Оросын алдарт зураач Николай Рерихийн сод бүтээлүүдийн нэг болох дэлхий нийтэд “Улаан хөлөгт баатар” гэдэг нэрээрээ алдартай “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” гэх зургийг хууль бусаар хуулбарлаж, түүнийг нь хил давуулсан байж болзошгүй хэргийн талаар бид цувралаар хүргэж байгаа билээ. “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” гэх зургийн эх хувилбар алга болсон. Бүр төдөн сарын тэдэнд тэгж хуулбарлаад явсан” гээд нотолгоог баримттайгаар хэлдэг музей судлаач нэгэн эмэгтэй байдаг талаар эх сурвалж бидэнд мэдээлэл өгсөн юм. Бүр “Зураг хуулбарласан гэдгийг нуугаад яваад байх сонирхол алга. Үүнийг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр гаргаж ил болгоно. Судалгаа шинжилгээ, баримт байна” гэж ярьсан байна. Тэгээд хэсэг хугацааны дараа энэ талаар огт ярихгүй болсон гэнэ. Өөртөө итгэлтэйгээр “Улаан хөлөгт баатар” буюу “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” гэх зургийг хууль бусаар хуулбарласан гэдгийг ярьж байсан судлаач эмэгтэй юуны учир гэнэт чимээгүй болсон бэ гэдэг нь тодорхой бус байсан юм. Бидэнд ирсэн мэдээллийн дагуу музей судлаач эмэгтэйтэй холбогдсон юм. Тэрбээр “Энэ талаар мэдээлэл өгөх боломжгүй байна. Гэхдээ хуулбар зургийн талаар ярьсан нь үнэн. Надад хэвлэл мэдээлэлд өгөх гээд бэлдчихсэн зүйл байгаа. Одоогоор хөдөө, орон нутагт явж байгаа болохоор энэ талаар мэдээлэл өгч болохгүй байна. Ирэх долоо хоногт нийслэл орно” гэв. Тэрбээр үүнээс өөр мэдээлэл өгөхөөс эрс татгалзаж байлаа. Музей судлаач эмэгтэй Оросын алдарт зураач Николай Рерихийн “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” зураг хуулбар гэж зургийг хадгалж байгаа гэх Дүрслэх урлагийн музей, Боловсрол соёл шинжлэх ухааны яам, Урлагийн зөвлөлийнхөнд хэлсэн байна. Гэвч дээрх байгууллагуудын холбогдох албан тушаалтнууд уг яриаг “нам” дараад өнгөрөөдөг гэх мэдээлэл байна.

ОРОСУУД УИХ-ЫН ДАРГААР ШАМБАЛЫН ХААН РЭГДЭНДАГВА ЗУРГАА ӨГЧ ЯВУУЛ ГЭЖ ХЭЛҮҮЛЖ БАЙЖЭЭ

Николай Рерихийн “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” зураг нь уран зураг сонирхдог хүмүүсийн дунд алдартай зурагт тооцогддог байна. Тэр тусмаа бурхны шашинтай хүмүүсийн анхаарлын төвд байдаг гол зургийн нэг гэнэ. Зөвхөн энэ зургийг харах гэж хэдэн мянган километр замыг туулж, хөрөнгө мөнгөө заран ирдэг хүмүүс ч байдаг аж. Уран зураг цуглуулдаг хүмүүсийн анхаарлыг татдаг гол шалтгаан нь өнгө будагны хослол, зураачийн ур чадвар, утга агуулгад байдаг гэнэ. “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” зургийг оросууд маш ихээр сонирхдог байна. Одоогоос найман жилийн өмнө тэр үеийн УИХ-ын дарга ОХУ руу албан ёсны айлчлал хийхээр болжээ. Тэгсэн ОХУ-аас “Та айлчлалаар ирэхдээ зөвхөн Николай Рерихийн “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” зургийг аваад ир. Бид үзэсгэлэнд тавих гэсэн юм” гэсэн санал тавьж байжээ. Үүний дагуу “ОХУ руу айлчлал хийх үеэр энэ зургаа явуулах” даалгавар өгөхөд Дүрслэх урлагийн музейн хамт олон өгч явуулаагүй гэх. Гэхдээ энэ өдрөөс хойш зураг музейн ил үзмэрт харагдахгүй болсон байх магадлалтай аж. Бүр хэдэн жил тус музейн сан хөмрөгт хадгалагдаад ил гараагүй гэх мэдээл бий. Мөн сүүлийн 10 жилийн дотор гурван ч удаа байр нь солигдож байгаа гэнэ. Одоогийн музейн удирдлагуудаас өмнөх даргын үед тус зургийн хүрээ жааз солигдож байсан гэнэ. Уг нь монгол хээ угалз бүхий их бөх бат жаазанд байрлаж байжээ. Музейн хамгийн том хана бүхий шатны хажууд байрлаж байсан юм байна. Гэтэл үл мэдэгдэх шалтгаанаар зургийн жааз хэдэн ч удаа солигдсон байна. ОХУ-аас хүмүүс тус зургийг үзэх санал тавьдаг байжээ. Тэр болгонд ур чадвар муутай зураачийн хуулбар бүхий болхи зургийг үзүүлдэг байсан. Оросууд үзчихээд “Эх хувилбарыг үзмээр байна” гэж санал тавьж байгаад явдаг гэдгийг эх сурвалж дурдаж байв.

МУЗЕЙ АЖИЛТНУУД Ч ЖИНХЭНЭ ЭХ МӨН ЭСЭХЭД ЭРГЭЛЗЭЭД ЭХЭЛЖЭЭ

“Улаан хөлөгт баатар” буюу “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” зургийг хадгалж байгаа Өндөр гэгээн Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музейн удирдлагуудтай уулзсан юм. Тус музейн сан хөмрөгийн үнэт үзмэрийн нэг болох “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” зураг хуулбар гэх яриа арав гаруй жилийн өмнө гарсан. Үүний дагуу, Тагнуулын ерөнхий газар, Цагдаагийн ерөнхий газар, Эрүүгийн цагдаагийн газарт шалгуулахаар өргөдөл өгч байсан гэнэ. Гэхдээ тодорхой үр дүнд хүрээгүй байна. Музейн ажилтнуудын хэлж буйгаар “Бид жинхэнэ зураг гэсэн итгэл үнэмшилтэй байдаг. Гэхдээ хүмүүс яриад байхаар заримдаа хуулбар ч юм болов уу гэж эргэлзэх сэтгэл төрдөг. Зураг сүүлийн арван жил лав музейн хаалгаар огт гараагүй. Хуулбар мөн, биш гэсэн маргааныг таслан зогсоож өгөх хэрэгтэй байна. Бид зургийн хуулбар эсэхийг шинжилгээнд өгөхөөр Япон улс руу зургийн даавуунаас дээж авч явуулсан. XVIII зууны үеийн даавуу байна гэсэн хариу гарсан. Тэгэхээр хуулбар биш байх гэж л бодож байна. Урлагийн зөвлөл, уран зургийн томоохон төлөөлөл бүхий ажлын хэсэг зургийн эх хувилбар мөн эсэхийг шалгаж үзэх хэрэгтэй” гэлээ. Харин Боловсрол, соёл шинжлэх ухааны яамнаас тодруулсан боловч “Зураг хуулбарласан талаар ямар ч мэдээлэл алга байна” гэлээ. Оросын алдарт зураач Николай Рерихийн зураг дэлхийн зах зээл дээр хоёр сая ам.долларын үнээс эхэлж зарагддаг гэнэ.

Уран зураг хууль бусаар авдаг гэмт хэрэгтнүүд “Энэ зураг эх хувилбар биш. Хуулбар байна” гэсэн худал мэдээлэл цацаж зургийг үнэгүйдүүлж байгаад үнэ цохиж худалдаж авдаг башир арга энд явж байхыг ч үгүйсгэх аргагүй аж. Тиймээс нэн даруй зургийн эхийг шинжилгээнд өгөх хэрэгтэйг эх сурвалж онцолж байлаа. 1990 оны дунд үеэс эхлээд хортой цаасаар зургийн эхийг хордуулж аваад, хуулбарладаг байсан гэж уулзсан зураач болгон ярьж байлаа. Эндээс үзвэл үнэ цэнд хүрэх цөөнгүй зураг хуулбарлагдаж, заримынх нь эх хувь алга болсон байхыг үгүйсгэх аргагүй юм.

Эрэн сурвалжлах тоймчдын алба

Өмнөх хэсгээ доорх линкнээс уншина уу

http://admin.dnn.mn/%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0…

“Өдрийн сонин”-ы
№159(5424) дугаараас авч нийтлэв.

Оросын алдарт зураач Николай Рерихийн сод бүтээлүүдийн нэг болох дэлхий нийтэд “Улаан хөлөгт баатар” гэдэг нэрээрээ алдартай “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” гэх зургийн талаар урлаг судлаач, болон уран зурагтай ойр байдаг хүмүүсийн дунд нэгэн яриа гарчээ. Тэд “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” гэх зургийн эх хувь нь алга болсон байна. Дээрх зургийг хадгалж байгаа гэх Өндөр гэгээн Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музейд хуулбарласан буюу хуурамч хувь нь хадгалагдаж байна” гэх болжээ. Энэ яриа Оросын алдарт зураач Николай Рерихийн бүтээлийг амьдралынхаа 60 гаруй жил судалж байгаа, түүний зургийн хэв шинж, онцлог, ялгарах байдал зэргийг нарийвчилж судалдаг АНУ-ын нэгэн судлаач манай улсад ирсний дараагаас гарчээ. Тэрбээр Дүрслэх урлагийн музейд хадгалагдаж байгаа дэлхий нийтэд “Улаан хөлөгт баатар” нэрээрээ алдартай, “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” гэх зургийг хараад гайхсан гэнэ. Тэгээд ч зогсохгүй зургийг хэсэг харж зогсож байгаад гараад явчихжээ. Уг нь хаа байсан холоос зөвхөн энэ зургийг л харах гэж тэр ирсэн аж. Тэгээд “Николай Рерихийн зурсан жинхэнэ зураг нь алга байна шүү дээ. Зөвхөн хуулбарласан нь байна. Хэзээ алга болсон юм бэ. Танайхан яагаад одоог хүртэл хуулбар зураг гэдгийг мэдээгүй байгаа юм” гэсэн гэнэ. Тухайн үед уран зураг болоод соёл, урлагийн нэр бүхий томоохон төлөөлөл болсон хүмүүс түүнтэй хамт байжээ. Тэд “Та үнэн ярьж байгаа биз дээ. Маш ноцтой асуудал ярьж байгаагаа мэдэж байна уу” хэмээн зөрүүлээд асуужээ. Уран зураг судлаач америк эмэгтэй “Амьдралынхаа 60 гаруй жил зөвхөн Николай Рерихийн зурсан зургийг судалж байна. Та бүхэн надад итгэхгүй байгаа бол шинжилгээ хийлгээд үз. Ядахдаа будаг нь хэдэн оных, зурсан даавуу нь хэзээ үеийнх вэ гэдгийг шинжилгээнд өгвөл гараад ирнэ. Энэ хуулбарыг арав гаруй жилийн өмнө хийсэн болов уу” гэж хэлчихээд яваад өгсөн гэнэ. Дээрх яриа болж өнгөрсний дараа “ОХУ-ын нэгэн уран зураг цуглуулдаг хүнд эх хувилбар нь хадгалагдаж байгаа юм байна” гэх мэдээлэл ч гарчээ.

“Шамбалын хаан Рэгдэндагва” зургийн эх хувилбаралга болсон. Хуулбарнь манайд байгаа гэх яриа арав гаруй жилийн өмнө гарч байсан” гэв

Энэ талаар сурвалжлахаар Өндөр гэгээн Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музейд очсон юм. Тус музейд Оросын алдарт зураач Николай Рерихийн сод бүтээлүүдийн нэг болох дэлхий нийтэд “Улаан хөлөгт баатар” гэдгээрээ алдартай “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” гэх зураг байгааг тайлбарлагч нь хэлж байв. Сүүлийн хэдэн жил огт байрнаас нь хөдөлгөөгүйгээ ч тодотгож байв. Уг зургийг хуулбар уу, эсвэл жинхэнэ зураг уу гэдгийг хууль хяналтын байгууллагынхан болоод Соёл урлагийн зөвлөлөөс тогтоож байгаагүй юм байна. “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” гэх зургийн эх хувь алга болсон уу гэдгийг нэрээ нууцалсан нэгэн эх сурвалжаас тодруулсан юм.

-Оросын алдарт зураач Николай Рерихийн сод бүтээлүүдийн нэг болох “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” гэх зургийн эх хувилбар алга болсон. Хуулбар нь Дүрслэх урлагийн музейд хадгалагдаж байгаа гэх мэдээлэл гараад байна. Энэ талаар танд сонсч, дуулсан зүйл байна уу?

-Энэ зургийн жинхэнэ эх нь алга болсон. Хуулбар зураг нь үлдчихсэн гэх мэдээлэл гараад арав гаруй жил болж байна. Одоогийн Дүрслэх урлагийн музейн захирал томилогдож байх үед л энэ яриа гарсан. Өөрөөр хэлбэл, арав гаруй жилийн өмнөх яриа. “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” гэх зургийн эх алга болсон гээд л УИХ-ын гишүүн байсан хүнээс эхлээд тус музейд ажиллаж байсан эмэгтэй хүртэл ярьж байсан. Үүнийг уран зураг, соёл урлагийн хүмүүс мэднэ. Хэн нэгний худал яриа юм байх гээд л нээх их тоохгүй яваад байгаа. Гэтэл саяхан энэ талаар дахиад яриа гарчихсан байна. Үүнийг эцэслэн, хуулбар зураг мөн эсэхийг тогтоох цаг нь болжээ.

-Яагаад өнөөдрийг хүртэл шалгуулаагүй, шинжилгээ хийлгээгүй юм бол. Манай уран бүтээлчид дунд жинхэнэ, хуулбар зургийг ялгачих хүн олон байгаа биз дээ?

-Хуулбар зураг уу, эсвэл жинхэнэ үү гэдгийг хараад мэдэх боломж байгаа. Жинхэнэ эх зурагны татлага нь шал өөр байдаг. Харин хуулбар зурагны татлага зураас нь их өөр байдаг юм. Мөн тухайн зурагт зураачийн гарын үсэг болоод ард талд нь нууц байдлаар хийсэн ялгарах зүйл байгаа. Монголд төдийгүй дэлхийд алдартай энэ бүтээлийг жинхэнэ үү, хуулбар уу гэдгийг эхний ээлжинд Соёл урлагийн зөвлөл хууль хяналтын байгууллагатай хамтран шалгаж дүгнэлт гаргах ёстой. Үүний дараа зурагнаас дээж аваад хэдэн оны будаг вэ, зурсан даавуу нь хэдэн оных болохыг нарийвчилж тогтоох хэрэгтэй. Ингээд хуулбар уу, жинхэнэ зураг уу гэдгийг гаргаад ирэх юм. Ер нь дэлхий нийтэд уран зураг, соёлын хосгүй үнэт үзмэрүүдийг ингэж л тогтоож байгаа. Энэ жишгээр явах хэрэгтэй.

-Монголын зураачдын сод бүтээлүүдийн эх хувь бараг бүгд алга болсон. Уран зураг зурдаг оюутнуудаар хуулбар хийлгээд эх хувилбаруудыг хил гаргаад зарчихдаг гэх яриа байнга шахуу гарах юм. Энэ хэр ортой вэ?

-Гарын ур сайтай, зураг хараад хуулбарлаад зурчихдаг залуусаар хуулбар хийлгэдэг гэх яриа оргүй хоосон зүйл биш. Үүнийг нотолгоотой ярих хэрэгтэй. Зарим музей уран зургаа хуулбарлуулаад эх хувийг нь хадгалчихдаг. Байнга гэрэлтэй орчинд байлгахаар будаг нь ховхорч, муудаад байдаг. Тэгэхээр нь хуулбар хийлгээд үзмэртээ байршуулдаг. Уран зургийн мэдлэг, боловсролтой хүн л үүнийг ялгаж танина. Энгийн хүмүүс “Сайхан зураг байна” гэж харчихаад л өнгөрдөг юм. Уран зургийн галерейд байгаа Монголын сор болсон зураачдын сод бүтээлүүд бүгд алга болсон гэх яриа байдаг. Үүнийг ч үгүйсгэх арга байхгүй. Одоогоор 20 орчим жилийн өмнөөс л хараа хяналт суларсан. Үүнийг ашиглаж цөөн хэдэн хүн эх хувилбарыг нь худалдаалсан байхыг үгүйсгэх арга байхгүй. Гэхдээ зургуудыг нарийвчилж шинжилгээнд өгмөөр байна. Олон жил энэ хардлага явж байна. Барим тавим тэр өдөр, тэр гэж хүн тэгж авсан гээд л ярьдаг. Бүр хуулбар нь ч мэдэгдэхгүй, жинхэнэ нь ч мэдэгдэхгүй зураг хилийн чанадад ховор зураг цуглуулдаг хүмүүст байдаг. Хуулбар байлаа гэхэд хэн, хэзээ, хэнээр хуулбар хийлгэсэн бэ гэдэг нь маш чухал. Мөн ховор үзмэр, уран зураг цуглуулдаг хүмүүс эх хувилбарыг нь ямар нэгэн аргаар авахыг л хүсдэг юм. Түүнээс хуулбарыг хараад сэтгэлээ, нүдээ баясгаад суух нь ховор. Уран зургийн эх хувилбар алга болж байж магадгүй гэсэн таамаг яагаад дэвшүүлж байна вэ гэхээр хэд хэдэн үндэслэл байна. Үзмэрт байгаа зургаа шууд хараад таних хүн Монголд цөөхөн байна.

–Яагаад. Өөрийнхөө зурсан зургийг таних хүн ховор байдаг хэрэг үү?

-Дарга нь солигдохоор л мэргэжилтнүүд нь солигдоод ямар ч мэдлэг байхгүй хүн ороод ирж байна. Тэгэхээр хэн ч хосгүй үнэт үзмэрүүдэд эзэн болж чадахгүй байна. Урлаг судлаач, зураг, үзмэрүүдийг мэддэг хүмүүс нь нас дээр гараад эхнээсээ бурхан болж байна. Тэр хүн мэдэх болов уу гэсэн хүн нь цус харваад, эсвэл гэрээсээ гарч чадахгүй болчихоод байна шүү дээ. Хосгүй үнэт үзмэр, уран зургийн цаана ийм л асуудал байгааг хэн ч зоригтойгоор ярьж чадахгүй байна. Ярих боломж ч үнэндээ алга. Шүүмжлээд яривал энэ салбартаа ад үзэгдээд хавчлага, шахалтад орно. Саяхан нэгэн томоохон албан тушаалтан гэр рүүгээ уран зураг авч яваад хадгалж байсныг нэг мэргэжилтэн нь цагдаад мэдэгдсэн. Цагдаа нь шалгах болсон. Тэгсэн нөгөө цагдаа захиралтай нь хуйвалдсан байж магадгүй гээд матаас ЦЕГ-т очсон байна лээ. Тэр “матаас”-наас болоод сүүлийн үед уран зурагтай холбоотой асуудлаар гаршиж байсан цагдаа ажилгүй болчихсон. Одоо цагдаад түүн шиг мэдлэгтэй, ажилдаа гаршиж байсан хүн байхгүй. Хэдэн жилийн өмнө Уран зургийн галерейн захирал болсон нэг залуу зоригтойгоор “Энэ хэдэн зурагнууд хуулбар юм биш үү. Ноцтой зүйл ажиглагдаад байна” гэж хэлээд ад болсон. Түүний яриаг тал талаас нь намжаагаад л өнгөрсөн.

-Та энэ талаар зоригтойгоор хэлж, яриад шалгуулах газраар нь шалгуулж болно шүү дээ?

-Амьдралтай, ар гэрийнхнээ тэжээх гэж зүтгэж яваа бидэн шиг улс энэ талаар хэлээд ямар ч нэмэр байхгүй. Харин ч бүр хэрэгтэн болно. Эсвэл дахиж ажил хийх боломжгүй болно. Хууль хяналтынхан ч авч хэлэлцэхгүй. Дарга, даамлууд ч газар авахуулахгүй. Харин энэ удаад боломж олдсон дээр зургуудыг шинжлүүлээд бодит эсэхийг нь тогтоолгох замаар үнэн мөнийг илчлэх хэрэгтэй. Түүнээс биш хэн нэгэн гүйж очиж хэлээд илэрдэг хэрэг биш.

Оросын алдарт

зураач Николай Рерих гэж хэн бэ

Николай Константинович Рерих герман гаралтай Оросын зураач юм. Урлагийн ертөнцөд төдийгүй эрхзүйн салбарт ч амжилт олсон дэлхийн томоохон эрдэмтдийн нэг. Мөн Агни-Йогагийн нийгэмлэгийг үндэслэсэн. Дайны үеэр түүний бүтээлүүд нь уран зургийн болон архитектурын өвийг хамгаалахын төлөө чиглэгдэж байжээ. Түүнийг олон удаа Нобелийн шагналд нэр дэвшүүлж байсан түүх бий. АНУ болон Пан Америкийн холбооны гишүүн улсууд Рерих Пактын хуулийг хэрэгжүүлж байсан түүхтэй. Рерих Пакт нь эртний олон улсын соёлын өмчийг хамгаалсан хууль юм. Нэгдсэн улсын дэд Ерөнхийлөгч Хенри Валлис Рерихийн түүх, дурсгалаа авч үлдэх тухай санаачилсан хуулийг боловсруулж байсан түүхтэй.

Тэрбээр зөвхөн уран зураг зурахаас гадна шүлэг яруу найраг, жүжиг, зохиол бичдэг суут нэгэн байжээ. 1917 оны хоёрдугаар сард болсон хувьсгалын дараа Оросын их хааны дэглэм нуран унаснаар Макси Горький болон Александр Бэнойс нартай хамтран “Горькийн комисс” урлагийн эвлэлд нэгдсэн байдаг. Үүнээс болж Рерихийн эх нутагтаа амьдран суух эрхийг нь хүчээр хассан түүхтэй. Эх орондоо амьдрах эрхгүй болсон тэрбээр энэ цагаас хойш гэр бүлийн хамт хэрэн хэсч амьдарсан юм. Гэхдээ дэлхийн улс орнуудаар цагаачилж байхдаа тэр сод бүтээлүүдээ туурвиж, нэр алдарт хүрсэн байдаг. Тэрбээр Финланд, Скандиновт хэдэн сар амьдарсны дараа 1919 оны дунд үед Лондон руу нүүсэн гэдэг. Зурсан зургаа худалдах, театрын ажил зэргээсээ багагүй мөнгө олж, Энэтхэг орныг зорих эртний мөрөөдлөө биелүүлэхээр аян замд гарсан байна. Түүнийг Энэтхэгт хэдэн жил болсны дараа Чикагогийн Урлагийн хүрээлэнгийн захирал 1920 оны арванхоёрдугаар сараас бусад орноор тойрон үзэсгэлэнгээ гаргахыг санал болгосон нь уран бүтээлчийн хувьд хамгийн том олз байлаа. Энэ аялал нь Нью-Йоркоос эхэлж, 1921 оны сүүлч 1922 оны эхээр Сан-Францискод дуусчээ. Үүнийхээ дараа Азийн орнуудаар аялж, уран зураг болон бусад бүтээлээ туурвисан юм. Түүний “Пакс Культура”, “Улаан загалмай” зэрэг бүтээлүүд нь хүмүүсээс өндөр үнэлгээ авч иржээ. 1935 оны “Цагаан ордон”, “Рерих Пакт” зэрэг ажлууд нь АНУ болон Пан Америкийн 12 гишүүн орны бэлгэ тэмдэг болсон байна. Х.П.Ловекрант “Николай Рерихийн зурсан зураг ер бусын атлаа айдас түгшүүртэй байдаг” гэж түүний “Антарктидын айдас”-ын тухай “Маднессын үүлс” номдоо бичсэн байдаг.

Рерих Монголд ирсэн түүх буюу “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” зураг

Оросын их соён гэгээрүүлэгч, уран зураач, нэрт монголч эрдэмтэн Н.К.Рерих Төв Азийн экспедицийн аяллаар Монголд ирээд 1926 оны есдүгээр сараас 1927 оны тавдугаар сар хүртэл Улаанбаатар хотноо ажиллаж, амьдарчээ. Н.Рерих манай оронд байх хугацаандаа Монголын тухай 107 уран зураг туурвисан гэдэг бөгөөд 1927 онд “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” зургаа бүтээж, Хичээнгүй сайд Б.Цэрэндоржид бэлэглэжээ. Энэ тухай “Монголын Засгийн газар зургийг тун их талархан хүлээн авав.Тэр цагт Монголын нийгэм бүхлээрээ Шамбалын домогт итгэж, Шамбалын хаан ирж байгаа гэдэгт итгэдэг байсныг тэрбээр онцгой мэдэрч зургаа туурвисанд тухайн үедээ сайхан бэлгэдэл болсон утга агуулга байж, маш догдлол авчирсан” хэмээн Дүрслэх урлагийн музейн цахим сайтад бичсэн байх ажээ.

Шамбалаас ирсэн номын сахиус Рэгдэндагва бол есөн зүйлийн дайсныг дарагч, шинэ эрин үеийг хамгаалагч, ирээдүйг төлөөлөгч буюу ирээдүй цагийн бурхан Майдартай эн чацуу агаад голдуу гурван мэлмийтэй догшин дүртэй бүтээгддэг бол зурагт Рэгдэндагва нь хоёр мэлмийтэй, амирлингуй дүртэй, хар хөх зүсмийн морьтой, жад барьсан байдлаар бүтээгдсэн цөөхөн номын сахиусын нэг хэмээн бурхан шашны номонд бичигдсэн нь бий.

Зураач Николай Рерихийн “Улаан хөлөгт баатар” буюу “Шамбалын хаан Рэгдэндагва” (165х125, темпера будаг, холст) бүтээл нь бурхны домгоос сэдэвлэн зурсан, монгол зургийн арга барил санагдуулам сонирхолтой бүтээл гэж судлаачид үнэлдэг. Зураач уламжлалт монгол зургийн аргаар зургийн төв хэсэгт морьтон байрлуулж, “Шамбалын догшин хүрдэт хаан Рэгдэндагва” гэж түвдээр бичиж үлдээсэн байдаг. Рерихийн энэ зураг нь гурван мэлмийтэй догшин сахиус дүртэй бөгөөд зүүн гартаа дайсны зүрх, баруун гартаа жад барьсан байдлаар зурагдсан. Энэ зургийн гол санаа нь түүний бичсэн захидал дахь “Гэрэлт ирээдүй” гэсэн тодотголоор илрэх ба зурагт есөн эрдэнийн үнэт будаг хэрэглээгүй ч ерөнхийдөө улаан өнгө давамгайлж, мартан зураг мэт болжээ. Бурхны шашны номоор улаан өнгө аз жаргал, баяр баясгаланг бэлгэддэг гэнэ.

Эх хувь нь алга болсон байж болзошгүйд тооцогдоод байгаа энэхүү зургийг уран зураг сонирхдог хүмүүс “Дэлхийд хосгүй сод бүтээл” гэдэг аж.

Үргэлжлэл бий.

Эрэн сурвалжлах тоймчдын алба