Монголынсэтгүүлчдийн нэгдсэн эвлэлийн ерөнхийлөгч Б.Галааридтай ярилцлаа.
-Улиран сонгогдсонд баяр хүргэе. Шинэ дүрмээ их хурлаараа батлуулаад авсан. Үргэлжлүүлээд ажиллах төлөвлөгөө бэлэн байх?
-Өнгөрсөн хугацаанд ажилласан туршлагадаа үндэслэн дүрэмд өөрчлөлт оруулах шаардлагатай гэж үзсэн. Дүрэмд зарчмын нэг том өөрчлөлт орсон. Сэтгүүлчдийн нэгдсэн эвлэл бол мэргэжлийн холбоо байх ёстой. Үйлдвэрчний нэгдсэн эвлэл буюу хөдөлмөрийн харилцаа тусдаа. Үйлдвэрчний эвлэлийн хуулиар зохицуулагдсан тусдаа хараат бус бүтэц байх ёстой. Өөрийн зохицуулалт буюу ёс зүйн асуудал мөн тусдаа хараат бус байх ёстой. Ингэж гурван тусдаа юм байж манай салбар харилцан бие биедээ нөлөөлөхгүйгээр эрүүл зөв явах тогтолцоо бүрдэх юм байна гэж бодсоны үндсэн дээр манайх сая дүрэмдээ тусгасан. Мэргэжлийн эрх ашгийг хамгаалдаг, мэргэжлийн холбоо байна гэж томъёолсон. Хэвлэл, мэдээллийн салбарт хөрөнгө оруулж буй хөрөнгө оруулагчид, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, энэ салбарт ажиллаж байгаа ажилтнуудын мэргэжлийн эрх ашгийг хамгаалдаг холбоо байна. Мэргэжлийн эрхэнд нь халдсан тохиолдолд бид хамгаална. Манай салбарын эрх ашиг хөндөгдсөн тохиолдолд бид хамгаална гэсэн үндсэн зарчим суулгаж өгсөн.Хоёр дахь өөрчлөлт бол өөрийн бүтэц дотроотөвүүд бий болгосон. Телевиз, сонин сэтгүүл, FM радио, цахим сайтууд, орон нутаг, сургалт судалгаа гэсэн зургаан чиглэлээр төвүүд байгуулаад, төвийн дарга нар маань удирдах зөвлөлөө бүрдүүллээ. Энэ бол шинэлэг алхам. Чиглэл чиглэлээр хариуцсан эзэнтэй үйл ажиллагаа явуулах боломж бүрдэж байгаа. Өөрнэг давуу тал нь саяын их хурлаар Удирдах зөвлөлийн гишүүд муу ажилласан тохиолдолд жил бүр хуралддаг бага хурлаараа шаардлага хангаагүй гишүүнийг сольдог, Их хурлаар дараагийн дараалалд жагссан хүнийг нөхөн томилдог тогтолцоог бий болгосон. Сураггүй алга болдог,ажил үүрэгтээ хариуцлагагүй ханддаг асуудал байхгүй болно гэж үзэж байгаа.
-Бүтцийн хувьд зохион байгуулалтанд оржээ. Харин сэтгүүлчдийн хувьд хамгийн эмзэг сэдэв болох цалин хөлс, нийгмийн хамгааллын асуудал танаасхолдсон бололтой. Сэтгүүлчдийн үйлдвэрчний эвлэл гэж байгаа байхгүй нь мэдрэгддэггүй байгууллага. Юундаа байдаг юм бол?
-Үйлдвэрчний эвлэлийн хуулиа уншаарай гэж би сэтгүүлчдэд хэлдэг. Үүнийг дээрээс зохион байгуулж болдоггүй. Өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд Үйлдвэрчний эвлэлээ байгуулаач ээ. Сайн дурын үндсэн дээр эвлэлдэн нэгдэж байж үйлдвэрчний эвлэлээбайгуулдаг юм байна гэж мөн ч олон удаа анхааруулж хэлсэн. Өөрсдөө хөдөлж өгдөггүй юм. Яг үнэндээ Үйлдвэрчний эвлэлийн хуульуншвал бүх юм тодорхой бий. Нэг байгууллагад Үйлдвэрчний эвлэл хэд ч байж болно, хуулиараа. Салбарын үйлдвэрчний эвлэлүүд дээшээ хэвлэл мэдээллийн салбарын төв үйлдвэрчний эвлэлдээ харьяалагддаг.Төв Үйлдвэрчний эвлэл анхан шатны нэгжид байгаа гишүүнийхээ эрхийг шууд хамгаалдаг. Үйлдвэрчний эвлэлийнсалбартай газар ажилтан ажлаас хууль бусаар халагдлаа гэж үзвэл байцаагч явуулаад газардээр нь шалгалт хийх, Хөдөлмөрийн гэрээг нь шалгах зөвлөх, эрхтэй. Тэр битгий хэл шаардлага тавьж, гэрээнд нь өөрчлөлт хийх эрхтэй. Ийм том эрхтэй байгууллага шүү дээ. Ийм байхад манайхан үүнийгээ анзаардаггүй. Байгуулаачээ гэсэн саналыг тавьдаг. Байгуулна гээд гүйж явсан нөхөд сураггүй болчихдог. Удирдлагаасаа айдаг юм уу яадаг юм. Гэтэл дарга, удирдлагад ч Үйлдвэрчний эвлэл ашиг тусаа өгдөг. Үйлдвэрчнийэвлэл байгуулсан газар оны эхэнд гурвалсан гэрээгээбайгуулаад, эрх үүрэг нь тодорхойучраас ажилчидтайгаа зөрчилдөх юмгүйгээр ажил нь харин ч амар урагшилдаг. Үйлдвэрчний эвлэл сайн ажиллаж байгаа газар хөдөлмөрийн бүтээмж 30 хувиар өндөр байдаг гэсэн судалгаа байдаг.
– Та ажлаа өгнө гэж нэг бус удаа мэдэгдсэн. Яагаад гэнэт бодлоо өөрчлөв?
-Сонинд ярилцлага өгөхдөө “Сэтгүүлчдийн нэгдсэн эвлэлийн ажлаа өгнө” гэж хэлсэн. Сэтгэл зүйн хувьд бэлтгэлтэй, хувийнхаа ажилд анхаарна гэсэн том төлөвлөгөөтэй байлаа. Гэтэл их хурал дөхөөд ирэхэд тодорхой хэлбэл хоёр гурав хоногийн өмнөөс“Хэдэн мандаттай юм”, “Та нар хэдээр зарах вэ” гэх мэт хачинсаналууд орж ирсэн. Би их цочирдсон. Зарим нь суудлаа зардаг бололтой юм байна. Ухаан санаанд орохгүй санаа оноо гараад эхлэхэд эргэлзэж эхэлсэн. Миний мэдэхгүй, ойлгоогүй юм явдаг юм байна.Хэд хэдэн газраас янз янзын санал ирээд, манай мандат нэг ширхэг нь 200 мянган төгрөг ч хүрч мэдэхээр нөхцөл сонсогдоод эхлэхээр би ч оволзуур зантай хүн юм байна. “Гурван жил энэ байгууллагыг хараат бус байлгах гэж, улс төрөөс ангид байлгах гэж, мэргэжлийн байлгах гэж зүтгэчихээднамайг яваагүй байхад эд увайгүй загнаж эхлэх нь. Болохгүйюм байна гээдбуцаж нэр дэвшинэгэдгээ зарласан.
-Сэтгүүлчдийн байгууллагад нөлөөтэй байх улс төрчид хичээдэг бололтой. Таны ард ямар нэгэннам хүчин байдаг уу?
-Миний хувьд гурван жил хэцүү өнгөрсөн. Би аль нэг нам руу далдагнаад гүйж чадахгүй юм байна. Хэн нэг улстөрчийг очоод, хормойдож чаддаггүй юм байна. Миний үндсэн зарчимсэтгүүл зүй улс төрөөс зайтай байх ёстой гэж боддог.Зайтай гэдэг нь хоёр тийшээ хараад суухын нэр биш л дээ. Ёс зүй, зарчимгэдэг юм үйлчлэх ёстой гэдэг утгаар өнгөрсөн хугацаанд энэ байгууллагыг хараат бус байлгах гэж хичээсэн. Түүнэс биш надтай мөр зэрэгцэж явсан, итгэл үнэмшил, үзэл бодлоороо нэг анд нөхөд маань төрийн эрх барьж л байна. Оюутан цагийн, ажлын талбарын найз нөхөд, улс төрчид зөндөө л байна. Хэнийг ч гээгүй. Саяын хурал дээрилэрхий хандлага ажиглагдсан.
-Дээхнэ үед ТҮЦбайгуулагдаад, хүн бүр шахам ТҮЦ-тэй болоод, сүүлдээ бүгдээрээ дампуураад дууссан. Ийм юм хэвлэлийн салбарт давтагдах юм биш байгаа. Энэ салбарынхан цуглаад хэн нь юу чадахаа, юугаараа ялгарч төрөлжихөө ярилцаж зөвлөлдөж болохгүй юм байх даа?
-Өмчийн хэлбэрээс хамаарч байгаа юм. Манайхан бараг л 100хувь хувийн хэвшилд тулгуурласан салбар. Үндэсний олон нийтийн телевиз, МОНЦАМЭ, салбарынхэвлэлийг хасвал дандаа хувийн хөрөнгө оруулагчдын нуруун дээр бүх ачаа яваа. Энд мэдээж өрсөлдөөн байдаг. Манай зах зээлийн багтаамж жижиг. Нэг зүй тогтлыг манайхан анзаарахгүй байх шиг. Ерөнхийдөө 500-600 хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээс дээш нэмэгдэхгүй байна. Энд ажиллагсдын тоо тав, зургаан мянгаасдавахгүй байна. Дээд хязгаар нь тогтчихсон.Багцлагдаад, хүч хөрөнгөө нийлүүлж, цөөн хүчирхэгхэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлтэй байх зам руу хүссэн ч хүсээгүй ч явах болов уу. Одоо бол эздийн сэтгүүл зүй манайд бий.Сэтгүүлч хүн нэг сонин гаргаад эзэн нь, нэг сайт байгуулаад эзэн нь. Телевиз байгуулаад эзэн нь. Бусад орны жишиг харвалхувьцаат хэлбэр рүү шилжээд байгаа. Олон хувьцаа эзэмшигчтэй. Хувьцаагаараа эрх мэдлээ хуваарилдаг хэлбэррүү явж байгаа. Олон нийтийн хэлбэр чтүгээмэл. Тэгээд ирэхээр нэгдэх багцлагдах үйл ажиллагаа явах байх. Сайт, сэтгүүл байгуулж оволздог үе байсан. Жижиг кабелийн телевизүүд олноороо байгуулагддаг үеийг өнгөрсөн хоёр жилд туулаад өнгөрсөн. Үүнээс цааш бөөн бөөнөөрөө хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл шинээр байгуулагддаг үе давтагдахгүй байх.
-Хөдөө орон нутагт хэвлэл төдийлөн хүрч чадахгүй байгаа нь шуудангийн зардал өндөр байгаатай холбоотой болов уу. Сонин нэг талаас харвал бизнес байж болно. Гэтэл нөгөө талд нь олон түмний мэдэх эрхийг хангадаг онцгой төрлийн үйлдвэрлэл шүү дээ. Бусад оронд шуудангийн зардлыг хөнгөлдөг, чөлөөлдөг татаас өгдөг жишиг бий юу?
-Өнгөрсөн хугацаанд Сэтгүүлчдийн нэгдсэн эвлэлийн дүрмээрээ хүлээсэн үүрэг нь гишүүддээ үйлчлэх гэдэг утгаараа зөвхөн сэтгүүлчдэд үйлчилж ирсэн. Одоо бол бид салбарын, мэргэжлийн толгой байгууллага гэдэгт дүрмээ чиглүүлсэн. Бид гурван шаталсан эрх ашиг хамгаалах шаардлагатай болсон. Хөрөнгө оруулагчдын эрх ашиг,хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн эрх ашиг,энэ салбарт ажиллагсдынэрх ашигт үйлчилнэ. Бид яг энэ чиглэлээр хамтран ажиллахад бэлэн байна. Манайд эздийн холбоо олон бий. Энэ холбоодтойхамтарч, эрх ашгийг нь хамгаалахын тулд явах ёстой.Яагаад гэвэл саяын ярьдаг хөнгөлөлтүүд улс орнуудад байдаг. Жишээлбэл зарим улс орон цаасны гаалийн татварыг хөнгөлдөг, зарим ньшуудан харилцааны тээврийн зардлыг хөнгөлж байдаг. Зарим улс орон татвараас чөлөөлдөг гэх мэт зохицуулалтууд байдаг. Жагсаал цуглаанхийж давхихдаа гол нь биш. Харилцан ойлголцож, зөв гарц бий болгох талаар хамтран ажиллахад хэзээд бэлэн.Одоо бол их хурлаа дөнгөж хийгээд байна. Энэ чиглэлээр идэвхитэй ажиллах сонирхол байна.
Б.ЯНЖМАА
Өнөөдөр үдээс хойш 14:00 цагаас УИХ-ын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаан болно. Хуралдаанаар Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга, Монгол Улсын сайд С.Баярцогтыг огцруулах саналыг хэлэлцэнэ. Г.Уянга тэргүүтэй таван гишүүн түүнийг огцруулах саналаа УИХ-ын даргад өргөн бариад байгаа юм. Энэ асуудлыг хуулийн дагуу энэ долоо хоногт багтаан хэлэлцэж, шийдвэрлэх ёстой. 
“Номура холдингс” нь Азид төвтэй, 28 000 гаруй ажилтантай, олон улсын түвшинд хөрөнгө оруулалтын банкны үйл ажиллагаа явуулдаг, Лондон, Токиогийн хөрөнгийн биржийн арилжаанд тэргүүлэх байр суурьтай оролцдог, Азийн хувьцаа болон бондын зах зээлийн тэргүүлэгч компани юм.
Засгийн газрын хуралдаанаар “Бага сургууль, цэцэрлэгийн цогцолбор төсөл”-ийн концессын гэрээг байгуулах эрхийг Хөрөнгө оруулалтын газарт олгож, гэрээ байгуулах ажлыг холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу удирдан зохион байгуулахыг Аж үйлдвэрийн сайд Д.Эрдэнэбатад үүрэг болгожээ. Газар эзэмшигчид 72 бага сургууль, цэцэрлэгийн цогцолборыг барихад зайлшгүй хэрэгцээтэй газар эзэмшүүлэх асуудлыг холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу шийдвэрлэхийг тухайн шатны Засаг дарга нар даалгасан байна.
УИХ-ын гишүүн, ХХАА-н сайд Р.Бурмаатай ярилцлаа.
УИХ-ын гишүүн Л.Эрдэнэчимэг Баян-Өлгий аймагт ажиллаж байхдаа даруулсан зургаа “Бүргэдээр туулай агнав” гэсэн нэртэйгээр цахим сүлжээгээр тараасан нь олны дургүйцлийг хүргэлээ. Монгол эмэгтэй хүн тэр тусмаа сонгогчдыг төлөөлсөн төрийн түшээ хүний хувьд байж боломжгүй үйлдэл, үлгэр дуурайллыг үзүүллээ гэж олон хүн дургүйцлээ илэрхийлсэн. Соёлт хүн төрөлхтөн амьтны амь хороохыг цээрлэдэг болсон. Тэр тусмаа эмэгтэй хүн амьтны амь таслахыг харахыг ч цээрлэдэг. Гэтэл УИХ-ын гишүүн ан хийж, түүнийгээ олон нийтийн сүлжээгээр гайхуулсан нь хууль дүрэм болоод, ёс зүйд хэр нийцэж байгааг Амьтны эрх хамгаалах нийгэмлэгийн тэргүүн С.Дамдинсүрэнгээс тодрууллаа. 
Твиттерт @Халзанхүү хаягтай нэгэн эрхэм “Гадаадын хөрөнгө оруулалтыг дотооддоо үлдээхийн тулд шорондоо барьж хорьж байгаа нам засгийнхаа мэргэн бодлогыг сайшаалтай” хэмээн жиргэжээ. Энэ үгийг хошигнол гэмээр ч бас үнэний ортой. Өнгөрсөн парламентад Гадаад харилцааны сайд асан Г.Занданшатараар тэргүүлүүлсэн арав гаруй УИХ-ын гишүүн Стратегийн ач холбогдол бүхий салбарт гадаадын хөрөнгө оруулалтыг зохицуулах тухай хуулийг өргөн мэдүүлж, батлуулсан. Энэ хууль үндсэндээ Монголын амыг арчсан гэж хэлэхэд болно. 
Засгийн газрын өчигдрийн хуралдаанаар нийгмийн халамжийн тэтгэвэр, асаргааны тэтгэмжийн хэмжээг 10 орчим хувиар нэмэгдүүлэхээр тогтжээ. Ингэснээр нийгмийн халамжийн тэтгэврийн хэмжээ 126 500 төгрөг, асаргааны тэтгэмжийн хэмжээ 58 000 төгрөг болох юм байна.
Архангай аймгийн хөгжимт драмын театрын хөгжимчин, ая зохиогч Ч.Төгсбаяр маргааш Бөхийн өргөөнд уран бүтээлийн бие даасан тоглолтоо хийнэ. Тэрбээр “Элькондор” хамтлагийн дуулж олноо хүргэсэн “Бүсгүй минь”, “Тавилан”, “Хамжааргагүй дурлал” зэрэг олон хит дууг зохиосон юм. Орон нутгаас нийслэлийг зорьж ирэн хийж буй энэ удаагийн тоглолтод нь “Классик жем”, “Мотив” хамтлагууд, дуучин Ө.Уянга, Г.Хишигбаяр, Р.Дэлгэрмаа, Түмэн-Өлзий, Э.Төрмандах, Д.Ариунбаатар, Г.Чинболор нарын дуучид оролцож ая дуугаа өргөх аж. 
Баруун аймгуудын нутгаар үүлшинэ. Шөнөдөө цас орохгүй. Өдөртөө нутгийн хойд хэсгээр бага зэргийн цас орно. Салхи баруун өмнөөс хойш эргэж секундэд 5-10 метр, өдөртөө зарим газраар секундэд 12-14 метр хүрч ширүүснэ. Төв аймгуудын нутгаар үүлшинэ. Шөнөдөө цас орохгүй, өдөртөө Хөвсгөлийн уулсаар бага зэргийн цас орно. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр. Дархадын хотгор болон Ерөө голын сав газраар шөнөдөө 29-34 градус, өдөртөө 17-22 градус хүйтэн байна. Зүүн аймгуудын нутгаар үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр. Нутгийн баруун хэсгээр шөнөдөө 15-20 градус, өдөртөө 1-6 градус, бусад хэсгээр шөнөдөө 19-24 градус, өдөртөө 4-9 градус хүйтэн байна. Говийн аймгуудын нутгаар багавтар үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө Өмнөговийн нутгаар 9-14 градус, бусад нутгаар 15-20 градус хүйтэн, өдөртөө бүх нутгаар 4 градус хүйтнээс 1 градус дулаан байна. Улаанбаатар хот үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 5-10 метр. Шөнөдөө хотын төв орчмоор 17-19 градус, бусад хэсгээр 26-28 градус, өдөртөө 3-5 градус хүйтэн байна.