Categories
мэдээ нийгэм

“Дэлхийн цагаан таягтны өдөр” тохиож байна

“Дэлхийн цагаан таягтны өдөр” буюу хараагүйчүүдийн эрхийг хамгаалах өдөр өнөөдөр тохиож байна. Энэ өдрийг дэлхий даяар аравдугаар сарын хоёр дахь долоо хоногийн дүрэв гаригт тэмдэглэдэг юм. Цагаан таягтнуудын олон улсын өдрийг “Хараагүй хүмүүсийн олон улсын холбоо”-ны санаачлагаар анх 1979 онд тэмдэглэжээ. Энэ өдөр хараагүй иргэд өөрийн үзэл бодол дуу хоолойгоо төр засаг, олон нийтэд хүргэн, тулгамдаж байгаа асуудлуудаа хэлэлцэж, шийдвэрлэх арга замуудыг хайсаар ирсэн байна.

Хараагүй иргэдийн бэлгэдэл болсон цагаан таягны түүх 1921 оноос эхлэлтэй. Британийн Бристоль хотод мэргэжлийн гэрэл зурагчин Жеймс Биггс золгүй тохиолдлоор сохорчээ. Тэрээр амьдралаа шинээр эхэлсэн ба түүний хар таягийг хүмүүс, жолооч нар анзаарахгүй байсан учраас таягаа цагаанаар будуулсан байна.

Таяг хүн бүрийн анхаарлыг татаж чадсан төдийгүй түүнийг удалгүй дэлхийн бусад орнуудын хараагүй хүмүүс авч хэрэглэх болсон аж. Одоогийн байдлаар дэлхийн хэмжээнд 37 сая гаруй хараагүй хүмүүс амьдарч байна. Харин манай оронд 15 мянга гаруй хараагүй иргэн амьдарч байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Боомоор өвчилсөн эмэгтэйн бие сайжирсан байна

Дорнод аймгийн Хэрлэн сумын нэгдүгээр багийн “Бунханы-Өгөөмөр”-ийн нэгдүгээр гудамжны 9 тоотод оршин суугч 44 настай, эмэгтэй иргэн Б өнгөрөгч есдүгээр сарын 28-ны өдөр халдварт өвчний шинж тэмдэгтэйгээр аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлж байгаа аж. Зооноз өвчин судлалын үндэсний төвийн лабораторийн шинжилгээний хариугаар иргэн Б “Боом” өвчнөөр өвчилсөн болох нь тогтоогдсон тул сумын Засаг даргын захирамжаар хязгаарлалтын дэглэм тогтоосон бөгөөд өвчтөний биеийн байдал сайжирч байгаа аж. Мөн Төв аймгийн Лүн сумын хоёрдугаар багийн нутаг “Хөшгийн-Өвөр” гэдэг газар 13 үхэр халдварт өвчний шинж тэмдэгтэй өвчилсө байна. Дээрх малыг устгаж, дээж авч аймгийн Мал эмнэлэг, ариун цэврийн лабораторид шинжлүүлэхэд “Үхрийн хорт салст халуурал” өвчин болох нь батлагджээ. Иймд сумын Засаг даргын захирамжаар долоо хоногийн хугацаатай хорио цээрийн дэглэмийг тогтоосон байна.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Засгийн газрын шинэ бүтцэд хэн, хэн багтах бол?

Засгийн газрын шинэ бүтцийн яамдыг хэн, хэн толгойлох тухай асуудал олон хүнийг хөдөлгөөнд оруулж байна. Сая батлагдсан хуулиар долоон сайд өөрчлөгдөж, дөрвөн сайдыг шинээр томилох юм. Үүнтэй зэрэгцээд сайднарын нэрст дараахь хувилбарууд яригдаад эхэлжээ.

Ардчилсан намын фрак­циуд болоод “Шударга ёс” эвслийнхэн квотоо хадгалж үлдэхийн тулд дор бүрнээ зөвшилцөж, тохироо хийж байгаа сурагтай. Уг нь Засгийн газар хөдөлгөөнд орох асуудал яригдаж эхлэхэд яамдын удирдлагууд бараг тодорхой болчихсон байж. Ардчилсан намын хувьд улс төрийн тогтвортой байдлаа хадгалж үлдэхийн тулд шинэ яамдыг удирдаж байсан сайдуудаар нь толгойлуулах гэж үзнэ. Тэгэхээр Шонхор, МҮДН, Алтангадасаас нэг нэг хүнээ татахаар яригдаж байна. Шударга ёс эвслийн тухайд ганц л суудал оногдох талаар чих дэлсэх болов. Ерөнхий сайд бодлогын яамдаа хуучин хүмүүсээр нь удирдуулна гэсэн чигтэй байгаа ч Сангийн яамыг О.Чулуунбат удирдах магадлалтай гэх яриа ам дамжиж эхэллээ. Тэгэхээр улсын төсөв санхүүг барьдаг Сангийн яамыг О.Чулуунбат эсвэл Ч.Улаанаар удирдуулах уу гэдгээ МАХН шийдэх нь.

Уул уурхай, эрчим хүчний яамыг М.Энхсайхан толгойлж магадгүй гэсэн мэдээлэл ч бас байна.Бүтцийн өөрчлөлт яригдаж эхлэхэд М.Сономпил сайд өөрийнхөө байр суурийг хэвлэлээр илэрхийлэхдээ “Шинэ яамдын сайд нарыг Ерөнхий сайд тавина. Шийдвэрийг дагана даа” гэсэн. Энэ нь түүнийг М.Энхсайхантай тохироо хийв үү гэх хардлагыг улстөрийн хүрээнийхэнд төрүүлээд байгаа юм. Харин Засгийн газрын зүгээс МҮАН-аар энэ яамыг удирдуулахыг хүсэхгүй нь мэдээж. Учир нь Уул уурхай, эрчим хүчний яам тун удахгүй том том лицензүүд олгож эхэлнэ. Үүнтэй холбоотойгоор энэ яамыг хэн удирдах вэ гэдэг асуудал яаж ч эргэж мэдэх юм. Тэгэхээр АН-ынхан энэ яамыг эвсэгч намдаа өгөхгүй нь мэдээж. Тэгвэл тус яамны дэд сайдаар О.Эрдэнэбулганы нэр нэлээд дээгүүр явна. Түүний салбартаа сайдаасаа илүү үнэлэгдсэн нэгэн гэдэг. Тэгэхээр тус яамны уул уурхайг О.Эрдэнэбулган, эрчим хүчийг нь харин хэн хариуцах нь тодорхойгүй байна.

Ерөнхий сайдын зүгээс яамдаа нэгтгэх ч өмнө удирдаж байсан туршлагатай сайд нарынхаа хүчийг авна гэдгээ мэдэгдсэн байгаа. Тэгвэл өнгөрсөн хугацаанд салбартаа томоохон ахиц дагуулсан хүмүүс үнэхээр үлдэж чадах болов уу. Дэд бүтцийн яамыг А.Гансүх үү эсвэл Ц.Баярсайхан толгойлох болов уу гэж харж байгаа хүмүүс олон. Харин хөзөр хэнд ч очиж мэднэ. Энд дуулдаж байгаа өөр нэг нэр бол Ж.Батзандан гишүүн. Тэрбээр сүүлийн үед Ерөнхий сайдыг дэмжиж ажиллах болсон нь илэрхий харагддаг. Тиймээс түүнд Засгийн газрын тэргүүн ямар нэгэн амлалт өгсөн байх гэж эх сурвалж мэдээлж байгаа юм. Хэрэв энэ үнэн бол Ж.Батзандан гишүүн Н.Алтанхуягийн танхимын хүн болох нь ээ.

Энэ бүтцийн өөрчлөлт МАН-д ямар ч ашиг дагуулаагүй. Тэд Ц.Оюунгэрэл сайдын яамыг Л.Гантөмөрийн яамтай нэгтгэх гэж үзээд бараагүй. Сонгуулийн дараагаас Засагт орох горьдлого тээсээр ирсэн тэд томилгооны асуудалд хөндлөнгөөс оролцож, яаж ч самарч мэднэ.

Н.Алтанхуягийг засаг авангуут унагаах ажиллагаа хүчтэй өрнөлөө. Түүнийг огцруулах гэж үзэн, намын дотоод асуудлыг ч хурцатгасан. Өнгөрсөн хавраас давхар дээлтэй сайд нарыг дан болгох хөдөлгөөн ч өрнөлөө. Ямартай ч Н.Алтанхуяг шүүмжлэлийг авч бүтцийн өөрчлөлт хийж эхэлж байна. АН-ынхан ч засаг барих хугацаандаа өөрсдөө Засгаа унагадаг гэдэг муу нэрээ арилгах гэж хэрэндээ хичээж байх шиг байна.

Огцруулах асуудал нь сөхөгдсөөр удсан Н.Батбаяр яам толгойлж магадгүй гэсэн таамаг бий. Тэрбээр “Надаас болж бүтэц өөрчлөгдөх гэж байгаа бол би явж болно” гээд бүлэг дээрээ намынхандаа хэлсэн гэдэг. Гэхдээ түүнийг сайдын суудлаас нь унагах зоригтон олдохгүй л болов уу. Учир нь тэрбээр бондын хөрөнгийн зарцуулалтыг нэгбүрчлэн мэдэж байгаа болохоор бүх модоо атгаад сууж байгаа нэгэн. Мөн Засгийн газрын танхимын гишүүд шинэчлэгдэхэд Г.Батхүүгийн нэр дуулдаад байгаа юм. Тэрбээр аль яамыг толгойлох тухай мэдээлэл одоогоор тодорхойгүй байна.Хаана томилгоо болонгуут түүний нэр яригдаж байдаг болохоор энэ үндэслэлгүй мэдээлэл ч байх талтай.

Ерөнхийлөгчийн зүгээс Н.Алтанхугийг дан дээлтэнгүүдээр танхимаа бүрдүүлэхийг шахсан. Харин Ерөнхий сайд Төрийн тэргүүнийг дагах болов уу гэдэг асуултын тэмдэг болон үлдэж байна. Гадаад харилцааны яамыг Ерөнхийлөгчийн багаас удирдах байх гэсэн хувилбар ч давхар дуулдав. Энэ яамыг Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга П.Цагаан эсвэл Гадаад бодлогынх нь зөвлөх Л.Пүрэвсүрэн удирдаж магадгүй гэсэн яриа Төрийн ордноос сонсогдлоо.

М.МӨНХЦЭЦЭГ

Categories
нүүр-хуудасны-онцлох туслах-ангилал

Өөрчлөлт нь гацаанаас гаргаж чадах уу?

Засгийн газрын бүтцийн өөрчлөлтийг тойрсон үйл явдал өчигдөр шувтарлаа. Яамдын тухайд аль нь тунаж үлдэж, аль нь тарж бутрах бол гэж баахан таамаг дэвшүүлсэн улсуудын эргэлзээ сая нэг тайлагдав. Өчигдөржин хуралдсан чуулганы нэгдсэн хуралдаан, байнгын хорооны шийдлээр Засгийн газрын шинэ бүтэц ямар байх нь тодорхой боллоо. Ерөнхий сайдын оруулж ирсэн саналаар зургаан яамыг нэгтгэнэ гэсэндээ тогтож байна.

Сөрөг хүчний зүгээс Соёл, спорт, аялал жуулчлалын яамыг Боловсрол шинжлэх ухааны яамтай, Хөдөлмөрийн яамыг Хүн, ам, нийгмийн хамгааллын яамтай нэгтгэх ёстой гэсэн шаардлагыг тавьсан. Энэ дагуу өчигдөр Төрийн байгуулалтын байнгын хороогоор гишүүд Соёлын яамыг задлахыг дэмжсэн боловч нэгдсэн чуулган дээр уначихлаа. Ингээд Ц.Оюунгэрэл сайд бүтэцтэйгээ бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ үлдэж, түүний яам хөдлөхгүй нь тодорхой болов. Харин МАН-аас Я.Санжмятав болон С.Эрдэнийн яамыг нэгтгэх ёстой гэсэн саналаа эргүүлэн татаж, ямар нэгэн тохироонд хүрэв бололтой.

Засгийн газрын шинэ бүтцийн тухай анх яригдаж эхлэхэд задрах магадлалтай байсан яамд сайн дураараа ажлаа тайлагнацгаасан. Ерөнхий сайд ч гэсэн зарим яамдыг үнэхээр сайн ажилласан гэж онцолжмагтсан удаатай. Тухайлбал, тэрбээр Зам, тээврийн сайд А.Гансүхийг өмнөх таван Засгийн газрын хийж чадаагүй автозамыг тавьж, үнэхээр сайн ажилласан гэсэн. Мөн Барилга, хот байгуулалтын сайд Ц.Баярсайханг бүтээн байгуулалт эрчимжсэн гэж сайшаалын үгээр харамгүй мялааж байв. Сая хоёр хөршийн төрийн тэргүүний айлчлалаар төмөр замаа хөгжүүлэхэд чухал ач холбогдолтой гэрээ хэлэлцээрүүдэд гарын үсэг зурсан гээд л салбарын яамдынхаа үүрэг оролцоог онцолсон. Гэтэл ийм сайн ажилласан гэсэн яамдыг бүтцийн өөрчлөлтөд багтаасан нь логикийн хувьд зөрчилтэй харагдаж байлаа. Уг нь сөрөг хүчнийхний, олон нийтийн санал болгоод байсан үүрэг, оролцоо багатай яамдыг базах ёстой байсан баймаар. Ерөнхий сайдыг бүтцийн төсөл оруулж ирэхэд “Өөрт таалагдахгүй байгаа сайд нараа няслахын тулд үр дүнгүй өөрчлөлт хийх нь” гэж хашир улстөрчид шүүмжилж байсан. Яамдаа тохироогоор уу, эсвэл ажлаа сайн хийсэн үзүүлэлтээр нь авч үлдэх үү гэдэг дээр олны анхаарал тусч, хүлээлт дагуулаад байсан нь саяхан. Засгийн газар мэргэжлийн тал руугаа ажиллахын тулд яамдынхаа ажлын үзүүлэлтийг гол чиг болгон барих ёстой байв. Харин асуудал анх орж ирсэн хувилбараараа батлагдаж, улс төр бүхэлдээ тохироо гэдэг шийдэлд хүрэх шив.

Засгийн газрын тэргүүний танхимаа шинэчлэх бүтцийн өөрчлөлт цаашаа албан тушаалын томилгоогоор үргэлжлэх нь тодорхой. Өчигдөр өглөө гэхэд АН, Шударга ёс эвлийнхэн суудлаа авч үлдэхийн тулд хоорондоо нэлээд зөрчилдсөн сурагтай. “Шударга ёс” эвслийн дөрвөн сайд үлдэх үү, эс үлдэх үү дээтулж дэнжигнэж байгаа гэх. Тэдний гурав нь МАХН, нэг нь МҮАН-ынх. Тэгэхээр АН-ын зүгээсМАХН-ыг нэг сайдынхаа суудлыг чөлөөлөхийг шаардаад буй бололтой юм. Юутай ч нэгтгэсэн яамдыг толгойлох сайд нарт гурван хүний нэр явж байгааг эх сурвалж дуулгалаа. Тэдний хоёр нь УИХ-ын гишүүн бөгөөд сайд болбол давхар дээлтэй болох нь ээ.

Ямартай ч ирэх өдрүүдэд шинэ бүтцээр ажиллах яамдыг толгойлохоор хүмүүс амбицаа илэрхийлэх нь тодорхой. Сайдын албан тушаал горилогсдын нэрс сонсогдоод эхэлсэн. Үүнтэй зэрэгцэн Засгийн газрыг огцруулах яриа ч дуусаагүй л байна. Асуудал яагаа ч билээ. Энэ өөрчлөлт нь Засгийн газрыг гацаанаас гаргаж чадах болов уу.

М.МӨНХЦЭЦЭГ

Categories
мэдээ нийгэм

Дөрвөн газарт ассан хээрийн түймрийг унтраажээ

Өчигдөр хоёр аймгийн дөрвөн суманд хээрийн түймэр ассан байна. Хээрийн түймрийг хамгийн ойр сум орон нутгийн иргэд, онцгой байдлын албан хаагчид нэгдэн цаг алдалгүй унтрааж, цурманд оруулжээ. Тухайлбал, Төв аймгийн Батсүмбэр сумын хоёрдугаар багийн нутаг “Долоон гүнт” гэдэг газар /сумын төвөөс хойд зүгт 20 км-т/ хээрийн түймэр гарсан тухай мэдээллээр аймгийн Онцгой байдлын газрын албан хаагчид, орон нутгийн иргэдтэй хамтран нийт 58 хүн ажиллаж, түймрийг цурманд оруулсан байна. Төв аймгийн Баян сумын 1 дүгээр багийн нутаг “Буйрын цагаан толгой” гэдэг газар /сумын төвөөс баруун урд зүгт 12 км-т/ хээрийн түймэр гарсан тухай мэдээллээр сумын 22 иргэн ажиллаж, түймрийг унтраажээ. Төв аймгийн Архуст сумын 1 дүгээр багийн нутаг “Рашаантын-Ам” гэдэг газар /сумын төвөөс хойд зүгт 12 км-т/ хээрийн түймэр гарсан тухай мэдээллээр сумын 100 иргэн ажиллаж, түймрийг унтраасан. Хэнтий аймгийн Дархан сумын 1 дүгээр багийн нутаг “Бор-Ухаа” гэдэг газар /сумын төвөөс баруун хойд зүгт 25 км-т/ хээрийн түймэр гарсан тухай мэдээллээр Говьсүмбэр аймгийн Онцгой байдлын хэлтсийн албан хаагчид, орон нутгийн иргэд нийт 69 хүн ажиллаж, түймрийг унтраасан байна

Categories
мэдээ нийгэм

Дараагийн сар хиртэлт ирэх дөрөвдүгээр сард тохино

Өчигдөр /X.08/ Монгол орны цагаар 17:14 минутанд эхэлсэн сар хиртэлт 59 минут үргэлжилсэн байна. НАСА-гийн эрдэмтэд 2014-2015 оны хооронд нийт дөрвөн удаа бүтэн сар хиртэлт тохионо гэж үзэж байгаа бөгөөд өчигдөр хоёр дахь удаагийн сар хиртэлт болжээ. Энэхүү байгалийн өвөрмөц үзэгдлийг НАСА шууд дамжуулсан бөгөөд Номхон далайн баруун эрэг, Шинэ Зеланд, Австралийн зүүн эрэг болон Азийн орнуудын оршин суугчид энгийн нүдээр харах боломжтой байсан аж. Хэвлэлүүд энэ удаагийн сар хиртэлтийг “Цуст сар” хэмээн онцлон тэмдэглэжээ. Гэхдээ сар дэлхийн агаар мандлын гадаргууг дайрч, агаар мандалд нарны цацраг сарниснаар сар улаан, улбар шар өнгөтэй болж харагддаг ба энэ нь ердийн үзэгдэл хэмээн эрдэмтэд тайлбарлажээ. Харин сарны бүтэн хиртэлт харьцангуй ховор тохиолддог бөгөөд ихэнх тохиолдолд үргэлжлэх хугацаа нь богино байдаг гэнэ. Судлаачид дараагийн сар хиртэлт ирэх оны дөрөвдүгээр сарын 15-нд болно гэж таамаглаж байгаа юм.

Categories
мэдээ соёл-урлаг

Поп хатагтай хүүхдүүдэд зориулан студи нээхээр болжээ

Зууны манлай эстрадын дуучин Б.Сарантуяа хүүхдийн дуу бичлэгийн студи нээхээр төлөвлөжээ. Хулан охиндоо зориулж нээх тус студи нь “New Star” студиэс өрх тусгаарлан мэндлэх бөгөөд “Little Star” нэртэй байх гэнэ. Студи дэргэдээ найрал дууны дугуйлан ажиллуулах юм байна. Учир нь поп хатагтай “Гэгээн оддын эрэлд” хүүхдийн урлагийн тэмцээнийг шүүх үеэрээ тэдэнд зориулсан мэргэжлийн студи байхгүй, үнэ ханшийн хувьд ч өндөр үнэтэйгээс болоод тэр бүр мэргэжлийн студид хандаж чадахгүй байгааг олж харсан байна. Тиймээс хүүхдэд зориулсан энэхүү мэргэжлийн студийг нээхээр болжээ. Тэрээр студийнхээ дэргэд дугуйлан хичээллүүлж, бяцхан авьяастнууддаа мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх гэнэ.

Categories
гадаад мэдээ

Украины хямрал 3660 хүний аминд хүрчээ

Украины хямрал үргэлжилсэн зургаан сар гаруйн хугацаанд 3660 хүн амиа алджээ. Оросын салан тусгаарлагчид, Украины цэргүүдийн хооронд гал зогсоох гэрээ байгуулснаас хойш нэг сарын хугацаанд 331 хүн нас барсан байна. Гал зогсоох гэрээ байгуулсан ч Донецкийн босогчдын тэмцэл үргэлжилсээр байгаа ажээ. Өчигдөр шөнө хотын захиргааны байранд болсон буудалцааны улмаас гурван энгийн иргэн амиа алджээ. Украины засгийн газрын тооцоолсноор зургаан сарын тулааны улмаас 4500 иргэний орон гэр сүйдэж, 22 байр усгүй, 93 байр гэрэл цахилгаангүй болсон байна. Мөн орон гэрээсээ дүрвэсэн 25500 хүн өвлийн хүйтэнд хоргодох байранд амьдрахаас өөр аргагүй болжээ.

Categories
гадаад мэдээ

Куала-Лумпурт дэлбэрэлт боллоо

Малайзын нийслэл Куала-Лумпур хотноо дэлбэрэлт болсон байна. Тус хотын нэгэн орон сууцны байшингийн өмнө тэсрэх бөмбөг тавьсан байсан гэнэ. Үүний улмаас 14 хүн шархадсан байна. Орон сууцны байшингийн хажууханд орших баарны үйлчлүүлэгчид үүнд өртсөн байна. Мн хажууханд нь орших машины зогсоол дээрээс бас нэгэн тэсрэх бөмбөг нуусан байхныг олсон байна.

Ю.Дэлгэр

Categories
мэдээ нийгэм

Мөнгөн тэмдэгт хуурамчаар үйлдсэн хоёр хэрэг бүртгэгджээ

Энэ сарын 8-9-нийг хүртэлх хугацаанд цагдаагийн байгууллагад иргэд, аж ахуйн нэгж байгууллагаас гэмт хэрэг, зөрчлийн 1811 дуудлага, мэдээлэл иржээ. Үүнээс гэмт хэргийн шинжтэй 60 үйлдлийг холбогдох нэгжүүд шалган, 47 хэргийн эзэн холбогдогчийг илрүүлсэн байна. Нийслэлд золгүй байдлаар дөрвөн хүн нас барсан, хулгайлах гэмт хэрэг 13, мөнгөн тэмдэгт хуурамчаар үйлдэх хоёр, залилан мэхлэх үйлдэл хоёр, танхайрах 11 гэмт хэрэг гарчээ. Зам тээврийн хэрэг 20, осол 24 гарч, 24 хүн гэмтсэн байна.