Италид ажиллаж амьдарч буй нэгэн залуу цахим хуудсаараа дамжуулж гэртээ байрлаж болохыг хэлсэн нь монголчуудын сэтгэлийг ихэд хөдөлгөөд байна. Түүнийг С.Алтансүх гэдэг бөгөөд Италийн Наполи хотод амьдарч байгаа аж. Түүнтэй холбогдож ярилцлаа.
-Та цахим хуудсаараа дамжуулж монголчуудыг гэртээ байж болно хэмээн мэдээлсэн. Үүнээс хойш танайд хүн ирсэн үү?
-Одоогоор манайд хүн ирээгүй л байна. Ганц нэг хүн холбогдож байна.
-Таны байгаа хотод монголчууд хэр их байдаг вэ?
-Сайн мэдэхгүй. Бусад хотуудыг бодвол бага байгаа. Ром, бас коронавирус эрчимтэй тархаад байгаа Милан хотод монголчууд их байдаг. Ялангуяа оюутнууд. Тэнд байгаа залуус миний зарыг олж хараасай гэж хүсч байна.
-Танайд хичнээн хүн байрлах боломжтой вэ. Бүр монголчууддаа зориулаад хоол хүнсээ базаасан гэсэн?
-Манайд 30 гаруй хүн амьдарчих байх шүү. Хоол ундны зүйлд санаа зоволтгүй. Би бараг 30 кг мах, гурил будаа гээд нөөцөлчихсөн. Наймаа хийдэг Итали найз нартаа хэлэхээр гэрийн хаягаар явуулчихдаг юм. Харин гудас, хөнжлөө л авч ирэхэд болно.
-Өөрсдөө ч эрсдэлд орж болох энэ хүнд үед гэргий тань таны санааг яаж хүлээж авсан бэ?
-Өрхийн тэргүүн гэдэг утгаараа би шийдвэрийг гаргасан. Харин эхнэр маань эргэлзээгүй дэмжсэн. Нөхцөл байдал зөвхөн энд ч биш, дэлхий дахинд л хүнд хэцүү байна. Монгол хүний айлсаг халуун дулаан сэтгэл байна даа. Яагаад ядарч яваа нэгэндээ тусалж болохгүй гэж бодсон үүднээс л ийм санаа гаргасан. Италид эмчлүүлэхээр ирсэн, оюутан, түр ирсэн гээд мөнгө муутай асуудалтай яваа хүмүүс зөндөө бий. Улс бүр хөл хорио тогтоогоод байгаа энэ үед олон сараар хүний нутагт мөнгө муутай байх хэцүү. Тиймээс байдал намжтал хэдэн хүн ч гэсэн байранд санаа зовохгүй байвал болох нь тэр.
-Хэрэв олны дунд халдвартай хүн ирвэл утгаараа эрсдэл учрах тал бий.
-Манайд ирэх хүмүүс эрүүл гэдгээ мэдэх хэрэгтэй. Ирэх замдаа ч халдвар авч болохыг сайн бодож төлөвлөх байх. Манайхан чинь ухаантай шүү дээ. Мэдээж өвчтэй хүн бусдадаа халдаах гээд ирэхгүй нь тодорхой байх.
-Итали улс хөл, хориог хэдий хүртэл тогтоосон бэ?
-Уг нь энэ сарын 12-нд хөл хорио цуцлагдах байсан. Гэхдээ энэ нөхцөл байдлыг харвал хөл, хориог сунгах юм шиг байна. Итали найз нөхөдтэй утсаар ярихаар тоо нь өдрөөс өдөрт багасч байна гээд бөөн баяр. Ингэж өвчлөлийн тоо багасах нь хөл хорио тогтоосны үр дүн. Одоо бол энд өвчтэй хүмүүс нь тодорхой болоод өвчингүй нь гэртээ хөл хорионд орчихож байгаа юм. Манай улсын төрийн тэргүүнүүд энэ тал дээр маш сайн ажилласан гэж би бодож байна. Бүр монголчуудынхаа өмнөөс баяр хүргэмээр байна. Итали улс аль сүүлд хөл хорио тогтоосон. Халдварыг алдсан ганц шалтгаан л энэ шүү дээ. Итали хүмүүс ямар омголон гал цогтой хүмүүс билээ. Тэгэхэд одоо айж, уйлж, хямарч байна.
-Та нарын хувьд дэлгүүр орж гарахад ази гэдэг ч юм уу гадуурхах тал дээр ямар байна?
-Одоо бол хөл хориотой болохоор гэрээсээ гарахгүй л байна. Тэр тал дээр асуудалгүй. Гарсан ч машинтайгаа гараад буцаад ороод ирэх болохоор нэг их мэдэгдэхгүй байгаа байх. Анх манай хоёр хуурай дүүг хүүхдүүд харчихаад хятад хүн гэж бодоод “корона”, “корона” гэж дуудаж, шоолсон байсан. Ард иргэд нь хоёр хуваагдсан үзэл бодлын хувьд. Нэг хэсэг нь хятадууд өвчин тараасан гээд дургүй байхад нөгөө хэсэг нь манайд харин ч эм, тариа, эмнэлгийн тал дээр тусламж үзүүлж байна гээд сайн байх жишээтэй. Хаанахынх байх нь хамаагүй, хүний л араншин юм даа.
-Иргэд халдваргүй л бол амны хаалт зүүхгүй байгаа нь эрсдэл дагуулж байна гэсэн?
-Анх бол угаасаа амны хаалт ч зүүхгүй, хөл хорио ч тогтоохгүй тоохгүй байсан. Мэдээгээр харж байхад, хүмүүсийн ярианаас сонсож байхад юун сүртэй юм худлаа улстөржүүлээд гэж хүлээж авч байсан. Ингэж байгаад одоо 10 мянга гаруй хүнээ алдчихлаа шүү дээ. Одоо бол бүгд амны хаалт хэрэглэж, хорио цээрийн дэглэмээ яс дагаж байна. Бүгд л айдастай байна.
-Танай гэр бүлийн хувьд өөрсдийгөө хэрхэн хамгаалж байна вэ?
-Эхнэр, хамт ажилладаг хоёр хуурай дүүгийн хамт амьдарч байна. Хүүхэд маань эмээ, өвөөтэйгөө Францад амьдарч байна. Спирттэй гар ариутгагчаар ариутгана. Шөлөө хийж ууна. Мах чанаж иднэ. Хуушуур буузаа хийж идээд сүүтэй цайгаа уугаад байж байна.
-Италичууд халуун юм уудаггүй гэсэн. Энэ нь халдварын тархалтад нөлөөлж байж магадгүй гэж ярьсан. Үүийгээ сонирхуулаач?
-Италичууд кофе уухдаа хүртэл хүйтэн усан дээр хийж уудаг. Манайхан шиг том аягаар цай, кофе уудаггүй. Липтон цай ч уухгүй. Халуун юм уухгүй. Цай уухдаа хүртэл мөстэй ууна. Гар барихад гар нь хүйтэн байдаг. Ихэнхдээ гадуур хооллож янз бүрийн паста гоймон иднэ. Би бол эндхийн хүмүүстэй хоол идсэн ч үхрийн махтай хоол захиалдаг. Стейкний шүүрхий махыг хүртэл гүйцэд болгуулж иддэг. Манайхан халуун цай, хоол иддэг учраас дархлаа сайтай, вирусийн халдвар авах нь арай гайгүй байна уу гэсэн бодол надад төрж байна. Японы судлаач зөвлөсөн байсан. Халуун юм сайн уух нь вирусийг хоолойноос ходоод руу шууд оруулдаг. Ингэснээр ходоодны хүчил вирусийг дарангуйлж биеэс гадагшлуулдаг гэж. Тэр үнэн байх.
-Та хувийн бизнес эрхэлдэг гэсэн. Өөрийнхөө талаар танилцуулаач?
-Манай аав Баянхонгор, ээж Өвөрхангай аймгийнх. Би Улаанбаатарт төрсөн. Налайх дүүрэгт өссөн. 1990 оноос хойш манайхны хэлдгээр ганзагын наймаа хийж эхэлсэн. Европт амьдраад 12 жил болж байна. Бусдын адил цагаачилсан. Цагаачийн мөнгөөрөө зугаалдаг, Франц, Итали улсын хооронд ажиллаж, амьдардаг байсан. Харин хоёр жилийн өмнөөс Франц, Итали, Испанид үйлдвэрлэсэн гутлыг Монгол руугаа явуулж маш хямд борлуулдаг худалдааг хийж эхэлсэн. Хүүхдийн гутлын худалдааг эхлүүлсэн нь учиртай. Хэдэн жилийн өмнө Хятадад үйлдвэрлэсэн хүүхдийн пүүз химийн найрлагатай, тэр нь үргүйдэлд хүргэдэг тухай мэдээллийг олж уншаад эмзэглэсэн юм. Тэгээд л Германд амьдардаг хуурай дүүтэйгээ хамтраад Европоос.ком сайтаа нээгээд захиалга авч Монгол руугаа гутал явуулдаг болсон.