Ц.Оюунгэрэл гишүүний бичсэн “Монголоо таниулъя” хэмээх шинэ номын нээлт Интерном их дэлгүүрт боллоо. Гишүүнийажлын хажуугаар хэдийдээ ном бичиж амжсан юм бол гэж хүмүүс гайхаж магадгүй. Харин мань зохиолч Соёл, спорт аялал жуулчлалын сайдын тамгаа өгсөнийхөө маргаашнаас ном бичихээр суусан агаад сарын дотор дууссан гэнэ.Номын нээлтийн үеэр Ц.Оюунгэрэл гишүүн “ССАЖЯ татан буугдахад гүн цочролд орсон. Сайдаар ажилласан хоёр жил дөрвөн сарын хугацаа надад маш их өөрчлөлт авчирсан юм. Монгол гэдэг улсыг зөв ойлгож, давуу талыг нь танилцуулж байж аялал жуулчлалын зах зээлд Монголоо гаргаж ирэх юм байна гэж бодогдсон” хэмээн ярьсан юм. “Айхавтар гарын авлага биш ч анхан шатны мэдээлэлтэй, бизнесийн санааны зах зухаас оруулсан” хэмээн зохиогч даруухан танилцуулсан. Ц.Оюунгэрэлийн шинэ ном гадаадын зочдоо ойлгоход монголчуудад туслана. Бас өөрсдийн өвөрмөц соёл, ёс заншилаа гадаадынханд хэрхэн ойлгуулах талаар өгүүлсэн байна лээ. Манайхан гаднын зочдоо хүндэтгэн дайлдаг хорхог боодгоохийхдээ ч анхаарах зүйл бий. Гадаадын зочдынхоо нүдэн дээр хонь гаргаж, гэдэс цэвэрлэж, мах эвдэж үзүүлэх нь зочдод маань тийм ч таатай сэтгэгдэл төрүүлдэггүй. Монголд аялаад буцсан гадаадын нэгэн эмч эх орондоо очоод Монголд аяласан сэтгэгдэлээ ярихдаа энэ мөчийг “яргалал” хэмээн тодорхойлсон гэнэ. Монголчууд болон гадаадын жуулчдын харах өнцгөөс эхлээд, аялал жуулчлалын бизнес эрхлэгчдэд ашигтай санаа оноо энд агуулагджээ. Аялал жуулчлалын зах зээлээс нутгийн иргэдийн орлогыг нэмэгдүүлэхийг хүсч буй орон нутгийн удирдлагуудад ч энэ ном олон шинэ мэдээлэл өгөх вий. Номын нээлтэнд УИХ дахь эмэгтэй гишүүдийн албан бус бүлгийн дарга Л.Эрдэнэчимэг гишүүн оролцож баяр хүргэлээ. Лу.Болд гишүүн эхний худалдан авагчдын нэг байлаа. Түүний бие төлөөлөгч 50 ном худалдан авсан юм. Эхний худалдан авагчид нь зохиогчийн гарын үсгийг авч, хамтдаа зургаа татуулна. “Ямар азаар Ц.Оюунгэрэл сайд огцорч, хүмүүст ашигтай мэдээлэлтэй ийм сайхан ном гарав гэж бодогдсон” хэмээн уг номын редактор хэлсэн билээ.
“Монголоо таниулъя” номоос Монгол болон Африкийн аялал жуулчлалын бизнес эрхлэгчид хамтдаа ашиг хүртэх тохиролцоонд хүрсэн тухай сонирхолтой жишээг иш татъя.
…Өвөрхангай аймгийн Орхон голын Улаан цутгалан хэмээх хүрхрээг Орхоны хөндий руу аялж буй бүх жуулчид очиж үздэг. Өмнө нь нутгийн удирдлага Орхоны хүрхрээгээ яг эргээр нь тойруулаад газар өгчихсөн байлаа. Зочин байгалийн үзэсгэлэнт тогтоц харахаар тэнд очтол эргэн тойронд нь час улаан дээвэртэй байшин, нурж унах шахсан хашаа, гандсан хуучин амбаарууд харагдах бөгөөд өнөөх 600 километр яваад очсон япон жуулчин шууд уйлахаарнөхцөл угтдаг байв.
Өвөрхангай аймгийн аялал жуулчлалын холбоо, аймгийн ССАЖ-ын газар, тус аймагт аялал жуулчлал явуулдаг бүхий л иргэд, байгууллагууд зөвлөлдсөний эцэст Улаан цутгалангаас нэг километр зайд байсан баазуудыг гаргаж, шинэ байрлалд шилжүүлэхээр болжээ. Мөн тухайн тойрог зайд автомашингүй орчин бий болголоо. Ингэснээр Улаан цутгаланг зорин очсон жуулчид үзэсгэлэнт хүрхрээнээснэг километрт машинаа зогсоогоод, нутгийн худалдаачдаас айраг, хуушуур, цай, ундаа худалдан авч хоолойгоо чийглэн, явганаар зугаалах болов.
Өмнө нь жуулчид хүрхрээд машинаа тулгаж зогсоогоод тэнд бушуухан зураг авахуулчихаад 10 минутын дотор нутгаас арилж өгдөг байсан бол өдгөө тэнд нааш цааш алхаж саатахаа оруулаад бүтэн цаг ба түүнээс арай илүү хугацаагаар саатах болжээ. Хэр илүү тухтай саатна, төдийчинээ их хэмжээгээр нутгийн иргэдэд орлого орох боллоо.
Энэ бол жижгэрүүлсэн жишээ. Амьдралд иймэрхүү хамтын ажиллагаа илүү өргөн хүрээнд явагдах шаардлагатай…
2013 онд Дэлхийн аялал жуулчлалын байгууллагын дээд чуулган Африк тивийн хоёр орны нутаг дамжин урсдаг Зимбазе голын эрэг орчим болсон юм. Энэ голыг алдаршуулсан дэлхийн хамгийн том хүрхрээ болох Викториань Зимбабве, Замби улсын хил дээр байх бөлгөө. Энэ хоёр оронд ирж байгаа жуулчдын 90 гаруй хувь нь зөвхөн Викториа хүрхрээг л харахаар зорьдог. Иймээс хоёр улс хүрхрээний хамгийн хүчирхэг хэсгээс тал тал тийш аль болох уудам орчинд хонуулах бизнесийг дэмжихгүй байхаар тохирчээ. Нэг улсын нэг аймгийн нэг сумынхан байтугай, хоёр улсын хооронд хийж байгаа тохироо гэдгийг та анзаарсан байх аа.
Ингээд Зимбазе голын хүчирхэг хүрхрээний хоёр талд амьдрах хоёр улсын аялал жуулчлалын бааз, зочид буудлууд нь хүрхрээнээс холхон орших бөгөөд буудал бүрийн угтах үйлчилгээнийхэн Зимбабве, Замби улсуудын аль алиных нь өдрийн аяллуудыг борлуулдаг. Тэдгээр өдрийн аяллууд нь “Хүрхрээний орчим хоёр цаг хөтөчтэйгээр явган алхах (11 цэг дээр зураг авахуулна, хүрхрээний тухай музей үзнэ)”, “Хүрхрээний орчим дөрвөн цаг хөтөчтэйгээр явган алхах (30 гаруй цэгт зураг авахуулна, хоёр улсыг холбосон гүүрээр явган гарч, нөгөө улсын нутагт визгүй нэвтрэх бүсэд орчихоод ирнэ, хоёр талдаа хүрхрээний музей үзнэ)”, “Хүрхрээнээс олсоор дүүжилж доош үсрэх”, “Хүрхрээний газрын хагархай дээгүүр канатад дүүжлэгдэн зугаалах”, “Хүрхрээ дээгүүр нисдэг тэргээр аялж, дээрээс зураг авах”, “Хүрхрээ дээгүүр дельтапланаар нисэх”, “Зэрлэг ан амьтан үзэхсафари аялал” гэх мэтийн адал явдал байх юм. Эдгээр аяллууд доод тал нь найман доллар, дээд тал нь 100 долларын ханштай бөгөөд үйлчилгээний чанар, мэдээллийн баяжилт, авахуулсан зураг бүрт тусах онгон дагшин байгаль дэндүү гайхалтай.
Иргэд нь илүү ядуу Зимбабве талдаа ч, иргэдийн амьжиргаа манайхны түвшинд байгаа Замби талдаа ч хүмүүс гар дээрээс бараа зарахгүй юм. Жуулчид хамгийн их зорин очдог аяллын цэгүүдийн ойролцоо нийтийн унааны зогсоол, нийтийн худалдааны цэг хамтдаа байрлах бөгөөд тухайн цэгүүдэд манай захын дүр зураг ноёлох аж. Замби талдаа худалдаа нь маш цэгцтэй, супермаркетийн зохион байгуулалттайбол, Зимбабвегийн ийм худалдааны байр манай хорооллын захуудын жижигрүүлсэн хувилбар шиг байв. Тэр зах руу нэг л орсон бол заавал юм авч гарахаас өөр аргагүй санагдлаа. Хүн бүхэн бараагаа өрж тавиад, тал талаас “Энийг аваарай”, “Энэ илүү гоё шүү”гээд шаагилдчихав. Хэрэв энэ олон хүнбараагаа бариад, хүрхрээний захаар зугаалуулахгүй шавсан бол яана. Түүнээс нь зугатаад хүрхрээ рүү хүн очихоо больчихвол яана гэж бодох мөчид надад Тэрхийн цагаан нуурын хөвөө санагдаж билээ !…
Б.ЭГШИГЛЭН