Удахгүй болох цагаан сарыг угтан БНХАУ-аас Монгол улсад суугаа Элчин сайдын яамнаас “Хятадын өдөр” арга хэмжээг өнөөдөр “Скай ресорт” цанын баазад зохион байгууллаа.
Энэ үеэр цанатай луугийн урлагийн тоглолт, цасны баяр болж, Хятадын үндэсний урлагийн тоглолт, ном, бэлэг дурсгалын зүйлс, хүнсний бүтээгдэхүүний хандивын худалдаа болсон байна. Хандивын худалдаанаас олсон орлого болох дөрвөн сая төгрөгийг дайнд оролцсон ахмадууд болон Монголын ахмадын холбоонд гардуулжээ.
Монгол, Японы хүн судлал, генетикийн эрдэмтэд хоёрдугаар сарын 3-нд Токиод уулзав.
“Монгол толбо” нийгэмлэгийн гүйцэтгэх захирал, доктор, профессор Ж.Батсуурь “Хөх толбоны үүсэл, тархац”, “Монгол дахь хөх толбоны судалгаа” сэдвээр илтгэл тавьж, Японы эрдэмтэдтэй хамтарсан судалгаа хийх санал тавьсан байна.
Уулзалтад “Монгол толбо” нийгэмлэгийн тэргүүн Ц.Гомбосүрэн, тус нийгэмлэгийн Япон дахь салбарын тэргүүн Х.Тода, Токиогийн Их Сургуулийн хүн судлалын хүндэт профессор К.Омото, Японы Генетик судлалын Үндэсний хүрээлэнгийн профессор Ё.Сатта, Токай, Рюүкюү, Нагояа, Китасато Анагаах ухааны их сургуулиудын эрдэмтэд болон монголч эрдэмтэн К.Конагая, Ш.Кубота нар оролцжээ.
Уулзалтад оролцогсод мэдээлэл солилцох, Монгол, Япон хүүхдүүдийн хөх толбоны талаар хамтарсан судалгаа хийхээр тогтов.
ШӨХТГ арилжааны банкуудын “Чингис бонд”, Хөгжлийн банкны эх үүсвэрээр болон “Гол нэрийн бараа, бүтээгдэхүүний үнийг тогтворжуулах дунд хугацааны хөтөлбөр”-ийн хүрээнд олгогдсон зээлийн зарцуулалт, эргэн төлөлт, жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сан, Засгийн газрын бусад эх үүсвэрээр болон улсын төсвөөс эргэн төлөх нөхцөлтэйгөөр олгогдсон бусад зээлийн зориулалт, зарцуулалт, эргэн төлөлт, мөн гадаад валютын арилжааны үйл ажиллагаа, тэтгэвэр, цалингийн зээлийн үйл ажиллагаа зэрэг нь Өрсөлдөөний тухай хууль, Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хууль, Зар сурталчилгааны тухай хууль тогтоомжид нийцэж байгаа эсэхийг судлан шалгах ажлын хүрээнд Монголбанк, Монгол улсын Хөгжлийн банк болон “Жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сан” зэрэгт 2015 оны 1 дүгээр сарын 31-ний өдөр дээрх зээлийн үйл ажиллагаатай холбоотой мэдээлэл хүссэн албан бичгүүдийг хүргүүлжээ.
Уг хүрээнд ирсэн бичиг баримтуудтай танилцах ажил хийгдэж байгаа бөгөөд банкуудаар дамжин хэрэгжсэн бондын зарцуулалт, гадаад валютын арилжааны үйл ажиллагаа, тэтгэвэр, цалингийн зээлийн үйл ажиллагаа нь хууль журамд нийцсэн эсэх нь тун удахгүй ил тодоор мэдээлэгдэх юм байна.
Эрүүл мэнд спортын яамны, Шуурхай удирдлгын төвөөс мэдээлж байна.
2015 оны 02 дугаар сарын 06-ны өдрийн 10 цагийн байдлаар
МОНГОЛ УЛСАД:
Хийн түлшний дэлбэрэлт:
Баянгол дүүргийн 20 дугаар хороо, Драгон төвийн урд талд байрлах Дашваанжил ХХК-ийн “Хийн түлш түгээгүүр”-ийн газарт зориулалтын бус саванд хийн түлш хийснээс дэлбэрэлт үүсч, 2 хүн нүүрэн хэсгээрээ түлэгдсэний улмаас ГССҮТ-ийн Түлэнхийн тасагт хэвтэн эмчлүүлж байна. Ард иргэд хийн түлшийг хэрэглэхдээ зориулалтын дагуу анхаарал болгоомжтой ашиглахыг онцгой анхааруулж байна.
Эх сурвалж: ОБЕГ
Малын боом өвчин:
Хөвсгөл аймгийн Төмөрбулаг сумын Тариат багийн нутаг “Тариатын баруун сайр” гэдэг газарт 2 ямаа халдварт өвчний шинж тэмдэгтэйгээр хорогдсоныг устгаж, дээж авч аймгийн МЭАЦЛ-д шинжлүүлэхэд “Боом” өвчин болох нь тогтоогдсон байна.
Эх сурвалж: ОБЕГ
Орны ачаалал, Нийслэлд:
Нийслэлийн харьяа эмнэлгүүд дэхь 669 хүүхдийн орон дээр 534 хүүхэд хэвтэн эмчлэгдэж, орны ачаалал хэтрээгүй байна.
Эх сурвалж: НЭМГ
ДЭЛХИЙ ДАХИНД
Эбола вируст халдвар, албан:
2015 оны 2 дугаар сарын 04-нийөдрийн байдлаар дэлхийн 10 улсад (Либери, Сьерра-Леон, Гвиней, Мали, Нигери, Сенегал, Бүгд Найрамдах Ардчилсан Конго, АНУ, Испани, Их Британи) Эбола вируст халдварын дэгдэлт бүртгэгдэж, өссөн дүнгээр 22561 хүн өвчилж, 9030 (40%)нас барсан байна.1 дүгээр сарын 28-аас хойш 400 шинэ тохиолдол, нас баралт 171 хүнээр нэмэгджээ.
2015 он гарсаар өнгөрсөн долоо хоногт эрчимтэй тархалттай Либери, Гвиней, Сьерра-Леон улсад 124 батлагдсан тохиолдол бүртгэгдсэн нь өмнөх долоо хоногийн үзүүлэлтээс бага зэрэг нэмэгдсэн байна.
Залуучуудад зориулсан цоо шинэ бүтээл болох “Төгсгөлгүй” танго балетыг өнөөдөр 17:00 цагаас Дуурь бүжгийн эрдмийн театрын тайзнаа ганцхан удаа тоглох гэж байна.
Уг бүтээлийг тавихдаа Австри улсаас танго, вальс бүжгийн багш нарыг урьж 14 хоногийн сургалт зохион байгуулсан төдийгүй саксофон, гитар, найраг баян хуур зэрэг симфони найрал хөгжимд байдаггүй зарим хөгжмийн зэмсгийг оруулсан өвөрмөц, сонирхолтой бүтээл хийхээр уран бүтээлчидзорьжээ. Бүтээлд Монголын өнөөгийн нийгэм, тэр дундаа уран бүтээлчдийн амьдрал болон хүн төрөлхтний мөнхийн сэдэв болох үнэнч хайр сэтгэлийн тухай хүүрнэх бөгөөд хайрын танго бүжгийг сонгодог балеттай хоршуулан дэглэсэн өвөрмөц тавилттай бүтээл аж.
Тайз нь өнөөгийн хотын амьдралыг харуулсан шийдэлтэй байна гэдгээрээ онцлогтой юм. Энэхүү балетын хөгжмийг залуу хөгжмийн зохиолч Х.Алтангэрэл бичиж, цэнгээнт бүжгийн улсын уралдааны тэргүүн шагналт, УДБЭТ-ын гоцлол бүжигчин Э.Эрдэнэжаргал дэглэн найруулсан байна.
Орчин үеийн хүн бүр гэдсэндээ 8-25 кг илүүдэл өтгөн тээж явдаг нь нэгэнт нотлогдсон үнэн. Yүний ихэнх нь бүдүүн гэдсэнд байдаг учир ийм хүн яаж нарийхан бэлхүүстэй байх билээ дээ.
Найман литрийн гурван хувингаар дүүрэн энэ их овоолгыг өчнөөн жил сараар чулуужтал нь авч явахад амьд гэдэс тэсдэг нь үнэхээр гайхалтай. Гэдэс үрэвсэтлээ нэг хэсэг, үрэвсээд нэг хэсэг, шалбараад нэг хэсэг, шархлаад нэг хэсэг л тэсэх юм даа. Овоолгыг жилээс жилд нэмж, муу орчныг нь улам дордуулах ажлыг л идэвхтэй хийхээс биш цэвэрлэх ажил хийдэггүй хүн нэг л өдөр гэдэсний хорт хавдартай болсон тухайгаа мэддэг. Тэр үед юун нарийхан бэлхүүстэй манатай.
Yргэлж өтгөн нь хатдаг хүн гэдсэндээ хавдар ургуулж байна гэдгээ мэдэхгүй байгаа нь харамсалтай.
Та өдөрт хэдэн удаа хүндээр бие засдаг вэ?
Ийм асуултанд ихэнх нь “Өдөрт хэд нь ч юу юм бэ, нэгээс хоёр хоног өнжөөд л нэг удаа” гэж, олон хүн “Тав зургаа хонож байж арайхийж нэг хүндэрдэг” гэж хариулдаг. Өтгөн хатаад арваад хонодог гэх хүн ч олон.
Ийм хүмүүс ихэвчлэн том гэдэстэй бүдүүн байдаг. Тэд бэлхүүс нь мэдэгдэхээ больсонд өтгөн хатахаас илүү шанална. Туранхай хүн ч бас байна. Ихэнх нь амархан өлсдөг, идэмхий хүмүүс. Зарим нь хоолонд дургүй, дотор нь муухайрч, огьж бөөлжиж байдаг.
Гэтэл жинхэнэ эрүүл хүн өдөр бүр 3-4 удаа хүндээр бие засаж, идсэн хоолны нь шингээгүй үлдэгдэл, бас бус хаягдлаасаа тогтмол салж, гэдсээ тухай бүр нь цэвэрлэж чаддаг. Ургамлын гаралтай хүнс иддэг бол шүү дээ. Жишээ нь талх, боов, төмс, ногоо гэх мэт. Харин зөвхөн мах, цагаан идээ иддэг бол өнжөөд нэг “хоргол” гаргах ёстой.
Тиймдээ ч өөртөө таарсан мах мариатай, чилгэр сайхан биетэй, бэлхүүс нарийн, арьс өнгөлөг, үс сайхан, чалх тамир сайн, цоглог сэргэлэн байдаг.
Одоо нарийн, бүдүүн гэдэстэйгээ товч танилцъя.
Нарийн болон бүдүүн гэдэс нь хоол боловсруулах тогтолцооны хамгийн сүүлийн бөгөөд хамгийн урт хэсэг юм. Хоолноос авч болох хэрэгтэй бүхэн энэ хэсэгт шимэгдэнэ. Гэдэсний гадуур байдаг гөлгөр булчингууд нь удаан боловч хэмнэлтэйгээр агшиж,дотор нь байгаа задарч боловсрон шимэгдэж буй хоолны холимгийг түлхэн цааш явуулна.
Ходоодонд хайлж химус хэмээх нэртэй болсон холимог нарийн гэдэсний эхний хэсэг-12 хуруу/дээд/ гэдсэнд орж ирэнгүүтээ нойр булчирхайн шүүс болон элэгнээс ирсэн цөстэй холилдоно.
Эдгээр нэмэгдлүүдийн ачаар химус хүчиллэг исгэлэн биш болно. Хоолны холимог нарийн гэдсэнд байх хугацаанд нь түүнийг боловсруулах ферментүүд нойр булчирхайн шүүсэнд байдаг. Нарийн гэдэс ч өөрөө бас ферментүүдийг боловсруулна. Хоолны холимог нь нарийн гэдсийг 20 орчим цагийн турш туулж өнгөрөхдөө ферментүүдийн нөлөөгөөр улам жижгэрэн задарч, нарийн гэдэсний ханаар цус руу шимэгдэнэ.
Хооллосноос хойш 24 цаг өнгөрөхөд идсэн зүйлээс мааньболовсрох боломжгүй хэсэг нь үлдэнэ. Түүнчлэн гэдэсний өнгөр/микрофлор/-ийн бактериуд, гэдэсний дотор бүрхэвчийн үхсэн эсүүд ч байна. Эдгээр хаягдлууд бүдүүн гэдсээр өнгөрөхдөө чийгнээсээ салж, шулуун гэдсэнд хуримтлагдан хошногоор түлхэгдэн гадагшилна. Цөсний будагч бодис/пигмент/-ууд өтгөнийг хүрэн өнгөтэй болгодог.
Нарийн, бүдүүн гэдэсний урт нийлээд 8,5 метр орчим, үүнээс нарийн гэдэс 7 метр, бүдүүн гэдэс 1,5 метр урттай. Ийм урт гэдэс хэвлийн жижигхэн хөндийд багтахын тулд чацархайнд бэхлэгдэн мушгиран эвхэгдсэн байдаг.
Гэдэсний дотор бүрхэвч нь хуниас мэт нугалаатай. Хуниас тус бүр нь “сормуус” гэж нэрлэгддэг хэдэн зуун өчүүхэн хөхлөгүүдтэй. Тиймээс гэдэсний дотор тал нь сахлаг хивс шиг. Хивсний утас шиг энэ ургацгуудын тоогоор гэдэсний дотор тал эцсийн хэмжээндээ хүртэл томорч өргөссөн гэсэн үг. Эдгээр хуниас, хөхлөгүүд нь шимэгдэх талбайг их болгох төдийгүй гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөнд чухал үүрэгтэй. Хэрэв бүх хуниасыг тэнийлгэж болдогсон бол гэдэсний доторх гадаргуу нь нэг айлын хоёр давхар орон сууцны шалны талбайтай тэнцэнэ.
Бүдүүн гэдэс нарийн гэдэстэй нийлдэг уулзварын мухар хэсгийн үзүүрт ургасан өт хэлбэрийн унжлага байдаг. Түүнийг аппендикс гэж нэрлэдэг. Түүнийг ямар ч үүрэггүй гэж үзэж байсан боловч сүүлийн үед эрдэмтэд аппендиксыг дархлааны чухал эрхтэн гэж нотолж байна. Аппендикс үрэвсэж, хагалгаа хийлгэн авахуулах хэрэг гардаг. Yүнийг бид мухар олгойгоо авхууллаа гэж буруу ярьдаг.
Яагаад гэдсэндээ олон хувин ялзарч өмхийрсөн зүйл тээж явдаг вэ?
Цавуулаг ихтэй учир урсдаггүй /ус даадаг/, хивэг гэж нэрлэдэг уусамхай бус эслэгээс нь тусгаарласан учир цагаан өнгөтэй болсон дээд зэргийн гурил, мөн хивэгнээс нь салгаж өнгөлсөн хальсгүй цагаан будаа гэх мэт наалдамтгай шинжтэй, байгалийн амьд хүчээ гээсэн цэвэршүүлсэн хүнс байнга хэтрүүлэн идэхэд өнөөх хивс шиг гадаргуу маань цардагдан шархны тав мэт наалдацтай болж, гэдэсний ханын боловсруулалт тэр чигээрээ алдагдана. Хөхлөгүүд намирч хөдлөх манатай юм болж, гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөн муудах нь тэр. Тээвэрлэлтэд саад учирсан юм чинь ачаа тэндээ л хэвтэж байхаас биш яахав. Зүгээр хэвтэхгүй халуун бие дотор муу дээрээ улам муу болоод л гадагшлах цагаа хүлээгээд л байж байхаас өөр юу хийх билээ дээ. Өтгөн хатахын учир энэ.
Хэрэгтэй материал,түүхий эдийг салгаж цус руу дамжуулах замыг нь бөглөөд бөөн хаягдал овоороод наалдчихсан учир хоол идсэний хэрэг гарахгүй. Эсүүд “өлсөнө”. Өтгөн хатдаг зарим хүн амархан өлсдөг, их иддэгийн учир энэ. Их идэхийн хэрээр улам их хаягдал овоорч, байдал улам дорддог. Бид гэдсээ дүүргэхийн тулд биш, эсүүдээ тэжээхийн тулд иддэг гэдгийг эндээс ойлгож болно.
Байн байн толгой нь өвдөж, дотор нь муухайрч, хоолны дуршил муудсаны нэг шалтгаан нь гэдсэндээ хорны үйлдвэртэй болсных. Гэдэсний хавдар үүсэх шалтгаанд мах их идэх, элсэн чихэртэй хүнс байнга их хэрэглэх, хөдөлгөөний дутагдал, сэтгэлийн хямрал зэрэг хамаарна.
Нарийхан бэлхүүстэйгээр эрүүл амьдрахыг хүсвэл махыг зохистой иддэг болохын зэрэгцээ эслэг ихтэй хүнс сайн хэрэглэж, эрүүл аж төрөх сонголтыг хийнэ. Эслэг ихтэй гэдэг нь байгалийн гарлаараа амьдаараа байгаа бүтэн үр тариа, бүтэн будаа, төрөл бүрийн бүдүүн гурил, тийм гурилан бүтээгдэхүүн, хүнсний хивэг, үр хөврөл, соёолж, хальстайгаа, үртэйгээ жимс, ногоог хэлдэг.
Өтгөн хатдаг бол амьд, өөрөөр хэлбэл зөв бүтэцтэй, биологийн идэвхт ус өдөрт 2 литрээс багагүй уух хэрэгтэй.
Улаан буудайн хоёрдугаар эсвэл гуравдугаар гурилыг, овьёос, арвай, сагадын аль нэг гурилтай хольж, бага зэрэг хүнсний хивэг нэмж хөөлгөөд мантуу жигнэж, монгол байцаа, шар лууван, улаан манжингаар зууш бэлдэн, ногоон навчит ургамал болон зөөхийгөөр амтлаад, үхрийн жигнэсэн гүзээтэй идвэл маш өег /материал түүхий эд ихийг өгдөг/, зардал чирэгдэл багатай үдийн хоолны нэг хувилбар болно. Өтгөн л лав хатахгүй. Харин ус юмуу цайгаа хоолноосоо дор хаяж 30 минутын өмнө уугаарай.
Ханиадтай хүнээс зайгаа барьж, гар ариутгагч байнга хэрэглэлээ гээд бид өөрсдийгөө өвлийн өвчнөөс бүрэн хамгаалж чадахгүй. Нөхөртэйгөө хэрэлддэг хэв маяг, шөнө бүр драма үзэж компьютерийнхээ өмнө хонодог чинь чтаныг агаарт яваа вирусыг өөртөө амархаан татахад нөлөөлдөг. Дархлалын системд чинь тус биш ус болж байгаа энэ 10 зуршлыг хараарай. Та эдгээрийг хэр их хийдэг вэ?
1. Та нийгмийн амьдралаас зугтаадаг
Нөхөрлөл бол дархлааны системийн сайн найз. Гэртээ, ажил дээрээ бид хүмүүстэй хэдий чинээ бага харилцана, төдий чинээ өвчинд өртөмтгий болдгийг сүүлийн үеийн иммунологийн судалгаанууд нотолсоор байна. Нийгмийн идэвхгүй харилцаатай хүмүүсийн тархинд бухимдал төрүүлэгч бодисууд ихээр үүсч, бусдаас илүү богино насалдаг аж. 18-55 насны 276 хүний биед судалгаа явуулахад өдөрт 6-аас илүү хүмүүстэй харилцан ярилцаж байсан хүмүүс ханиадны вирустай 4 дахин хүчтэй тэмцэж байгаа нь харагджээ. Тиймээс найзтайгаа утсаар ярих завгүй байсан ч ядаж мессеж бичиж, арван жилийнхээ ангийн уулзалтаас шалтаг гаргаж зугтаалгүй, цаг гаргаад очиж байгаарай.
2. Чи бол шөнийн шар шувуу
Дутуу нойртой явах нь дархлаанд маш том хор хохиролтой. Ухаарлын долоо хоногийн дараа бөөнөөрөө өвдчихдөг оюутнууд бол үүний тод жишээ юм. Олон шөнө оройтож унтвал дархлааны системийн үйл ажиллагаа суларч, өвчнийг устгагч эсүүдийн тоо буурдаг. Нэг долоо хоногийн турш шөнө бүр 4 цаг унтсан хүмүүсийн цусанд өвчинтэй тэмцэгч эсрэг биеүд (антибоди) 50 хувиар бага үйлдвэрлэгддэг ажээ. Насанд хүрсэн хүн шөнө бүр 7-8 цаг бүтэн нойр авах нь зохистой гэдэг. Юу юунаас илүү нойроо чухалчилж орондоо эрт орж байгаарай. Тэгвэл чиний ханиад хүрэх магадлал хоёр дахин буурна гэсэн үг.
3. Чи гутранги үзэлтэй
Тал стакан усыг хоосон шахуу гэж хардаг хүмүүс өвчинд илүү өртөмтгий байдаг аж. Харин өөдрөг үзэлтэй хүмүүсийн дархлааны эсүүдийн тоо олон, NK эсүүд нь илүү хүчирхэг байдгийг эмч нар баталжээ. Энэ нь өөдрөг үзэлтэй хүмүүсийн биед стресснээс үүдэлтэй дархлаа сулруулах хүчин зүйл бага байдагтай холбоотой юм. Хэрвээ чи ялих шалихгүй юманд хөмсөг зангидаж, бүхий л зүйлд санаа зовдог бол үргэлж өвчинд ороогдож байдгийн чинь шалтгаан энэ байж болох. Тиймээс өдөр бүрээс бяцхан ч болов аз жаргалыг олж харж байгаарай. Эерэг сэтгэлгээтэй болоход чинь туслах нэг хөөрхөн зуршлыг санал болгоё: Орой ширээгээ тойрон хооллож байхдаа гэр бүлийн гишүүн бүр өнөөдөр болсон нэг сайхан зүйлийн тухай хуваалцдаг байвал ямар вэ?
4. Чи хүнд байдлаас гарч чадахгүй байгаа
Архаг стресс-Сүүлийн үед өдөр бүр л давтагдаж байгаа ажлын дарамт, мөнгөний асуудал, өвчтэй хамаатны тухай бодол чинь таны эрүүл мэндийг олон талаар сүйтгэж байгаа. Нөхөртэйгөө өрнүүлсэн маргаан, хамтран ажиллагчаасаа сонссон таагүй үг зэрэг түрхэн зуурын стрессээс илүү өдөр тутам нэг л янзаараа давтагдсан стресс нь дархлааны системийн өвчинтэй тэмцэх чадварыг бууруулж, цөөн тооны NK эс, сул дорой T эсүүдийг бий болгодог. Тиймээс л бэлэвсэн эхнэрүүд эр нөхрөө нас барснаас хойшхи эхний нэг жилд маш олон удаа өвддөг ажээ. Хэрвээ амьдралд чинь ямар нэг таагүй зүйл тохиолдсон бол санаа зовохын оронд шийдлийг хайж, өглөө орой бүр тогтмол алхаж, сөрөг бодлоо сатааруулах ямар нэг хоббитой болоорой.
5. Та биедээ үзэг авч явдаггүй
Ханиад томууны вирусууд гараас гарт хамгийн амархан дамжиж халдварладаг. Тиймээс олон нийтийн гар хүрсэн юм болгоноос та халдвар авах боломжтой. Үүнд банкны ширээн дээрх бал, рестораны зөөгч, дэлгүүрийн кассчны гараас авсан балнууд хамгийн их хамаарагдана. Өглөө бүр гэрээсээ гарахдаа өөрийн балыг цүнхэлсэн эсэхээ шалгаж байгаарай. Мөн айлаар их зочилдог, гадуур их хооллодог бол энгэртээ аяга авч явах эртний уламжлалыг дагахад ч илүүдэхгүй.
6. Та үргэлж машин барьдаг
Дөрвөн эмэгтэй тутмын нэг нь огт дасгал хөдөлгөөн хийдэггүй бөгөөд тэрхүү нэг бүсгүй л бусдаасаа илүү өвчлөмтгий байдаг. Хэрвээ чи ойрхон газар руу хүртэл алхахаасаа залхуураад такси барихыг илүүд үздэг бол биеэ сулруулах үйлдлээ сайн дураараа хийж байна гэсэн үг. Өдөр бүр ядаж 30 минут алхах, гүйх, секс хийх зэрэг тогтмол хөдөлгөөн хийж цусан дах цагаан эснүүдээ хөдөлгөөнд оруулан дархлаагаа дэмжээрэй.
7. Таны найзууд тамхи татдаг
Тамхи татах нь биеийн бүхий л үйл ажиллагаанд муу гэдгийг бид чамд тайлбарлах шаардлагагүй биз. Гэхдээ дам тамхидалт ч бас дутуугүй муу нөлөөтэй. Жил бүр тамхины утаагаар амьсгалснаасаа болж 3000 хүн уушгины хорт хавдраар нас барж, 300 мянган хүүхдүүд амьсгалын замын өвчтэй болж байна. Дам тамхидалт нь харшилтай хүмүүсийг бүр багтраа өвчинд ч хүргэдэг. Тиймээс найзуудтайгаа уулзахдаа тамхи татахыг хориглодог рестораныг сонгож, хэдий ам загатнаж байсан ч хэн нэгнийг тамхилж байх хооронд нь очиж уулзахаа болиорой.
8. Та антибиотикчин
Хамар дөнгөж шуухитнаж эхэлмэгц “Ямааны махыг халуун дээр нь” гээд эмийн сангаас антибиотик авч уудаг зуршил чинь чамайг өдрөөс өдөрт янз бүрийн эмэнд дасал болгож, хожмын нэг өдөр бүүр ноцтой халдвар авахад нөлөөлж байгаа. Антибиотик уудаг хүмүүсийн дархлааны мэдээлэл дамжуулагч цитокины хэмжээ буурч, дархлааны эсүүд өвчин таних чадваргүй “тэнэг” болдог нь тогтоогджээ. Тиймээс зөвхөн нянгийн халдвар авсан үедээ л антибиотик ууж, эмчилгээгээ бүрэн хийлгэ. Эмчийн бичиж өгөөгүй эмийг бүү уу, мөн уугаад үлдсэн антибиотикийг дараа нь хэрэгтэй гэж бүү хадгалаарай.
9. Та амьдралд хэт нухацтай ханддаг
Инээд хөөр, баяр баясал зэрэг эерэг сэтгэл хөдлөл нь стрессийн гормоныг бууруулж, хэд хэдэн дархлааны эсийг өсгөж, идэвхжүүлдэг юм. Нэг цагийн турш хөгжилтэй бичлэг үзсэн хүмүүсийн дархлааны системийн үйл ажиллагаа тодорхой хувиар өссөн байдаг. Тиймээс инээгээд бай, инээгээд бай. Цайны цагаараа “Бидэнд тохиолдсон хөгжилтэй явдлууд” группээр зочилж, Youtube-ээс инээд хүрэм сэтгэгдэл уншиж, найзуудтайгаа хов жив ярь.
“Монголд үйлдвэрлэв, Цагаан сар 2015″ үзэсгэлэн худалдаа хаалтаа хийлээ. Хүнс, хөдөө аж ахуйн яам, Аж үйлдвэрийн яам, НЗДТГ-ын хамтран зохион байгуулсан эл үзэсгэлэн худалдаанд 800 гаруй аж ахуй нэгж оролцож, иргэд нэг тэрбум төгрөгийн худалдан авалт хийсэн талаар зохион байгуулагчид онцолж байв. Тус үзэсгэлэнгийн Шилдгийн шилдэг Гранпри шагналаар “Живэртийн Оргил” компанийн “Шар доктор” брэнд бүтээгдэхүүн хүртлээ. Тус компанийнхан 2012 оноос хойш жил бүр дунджаар 10000 орчим л шүүс, 500 орчим тос Япон улсад экспортлоод байгаа аж. Харин Тусгай байрны “Өргөмжлөл”-ийг “Тэсо” корпорацийн “Милко” үйлдвэрийн “Үлэмжийн чанар” сүү хүртлээ. “Милко” үйлдвэр нь сүүлийн үеийн дэвшилтэт технологи болох UHT машинаар 1380 С-н температурт сүүгээ ариутган ТЕТРАПАК шугамаар 100 хувь малын цэвэр сүүг савлан ҮЛЭМЖИЙН ЧАНАР нэртэйгээр худалдаанд гаргаад багагүй хугацаа өнгөрч байгаа аж
Монголын соёл, хөгжмийн урлагийн нэрт зүтгэлтэн, Монгол Улсын Морин хуурын чуулгыг үүсгэн байгуулагч, уран сайхны удирдагч, ерөнхий удирдаач Цэндийн Батчулуун 2015 оны хоёрдугаар сарын 7-ны өдөр таалал төгсчээ. Монгол Улсын Филармони
Морин хуурын чуулгаас ирүүлсэн эмгэнэлд ийнхүү өгүүлжээ:
-Монгол хуурын хөг алдарлаа.
Ц.Батчулуун их хуурч Г.Жамьяан багшийнхаа эрдэм ухааныг өвлөн авч хуурынхаа тунгалаг яруу эгшиглэн, түүнд шингэсэн монгол хүний авьяас билэг, оюун чадлыг хөдөөх талаас хөвчин дэлхийд хүртээн хүргэхийн төлөө насан туршдаа тэмцэн зүтгэсэн мятрашгүй эх оронч байлаа.
Ц.Батчулуун хөгжмийн зохиолч З.Хангал, Ц.Нацагдорж, Н.Жанцанноров нарын морин хуур найрал хөгжмийн концертууд, Э.Чойдогийн “Талын аялгуу” Г.Бирваагийн “Уянгын аяз”, болоод үндэсний уламжлалт урт богино дуу, дэлхийн сонгодог, шинэ цагийн хөгжмийн 100 орчим бүтээл хуурдаж үндэсний радиогийн алтан сан хөмрөгт үлдээсэн алдарт хуурч.
Монгол төрийн их найрал, Морин хуурын чуулга, Улсын филармонийн симфони найрал, ОХУ-ын Владимир хотын Орос ардын найрал, Япон улсын Фукуока хотын Кюүшү симфони найрал зэрэг хөгжмийн томоохон хамтлагийг удирдан олон зуун бүтээлийг дэлхий дахинд эгшиглүүлсэн нэрт удирдаач.
“Цэрэг эрийн гэргийн дуу”, “Цэрэг эрийн гэргийдээ дуулсан дуу” зэрэг түмэнд түгсэн дуу, хөгжмийн олон бүтээл туурвисан, Ж.Россини “Севилийн үсчин” дуурийн удиртгал, Ц.Намсрайжавын “Баярын жавхаа” симфони удиртгал, И.Штраусын “Хаврын урь” зэрэг монголын болон дэлхийн хөгжмийн гарамгай зохиолчдын 20 гаруй бүтээлийг хөрвүүлсэн хөгжмийн зохиолч, хөгжмийн найруулагч.
“Crescendo”, “Дээш дээсрэх ханьцашгүй аялгуу”, “Хөгжмийн урлагийн нэр томьёо, ойлголт”, “Quartet of morin khuur”, “Монгол Улсын Морин хуурын чуулга- фото агшин / түүхэн альбом/” зэрэг ном бүтээл туурвиж, 60 гаруй үндэсний болоод Англи, Герман, Япон зэрэг гадаад орны 40 гаруй хуурчдыг сурган мэргэшүүлсэн морин хуурын алдарт багш.
Монголын үндэсний урлаг, морин хуурын уламжлал, шинэчлэлийн сэдвээр Сан Франциско, Сиэтли, Вашингтон болон Индианагийн их сургууль, Мюнхен, Фрайбург, Сөүл, Токио, Осака зэрэг дэлхийн олон хотуудын их дээд сургууль, коллежид лекц уншиж, илтгэл хэлэлцүүлэн морин хуураа түгээн дэлгэрүүлэх буянт үйлсэд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан соён гэгээрүүлэгч.
Монгол улсад морин хуурын дөрвөл, Морин хуурын чуулгыг үүсгэн байгуулж, Морин хуурын олон улсын наадам, симпозиум зохион байгуулж, Морин хуурын чуулгын олон шинэ бүтээлийн хөтөлбөр боловсруулан өөрийнхөө орныхоо болон дэлхийн улс түмэнд хүргэсэн шилдэг зохион байгуулагч, удирдагч байсан юм.
Ц.Батчулууны авьяас билэг, уйгагүй хөдөлмөр, шантрашгүй зүтгэлийг нь Монголын төр үнэлэн Монгол улсын Ардын Жүжигчин цол хүртээж, СУИС хүндэт профессороо болгосон юм. Азийн урлагийн хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулсаныг нь тэмдэглэж Япон улсын Эзэн хааны зарлигаар Япон улсын “Мандах нар” одонгийн “Сарнай цэцгийн хэлбэрт товч бүхий “ Нарны алтан туяа”одонгоор шагнаж байжээ.
Хүн төрөлхтний утга соёл, биет бус соёлын шилдэг дээжсээр морин хуурыг Монгол улсын нэрээр тунхаглан зарлаж ЮНЕСКО-д бүртгүүлэхэд Ц.Батчулуун онцгой үүрэг гүйцэтгэсэн юм.
Их хуурчаа монголчууд төдийгүй олон олон орны түмэн олон хайрлаж хүндэтгэдэг байсан. Олон олон жилээр туурвин бүтээх авьяас билэгийг нь авран тэтгэхийн төлөө харамгүй тусалж тэр хайр хүндэтгэлээ өргөж байлаа.
Буян дэлгэрэх болтугай.
Ардын Жүжигчин, профессор Цэндийн Батчулуун багшийн минь гэгээн мөрөөдөл, ариун зорилго биелэн Монгол морин хуурын хөг тэгшрэн дэлхий дүүрэн эгшиглэх болтугай хэмээжээ.
Сүүлчийн замд нь үдэх өдөр 2015 оны хоёрдугаар сарын 11-нд 06:00-07:00 Соёлын төв өргөөнд аж.
Монголын соёл, хөгжмийн урлагийн нэрт зүтгэлтэн, Монгол Улсын Морин хуурын чуулгыг үүсгэн байгуулагч, уран сайхны удирдагч, ерөнхий удирдаач Цэндийн Батчулуун 2015 оны хоёрдугаар сарын 7-ны өдөр таалал төгслөө.
“Монгол Улсын Филармони,
“Морин хуурын чуулга”-аас ирүүлсэн эмгэнэлд Ц.Батчулуун хөгжмийн зохиолч З.Хангал, Ц.Нацагдорж, Н.Жанцанноров нарын морин хуур найрал хөгжмийн концертууд, Э.Чойдогийн “Талын аялгуу” Г.Бирваагийн “Уянгын аяз”, болоод үндэсний уламжлалт урт богино дуу, дэлхийн сонгодог, шинэ цагийн хөгжмийн 100 орчим бүтээл хуурдаж үндэсний радиогийн алтан сан хөмрөгт үлдээсэн алдарт хуурч билээ.
Монгол төрийн их найрал, Морин хуурын чуулга, Улсын филармонийн симфони найрал, ОХУ-ын Владимир хотын Орос ардын найрал, Япон улсын Фукуока хотын Кюүшү симфони найрал зэрэг хөгжмийн томоохон хамтлагийг удирдан олон зуун бүтээлийг дэлхий дахинд эгшиглүүлсэн нэрт удирдаач байлаа.
“Цэрэг эрийн гэргийн дуу”, “Цэрэг эрийн гэргийдээ дуулсан дуу” зэрэг түмэнд түгсэн дуу, хөгжмийн олон бүтээл туурвисан, Ж.Россини “Севилийн үсчин” дуурийн удиртгал, Ц.Намсрайжавын “Баярын жавхаа” симфони удиртгал, И.Штраусын “Хаврын урь” зэрэг монголын болон дэлхийн хөгжмийн гарамгай зохиолчдын 20 гаруй бүтээлийг хөрвүүлсэн хөгжмийн зохиолч, хөгжмийн найруулагч байлаа.
“Crescendo”, “Дээш дээсрэх ханьцашгүй аялгуу”, “Хөгжмийн урлагийн нэр томьёо, ойлголт”, “Quartet of morin khuur”, “Монгол Улсын Морин хуурын чуулга- фото агшин / түүхэн альбом/” зэрэг ном бүтээл туурвиж, 60 гаруй үндэсний болоод Англи, Герман, Япон зэрэг гадаад орны 40 гаруй хуурчдыг сурган мэргэшүүлсэн морин хуурын алдарт багш байв.
Монголын үндэсний урлаг, морин хуурын уламжлал, шинэчлэлийн сэдвээр Сан Франциско, Сиэтли, Вашингтон болон Индианагийн их сургууль, Мюнхен, Фрайбург, Сөүл, Токио, Осака зэрэг дэлхийн олон хотуудын их дээд сургууль, коллежид лекц уншиж, илтгэл хэлэлцүүлэн морин хуураа түгээн дэлгэрүүлэх буянт үйлсэд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан соён гэгээрүүлэгч байлаа.
Монгол улсад морин хуурын дөрвөл, Морин хуурын чуулгыг үүсгэн байгуулж, Морин хуурын олон улсын наадам, симпозиум зохион байгуулж, Морин хуурын чуулгын олон шинэ бүтээлийн хөтөлбөр боловсруулан өөрийнхөө орныхоо болон дэлхийн улс түмэнд хүргэсэн шилдэг зохион байгуулагч, удирдагч байсан юм.
Ц.Батчулууны авьяас билэг, уйгагүй хөдөлмөр, шантрашгүй зүтгэлийг нь Монголын төр үнэлэн Монгол улсын Ардын Жүжигчин цол хүртээж, СУИС хүндэт профессороо болгосон юм. Азийн урлагийн хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулсаныг нь тэмдэглэж Япон улсын Эзэн хааны зарлигаар Япон улсын “Мандах нар” одонгийн “Сарнай цэцгийн хэлбэрт товч бүхий “ Нарны алтан туяа”одонгоор шагнаж байжээ.
Хүн төрөлхтний утга соёл, биет бус соёлын шилдэг дээжсээр морин хуурыг Монгол улсын нэрээр тунхаглан зарлаж ЮНЕСКО-д бүртгүүлэхэд Ц.Батчулуун онцгой үүрэг гүйцэтгэсэн юм.
Их хуурчаа монголчууд төдийгүй олон олон орны түмэн олон хайрлаж хүндэтгэдэг байсан. Олон олон жилээр туурвин бүтээх авьяас билэгийг нь авран тэтгэхийн төлөө харамгүй тусалж тэр хайр хүндэтгэлээ өргөж байлаа.
Ардын Жүжигчин, профессор Цэндийн Батчулуун багшийн минь гэгээн мөрөөдөл, ариун зорилго биелэн Монгол морин хуурын хөг тэгшрэн дэлхий дүүрэн эгшиглэх болтугай.
Монгол Улсын Филармони
Морин хуурын чуулга
Сүүлчийн замд нь үдэх өдөр 2015 оны хоёрдугаар сарын 11-нд 06:00-07:00 Соёлын төв өргөөнд.
Эдийн засгийн хямралтай үед УИХ-ын гишүүд зөрүүтэй тоон мэдээлэлд эгдүүцэж, Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилгээс элдэв тоон мэдээллээ үнэн зөв өгөхийг шаардах болсон. Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг ч тоо тойрсон улстөржилтийг багасгах арга бодож олсон байна. Тэрбээр энэ тухайгаа УИХ-ын чуулганд мэдээлэл хийхдээ ярьсан байна. Тэрбээр ийнхүү мэдээлжээ.
“Эдийн засгийн мэдээлэл нь үнэн зөв, бодит тоо баримтад үндэслэн шуурхай гарах нь эдийн засгийн төлөвлөлт, тухайн байдалд дүн шинжилгээ хийх, дорвитой шийдвэр гаргахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг билээ.
Эдийн засгийн гол гол макро үзүүлэлтээр нийгэм болон зах зээл рүү тогтмол мэдээлэл өгч байх нь зах зээлийн эдийн засагтай орнуудын заавал баримтлах дүрэм, мөрдөж байх соёл юм.
Энэ зорилгоор цаашид Засгийн газрын хэмжээнд төсвийн орлого, зарлагын талаарх мэдээллийг холбогдох байгууллагуудтай нийлж нэгтгэж, ил тод байдлыг ханган байнга мэдээлэх эхлэлийг өнөөдрийн Улсын Их Хурлын хуралдаанд Та бүхэнд хүргүүлж байна. Энд Улсын Их Хурлын дөрвөн байгууллага, тухайлбал Монголбанк, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Төрийн албаны зөвлөл, Үндэсний статистикийн хороо, мөн гүйцэтгэх эрх мэдлийн дөрвөн байгууллага болох Сангийн яам, Хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгааллын яам, Хөдөлмөрийн яам, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар зэрэг байгууллагаас авсан тоон үзүүлэлтийг тухайн чиглэл бүрээр хавсаргасан болно. Ингэснээр төсөвт байгууллагууд өөрийн эрхэлж буй үйл ажиллагаандаа хяналттай, бас хариуцлагатай хандах нэг хөшүүрэг болох, нөгөө талаас тоо тойрсон улс төржилтийг багасгана гэж үзэж байна.
Тоо бүр нэгийг өгүүлдэг. Төсвийн мэдээллийг ил болгосноор харилцан бие биендээ итгэх итгэл нэмэгдэж та бидний, төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа урагшлах ёстой билээ.
Цаашид, Улсын Их Хурал болон Засгийн газрын эдгээр байгууллагууд мэдээллээ нэгтгэн улирал бүр энэхүү мэдээллээ тогтмол гаргадаг болгох саналтай байна.
Эргэлзээтэй тоон үзүүлэлт, эсхүл статистикийн тоо зөрүүтэй гарсан тохиолдолд Улсын Их Хурлаас хамтарсан ажлын хэсэг байгуулан шалгах, үр дүнд нь тухайн үзүүлэлтийг цаг алдалгүй цэгцлэх горимд шилжье.
Эдгээр үзүүлэлтийг нэгтгэдэг, дүн шинжилгээ хийдэг, дүгнэж танилцуулдаг нэгж, албыг Улсын Их Хурал, Засгийн газар дээр байгуулах чиглэлээр ажиллах саналтай байна”