Categories
мэдээ цаг-үе

Нэрт найрагч, төрийн сайд, улсын арслан төрүүлсэн Анагаахын дээдийнхэн

Анагаах ухааны дээд сургуулийн эмчилгээний болон нэгдсэн факультетийн нэгийн тав, зургаад 1966 онд элсэн орж 1971 онд төгссөн ангийнхнаас түмний танил олон хүн төрөн гарчээ. Тухайлбал, академич, Монгол Улсын гавьяат эмч, Эрүүл мэндийн сайд асан, вирус судлаач, профессор Пагважавын Нямдаваа байна. Нямдаваа Анагаахын дээдээ төгсөөд сургуульдаа багшаар үлдэж, улмаар Германы Берлин хотын Хумбольдтын нэрэмжит их сургуулийн аспирантур, ОХУ-ын Д.Ивановскийн нэрэмжит вирус судлалын хүрээлэнгийн эчнээ докторантын ангийг төгссөн нэгэн. Сэлэнгэ аймгийн Баруунбүрэн сумын уугуул эл эрхэм оюутан байхын эрдэмд шамдсан, толгой сайтай хүүхэд байсан гэж ангийнхан нь ярьж байна. Тэр Анагаахын дунд сургуулийг Сүхбаатарын цалинтай төгсөж ирсэн гавал амьтан байж.

Эдний ангийнхан бол төгсөөд дөчин таван жил болж байгаа Монголын эрүүлийг хамгаалахын салбарын хөгжилд үнэлж баршгүй хувь нэмрээ оруулсан хүмүүс аж. Далаад оны эхээр эмчийн диплом өвөрлөн төгсөнө гэдэг үнэхээр нэр хүндтэй, соёлч, боловсролтой сэхээтэнд тооцогддог, ажлын байр бэв бэлэн байдаг үе байж. Хөгжмийн зохиолч Норсонжавын охин Н.Оюуны хувьд Улсын клиникийн нэгдүгээр эмнэлэгт дүн бүртгэлийн их эмчээр ажиллажээ. Сүхбаатар аймгаас ирсэн Э.Үржинбадам Цэргийн госпиталийн лабораторийн эмчээр олон жил ажиллаж хурандаа цолоор энгэрээ мялаажээ. Махранзын Шүрэнцэцэг бол Баянхонгор аймгийн Заг сумын уугуул охин байж.

Тэрээр “Жанчивлан”, “Оргил” рашаан сувилалд лабораторийн эмчээс ажлын гараагаа эхэлж, эрхлэгч болсон төдийгүй Улсын эм хангамжийн үйлдвэрийн газарт цус, био бэлдмэл хариуцсан байцаагч их эмч, Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвийн захирлын алба хашсан байдаг. Дөнгөж оюутан болцгоосны анхны намар эл ангийнхан Сэлэнгэ аймгийн Номгоны сангийн аж ахуйн үтрэм дээр тариа хураалтад гарахад Шүрэнцэцэгийг гэнэт хотоос дууджээ. Ар гэрийнхэндээ санаа зовон зовон хүрч ирвэл их, дээд сургуулиудын сагсан бөмбөгийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оруулах бэлтгэл хийлгэхээр Лувсандаш багш нь дуудсан байжээ. Учир нь Шүрэнцэцэг дунд сургуульд байхдаа “Алдар” нийгэмлэгийн шигшээд тоглодог байсныг нь дунд сургуулийн хувийн хэргээс нь харж чухамдаа шижир олсны дайтай баярласан хэрэг аж.

Дархан оточ овогт Намралын Төмөрбаатараа ангийнхан нь өнөө ч гэгээн сайхнаар нь дурссаар. Дээд сургуулиа төгсөөд л Улсын клиникийн төв эмнэлгийн мэдрэлийн тасгийн эмчээр ажилласан байдаг. АУИС-ийн тэнхимд багшилж, хичээл ангийн эрхлэгчээр дэвшин ажиллаж байсан Монголын уламжлалт анагаах ухааны анхны эмнэлгийг үндэслэн байгуулагч нэрт эрдэмтэн, Эрүүлийг хамгаалахын тэргүүний ажилтан, хүний гавьяат эмч тэрээр 2011 онд бурхан болжээ. Эдний ангид А.Ф.Шаповалов хэмээх орос, А.Марта гэдэг хасаг охин, буриад Б.Цэрэндорж нар суралцдаг нэг ёсны их интернационолч хамт олон байсан гэнэ. Хоёр группийн хориод нөхдөөс Монгол Улсын хүний гавьяат эмч П.Нямдаваа, Н.Төмөрбаатар, Увс аймгийн уугуул С.Ган-Очир, Дэжээхүү, Монгол Улсын соёлын гавьяат зүтгэлтэн Санжаажавын Оюун нарын таван гавьяат төрсөн түүхтэй.

Эмч-зохиолч С.Оюуныг манай уншигчид “Тан руу нүүж явна” уран сайхны кино, “Хорвоод ганцхан ээждээ”, “Үнсье чамайгаа”, “Хулжийн цэнхэр гол”, “Санана даа” зэрэг олон сайхан дуугаар нь мэднэ. Булган аймгийн Могод сумын уугуул эл эрхэм ангийнхныхаа тухай “Алтан чагнуур” хэмээх номыг төгсөлтийнхөө дөчин жилийн ойгоор хэвлүүлсэн аж. Эмч хэмээх эрхэм алдрын эздийн дундаас дөрвөн ч эмэгтэй хурандаа төрсөн байдаг. Тэдний нэг нь Нийгмийг аюулаас хамгаалах яамны дотрын, мэдрэлийн эмчээр, Хорихын нэгдсэн эмнэлэгт эмчилгээ эрхэлсэн орлогч даргаар ажиллаж байсан дэд хурандаа Ишдүвжирийн Дашдулам юм. Долгор эмч бол Халдвартын диспансерын дэд даргаар ажиллаж байсан хүн. А.Марта төгсөөд төрөлх Баян-Өлгий аймгийнхаа нэгдсэн эмнэлэгт хүүхдийн эмчээр ажилласан байдаг. Мөнхцэцэг Шастины нэрэмжит гуравдугаар эмнэлэгт чих, хамар, хоолойн эмчээр ажилласан бол нөхөр Магсаржав БНМАУ-ын Сайд нарын зөвлөлийн эрүүлийг хамгаалахыг хариуцсан референтээр олон жил ажилласан хариуцлагатай албан тушаалтан юм.

Сайд асан П.Нямдаваа ангийнхаа охин Ж.Оюунбаттай тоонот гэрт толгой холбосон нь цагдаагийн газарт криминалистикийн эмчээр насаараа ажилласан дэд хурандаа болжээ. Тэрээр эдүгээ “Гялс” анагаах ухааны төвийн захирлаар ажиллаж буй аж. Ангийн охин Зулаа нь арьс өнгөний эмч. Цогзолмаа Халдвартын эмч. П.Нямдаваа сайдаар ажиллах үедээ ангийнхаа Цоомойн Халтар эмчийг яамныхаа Төрийн нарийн бичгийн даргаар томилон ажиллуулж байжээ. Халтар эмч Төв аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн ерөнхий эмчээр ажиллаж байсан нэр хүндтэй хүн учраас эрүүл мэндийн салбараа чухам гарын хуруу шигээ анддаггүй байсан гэдэг. Тиймээс ч Сүхбаатар аймгийн Халзан сумын уугуул эл эрхэм Монгол-Германы Засгийн газрын хамтарсан эрүүл мэндийн төсөлд амьдралынхаа арваад жилийг зориулжээ.

Нэрт яруу найрагч Тоомойн Очирхүү нэгийн нэгт буюу под группт суралцаж байж. Намрын ажилд явах үед хөгжмийн зохиолч “хуруу” хэмээх Баатартай хамтран ангийнхаа найрагчийн зохиосон

“Эрдэм номын ширээнээ

Тохой залгаж суусан

Ээжийн хоёр хүү шиг

Тоглон наадан өнгөрөөсөн

Оюутан ахуй цагаа

Эргээд чи минь дурсана уу

Олон хаврын өдрүүдээ

Сэргээж нэг санана уу” гэсэн үгтэй “Оюутан цагаа дурсана уу” хэмээх алдарт дуугаар гангарч, залуу насаараа чимж явснаа өнөө ч тэд мартаагүй. Охид нь хөнжлөөрөө хөлөө хучиж суучихаад дуулцгаах. Энэ дуу эдүгээ ЭМШУИС-ийн тэнд хөшөөнд мөнхөрчээ.

Улсын арслан Дагвасүрэн гуай эдний факультетэд суралцаж байжээ. П.Нямдаваа, С.Оюун нар АУДС-ийн Эвлэлийн хорооны гишүүд. Тэд гэр бүлийн асуудалтай оюутнуудыг авч хэлэлцдэг мундаг эрх мэдэлтэй байсан гэж байгаа. Сургуулийнхаа “Алтан чагнуур” хэмээх ханын сонинг ватум цаасан дээр хийнэ. Харин тухайн үеийн Анагаахын дээдийн утга зохиолын дугуйлангийн эрхлэгч нь хожим УИХ-ын гишүүн байсан Г.Зуунай байсан бол дугуйлангийн багш нар нь төрийн шагналт яруу найрагч Долгорын Нямаа, нэрт зохиолч Пэрэнлэйн Лувсанцэрэн нар байсан гэдэг.

Энд нэг хөгжилтэй зүйл дурсахад архины хориотой жил Нямдаваагийнхаа гавьяат цолны найранд уригдахдаа ангийнхан нь бэлгэн дээр нэг алтан шар “Чингис”-тэй очихдоо “Өрөөлөөс худалдаж аваагүй, өөрт байснаа л авчирлаа шүү” гэж гардуулахад УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж “Танай ангийнхан хуулийн цоорхой ашиглаж байх шив” гэж дооглож байжээ. Харамсалтай нь тэр архи ангийнханд нь ноогдолгүй, томчуулын ширээ хавьцаа шингээд алга болчихсон гэж тэд инээлдэцгээж байсан. Гэмтлийн сайн мэс засалч Ч.Батнасанг дурдахгүй бол алдас болно. Нүүрэндээ унаган туурайн тамгатай Зэдбазар ч аймгаараа овоглосон мундаг эмч хүн. Одоогоос дөчин таван жилийн тэртээ Анагаах ухааны дээд сургуулийг дүүргэсэн энэ л ангийнхан хүн ардынхаа эрүүл мэндийн манаанд зогсохдоо зогсож, соён гэгээрүүлж ирсэн бахархам түүхтэй хамт олон ажгу.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *