Ганимедээс Бархасбадийг харвал
Ганимед бол Бархасбадь гаригийн 63 дагуулын нэг бөгөөд манай нарны аймгийн хамгийн том сар. Ганимедийн гадарга дээр далай байгааг сансрын “Хаббл” дурангийн тусламжтайгаар харснаа НАСА-гийн эрдэмтэд албан ёсоор мэдэгдсэн юм. Ганимед дээр далай, тэнгис байх магадлалтай гэдгийг 1970-аад оны үеэс одон орончид таамагласаар иржээ. 1990 оны үед гадаргуугаас нь 170 км-ийн гүнд шингэн төлөвт далай тэнгис байж болохыг тогтоосон юм. Уг сар нь соронзон оронтой цорын ганц сар бөгөөд агаар нь хүчилтөрөгчтэй гэдгээрээ хүн төрөлхтний анхаарлыг татсаар буй.
Ганимед дээрх далайг ажиглахад газрын гадаргаас 160 км доош оршиж байгаа гэнэ. Гүнд оршиж байгаа болохоор робот илгээгээд судалгаа явуулахад нэлээд хүндрэл бэрхшээл тулгарч болзошгүй юм байна. Хэрвээ тэнд тэнгис байвал амьдрал оршин тогтнох боломжтой гэсэн таамгийг дэвшүүлжээ. Европын одон орончид Бархасбадь, түүний саруудыг ойрын үед идэвхтэй судлах бөгөөд 2023 онд Ганимедийн зүг хоёр томоохон судалгааны төхөөрөмж илгээж таамаглалын үнэн эсэхийг шалгах юм байна. Гэхдээ энгийнээр бодоход ч тэр ямар нэг үндэслэлгүй, найдваргүй зүйл рүү том хэмжээний төхөөрөмж илгээж, олон жилийн хөдөлмөрөө зарцуулахгүй. Одон орончид Ганимед дээр далай байгаа гэдгийг нэлээд ул үндэслэлтэйгээр зарласан болохоор тэнд амьдрах нөхцөл байж болох юм гэсэн горьдлого төрүүлнэ. Тийш илгээсэн төхөөрөмжүүд зургаан жилийн дараа буюу 2029 онд Бархасбадь гариг дээр газардаж, 2033 онд Ганимедийн тойрогт хүрэхээр төлөвлөөд байгаа аж. “Хаббл” станцын ажилтнуудын мэдээлснээр Ганимедийн гадаргуугаас туйлын туяа цацарчээ. Цэнэгжсэн бөөмс агаартай харилцан үйлчлэлд орсноор туйлын туяа үүсдэг учир тэнд далай тэнгис байна гэж шууд хэлж болохгүй гэнэ. Гэхдээ тэнд далай байгаа гэдэг таамаглал 75 хувийн магадлалтай юм байна.
Ганимедийн далай нь гадаргуугаас 150-250 км-ын хооронд мөсөн завсархавчуулаастай байгаа нь тэнд газрын гүний дулааны эх үүсвэр байгааг нотолж байна гэж ойлгож болох гэнэ.
Ганимедийн хэвлийд мөсөн давхаргын хооронд шингэн уст далай бий гэж албан ёсоор баталж байгаа нь сансар судлалд шинэ нээлт хийсэнтэй адил үйл явдал гэж үзэж байгаа гэнэ.
Ио, Европ, Ганимед, Каллисто бол Бархасбадийн хамгийн том дагуулууд. Ио нь нөгөө гурваа бодвол чулуу, мөсний хэмжээ нь харьцангуй бага бөгөөд ажиллагаатай галт уултай. Ганимедийн голч нь 5268 мянган метр. Чулуу, мөсний харьцаа ойролцоо гэнэ.
Д.САРУУЛ