслэлийн 6 дүүрэгт шинээр суурилуулсан орчин үеийн зарлан мэдээлэх дуут дохиоллын цамхагаар дамжуулан иргэд гамшгаас хамгаалах сургуулилтад оролцов.
Энэхүү үзүүлэх сургуулилт нь газар хөдлөлтийн гамшгийн аюул тулгарсан үед төрийн болон төрийн бус байгууллага, ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгийн бэлэн байдлыг хангуулах, нийслэл хотод суурилуулсан төвлөрсөн зарлан мэдээлэх хэрэгслийн бэлэн байдал үйлчлэх хүрээг шалгах, иргэдийг гамшгийн аюулын тухай зарлан мэдээлэх дохиогоор ажиллуулж сургах ач холбогдолтой юм.
ГАЗАР ХӨДЛӨЛТИЙН ҮЕД ӨӨРИЙГӨӨ ХЭРХЭН ХАМГААЛАХ ВЭ?
Газар хөдлөлт болохын өмнө:
– Хэрвээ газар хөдөлбөл танай гэр орон, сургууль, ажлын байранд юу юу гэмтэж магадгүй талаар ярилцах
– Өрх бүр гамшгийн үед ажиллах төлөвлөгөөтэй байх
– Өрөө, тасалгаандаа хамгийн аюулгүй хэсэг нь хаана байж болохыг урьдчилан тогтоох. Ер нь хамгийн аюул багатай хэсэг бол коридор (хэрвээ энд тавилга, эд зүйлс ихээр байрлуулаагүй бол) гэж үздэг.
– Аюулгүй газар руу орох /нуугдах/, халхлах, байх зэргээр дадлага, сургуулилт хийх
– Аюулын үед барилга, байшингаас гарах гарц, аюулын гарцыг мэддэг байх
– Өндөр настай хүмүүс, нялх балчир хүүхдүүдийг хэрхэн нүүлгэн шилжүүлэхийг урьдаас тооцох
– Гэр бүлийн гишүүд эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлэх чадварыг эзэмших
– Ус, цахилгаанаа яаж, хаагуур нь хааж, унтраахад суралцах
– Гэр, өрөө, тасалгааныхаа овор ихтэй, хүнд тавилгыг зохих ёсоор бэхэлж, тогтоох
– Дор хаяж 72 цагийн хүнс, усны нөөцтэй байх
– Цонх, гадна хананаас ор, буйдан зэргийг хол байрлуулах
– Аюултай болон химийн хортой бодисыг зориулалтын газар тусгаарлан хадгалах
– Гар чийдэн (нэмэлт зайны хамт), зайгаар ажилладаг жижиг радио, эмийн сан гэх мэт зүйлсийг бэлтгэх
– Гэрийн тэжээвэр мал, амьтныг халхлах аюулгүй байршил, газрын тогтоох
– Хүн бүрийн орны дэргэд гар чийдэн, бат бөх гутал байлгах
– Нэн шаардлагатай байгууллагын утасны жагсаалтыг мэддэг байх
– Галын хор ашиглаж сурах
УИХ–ын Өргөдлийн байнгын хорооны дарга О.Баасанхүүтэй ярилцлаа.
–Өргөдлийн байнгын хороо 100-аас дээш өргөдлийг онцгой анхаарна гэсэн. Яг яаж ажиллах юм бол?
-УИХ-ын Өргөдлийн байнгын хороонд нэг сонгуулийн тойргийн иргэдээс нэг сарын хугацаанд 100-аас дээш өргөдөл ирүүлсэн тохиолдолд тухайн тойргоос УИХ-д сонгогдсон гишүүдэд иргэдийн саналыг танилцуулан тухайн асуудалд дүн шинжилгээ хийн саналыг авч ажиллахаар боллоо. Харин нэг аймаг, дүүргээс 500-аас дээш өргөдөл ирүүлсэн тохиолдолд Байнгын хорооны гишүүд газар дээр нь очиж танилцах, 900-аас дээш иргэний гарын үсэг цуглуулсан өргөдөл ирүүлсэн тохиолдолд Байнгын хорооны хуралдаанаар шуудавч хэлэлцэх болно. Гэхдээ энэ нь Байнгын хороогоор асуудал хэлэлцэхэд хэдэн иргэний санал ирсэн байх гэсэн тоон шаардлага тавихгүй бөгөөд чухал асуудал байвал нэг хүний өргөдлөөр ч Байнгын хороо хуралдана. 2015 оны нэгдүгээр сард Архангай, Баянхонгор аймгийн иргэдээс 100 давсан тооны өргөдөл ирүүлснийг УИХ-ын гишүүн Н.Батбаяр, Б.Болор, Х.Баттулга, Д.Ганбат нарт мэдээлэл болгох үүднээс тоймлон хүргүүллээ. Тойргоос сонгогдсон гишүүн нь Өргөдлийн байнгын хороонд иргэдийнхээ ирүүлсэн санал хүсэлтийн талаар мэдэж байх нь зүйтэй бөгөөд шийдвэрлэхэд саналаа өгөх, хамтран ажиллах боломжийг нь хангаж өгч байгаа юм.
–Иргэдийн өргөдлийг саналын хайрцгаар авна гэж байна. Өөр ямар сувгаар иргэд санал хүсэлтээ гаргаж болох вэ?
-Өргөдлийн байнгын хорооны саналын хайрцгийг 21 аймаг, нийслэлийн дүүргүүд дэх иргэний танхимуудад байршуулж байна. Өргөдлөө бичээд шууд саналын хайрцагт хийснээр 14 хоног тутамд хариуцсан ажилтан манай байнгын хороонд нууцлалыг хангаж, тогтмол хүргүүлж байхаар журамлагдсан. Мөн он гарсаар манай байнгын хороо www.urgudul.mn цахим хуудсыг ажиллуулж эхлээд байна. Энэ цахим хуудсанд бүртгүүлснээр өргөдлөө ирүүлж болно. Хариуг цахимаар болон цаасан хэлбэрээр шуудангаар буцаан хүлээж авна. УИХ-ын бусад гишүүд, Байнгын хороод манай Байнгын хороо руу шилжүүлэн шийдвэрлүүлэхээр өөрт хаяглагдсан өргөдлөө шилжүүлж болдог. Энэ утгаараа тэдгээрт хэрхэн шийдвэрлэсэн талаар мэдээлэл өгч, саналыг тусгаж ажилладаг. УИХ-д суудалтай намын бүлгүүд, бие даан нэр дэвшиж сонгогдсон гишүүдийн зөвлөлд Өргөдлийн байнгын хороотой төлөөлөн харилцах нэг гишүүнийг томилуулан хамтран ажиллаж эхэллээ. Энэ хүрээнд иргэдээс ирүүлж буй өргөдлийг тоймлон долоо хоног тутам мэдээлэл өгч, Байнгын хороогоор хэлэлцэх асуудалтай холбогдуулан саналыг нь авч байхаар боллоо. Ийнхүү намын бүлэг, зөвлөлүүдтэй мэдээлэл солилцон хамтран ажилласнаар ард иргэдийн маань санал намын бүлэг, зөвлөлийн хуралд хүрэх боломжтой болсон.
–Өргөдлийн байнгын хороо ард иргэдийн ямар санал хүсэлтүүд дээр ажиллаж байна вэ?
-УИХ-д 2015 оны нэгдүгээр сард440 өргөдөл ирүүлсэн байна. Үүнээс 109 буюу 24 хувь нь иргэдийн санал, долоо буюу нэг хувь нь гомдол, 324 буюу 73 хувь нь ахуйн шинжтэй хувийн асуудлаар хандсан байна. Нийтийн эрх ашгийг хөндсөн асуудлуудыг судалж, лавлагаа мэдээлэл авах, хэлэлцүүлэгт бэлтгэх, шаардлагатай зарим газарт хяналт шалгалт хийлгэх асуудлаар судлан ажиллаж байна. Дийлэнх өргөдлийг гол, мөрний урсац бүрэлдэх эх, усны сан бүхий газрын хамгаалалтын бүс, ойн сан бүхий газарт ашигт малтмал хайх, ашиглахыг хориглох тухай хуулийг өөрчлөхгүй байх, ашигт малтмалын хайгуул, ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл олгоход нутгийн малчид, багийн нийтийн хурлын саналыг авдаг зохицуулалт бий болгох, газар, орон нутгаа унаган төрхөөр нь үлдээх, хариуцлагагүй уул уурхайг хязгаарлах, байгаль орчныг хамгаалах, нөхөн сэргээх, шалгалт хийлгэх асуудлаар хандсан байна. Тухайлбал, Архангай аймгийн Өндөр-Улаан сумын Азарга багийн Шаргачины голын ай сав газарт явуулж буй ураны хайгуул, Их тамир сумын Мөнгөт, Баянхонгор аймгийн Баянлиг сумын нутагт Таван-Уулд явуулж буй ашигт малтмалын хайгуулын үйл ажиллагааг зогсоох, зөвшөөрлийг цуцлах, тусгай хамгаалалтад авах тухай асуудлуудыг тавьсан байна. Нэр бүхий 21 иргэн бэлчээр доройтож байгааг анхаарах, бэлчээрийн менежментийг сайжруулах, бэлчээрийг ихээр сүйтгэж буй үлийн цагаан оготныг устгах ажлыг зохион байгуулах, мөн орон нутагт ус, худаг гаргах асуудлыг давхар шийдвэрлэх, бэлчээрийг хувьчлахгүй байх, бэлчээрийн тухай хуулийн төслийг санаачлах асуудлаар хандсан бол нэр бүхий найман иргэн малын хөлийн татварыг авсан тохиолдолд уг татварыг орон нутагт нь захиран зарцуулах зохицуулалт бий болгож, бэлчээрийн даацыг нэмэгдүүлэх, үлийн цагаан оготнотой тэмцэх, малыг эрүүл мэнд, үржил шимийг сайжруулах зэрэгт зарцуулах, нэр бүхий таван иргэн малчдын өндөр насны тэтгэвэр тогтоолгох насыг урагшлуулж, эмэгтэй 50, эрэгтэй 55 нас болгож өөрчлөх, залуу малчдыг дэмжих бодлогыг төрөөс явуулах, цалин, тэтгэврийг нэмэгдүүлэх, малчдын зургаан настай хүүхдийн хичээлийн хуваарийг өөрчлөх, алдарт эхийн одонгийн мөнгөн тусламж, хүүхдэд олгодог мөнгөн тусламжийг хэвээр үлдээх, хариуцлага алдсан, хуралдаа суудаггүй УИХ-ын гишүүнийг эргүүлэн татдаг байх зэрэг асуудлаар хандаад байна. Байнгын хороо энэ бүхнийг судалж шийдвэрлүүлэхээр ажиллаж байна. Үлийн цагаан оготнын асуудлаар судлаач эрдэмтэд, мэргэжилтнүүдийг оролцуулан хэлэлцүүлэг хийж, ХХААЯ, Ногоон алт төсөлтэй хамтран аргачлал, төлөвлөгөө боловсруулж хүргүүллээ.
Л.МӨНХ