Categories
мэдээ спорт

Рафтингийн Улсын аварга шалгаруулах тэмцээн болно

Монголын Рафтингийн Холбооноос энэ сарын 21-23-ны өдрүүдэд Туул голын “Хар усан тохой”-д Рафтингийн улсын аврага шалгаруулах тэмцээнийг зохион байгуулах гэнэ. Монголд рафтингийн спортыг таниулах, хүүхэд залуучуудад тус спортыг сурталчлах, үндэсний тамирчдыг бэлтгэх эхлэлийг тавих, улмаар байгальд түшиглэсэн тусгай сонирхлын аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх,иргэдэд байгаль эх дэлхийгээ хамгаалах үзлийг төлөвшүүлэх зорилгоор уг тэмцээнийг зохион байгуулах юм байна.

Рафтингийн улсын аврага шалгаруулах тэмцээнийг Монголын Рафтингийн Холбоо болон Соёл, спорт, аялал жуулчлалын яам, Онцгой байдлын ерөнхий газар хамтран зохиох гэнэ.

Рафтингийн тэмцээнийг зохион байгуулахдаа Олон улсын рафтингийн холбооны тэмцээний журмыг мөрдлөг болгон явуулах ажээ.

Categories
гадаад мэдээ

Интерполоос Украины экс сайдыг эрэн сурвалжилж байна

Интерпол Украины Эрчим хүчний сайдаар ажиллаж байсан Э.Ставицкийг эрэн сурвалжилж байна. Түүнийг өнгөрсөн гуравдугаар сараас хойш эрэн сурвалжилж байгаа бөгөөд улсын мөнгө идэж шамшигдуулсан хэргээр буруутгаж байгаа.  Киев дэх гэрт нь нэгжлэг хийхэд 42 кг алт, 4.8 сая ам.доллар олсон. Тодруулбал “Укргаздобыча” компанийн өмчийг завшсан гэнэ. Экс сайд Э.Ставицкийг сураггүй болсоор нэлээд удсан. Түүнийг Итали руу гарсан гэсэн мэдээлэл байгаа аж.

Ю.Дэлгэр

Categories
гадаад мэдээ

Дэлбэрэлт болж 69 хүн амь үрэгдэв

БНХАУ-ын Куншан дахь машины үйлдвэрт дэлбэрэлт болсоны улмаас 69 хүн амь үрэгдэж, 180 гэмтэж бэртсэн байна. Тус үйлдвэр нь Японы компанийх бөгөөд дэлбэрэлт болох үед 200-гаад хүн ажиллаж байсан тухай мэдээллээ. Эмнэлэгт 120-иод хүн хүргэгдсэн бөгөөд заримыг нь ойролцоо орших Сучжоу хотод аваачсан тухай мэдээллээ.

Ю.Дэлгэр

Categories
мэдээ нийгэм

Эмнэлгийн тоног төхөөрөмжийн олон улсын анхдугаар үзэсгэлэн_ болно

Монгол Улсын Эрүүл Мэндийн Яам, “Мишээл Групп” ХХК, “Монолаб” ХХК, БНХАУ-ын Шанхай хотын SCIS ХХК, Эмнэлгийн Инженерүүдийн Нийгэмлэг хамтран “Эмнэлгийн тоног төхөөрөмжийн олон улсын анхдугаар үзэсгэлэн”-г 2014 оны 08 дугаар сарын 27-29-ний өдрүүдэд зохион байгуулах гэж байна. 

Нээлтийн нь энэ сарын 27-ний өдрийн 13.30-14.00 цагийн хооронд “Мишээл экспо” төвд болох бөгөөд энэхүү арга хэмжээнд Эрүүл мэндийн яам болон БНХАУ-аас Монгол Улсад суугаа ЭСЯ-ны төлөөлөгчид, эрүүл мэндийн байгууллагуудын удирдах албан тушаалтнууд, олон улсын байгууллагууд зэрэг салбар бүрийн төлөөлөгчид оролцоно. 

Гурван өдрийн турш үргэлжлэх уг үзэсгэлэнд Олон улсын GE Healthcare, Medtronic, Covidien, Pentax, Nihon Kohden, Belimed AG, ERBE, Kangda, KHB, Microport, KDL, Boxun, Siling, Sanyou, General Care, Medi Land зэрэг эрүүл мэндийн салбарын дэлхийд тэргүүлэгч эмнэлгийн тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэгчид оролцож, технологийн дэвшлийг монголчуудад толилуулах гэж байна. 

Энэхүү үйл ажиллагаа нь эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээний оношилгоо, эмчилгээний дэвшилтэт техник, технологийн талаар олон нийтэд танилцуулан сурталчлах, төр, хувийн хэвшил, олон улсын байгууллагуудын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, харилцан туршлага солилцох нөхцөл бололцоог олгож буйгаараа онцлогтой болох ажээ. 

Categories
гадаад мэдээ

Нэрт боксчин М.АЛИГИЙН бээлийг 388 мянган ам.доллараар худалджээ

Америкийн нэрт боксчин Мохамед Алигийн 1971 онд боксын дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээний хүнд жингийн төрөлд Америкийн алдарт тамирчин Жо Фрейзертэй халз тулалдах үедээ өмсч байсан бээлийг дуудлага худалдаагаар зарсан байна. Огайо мужийн Кливленд хотын “Heritage” төвд өнгөрсөн пүрэв гаригт дуудлага худалдааг зохион байгуулсан бөгөөд бээлийг 388 мянган ам.доллараар худалджээ. Энэ талаар тус төвийн төлөөлөгч Ной Флайшер “Уг бээлийг М.Али бусад тамирчидтай халз тулах үедээ өмсч байсан. Тэрбээр нэрт мастер Сэми Фрэгерид хандан өөртөө зориулж тусгайлан уг бээлийг хийлгэж байсан. Хожим нь түүнийгээ Али өөрийн дасгуулагч Анжело Дандид өгсөн гэжээ. Бээлий дээр Али гарын үсгээ үлдээжээ. Дотор талд нь “Али, Фрейзер нарын 1971 оны гуравдугаар сарын 3-ны өдрийн халз тулаан” гэсэн бичигтэй аж.  Энэ тэмцээнийг “зууны халз тулаан” хэмээн түүхэнд тэмдэглэсэн байдаг. Тэмцээнийг 35 оронд шууд дамжуулж байж. Дэвжээн дээр ялагдашгүй гэгддэг хоёр аварга халз тулсан нь олны анхаарлыг ихэд татжээ. Фрэйзер 1964 онд хүнд жингийн боксын аварга болж байсан бол 1967 онд цэргийн алба хаахаас татгалзсанаасаа болж тэмцээнд орох эрхээ гурван жилээр хасуулж байсан түүхтэй. Энэ тулааны талаар тухайн үеийн спортын тайлбарлагчид сүүлийн хэдэн арван жилд болоогүй сонирхолтой тэмцээн болно гэж ярьж байсан. Нью-Йоркийн спорт цогцолборын “Мэдисон сквер гарден” дэвжээнд болсон уг тулааныг тэр үеийн алдартнууд болон одод ихээр сонирхсон байдаг. Дэвжээний арын суудал нь тухайн үеийн ханшаар 150 ам.долларт хүрч байсан нь дэлхийн дээд амжилт болжээ. 

Бүх цаг үеийн агуу боксчин  гэгддэг байсан Мохамед Али энэ тулаанд ялагдал хүлээж маш том сургамж авсан юм. Түүнийг спортынхон төдийгүй дэлхий дахинаа хайрлаж хүндэтгэж байжээ. Уг тулаанаас хойш хоёр аварга дахин хоёр удаа халз тулж Али ялсан гэдэг. Дашрамд дурдахад өнгөрсөн хоёрдугаар сард “Heritage” худалдааны төв Нью-Йорк хотноо 836 мянган ам.доллараар Мохамед Алигийн боксын хэд хэдэн бээлийг мөн худалдсан юм байна. 

Categories
редакцийн-нийтлэл

Хуримын даашинз дунджаар 400-700 мянган төгрөгийн үнэтэй байна

-ЭНЭ ЖИЛ МӨРГҮЙ,
ЗАГАСАН ЗАГВАРТАЙ ДААШИНЗ ЭРЭЛТТЭЙ БАЙНА-

Дурлалт хосуудын хамгийн сайхан баярын нэг бол яах аргагүй хурим.
Хосуудын амьдралд ганц тохиох баяраараа ямар даашинз, хослол өмсөх вэ гэсэн асуулт
толгойны өвчин болдог гэхэд болно. Хосуудын хуримын их ажлаас бага ч гэсэн хөнгөлж,
цаг завыг нь хэмнэх үүднээс хуримын даашинз болоод костьюмны үнийн талаар сурвалжиллаа.
Өмнөх жилүүдийг бодвол энэ жил хуримын даашинз худалдаалдаг дэлгүүр нэлээд олон
болжээ. Бидний сайн мэдэх “Торго” салон болон “Шилмэл загвар”-ын даашинзнууд хамгийн
үнэтэй төдийгүй өнгө загварын хувьд өргөн сонголттой аж. Үндэсний хээ угалз, өнгө
төрхийг илтгэснээрээ тус салоны даашинзууд тансаг зэрэглэлийнх гэдэг нь харагдаж
байв. “Торго” салоны хамгийн үнэтэй даашинз нэг сая 900 мянган төгрөг. Гэхдээ энэ
бол салон дээр нь бэлэн зарагдаж байгаа даашинз. Харин хүссэн загвараа сонгоод захиалгаар
хийлгэвэл үүнээс ч үнэтэй болох гэнэ. Гэхдээ захиалга ихтэй байгаа аж. Загварын
хувьд мөргүй, бэлхүүсээрээ барьсан загасан хэлбэртэй даашинз тус салонд эрэлттэй
байгаа юм байна. Мөн үндэсний хээ, угалз даашинзандаа шигтгэж өгчээ. “Шилмэл загвар”-ын
хувьд мөн л захиалга ихтэй байгаа бөгөөд энэ сарын сүүлээр дахин захиалга авах боломжтой
аж. Үнэ ханшийн хувьд 600.000-1.000.000 төгрөгийн үнэтэй бөгөөд сүйт бүсгүйчүүд
дизайнертайгаа уулзаж өөрийнхөө биед ямар загварын даашинз тохирох талаар ярилцаж
материалаа сонгоод захиалга өгөх боломжтой юм байна. Тус салонуудад  сүйт залуугийн хувцас мөн л хийц, өнгө загвараасаа
хамаараад үнийн хувьд өргөн сонголттой юм билээ.

Ингээд тэндээс гарч Улаанбаатар их дэлгүүрийн гурван давхарт байрлах
“Габаяа Гламур Бутик” дэлгүүрээр орлоо. Тус дэлгүүр хуримын даашинзнаас гадна гоёлын
тансаг загвартай даашинзуудыг худалдаалж байв. Мөн үдшийн цэнгүүн, баяр ёслол, багт
наадам, тоглолтын хувцаснуудыг нийлүүлдгээс гадна хуримын гэрч бүсгүйчүүд, хүүхдүүдийн
даашинз өнгө загварын хувьд өргөн сонголттой байна. Учир нь сүүлийн үед европ маягийн
хуримын заншлыг дуурайж сүйт бүсгүйн гэрч болох найз хүүхнүүд нь ижил өнгийн даашинзаар
гангарах болсон. Тус дэлгүүрийнхэн эдгээр даашинзуудаа Хонгконгоос оруулж ирдэг
ажээ. Загвар бүрээс нэг, нэг ширхэг л байгаа гэдгийг дэлгүүрийн эзэн дуулгасан.
Тус дэлгүүр нь үйлчлүүлэгчдийнхээ хүсэлтээр бүх төрлийн даашинзандаа энэ сарыг дуустал
30-70 хувийн  хямдрал зарлажээ. Одоогоор нийтдээ
38 төрлийн даашинз бэлэн худалдаалагдаж байгаа бөгөөд наймдугаар сарыг дуустал
500-700 мянган төгрөгийн хооронд зарагдана гэж “Габаяа гламур бутик” дэлгүүрийн
захирал   Ё.Байгаль хэллээ.

 

“Габаяа гламур бутик” дэлгүүрээс хуримынхаа гоёлыг сонгохоор ирсэн
20 гаруй насны О.Отгонханд гэх сүйт бүсгүйгээс зарим зүйлийг тодруулав.

 

-Хуримын
даашинзаа сонгохоор үзэж байна уу. Хэзээ хуримтай вэ?

-Тийм ээ. Ирэх сарын дундуур хурим болно.

-Ямар
даашинз таалагдаж байна?

-Хараахан сонголтоо хийгээгүй л байна. Дээгүүрээ мөргүй, сиси хормойтой
даашинз авдаг юм билүү гэж бодож байгаа. Элдэв гял цал чимэглэлгүй цэвэрхэн даашинз
л хайгаад байгаа юм.

-Ер
нь өөр дэлгүүрээр орж үзсэн үү?

-Тийм ээ. “Шилмэл загвар”, “Торго” салоноор орсон. Захиалгатай амжихгүй
гэсэн. 25 дугаар эмийн сангийн тэнд байдаг нэг газраар бас орсон. Түрээсэлдэг юм
билээ. Нэгэнт л дурсамж болгож үлдээхээс хойш түрээсэлснээс авсан нь дээр байх гэж
бодож байна.

-Сүйт
залуу чинь хослолоо сонгосон уу?

-Хамт л сонгоё гэж бодоод явж байна. Бид хоёр гурван настай хүүтэй.
Хүүдээ бас хослол харж байна.

-Та
гурвын хуримын гоёл хэдэн төгрөгт багтах юм шиг байна?

-Эрэгтэй хослол доод тал нь 300 мянган төгрөг гэж байсан. Хүүхэд
болохоор 100 мянгаас хэтрэхгүй байх. Харин даашинзаа дунджаар 450 мянгад л авч таарах
байх. Тэгэхгүй бол үндэсний хувцас, гоёлын хувцас гээд авах юм зөндөө байна.

-Ер
нь танай хуримд хичнээн төгрөг орох юм шиг байна?

-Саяхан нөхөр маань хуримдаа зориулж ажлаасаа 10 орчим сая төгрөгийн
цалингийн зээл авсан. Тэгсэн ажлаас нь хуримдаа хэрэглэ гээд хоёр сая төгрөг бэлэглэсэн
байна лээ. Харин надад бид хоёрын хуримтлуулсан таван сая төгрөг бий. Тэгэхээр ямартай
ч хүргэхийг л бодно доо. Хурим бол амьдралд ганц л тохиох баяр. Тиймээс хэн хэндээ
мартагдахааргүй сайхан дурсамж үлдээхийг хүсч байна гэв.

Тэндээс гараад зорьж очсон “Star shop” дэлгүүрт Италийн
“Aolisha” брендийн хуримын  даашинзуудыг худалдаалж  байв. Токио, Сөүл, Вашингтон гэх мэт дэлхийн
18 томоохон хотод салбартай “Aolisha” брэнд жилд 400 гаруй хуримын даашинзны загварыг
гаргадаг аж. Тус брэндийн даашинз 400 мянгаас хоёр сая төгрөгийн хооронд худалдаалагдаж
байна. Бүх загварыг “Аolisha”  брэндийн сайтаас
харж кодоор нь захиалах боломжтой гэнэ. Үүнээс гадна хүссэн даашинзаа бэлэн авахаас
гадна захиалах боломжтой. Захиалга өгсөн тохиолдолд 30-45 хоногийн дотор таны гар
дээр ирэх юм байна. Мөн хуримын даашинзтай дагалдаж гоёлын зүүлт, ээмэг, баглаа
цэцэг гэх мэт зүйлүүд худалдаалагдаж байгаа аж. Эрэгтэй хуримын хослол 140-300 мянган
төгрөгийн хооронд байв. Өнгөний хувьд хар, цагаан гэсэн ёслолын костьюмууд байгаа
гэсэн. Харин хосуудын хүүхдэд зориулсан охидын даашинз 38-100 мянган төгрөгийн хооронд
байна. Мөн жирэмсэн бүсгүйчүүдийн хуримын даашинзыг зарж байна лээ. Бүх даашинз
размерын хувьд өргөн сонголттой байлаа. “Star shop” дэлгүүр нь “MaxMall” дэлгүүрийн
гурван давхарт үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа аж.

Мөн “Love salon” нь хуримын хос дээл, хуримын даашинзнуудыг худалдаалах
болон түрээслүүлж байна. Хийц загвар материалаасаа шалтгаалаад, захиалгаар дээл
хийлгүүлэх  болон худалдан авахад 400-500
мянган төгрөгийн ханштай. Харин уг дэлгүүр хуримын даашинзаа Хонгконгоос оруулж
ирдэг байна. Хуримын даашинзны үнэ 400-500 мянган төрөг бол түрээслэхэд 200-250
мянга төгрөгийн үнэтэй гэнэ. Загварын хувьд өргөн сонголттой бөгөөд нэг загвар нэг
л ширхэг худалдаалагдаж байгаа “love salon”-ныхон ярив.

 Д.ДАВААСҮРЭН

 У.УУГАНЦЭЦЭГ

Categories
мэдээ нийгэм

ТӨМӨР Дамбын хүлгүүд

Р.Дамба
Приустэйгээ

Түүний бүтээсэн машин нь гурав болоод дөрвөн дугуйтай байх. Бензин болон 100 хувь цахилгаан хөдөлгүүртэй нь ч бий. Анх 1985 онд ДТ-75 буюу гинжит тракторын кабин моторыг ашиглаж дөрвөн дугуйт болгожээ. Шууд хэлбэл гинжит тракторын бүхээг, моторыг авч энгийн тракторын дөрвөн дугуй явах эд ангийг холбосон нь амжилтынх нь эхлэл гэнэ. Ийн эрлийз трактор бүтээсэн нь тухайн үед нэгдэл нийгмээс сайшаал дагуулж Архангай аймгийн хэмжээнд яригджээ. Мэдээж хэрэг түүний үйлдвэрлэсэн эрлийз тракторт орсон бүх эд зүйл нь нэгдэлд ашиглагдаж байгаад актлагдсан байж. “Хаягдлаар хүчит техник хийлээ” хэмээгдэж Хашаат сумандаа од болон гялалзжээ. Түүнээс хойш 1990 оны эхээр мод төмөр оролцуулан дахин нэг машин бүтээсэн нь он цагийн эрхэнд элэгдэж одоо байхгүй болжээ.

Түүний
зохион бүтээсэн “ЗИЛ-130”

 Харин 2000 оны үед эрлийз тракторынхоо бүхээгт суурилуулж “Зил 130”-тай төстэй ачааны тэрэг бүтээсэн байна. Тэвшнийх нь шалыг пийшингийн төмөр, хашлагыг цагаан орны толгой, хойд дугуйг белорусын чиргүүл, урд дугуйг мотоциклийн обуд ашиглан бүтээжээ. Харин явах эд анги нь тун хялбар. Экселийн мотор, УАЗ-469 машины очлуурын систем, “волга”-ийн ус, хөргүүрийн системийг холбосон нь 300 кг хүртэлх ачаа даах, 50 км цаг хүртэл хурдлах хүчин чадалтай байжээ. Онцлог нь радиаторыг нь бүхээг дотроо байрлуулсан нь өвлийн цагт халаалтын асуудлыг шийдэж өгсөн байж. Үйлдвэрлэгдсэнээсээ хойш арав гаруй жил болсон энэхүү техник нь өнөөдөр дугуйгүй байгаа бөгөөд намрын ажил эхлэхэд сэлбэж засварлах бодолтой байгаагаа Р.Дамба хэлж байлаа. 

Харин сүүлд буюу гурав дөрвөн жилийн өмнө шатахуунаар ажилладаг, өнгөрсөн хавар 100 хувь цахилгаанаар ажилладаг гурван дугуйт бүтээсэн нь өнөөдөр түүний хөл дүүжлэх унаа нь болжээ. Мөн л Хятад мотоциклийн мотор, экселийн кропыг тохируулсан нь анхаарал татна. Эдгээр төмөр хүлгүүд нь 20-30 км цаг хүртэл хурдлах боломжтой бол хоёр хүн, мөн хэмжээний ачаа даах хүчин чадалтай гэж байгаа. Хашаат сумынхан Төмөр Дамбын “пруис” гэж цахилгаан машиныг нь нэрлэх болжээ. 

Ер нь Хашаат нутгийнхан Р.Дамбыг бүтээж, сэтгэхийн төлөө төрсөн хүн гэлцдэг юм билээ. Тухайлбал Хашаат суманд найман айлын орон сууцыг барихад шатыг нь нарийн хийчихэж. Тэгээд барилгын ажилчид “Дамба ахаа. Шатаа нарийн болгочихлоо. Одоо яах вэ” гэтэл зүгээр “Ах нь лифт хийгээд өгье” гэчихээд явж оджээ. Хоёр хоногийн дараа ямар лифт хийх болсноо цаасанд буулгаж зургийг нь зурчихаад ирж байсан гэлцэнэ.    

Л.МӨНХ 

Categories
булангууд мэдээ нэг-ангийнхан

Хайлаастын 72 дугаар сургуулийн хамгийн анхны сурагчид

2004 он. Ангийн багш Д.Зузааны Хөдөлмөр алдрыг тэмдэглэх баярын үеэр

1979 оны намар Хайлаастын гэр хороололд 71 дүгээр сургуулийн нэр дээр бэлтгэл анги бүрдүүлж  Батсуурь багшид 39 хүүхэдтэй нэг анги даатгаж өгчээ. 71 дүгээр сургуульд дахиад үндсэн  бэлтгэл анги бас байсан гэсэн үг. Ингээд Батсуурь багштай бэлтгэл ангийнхан өөрийн гэсэн хичээлийн байргүй учраас 71 дүгээр сургуульд орон тооны танхим гаргаж хичээлээ хийдэг байж. Ингээд тэндээсээ 49 дүгээр сургуульд танхим суллаж бас нэг хэсэг хичээллэж байтал Хайлаастын 15 дугаар хороонд шинэ сургууль баригдав. Айлын шоовдор хүүхэд мэт сургууль сургууль царайчилж байсан бэлтгэл бүлгийнхэн өөрийн гэсэн эрдмийн өргөөтэй болжээ. Энэ бол 72 дугаар сургууль ашиглалтад орсон үе. Батсуурь багштай анги “1а” гэсэн нэр зүүж сургуулийнхаа хамгийн анхны сурагчид болсон түүхтэй аж. Бүр сургуулийнхаа нээлтээр 1а ангийн сурагч Мажигсүрэн хонх цохиж, ангиараа зурагтаар гарчээ. Энэ явдлыг одоо ч мартдаггүй хэмээн 72 дугаар сургуулийн 1989 оны 10а ангийнхан 25 жилийн дараа ийн хөөрөлдөв. Энэ удаагийн “Нэг анги” булангийн зочид бол гэр хорооллын дунд сургуульд нэгэн арваныг үдсэн эгэл атлаа, сургуульдаа бол “онц” үлгэр жишээ хамт олон юм. 

1988 оны арванхоёрдугаар сар

Бид сургуулиа төгсөөд 25 жил болж байгаа ч анх нэг анги гэсэн нэгэн дээвэр дор инээд хөөр, сэтгэл зүрх, хүсэл мөрөөдлөөрөө нэгдээд 35 жил болсон шүү дээ хэмээн Ж.Зоригтбаатар ярив. Ж.Зоригтбаатарын хувьд ангийнхаа ганц зурагчин. Хаана л явна өнөө хэдийнхээ зургийг дарж өгнө. Өөрөө ч энэ ажилдаа дуртай болохоор одоо ч уулзахдаа зурагчин мэргэжилдээ ордог гэсэн. Тэрээр ангийнхныхаа зургийн цомгийг үзэж суунгаа “Ингээд л миний зураг байхгүй. Би дарсан байхгүй юу” гэж хошигноод авав. Харин ангийнхаа нөхдийг төгссөн цагаас нь эхлээд өдийг хүртэл холбоотой байлгаж холыг ойртуулж, холыг учруулагч гүүр болсон ангийн “ЗБ” С.Түмэндэмбэрэл “Гэр хороололд өсч торнисон болоод ч тэр үү манай ангийнхан их ажилсаг, хөдөлмөрч. Бас их дотно. Хоорондоо байнга холбоотой явна шүү дээ” гэв. Нээрээ ч хөдөлмөрч анги гэдэг нь илэрхий. Учир нь ангийнхан нь барилга, эрүүл мэнд гээд бүхий л салбарт өөрийн гэсэн байр сууриа олцгоожээ. Мөн найман сурагч гадаадад гэр бүлээрээ ажиллаж амьдарч байгаа аж. Хэдий харийн оронд байгаа ч байнга холбоотой байдаг гэсэн. Энэ намар 25 жилийн ойгоо тэмдэглэхэд нь ирэх гэнэ. 25 жилийн дараа эргээд бодоход мартахааргүй өчнөөн дурсамж бий гэж хоорондоо хөгжилдөнө.

Нэг нь “Манай ангийнхан донгодуулахаасаа магтуулах нь их байсан” гэв. Эцэг, эх нь багш мэргэжилтэй олон ч сурагч байж. Тийм болоод ч тэр үү сургуулиас өгсөн даалгавар, багшийн үүрэгдсэн хичээл номонд их нямбай хандаж хариуцлагатай гүйцэтгэдэг байсан гэнэ. Хоёр удаа айхтар донгодуулж байжээ. Тэр үед сурагчдыг “Хөдөлмөр” зусланд амраангаа төмс хүнсний ногоо хураалгадаг байж. Түүндээ гаршаад ч тэр үү, угийн санаачилгатай ажилсаг хамт олон болоод ч тэр үү Төв аймгийн Жаргалант сумын сангийн аж ахуйд очиж төмс хураалтын ажил хийхээр шийджээ. Ингэхдээ багшдаа хэлэлгүй шийдвэр гаргаад явах гэтэл ахлах ангийнх нь багш Д.Зузаан ажил гараад явахааргүй болж өнөөх нөхдийн төлөвлөгөөг сургуулиар нэг мэдчихэж. Бүр хүүхэд бүр 25 төгрөг нийлүүлж 14 хоногийн хүнсээ хүртэл авчихсан байж таарав. Үүнийг нь сургуулийн захиргаа мэдэж багш нарын хурлаар оруулж ангиар нь шөнөжин зогсоожээ. Энэ ажлыг ангийн зурагчин гэх Ж.Зоригтбаатар санаачилсан болж таарч нэлээд хатуу бангадсан байна. Ингэж сургуульдаа үлгэр жишээч “онц” ангийнхан анх удаа бангадуулсан нь хэдэн өдөртөө л сургуулиар нэг яриа болсон гэдэг. Эдний ангийнхан  бүгдээрээ л бараг сурлага сайтай. Мөнгөнбагана, Мөнхзул, Сайзмаа гээд хичээл номондоо тэргүүний хүүхдүүд олон бий. Мөнгөнбагана сургуулийнхаа “тооны бурхан”. Нийслэлийн тооны олимпиадад түрүүлсэн нь тоогоо алджээ. Харин Ганбаатар “спортын бурхан” нь. Чөлөөт бөхөөр тухайн үедээ их сайн барилддаг байсан төдийгүй 1987 онд Болгарт болсон тэмцээнээс алтан медальтай ирж ангийнхныгаа баярлуулж байсан удаатай аж. Ганбат урлагийн бурхан гэнэ. Тэрээр багаасаа л улсын циркт гимнастикаар хичээллэдэг байсан болохоор дээрээ таван хүн зогсоодог үзүүлбэрийг нь ангийнхан нь бөөндөө очиж үзэн, дэмждэг байсан гэнэ. Одоо тэрээр мэргэжлээрээ гадаадад багшилдаг болжээ. Харин Эрдэнэбаяр, Саран нар утга зохиолын бурхад гэсэн. Эрдэнэбаяр шүлэг яруу найраг сонирхож тэр үеийн “Пионерын үнэн” сонинд шүлэг нь байнга гардаг байж.  Саран ангийнхныхаа тухай ирээдүйд ямар хүн болох талаар нь зөгнөл зохиол бичиж байжээ. Одоо ч түүнд зөгнөл зохиол нь байдаг гэнэ. Тэрээр одоо Орост гэр бүлийнхээ хамт амьдардаг юм байна. Ангийнхан нь түүний ачаар “Болор толь”, “Зүрхний хилэн” зэрэг олон ном уншиж, номд дуртай болсон хэмээн хүүрнэв. Саран хамгийн гоё бичигтэй болохоор багш нар журнал дээр дүнгийн жагсаалт бичүүлдэг байж. Тэгсэн нэг удаа мань нөхөр тооны багш Лодойдамбын дүнг тавихдаа онц сурдаг хүүхдүүдийг дунд гээд дунд сурдаг сурагчдаа онц гээд солбиод тавьчихаж. Дур мэдэж дүн тавилаа гээд бангадуулахдаа тоосон ч шинжгүй “Дунд, сайн сурдаг хүүхдүүд ганц удаа ч гэсэн онц авч үзэг” гэж хэлж бөөн инээдэм болж байжээ. Ангиараа сургуулийн арга хэмжээнд идэвхтэй оролцохоос гадна кино театр руу их зүглэнэ. Нэг удаа ангийнхаа хүүхдийн аавд билет захиж байгаад “Хонгилдон” үзэхээр нэг төгрөг цуглуулж л дээ. Тэгсэн өнөөх хүүхдийн аав нь цагдаа байж таараад хүүхдийн хүмүүжилд сөрөг нөлөөтэй кино гээд тас эсэргүүцсэн учраас киногоо үзэж чадаагүй гэнэ. 

Тэд ийн хэсэг хугацаанд хөөрөлдөхдөө Д.Зузаан багшийгаа байнга ярих. Заримынх нь нүдэнд нулимс цийлэгнэх нь харагдав. Багш нь сурагчдын амьдралд үлгэр дууриал болсон хүн аж. Хэл уран зохиолын багш болоод ч тэр үү хичээлээ сэтгэл хөдлөлтэй заадаг байж. Бүр яруу найрагч шиг уянгалуулж ирээд л хичээлээ ороход нь сурагчид завсарлагааны хонх битгий дуугараасай гэж боддог байсан гэнэ. Хамгийн сүүлд багштайгаа 2004 онд бөөнөөрөө уулзжээ. Тэр жил улсын тэргүүний багш нь хөдөлмөр алдраа тэмдэглэсэн юм байна. Д.Зузаан гэхэд II сургуулийнхан ч андахгүй хэмээн багшийгаа ам булаацалдан магтах аж. Багш нь ертөнцийн мөнх бусыг үзээд хэдэн жил болжээ. Ийн яриа дэлгэж тэднийг гуниглах зуур ангийн “ЗБ”-гийн тухай хөгжилтэй хийгээд, санамсаргүй сайн үйлсийг дурсав. Гоё бичигт Саран, “ЗБ” Түмэндэмбэрэл хоёр ангийнхаа хөвгүүн Энхбатын хайрын захиаг андуурч өгснөө хөөрөлдөв. Захиаг нь дамжуулахдаа доод ангийнхаа Нарантуяа гээд охинд аваачаад өгчихөж. Тэгсэн дээд ангийн Нарантуяад өгөх ёстойгоо мэдээд Энхбатад хэлэлгүй дахиж өөрсдөө бичжээ. Захиа хүргэхдээ охид уншчихсан болохоор  дахин бичихэд төвөг байсангүй.

Ингэж нэг юм жинхэнэ эзэнд нь захиаг нь хүргэж өгсөн нь хожим заяаны ханьтай нь учруулсан ерөөлтэй явдал болсон байна. Төөрч учирсан хоёр хос одоо хамтдаа барилгын компани удирдаж яваа бол энэ ангиас төрсөн хос болох Эрдэнэбаатар Насанбат хоёр дөрвөн хүүхдийн ээж, аав болж гадаадад амьдарч байгаа юм байна. 

Ингээд нар ч хэвийж бид ажлын зүг хөдөлж нэг ангийнхан маань ирэх намар 25 жилийнхээ ойгоор хаана, хэрхэн уулзахаа ярилцаад үлдэцгээв. 

Энэ зуур бага ангийн багш Батсуурьтаа мэнд дамжуулж нэр нь гараагүй ангийнхантайгаа үргэлж сэтгэл зүрхээрээ нэг шүү гэсэн сэтгэлийн үг дайлаа.

Д.ДАВААСҮРЭН

Categories
мэдээ цаг-үе

Алтны төлөөх зэрлэгшил (3)


ЦАГДАА НАРЫН ХӨӨЛӨГ БУЮУ НҮХНИЙ ЭЗЭД НҮХЭЭ ОРХИВ

Үдийн наран хэвийсээр төд удалгүй үдшийн бүрий нөмрөв. Нинжа нар
ядрахаа мэдрэхгүй ажилласаар л. Моторын чимээ улам нэмэгдэж зарим нинжа нар шантрав
бололтой зардлаа хийгээд буцах тухай ярьж эхэллээ. Нөгөө хэсэг нь өглөөний долоон
цагаас өмнө жаахан чулуу авчих гэж үзэлцэнэ. Учир нь өглөөний долоон цагт цагдаа
нарын бүрэлдэхүүнтэй хөөлөг ирнэ гэсэн тул юу ч үгүй байгаа нөхдүүд гэнэт сэхээ
авч байгаа нь энэ. Цагдаа нар ирэхээрээ бичиг баримт шалгаад, торгоод балладаг гэнэ.
Хувь заяатайгаа эвлэрсэн зарим нэг нь архи уун хоорондоо цусаа гартал зодолдож байна.
Нэг найзыгаа хайгаад явж байгаад тэдэн дээр очтол шидсэн чулуунд нь золтой л оногдчихсонгүй.

“Амьгүй лалар минь нааш ир дээ” хэмээн хоёр залуу босоод ирэв. Ер нь бол хөлийн
хурдаараа зугтсан нь дээр гэж хэлсэн хүний үг санаанд буув. Зүгээр л зугтчихлаа.
Тас харанхуй шөнө гүйж яваад жижиг нүх рүү унав. Хүмүүс тэр нүхэнд бараг дүүртэл
нь хог хийсэн тул газардахдаа тийм ч сүртэй унасангүй. Харанхуй нүхэнд унасны буянаар
согтуучууд намайг олсонгүй. Цагдаа нарын сургаар олон хүмүүс хөдөллөө. Шөнө дөлөөр
цагдаагийн маяак асаасан хар хаммер жийп ирэв. Алтантогос уулын оройд шахуу ирж
зогсчээ. Олон хоног яваад юу ч олж чадаагүй хүмүүс уйлах нь холгүй зогсоно. Баруунхараагаас
ирсэн хэсэг залуус өөр нүх рүү дээрэмдэн орохын тулд хэлгүй нэг нөхөртөө хутга бариулжээ.
Хэлгүй залуу бодож санах зүйлгүй хатгачихдаг тухай нутгийнх нь залуус хэлж байв.
Өглөө хөөлгийнхөн ирэх сургаар бондгорынхон ч сандралдаж эхэллээ. Бондгорын хагасаар
явна гээд шууд л чирэх янзтай шүү. Хоёр найзын хамт гурав дахь хоног дээрээ хоёр
тавын шуудай чулуутай боллоо. Бидний хувьд олзны бага нь амттай гээд нутаг буцах
болов. Харин жинхэнэ нинжа нар явах янз алга. “Хөөлөг ирж л байг. Үхсэн алалцаад
гарах хэрэгтэй” хэмээн сархад хүртэнгээ дэргэдэх хүмүүсээ хөөргөнө. Төд удалгүй
нинжа нар “Цагдаа нар Баруунхараагаар  салаад
ирж байна” гэх мөчид нэлээдгүй хүмүүс нүхээ орхив. Үнэндээ алтны тэр олон нүхнээс
хоёр гурваас нь л алт гайгүй гарч байсан юм. Тэр нүхнүүд дээр хүмүүс тэдний ярьдгаар
“алалцаж” цус нөжөө гоожуулан нүх рүү орохоор зүтгэнэ.

Ер нь бол нүхэнд орчихсон байхад аргаа олно гэж ярих юм билээ. Бидний
хувьд хоёр шуудай чулуугаа машиндаа ачиж аваад хөдөллөө. Тэр чулуунуудаа тээрэмдүүлнэ
гэдэг том ажил ард үлдсэн тухай найз маань хэлэв.

 

БУХ ОЛСОН ХҮН АЛТНЫ КАРЬЕРАА ДУУСГАДАГ

Насаараа алтанд явсан хүмүүсээс баяжсан нь тун ховор байдаг аж. Тэдний
хувьд алт гайгүй гарсан газраас нэг бурзайгаад дараагийн алт гартал хорвоогийн бор
хоногийг өнгөрүүлдэг гэсэн. Нинжа нараас нэг дор том бух олсон хүн дахин алтанд
явдаггүй аж. Хэдэн жилийн өмнө Завханаас нэг нинжа гэр бүлийн хамт алтанд явсан
юм байна. Нөхөр нь нэг өдөр 25 сая төгрөгийн бух олоод эхнэртээ үзүүлжээ. Эхнэр
нь дахиад нэг нүх рүү орчих жаахан чулуу аваад гараад ир гэсэн байгаа юм. Нинжа
залуу болохоор том бух олсон хүн дахин нүхэнд орвол шороонд даруулдаг гэдэг бичигдээгүй
үнэнд итгэж явсан болохоор өдрийн хагас орохгүй гэж зөрүүдэлжээ. Эхнэр нь чи ганцхан
удаа л орчихооч дээ гэж шалсаар байгаад нүх рүү оруулсан гэнэ. Нөхөр нь нүх рүү
шурган ормогц нүх нурж өнөөх залуу амиа алджээ. Эхнэр нь уйлан хайлан “Хэрэггүй
орууллаа. Зүгээр л явдаг байж” хэмээн 25 сая төгрөгөө нөхрийнхөө шарилтай ачаад
Завхан руу буцсан гунигт явдал болж байжээ. Нинжа нар “Алт хүний шуналыг хөдөлгөдөг.
Хүн шуналаа захирч явах ёстой. Алт ямар ч хүнийг араатан болгож чаддаг. Том бух
олсон хүний алтны карьер шууд дуусдаг. Эсвэл амиа алддаг” гэсэн юм. Мөн байгаль
өгснөө буцааж авдаг болохоор алттай хүн шиг харьцах ёстой гэцгээх юм билээ. Алт
дагаж амьдрал ахуйгаа залгуулж яваа хүмүүсийн дийлэнх нь амь сорьсон зүйл хийдэг.
Ямар ч бэхэлгээ байхгүй нүхэнд үхэлтэй өрсөлдөн алтны чулуу цохидог. Тэдний хувьд
“Энэ төр биднийг ингэж явуулж байна. Төр нь иргэнээ хардаг байсан бол юу гэж ингэж
явах вэ. Зарим гэр бүлүүд удам дамжсан нинжа нар болсон” хэмээн ярьж байсан юм.

Нинжа нарын ордог нүх нурахгүй гэх ямар ч баталгаа байхгүй. Зарим
хүн муутай нөхдүүд нь нүхнийх нь багана чулуунд алт байгааг харчихаад амиа бодон
баганыг нь цохиод авчихдаг аж. Иймэрхүү хүн чанаргүй хүмүүсээс болж олон ч хүн шороон
доор мөнх нойрссон тухай тэд ярьцгаасан юм. Олон зүйл шалгааж асуугаад байсанд нэг
егзөр өвгөн “Чи нинжа биш сэтгүүлч юм биш үү. Нэг л харсан хүүхэд байх юм. Бичих
гэж байгаа бол бичсэн шиг бичээрэй” гэлээ. Хэрэв сэтгүүлч гэдгээ мэдэгдвэл үргэлж
эргэж харж байхгүй бол ер нь хэцүү ш дээ хэмээн анхааруулсан юм. Нинжа нар хамгийн
сүүлд хэзээ сонин уншиж, зурагт үзсэнээ санахгүй байна гэлээ. Нэг өвгөн “Монгол
Улсын Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайдаар ямар хүмүүс ажиллаж байгаа вэ. Яагаад биднийгээ
харахгүй байна вэ” хэмээн үнэн голоосоо хэлж байлаа. “Элбэгээ ерөнхийлөгч Энхбаяраас
тамгаа авсныг санаж байна. Сүүлийн үед улс төрд юу болж байна. Хот хүрээ хэр тэлж
байна” гэхчилэн түмэн асуултаар булж байсан юм. Энэ өвгөнөөс гадна хичнээн хүн ийм
байдалтай байгаа бол гэж бодохын зуур харамсах сэтгэл төрнө. Алтны нүхнээс нүх дамжин
явсаар ингэж зэрлэгшиж байгаа хүмүүс ирээдүйгээ хэрхэн төсөөлдөг бол.

 

ЧУЛУУГАА ТЭЭРЭМДҮҮЛЭХИЙН ТУЛД АРЫН ХААЛГА

ХЭРЭГТЭЙ

Чулуугаа аваад Зүүнхараагийн тээрэм рүү өглөө эртлэн очлоо. Хүмүүс
оволзож шороонд дарагдсан машинууд гурав хонож байна гэлээ. Тээрмийн очерийг асуутал
“Наймдугаар сарын 22 хүртэл дугаар өгчихсөн. Одоо ямар ч арга алга” гэв. “Манай
цаана дахиад нэг тээрэм байгаа оч” гэхээр нь тийш зүглэв. Эхний тээрмийг бодоход
дугаар алга. 24 дээр нэрээ бичүүллээ. Ямартай ч 4-5 хоногийн дараа орох байх гээд
ярьж байтал аз болж гурав дахь хүн “Маргааш ирж бичүүлье. Дахин нэг ачаа маргааш
ирнэ” гэлээ. Тэр хүн хоёр тэвш чулуутай аж. Тээрэмд нэг удаа ороход зургаан цаг
орчим болж байв. Өдөртөө орчих байх хэмээн найдаж байтал эхний хүний гурван шуудай
чулууг тээрэмд оруулж дуусахад үүр цайж байв. Уг тээрэм шинэ байсан тул тээрэмний
ул нь арзайсан юм харагдана. Хамгийн эхний хүн гурван шуудай чулуунаасаа есөн грамм
алт авлаа. Тэд 500 мянган төгрөгтэй боллоо. Уг нь 2-3 сая төгрөг авна гэж бодож
байсан болохоор их л сэтгэл дундуур байгаа харагдсан. Угаасан чулуугаа дахин угаахаар
алт гардаг аж. Тэд есхөн грамм алт авчихаад юуг нь угаадаг юм гэж уурлан шалмаа
хаяад явчихлаа. Тэдний араас ганц шуудай чулуутай Баяраа ах тээрэмд оров. Түүнтэй
хамт явсан залуу эхний хүмүүсийн орхисон шалмыг угаагаад долоон грамм алт авч
400 мянган төгрөгтэй болчихлоо. Уг тээрмийн чулуу уландаа арзгар тул хамаг алт нь
тэр нүхнүүд рүү орсон аж. Нэгэнт орчихсон алтыг яалтай билээ гээд ярьж зогстол нэг
нь тэвнэ барьж ирээд тээрмийн тогоо руу орчихлоо. Араас нь яваад очтол тэвнээр нэг
нэгээр нь авна гэж байна. Тоглож байгаа байлгүй гэтэл тээрэм дотроо хэвтчихсэн ухаж
эхэллээ. Үнэхээр бух буюу том том алт нь доороо үлдчихсэн байсан юм. Алт гарч ирсэнд
урамшсан уу яасан нүхнээс бүр гарах шинж алга. “Арынхаа хүмүүсийг бодооч ээ” гэж
хэлснийхээ төлөө загнуулаад авлаа. “Үйлээ үзэж олсон алтаа зүгээр нэг тээрэмд ингэж
дээрэмдүүлэхгүй шүү” хэмээн шүд зуув.

Тээрэмний Туяа гэх бүсгүйд хандан есөн грамм алт авсан залуус “Танай
тээрэм ямар муухай хулгайч юм бэ” гээд уурссан үгс чулуудав. Ямар ч хүн жаахан чулуугаа
аятайхан тээрэмдүүлээд авахыг бодох нь гарцаагүй. Тэдний хувьд зургаан цаг тээрэмнийхээ
чулууг долоохоос наагуур юм болов. Нэг нөхөр ирээд “Сайн долоо. Хамаг алт чинь наад
нүхнүүдэд чинь байгаа. Хоосон хоцорвол та нарын хохь болно. Та нар гэртээ шалаа,
аягаа ч ингэж угаадаггүй биз” гээд буцаад явлаа. Ашгүй нэг тэд тээрэмнээс гараад
иртэл уг тээрмийг ажиллуулдаг хүний дүү ирээд бидний өмнүүр долоон шуудай чулуу
оруулав.

Бүтэн өдөржин хүлээсэн болохоор хэл ам хийтэл “Хуцаад бай. Иймээ
тиймээ юм яриад байгаарай” гээд бараг л та нарыг тээрэмд оруулахгүй байж чадна ухааны
юм хэлдэг байгаа. Уг нь орон нутгийн иргэдийн амьжиргааг дээшлүүлэх зорилгоор төслөөр
барьсан аж. Гэтэл уг тээрэм танил тал, арын хаалгаар хэд хоног хүлээсэн хүмүүсийн
өмнүүр хүн оруулж үйлчилдэг юм билээ. Тэднийг хүлээх бас нэг ажил гарлаа. Өдөр өнгөрч  оройн хэрд хоёр шуудай чулуугаа оруулав. Чулуугаа
тээрэмдүүлсний дараа хүн гуйж алтаа угаалгалаа. 20 грамм алт гарч нэг сая төгрөг
болов. Гурвуулаа өнөө мөнгөө хувааж аваад гэр гэрийн зүг явцгаасан юм. Гурав хоногийн
дотор сая төгрөгийн ажил хийсэн нь энэ билээ.

 

БҮТЭН ГАЗРААС АЛТ УХМААР БАЙНА БУЮУ ТӨГСГӨЛИЙН ХЭСЭГ

Гар аргаар алт олборлогчдын тухай хууль батлагдсанд нинжа нар таатай
хандаж байсан бөгөөд заавал уурхайн ухсан нүхэн дээр орох нь тийм ч таатай санагдахгүй
байгааг хэлсэн юм. Тэдний хувьд шинэ газар сэндийчих нь сайхан байдаг гэнэ. За тэгээд
цөөхүүлээ байвал бүр янзтай юм байх. Алтны төлөөх зэрлэгшил, нийгмээс тасарсан хүн
сүрэг алт гарч байгаа газар өсөн өндийж байна. Долоо хоног нүх ухаж хумсны толион
чинээ цаашлаад өндөгний чинээ алт олоод тэнгэрийн умдаг атгасан мэт баярлах. Насны
хоолоо олсон мэт нуруу тэнийн маадгар алхах. Алтаа тушаачихаад явж байхдаа Октъябрийн
алтан дээр явсан залуусаас “Цагдаа нар ирэв үү” гэхэд “Ирсэн. Хөөгдөөд ирчихээд
л байж байна. Удахгүй өөр хамгаалалт ирэх байх. Даваабаатар тэнэг л битгий ирээсэй”
гэж байсан юм. Үнэндээ Октъябрийн алтан дээр хувиараа бизнес эрхлэгчид, төрийн албан
хаагч, банкныхнаас гадна мянгат малчин хүртэл нүх ухаад явж байгааг хараад алт хүчтэй
юм гэдэг нь батлагдах мэт. Алтанд явна гэдэг нь зүгээр очиж газар дээрээс чулуу
шуудайлаад алт авахын нэр огтоос биш. Ямархан тэмцэл, даваа нугачаа, цаг хугацаа,
хүч хөдөлмөр зарж санасандаа хүрдэг зарим нь санасандаа ч хүрч чадахгүй байгааг
хараад нуруу бөгтийх шиг санагдав. Анх ирсэн өдөр уулзсан хүүдээ загнуулж байсан
82 настай эмээ “Төрийн түшээд ирж хараач. Нүдээ нээгээч” гэсэн нулимстай үгээр энэ
тэмдэглэлээ өндөрлөсү.

Э.ЭНХБОЛД

Categories
мэдээ цаг-үе

Браво, Г.УНДАРМАА!

Бүхний танил жүжигчин, цоглог бүсгүй   Г.Ундармаа хүмүүнлэгийн үйлст цахиур хагалж яваа. Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн  Хүүхдийн зөвлөх поликлиникийн “Итгэлийн танхим”-ыг бий болгохоор тэрбээр хоёр сарын турш ажиллажээ. “Барилгын  ажилтай учраас биед амраар нь бэлтгэлийн хувцастай, нооройсон юм ирдэг байсан бол даашинзтай ирэх өдөр байдаг л юм байна гэж шатаар өгсч явахдаа бодож байлаа” гэж  Г.Ундармаа хэлсэн. Зөвлөх поликлиникийн үүдэн хэсэг эмнэлгийн орчин гэхээргүй хувирчээ. Суух зөөлөн сандал, гэрэлтүүлэг, хамгийн гол нь тоглоомын хэсэгтэй болжээ. Хананд нь Инээдмийн толь байрлуулсан байна. Бяцхан үйлчлүүлэгчдэд зориулсан эдгээр жижигхэн толь хүнийг агшааж, сунгаж, бүдүүн бас нарийн харагдуулахаас гадна уруу нь харуулах шидтэй. 

12 цагийн үед “Итгэлийн танхим”-ын нээлт хийхээр товлосон байв. ЭХЭМҮТ-ийн захирал Ш.Энхтөр “Тууз хайчлах уу” хэмээн жүжигчин бүсгүй руу харвал Г.Ундармаа “Өө, яах юм” хэмээн гүдэсхэн хариулж байна. “Итгэлийн танхим”-ын ажил хугацаандаа багтах эсэхэд  санаа зовсон хүмүүс ч байж. Харин жүжигчин бүсгүй “Би унтлагын өрөөгөө тохижуулах гэж хорь гаруй хоносон юм. Энэ зэргийн ажилд  хугацаа зарцуулалгүй яахав” хэмээн тайвшруулжээ. 

-Би уран бүтээлээ хийхдээ хүнээс мөнгө гуйж үзээгүй. Адилхан ашиг олох гэж байж хүнээс мөнгө гуйгаад яахав гэж боддог. Эмнэлгийн ажил дээр  арай л аймаар  мөнгө гуйдаг гэж Г.Ундармаа ам алдав. Энэ удаагийн “Итгэлийн танхим”-ын хамгийн том санхүүжүүлэгч нь гурван монгол бүсгүй бий. Тэд 10 сая төгрөг хандивлаж, бас тоглоомын өрөөг байгуулсан юм. Америкт амьдардаг Д.Үүрийнтуяа, Австралид амьдардаг Д.Уранбилэг, Францад амьдардаг Д.Үүрцайх нар найз бүсгүйчүүд агаад хамтран  “Гоо баян health” компани байгуулсан аж. Гурван бүсгүй арван хүүхэдтэй, хүүхдүүд тэдний ярианы гол сэдэв. Хүүхдээ эмнэлэгт үзүүлэхдээ тохь тухтай орчинд үйлчлүүлдэг тэд Монголдоо ч бас ийм л байлгахыг хүсчээ. Нээлтэд оролцсон Д.Үүрцайх бүсгүй  хүүхдийн тоглоомыг сонгохдоо  “Хүүхдэд ээлтэй, эко, бас оюун санааг хөгжүүлдэг” гэсэн шалгуураар хандсан гэлээ. Нээлтээс өмнө амжихаар тоглоомуудаа онгоцоор яаралтай авчруулсан аж.  “Францад  эмчийн өрөөнд ихэвчлэн  ийм тоглоом байдаг. Өвдөөд уйлаад ороод ирсэн хүүхэд таван минут ч гэсэн сатаарч тайвшрах болов уу гэж бодсон” гэж Д.Үүрцайх ярив.  Түүний найз Д.Үүрийнтуяа жүжигчин Г.Ундармаагийн  танил байсан учраас бүсгүйчүүд сайн үйлсийн аянд нэгдэхээр шийджээ. 

Тэднээс гадна иргэн Ж.Ундармаа найман сая төгрөг, АПУ компани таван сая төгрөг, Даянжавын гэр бүл гурван сая 500 мянган төгрөг гэх мэтээр хандивлагчдын жагсаалт хөвөрнө. Эмнэлгийн үүдэнд тэдний нэрийг байрлуулснаас гадна хандивын жагсаалтыг  сэтгүүлчдэд өгсөн. Жүжигчин Хүрлээ гэхэд л сая төгрөг хандивласан байна лээ. Зөвлөх поликлиникийн хүлээлгийн танхимыг  засварлаж тохижуулахад  35 аж ахуйн нэгж, иргэд 78.5 сая төгрөг хандивлажээ. Г.Ундармаа дараагийн “Итгэлийн танхим” байгуулах газраа товлосон байна. Гэхдээ “Ажил хэрэг болтол нь одоохондоо нууцалсан нь дээр” гэв.  Итгэлийн танхим байгуулах ажилд нь цалин хөлс нэхэхгүй, сайн дураар тусалдаг дөрвөн хамтрагчтай  болжээ.  Г.Ундармаа ба түүний нөхөд “Итгэлийн танхим” төрийн бус байгууллагыг үүсгэн байгуулсан гэнэ.

ЭХЭМҮТ-ийн захирал Ш.Энхтөр “Монгол хүмүүс сайхан сэтгэлтэй болж байна. Монгол Улс хөгжихийн тэмдэг” гэсэн юм.

 Г.Ундармааг “Шинэ үе” продакшны жүжигчин гэдгийг хүмүүс мэднэ дээ. “Хүнд муу санахгүй, өмнөх ажлаа хийгээд явбал ажил үйлс аяндаа бүтнэ” гэж тэр  итгэдэг.  СУИС-ийг 1992 онд төгсөөд Эрдэнэт хотын театрт гурван жил ажиллаж байжээ.  Хошин урлагт зүтгэхийн зэрэгцээ “Анун” компанид худалдагчаас эхлээд борлуулалт хариуцсан захирал хүртэл дэвшиж ажилласан үе түүнд бий. Говь-Алтай аймгийн Алтай хотод бага насаа үдсэн. Түүний ээж мөн жүжигчин байж. Г.Ундармааг хүмүүнлэгийн ажил хийхэд нь фэйсбүүкийн найзууд нь ихэд дэмжиж тусалдаг. Энэ удаагийн “Итгэлийн танхим”-ын төсөл дээр ч фейсбүүкийн найзынх нь компани  бүтээн байгуулалтын  зургийг нь хийж өгчээ.  Мөн “Итгэлийн танхим” хэмээх нэрийг найзууд нь хэлэлцэж байгаад өвчтэй хүмүүсээ эдгэнэ гэж хүлээж суудаг танхим хэмээх утгаар “Итгэлийн” хэмээх тодотгол хийсэн юм билээ. 

Жүжигчин Г.Ундармаа Улсын клиникийн нэгдүгээр амаржих газрын хүлээлгийн танхимыг   2011 онд тохижуулж байсан агаад, 2013 онд Улсын нэгдүгээр төв эмнэлгийн Яаралтай тусламжийн төвд “Итгэлийн танхим” байгуулж өгсөн юм. Олон хүүхдийг дэмжиж, тусалж явдаг цоглог, эрч хүчтэй жүжигчин бүсгүйг хүүхдийн бурхан ивээх болтугай!

Б.ЯНЖМАА