Month: February 2015

Монгол Улсын гурван сая дахь иргэн өнгөрсөн нэгдүгээр сарын 24-ний өдөр Өмнөговь аймагт мэндэлсэн. Гурван сая дахь иргэн Х.Монголжин болон түүний чацуутнуудад Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж гарын бэлэг илгээж байгgа юм. Ѳнгѳрсѳн амралтын ѳдѳр /хоёрдугаар сарын 14-ний өдөр/ Ерѳнхий сайд Ч.Сайханбилэг Монголжин охиныд зочилохдоо Ерѳнхийлѳгчийн гарын бэлгийн дээжийг гардуулсан билээ. Ерөнхийлөгч гарын бэлгэндээ гурван сая дах иргэнд зориулан гаргасан марк, бойтогны хонх, Монгол банкнаас гаргасан 500 төгрөгийн мөнгөн зоос, үндэсний үйлдвэрийн шоколад болон “Гурван сая Монгол” гэсэн бичигтэй өлгий, ээжийн толгойны боолт, бусад зүйлүүдийг багтаажээ. Энэхүү бэлэг Ерөнхийлөгчийн гараараа бичсэн мялаалгатай хамт очиж байгаа юм.

Мялаалга

Туурга тусгаар, бүрэн эрхт, эрх чөлөөт Монгол Улс гурван сая дахь иргэнээ тосож авлаа. Гурван мянганы эхэнд, морин жилийн барианд, гурвалсан чандмань аугаа Монгол иргэд гурван сая болон өслөө. Юутай их баяр бахархал вэ?Монголчууд бид ерөөлөөр улам олуулаа болж байна. Манай улсын хүн ам цаашид “Гурван сая” гэсэн билэгдэлт тоон дээр үргэлж өсч үргэлж нэмэгдэж тоологдох болноо.

Хүний сайн, нутгийн сайхан цогцолсон Монгол Улсынхаа иргэн болж, түмэн олныхоо магнайг тэнийлгэж төрсөн хүүхэд бүртээ төр түмнээ төлөөлөн чин сэтгэлийн сүүн мялаалга өргөе. Элбэрэл, ачлал дүүрэн ээж ааваа, өвгөс буурлуудаа, өрх гэрийнхнээ баярлуулан ирсэн бяцхан үрсдээ баяр баярын дээдийг ерөөж, хамгийн сайн сайхныг хүсье. Эх Монгол орныхоо нэрийг дуурсгасан сайн хүн болж өсч торнихын өлзийтэй ерөөлийг өөд өөд нь өргөн дэвшүүлье. Их цагаан сүлдэндээ залбиран даатгая.

Монгол түмний гал голомт үргэлж бадарч яваг ээ. Эх үрсийн бие сайн, түшиг ихт түмний минь буян заяа тэгш байг ээ. Монголын хүүхдүүд улам олуулаа болог ээ. Гучин мянган монголчууд минь эв бөх, хийморь өөдөө, эрх төгс, бүтээл арвин жаргаж яваг ээ. Түүх ихт төрийн минь сүлд тэнгэрийн тамгат Монгол үрсээ өнөд мөнх ивээх болтугай.

Хурай, хурай, хурай

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж

2015 оны 01 дүгээр сарын 28.

ХVII жарны ялгуусан хэмээх морин жилийн өвлийн адаг улаагчин үхэр сарын шинийн есний Балжиннямтай гурван хөх мэнгэтэй хөх луу өдөр, морин цаг

Батсүмбэрийн асрамжийн газарт өдгөө 120 ахмад настан байдаг тухай “Өдрийн сонин” сурвалжилж байсан билээ. Тэд тус асрамжийн газартаа шинэлэх аж. Ахмадын асрамж хөгжлийн үндэсний төв буюу олны мэддэгээр Батсүмбэрийн асрамжийн газрыг анх 1925 онд байгуулж байжээ. Асрамжийн газрын барилга нь 1985 онд ашиглалтанд орсон бөгөөд жил ирэх тусам асруулахаар очих настнуудын тоо нэмэгдэж байгаа гэнэ. Иймд 3,6 тэрбум төгрөгөөр өргөтгөлийн барилгыг барьж эхэлсэн байна. Мөн ахмадын сэргээн засах сувилалыг барьж байгуулахад 5,6 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийжээ. Энэ жил л гэхэд тус асрамжийн газарт 990 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийхээр төлөвлөсөн байна.

Сар шинийн баяраар хөдөө орон нутагт золгуут хийх гэсэн иргэдийн урсгал Улаанбаатар хотоос хөдөө орон нутгийг чиглэдэг. Энэ үед тээврийн хэрэгсэлийн хөдөлгөөн нэмэгддэг бөгөөд тухайн замд гүйцэж түрүүлэх, хурд хэтрүүлэх, согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодсоноос болж амь нас, эрүүл мэнд, эд хөрөнгөөрөө хохирох явдал ихэсдэг. Иймд та бүхэн хотын болон хот хоорондын замд, замын хөдөлгөөнд оролцохдоо замын хөдөлгөөний дүрмээ биелүүлж архи согтууруулах ундаа хэрэглэсэн үедээ тээврийн хэрэгсэл жолоодохгүй байхыг цагдаагийн байгууллагаас анхаарууллаа.

УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дэд дарга Н.Номтойбаяр Хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгааллын сайд, Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөл /НДҮЗ/-ийн дарга С.Эрдэнэд Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийг яаралтай хуралдуулах хүсэлт тавилаа. Тэрээр эдийн засгийн хямралд голлон өртөж байгаа тэтгэврийн зээлтэй ахмадуудын эх ашгийн төлөө Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийг яаралтай хуралдуулж, МАН-ын бүлгээс тавьж байгаа тэтгэврийн зээлийн хүүг бууруулах асуудлыг ил тод, шударга хуваарилалтын болон өрсөлдөөний зарчимд нийцүүлэн нэн даруй шийдвэрлэхийг сайдаас хүсчээ.
Мөн төрөөс цалин, тэтгэвэр нэмэхэд хүндрэлтэй болсон энэ цаг үед Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөл цалин, тэтгэврийн зээлийн хүүг бууруулах зорилго бүхий тусгайлсан хөтөлбөр боловсруулж 532 тэрбум төгрөгийг байршуулсан арилжааны банкуудтай нэн яаралтай хэлэлцээр хийх шаардлагатай байгааг ч сайдад уламжилсан байна. Түүнчлэн энэхүү саналыг хэрхэн шийдвэрлэсэн талаар УИХ дахь МАН-ын бүлэг болон Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн 2014 оны ажлын тайланг УИХ-ын Нийгмийн бодлого, боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны байнгын хороонд танилцуулахыг хүсчээ.

ОХУ-ын иргэн Кривакиш Валерий Владимирович, Монгол Улсын иргэн Солтаны Марат нар бүлэглэн 2014 оны найм дугаар сарын 9-ний өдөр Баян-Өлгий аймаг дахь Цагааннуурын боомтоор Н744АН04 /RUS/ дугаартай “Камаз” маркийн авто машинд ачсан барилгын цемент дотор 62800 ширхэг буюу 1256 хайрцаг, 68954400 төгрөгийн үнэтэй, Тоз-8 маркийн бууны 5.6 мм-ийн сумыг нууж, хууль бусаар улсын хил нэвтрүүлсэн. Тус эрүүгийн хэргийн шүүх хуралдаан энэ сарын 06-ны өдөр эрүүгийн хэргийн 2-р шүүхэд болсон байна. Шүүхээс шүүгдэгч Кривакиш Валерий Владимирович, Солтаны Марат нарыг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 175 дугаар зүйлийн 175.3 дахь хэсэгт заасан гэмт хэрэг үйлдсэн гэм буруутайд тооцож, Кривакиш Валерий Владимировичд 5 жил 6 сар, яллагдагч Солтаны Маратад 5 жил 1 сарын хорих ялыг тус тус оногдуулжээ. Энэ хэрэгт эд мөрийн баримтаар хураагдсан 1256 хайрцаг буюу 68954400 төгрөгийн бууны сум, 400 ширхэг буюу 6000000 төгрөгийн цементийг тус тус хурааж улсын орлого болгосон бол гэмт хэрэг үйлдэхэд ашигласан “Камаз” маркийн тээврийн хэрэгслийн үнэ болох 55000000 төгрөгийг шүүгдэгч Кривакиш Валерий Владимирович, Солтаны Марат нарын эд хөрөнгөнөөс гаргуулахаар шийдвэрлэжээ.

Багануур дүүргийн 3 дугаар хороо, Нарны зам цайны газрын дэргэд зам тээврийн осол гарч автомашинаас газ алдагдаж байна гэсэн дуудлагаар Аврах гал унтраах 64 дүгээр ангийн VI тасаг ажиллажээ. Тэднийг очиход Kia optima загварын ачааны автомашин замын хажууруу унаж газ алдагдаж байсныг аюулгүй болгон, харин 35 настай эрэгтэй нас барсан байсныг гаргаж дүүргийн цагдаагийн бүрэлдэхүүнд хүлээлгэн өгсөн аж.

Мөн Баянгол дүүргийн IV хороо, “Голден парк”-ийн 106 дугаар байрны II орцны долдугаар давхарт гурван хүн цахилгаан шатанд гацсан байна гэсэн дуудлагыг өгснөөр нийслэлийн Аврах ангийн бүлгийг очиход 40 настай нэг эмэгтэй, хоёр эрэгтэй цахилгаан шатанд гацсан байдалтай байсныг гаргаж эмнэлэгийн анхан шатны тусламж үзүүлэн аюулгүй болгосон байна.

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Э.Бат-Үүл өнөөдөр дүүргүүд болон агентлагийн дарга нартай 2015 оны үр дүнгийн гэрээ байгууллаа. Энэ үеэр дээрх алба хаагчдын 2014 оны үр дүнгийн гэрээний дүгнэлтийг танилцуулсан юм. Нийслэлийн есөн дүүргээс 2014 онд хийсэн ажлын үр дүнгийн биелэлтээрээ Баянзүрх дүүрэг тэргүүлж, Засаг дарга Д.Пүрэвдавааг гурван сарын цалингаар урамшуулж байгаагаа хотын дарга Э.Бат-Үүл мэдэгдсэн.

Харин Баянзүрх дүүргийн Засаг дарга Д.Пүрэвдаваа 2014 оны үр дүнгийн гэрээний урамшууллаа дүүргийнхээ харьяат хөгжлийн бэрхшээлтэй ахмадуудын цагаан сарын бэлтгэлд нь хандивлахаар болсон байна. Маргааш буюу 2015 оны хоёрдугаар сарын 17-нд Баянзүрх дүүргийн Засаг дарга Д.Пүрэвдаваагийн үр дүнгийн гэрээний урамшууллын хандив тус дүүргийн хөгжлийн бэрхшээлтэй ахмадуудад хүрэх юм байна. Уг хандивыг Баянзүрх дүүргийн Засаг даргын Тамгын газрын ажилчид дүүргийн харьяат хөгжлийн бэрхшээлтэй ахмадуудын гэрт нь хүргэж өгөх ажээ.

Ноён уулаа аврахаар өлсгөлөн зарлаад байгаа иргэдэд Уул уурхайн яам шардлагын хариуг өглөө.

Тус хариунд Сэлэнгэ аймгийн Мандал, Төв аймгийн Борнуур сумдын заагт орших Ноён уул орчмын Хүннүгийн язгууртны булш бүхий дурсгалт газрыг “Дэлхийн өвийн Монголын үндэсний урьдчилсан жагсаалт”-д оруулаад байна.

Тус 129,6 га газарт “Гүнбилэг трейд” ХХКMV-194 тоот ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл бүхий талбайтай байсныг хасалт хийж хамгаалалтын бүс тогтоожээ. “Сентерра гоулд Монголиа” ХХК-ийн MV-431, MV-372 тоот тусгай зөвшөөрөлтэй талбайнууд орон нутгийн тусгай хэрэгцээнд авсан талбайтай давхцалгүй байна гэжээ. Х.Бат

Баруун гар талаас 13-р зууны үеийн судлаач, профессор К.Мацуда, профессор Т.Мураока.

Монгол-Японы хамтарсан “Бичээс” төслийн баг 2014 оны наймдугаар сарын 25-наас есдүгээр сарын 10-ны хооронд Монгол улсын Говь-Алтай аймгийн Шарга сумын нутаг Халзан ширэг хэмээх газарт археологийн сорилын малтлага хийжээ. Халзан ширэг балгас нь Шарга сумын төвийн баруун өмнө зүгт 10 км-т, Шаргын цагаан нуурын зүүн зүгт 15 км-т, Шаргын голын өмнө хөвөөнд буй зуйвандуу дөрвөлжин шороо хэрэм бүхүй, багашаархан балгас юм. Энэхүү 15 хоногийн хугацаанд Халзан ширэг балгаст архелогийн сорилын малтлага хийж, он цаг тогтоох лабориторийн шинжилгээний дээжийг авчээ. Малтлага судалгаараа олон тооны ахуйн хэрэглээний ваар савны хагархай, бод, бог малын яс, төмөр хайлуулж байсан бололтой төмөрийн баасны үлдэгдэл болон ясан эдлэлүүд илэрч олджээ. Олдвороос өнгөрсөн оны сүүлээр Японы улсад нарийн судалгаанд оруулж, 13-р зууны Монголын эзэнт гүрний үед Чингис хаан төв азид довтлон явахын төлөө замдаа байгуулаад ашиглаж байсан цэргийн түшиц хот Чингай балгас мөн болохыг тодорхойлсон байна.

Энэхүү судалгааг анх 2004 оны үед хийж явахад үүнтэй ижил олон тооны ваар савны хагархайнууд илэрч олдсоноос гадна эртний уламжлалт Хэ Ци, Бай ци, Ци жоу, Жүн яао гэм тэр төрлийн цагаан, хөх шаазангийн хагархай цөөнгүй илэрч байжээ.

13-р зуунд монголчууд яагаад хүчирхэг болсоны цаана цэргийн жижиг хотууд, мөн үйлдвэрийн түшиц газар байдаг тухай судлаачид үздэг. Судлаачдын хэлж байгаагаар Чингай балгас бол Монголын хамгийн баруун хэсэгт байгаа хот. Судалгаагаар энэ нь монголчуудыг баруун тийш тэлж, томорсоныг харуулж байгаа юм. Уг хотыг монголчуудыг хүчирхэгжиж, баруун тийш гарахад хамгийн гол нөлөө үзүүлсэн. Мөн тэр орчимд тариалан эрхэлдэг байсан байна. Монголын эзэнт гүр өөрийн эзэлсэн газар орон нутагтаа техник технолигт ур чадвартай хүмүүсийг цуглуулж, үйлдвэрлэл бий болгож, түүнийхээ үр дүнд байлдан дагууллыг хийсэн байна. Чингис хаан Монголын эзэнт гүрнийг байгуулж, улмаар цааш улам хүчирхэгжих үйл явц нь маш нарийн төлөвлөгөөтэй шат дараатайгаар хийсэн. Түүний нэг гол үндэс нь бол Чингай балгас юм. Үүнээс үндэслээд судалгааны баг Говь-Алтай аймгийн Шарга сумын нутгаас олдсон олдворууд 13-р зууны үеийнх гэдгийг баталжээ. Тиймээс өнгөрсөн оны 12 дугаар сард Японд хийсэн шинжилгээний нарийн судалгааны үр дүнд, газар зүйн байрлал нь Чингай балгас мөн болохыг тогтоогоод байна.

Чингай балгасыг чухам хаана байгаа талаар гадаадын олон эрдэмтдийн судалгаа байдаг аж. Гэхдээ тэдний хувьд бичгэн судалгаан дээр үндэслээд судалгааг хийхэд таван газар байгаа гэж үзжээ. Харин Монгол-Японы “Бичээс” төслийн багийнхны хувьд газар дээр нь очиж, бүрэн судалгааг хийсний үр дүнд Чингай балгас мөн болохыг тогтоожээ.

Өнгөрсөн оны наймдугаар сард хийсэн судалгааны үр дүнд гарсан яс болон модны хэлтэрхийг Монгол улсын зохих газрын зөвшөөрөлтэйгээр Японд нарийн шинжилгээ хийж, олдворууд 13-р зууны үеийнх мөн байна гэдгийг баталсныг Японы эрдэмтэд дуулгалаа.

Судалгааны багийнхний хэлж байгаагаар олдсон олдворууд Нүүдлийн соёл иргэншлийн олон улсын судалгааны лабораторид хадгалагдаж байгаа бөгөөд нарийвчилсан судалгааны дараа улсын музейд хүлээлгэн өгөх юм байна.

Түүхэн сурвалж бичгийн баримт болоод архелогийн малтлагын дүнд одоогийн Говь-Алтай аймгийн Шарга сумын нутагт буй Халзан ширэг балгас нь эртний Чингай балгас байсан хэмээн болж болохыг “Бичээс” төслийн багийнхан хэлсэн юм.

Монгол-Японы хамтарсан “Бичээс” төслийн багт Монголын талаас профессор А.Очир, дэд профессор Л.Эрдэнэболд, Японы талаас 13-р зууны үеийн судлаач, профессор К.Мацуда, профессор Т.Мураока, монголч эрдэмтэн, профессор Т.Мацукава нар багтжээ.