Нобелийн шагналт Орос-Америкийн нэрт зохиолч В.Набаковын багшилж ахуйдаа уншсан Жойс, Кафка, Пруст, Остен, Стивенсон, Флобер, Диккенс, Сервантес нарын бүтээлд хийсэн задлан шинжилгээний найман цуврал номыг залуу судлаачид эрхлэн гаргасаар өдгөө дөрвөн цуврал нь уншигчдын гар дээр очжээ. Тэгвэл “Гадаадын утга зохиолын лекцүүд” цувралыг ес болгож, утга зохиол судлаач, шүүмжлэгч доктор, профессор С.Энхбаярын орчуулгаар урлаг, уран зохиолын судлал шинжлэлийн олон талт сонирхолтой өгүүллүүдийг нэгтгэсэн “Гадаадын утга зохиолын өгүүллүүд” номын нээлт өчигдөр “Туул” ресторанд боллоо.
Энэхүү номын нээлтэд номын ахан дүүс олноороо нэгэн дор цугларчээ. Тухайлбал, МУИС-ийН багш, доктор Д.Галбаатар, Cоёлын гавьяат зүтгэлтэн, зохиолч До.Цэнджав, философич Ж.Отгонбаяр, Доктор, профессор С.Энхбаяр,СУИС-ийн багш, утга зохиол судлаач, доктор П.Батхуяг болон шинэ үеийн утга зохиол сонирхогч олон залуус номын нээлтэд хүрэлцэн ирсэн байлаа. СУИС-ийн оюутан, хийлч Мөнхцэцэг номын зочдын уулзалтыг нээж хийлийн уран яруу эгшгээр “Үлэмжийн чанар”-ыг тоглож өргөөний жаврыг үргээв.
Дараа нь номын редактор О.Содномпил нээж үг хэлэв.
Тэрээр хэлэхдээ “ Өрнөдийн уран зохиолын сэтгэлгээг оруулж ирэхэд энэ хоёр хүн их үүрэг гүйцэтгэжээ. Нэг нь Ш.Гаадамба гуай, нөгөө нь А.Шархүү гэж байлаа. Энэ хоёр хүн өрнийн утга зохиолын талаар хэвлэгдсэн зүйлүүдийг орчуулсан , редакторлосон байдаг. Тиймээс юуны өмнө энэ хоёр хүнийг дурсъя гэж бодсон юм. Би багшлаагүй байсан бол ер нь энэ номуудыг хийх санаа төрөхгүй ч байсан байж магад. Зүгээр өөрөө уншаад өнгөрөх байж. Багшилж байгаа учир оюутнуудын алдааг хараад санаж сэрэх юм их байлаа. цаашдаа Набаковын найман цуврал гарна” гэв.
Үүний дараа нэр бүхий зохиолчид тайзан дээр гарч ирэн зочдод уран зохиолын талаарх өөрсдийн санал бодлоосоо хуваалцлаа.
ХИС-ийн багш, зохиолч До.Цэнджав: Энд арай өөрөөр сэтгэдэг хүмүүс хүрээд ирчихсэн юм шиг санагдаж байна. Та бүхэн бол гүн ухаан, шашин, филосфи гээд аливаа зүйлийг өвөрмөц талаас нь хардаг учраас өнөөдрийн энэ уулзалтыг чимж байна гэж бодож байна. Яруу найраг, хүүрнэл зохиолууд зөндөө гарсан. Харин өрнийн алдартай зохиол, лекцүүдийг ингэж утга зохиол шүүмжийн бүтээл болгож байгаа С.Энхбаярт бусад зохиолч түмнийхээ өмнөөс халуун баяр хүргэе. Энэ номын дөрөвдүгээр дэвтэрийг намайг танилцуулаарай гэсэн. Диккенсийн зохиолуудыг бид сайн мэднэ. Диккенс юугаараа онцлог юм бэ гэхээр түүний зохиолууд “амьд” байдаг. Түүний сэтгэлгээ нь гайхамшигтай юм. Энд уран сайхны мэдрэмжээ сайжруулах хэрэгтэй гэж бичжээ. Мэдрэмж бол аав ээжээс заяадаг агуу зүйл. Яруу найрагч, зохиолч нар мэдрэмжгүй бол юу ч биш гэж Набаков хэлсэн байна.
Хоёрдугаарт дүр бол өвөрмөц онцлогтой, солонгын гэрэл мэт цацарч байх ёстой гэжээ. Гуравдугаарт зохиолч нар зальжин байх ёстой. Хошин, уран гоё хэллэгтэй байх ёстой. Хамгийн гол юм бол зохиолчид мэдрэмж, ов мэх чухал. Монголын зохиолчдод ов мэх дутаад байгаа шүү. Зальтай, овтой хүнээс их юм гарна гэж би ч хэлж байна, Набаков ч хэлсэн байна. Бөхөд мэх байдаг шиг зохиолчдод ч ов мэх байх хэрэгтэй юм гэв.
Доктор Д.Галбаатар: Урлаг, зохиол, жүжиг, яруу найргийг ойлгох гэдэг билгүүн авьяастай хүний ажил бололтой. 70, 80-д оноос монголын уран зохиолын төлөө зүтгэж ирлээ. Ная, 90, 2000 оныхон монголын уран зохиолын судалгаа, шүүмж, туурвил зүйд нэлээд ажил хийж байгаа байх гэж бодож байна. Бие биенээ хөөргөхгүй, онгирохгүй, өөрсдийн чадах юмаа л хий гэж хэлмээр байна даа гэв.
О.ӨНӨР