Тэнгэрт нисэж байгаа шувуудыг харахад мөр огт харагдахгүй юм. Хий хоосон агаарт ямар юмных нь ч мөр үлдэх билээ. Газар дэлхийд харин хүний мөр үй олноороо хэлхэлдэн, хэрэлдэн, жим зам түмийг үүсгэсэн байнам. Хүний мөр үлдэхдээ сайн, муу янз бүрээр тодрон зурайх аж. “Түүхэнд л үлдэж байвал түймэр тавьсан ч яахав” гэсэн огтор бодолтой муу хүний үлдээсэн мөрийг хожим хойчийнхон нь жигшин муушааж байдаг. “Надаас хойш ертөнц сүйрсэн ч яамай” гэсэн бэртэгчин хааны нэрийг хүмүүс дурдахдаа элэг доогийн бай болгон эшилнэм. Энэ хорвоод амьдрах богинохон хугацаандаа сайн сайхны цэцэрлэгийг тарьж ургуулж л явах нь хүний эрхмээс эрхэм чанар байх учиртай мэт.
Хэн нэгийгээ гомдоож, шунал хүсэлдээ хөтлөгдөж, арван хар нүглийг үйлдвэл хожим хойч хэзээ нэгэн цагт мартахуйн харанхуй ангалд шидэж гэсгээдэг биз. Муу хүний үйлдсэн муухай бүхэн үеийн үед хараар дурсагдаж “яс нь өндөлздөг” гэх ухааныг монголчууд эртнээс үр хүүхдүүддээ сургамжлан захьж ирсэн. Сайн үйл хийсэн хүний нэрийг харин үргэлж сайн сайхнаар дурсаж, амьд ахуйнх нь сайхан чанарыг үе удамдаа өвлүүлэх гэж хичээдэг. Нисч яваа шувуу мэт муу муухайн хар мөргүй амьдрахад хүний амьдрал хэчнээн уудам, хэчнээн яруухан билээ.
Л.БАТЦЭНГЭЛ