Сүүлийн
үед шинээр ашиглалтад орж буй ихэнх орон сууцны метр квадрат дутах болсон талаар ШӨХТГ-т иргэдээс байнга гомдол ирэх болжээ. Тухайлбал, М.Нарантуяа Сонгинохайрхан дүүргийн 18 дугаар хороонд байрлах “Залуус” 22.1 метр квадрат нэг өрөө байр худалдан авсан байна. Гэтэл мэргэжлийн компаниар хэмжилт хийлгэхэд 18.67 метр квадрат байсан аж. Түүнээс үүсээд байгаа нөхцөл байдлын талаар тодруулсан юм.
ЧИНЬ ДӨРВӨН МЕТР КВАДРАТ ДУТЧИХСАН
–Танайх
хэзээ, ямар компанийн барьсан орон сууцанд орсон юм бэ?
-Би “Ханхур холдинг” ХХК-тай 2012 оны арваннэгдүгээр сарын
23-нд гэрээ байгуулсан. Ингэхдээ
Тус компанийн Сонгинохайрхан дүүрэгт байрлах “Залуус”
нэртэй залуучуудад зориулсан орон сууцны F загвар
болох 22.1 метр квадрат талбай
бүхий нэг өрөө байрыг
худалдан авсан юм.
–Тооцоо
ямар хэлбэрээр хийсэн бэ?
-Бэлэн мөнгөөр хийсэн. Тухайн
үеийн ханшаар нэг мкв-ыг нэг сая
323 мянга 509 төгрөгөөр буюу нийт 29 сая
249 мянга 550 төгрөгөөр худалдаж аваад захиалга өгсөн.
–Байрны
тань хэмжээ хэр дутаад байгаа юм бол?
-Бараг дөрвөн мкв дутсан.
“Ханхуур холдинг” компанийн байрны захиалга авах
план зураг дээр F загварын
нэг өрөө байр 22.1 мкв
гэсэн мөртлөө яг гэрээ
хийсэн чинь 20.4 мкв хэмжээтэй гээд
биччихсэн байсан. Учрыг нь
асууж гомдол гаргахад тус
компанийнхан “Ашиггүй
талбай болох тагтны талбайг
хасан 30 хувиар оруулан тооцож
20.4 мкв болсон” гэсэн. Тэгээд
байр ашиглалтын төлбөр чинь бага
гарна гэж хэлсэн. Тиймээс
үнэхээр бодит байдлыг мэдэх
гэж талбай хэмжилтийн газарт
хандсан.
–Ямар?
-“Инжкон” гээд мэргэжлийн компанид
хандаж орон сууцны талбайн
нийт хэмжээг тогтоолгосон. Тэгсэн
тактны 30 хувийг оруулбал 18.67 мкв
юм байна гэсэн. Үнэхээр
гомдолтой байна. Тиймээс тухайн
компанийг даруй гомдлыг маань
барагдуулж метр квадратын зөрүүг
төлөхийг шаардсан. Бас анх 2013 оны
III улиралд байр ашиглалтад орно
гэж байсан боловч хугацаа
хэтэрч ашиглалтад орсон. Анх хугацаа
хэтэрвэл тодорхой хэмжээний алданги тооцож нөхөж
олгоно гэж гэрээнд заасан.
Тиймээс энэ бүх алдангийг
гэрээнд заасны дагуу бодож
олгохыг хүсч байна.
Ү.Ганчулуун: МОНОПОЛЬ БОЛЧИХСОН
БАРИЛГЫН КОМПАНИУД ОРОН СУУЦНЫХАА МЕТР КВАДРАТААС БАЙНГА ХУМСАЛДАГ
Дээрх
иргэн шиг орон сууц худалдан авсан тохиолдолд метр квадратаа хэмжүүлж шалгуулах бол энэ төрлийн хэмжилт хийдэг албан ёсны 400 орчим компани байдаг аж. Гэвч иргэд хаана, хэнд хандахаа тэр болгон мэддэггүйгээс болж хохирч үлдэх явдал ихэсчээ. Тиймээс талбайн хэмжилт хийдэг барилгын зураг төсөл инженерийн “Тоонтой гранд” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Ү.Ганчулуунаас зарим зүйлийг тодрууллаа.
–Иргэдээс
орон сууцны метр квадрат дутсан гэх гомдол байнга гарах боллоо. Танай компанид энэ төрлийн гомдол хэр их
ирж байна?
-Манай компани 2010 онд байгуулагдсан. 2012 онд
барилгын зураг төслөөр үйл
ажиллагаа явуулах тусгай зөвшөөрөл
авсан. Энэ хугацаанд иргэдээс
байрны метр квадрат дутлаа,
талбайн хэмжилт хийгээд өгөөч
гэсэн хүсэлт бага ирдэг
байсан. Харин өнгөрсөн оны
аравдугаар сараас худалдаж авсан
орон сууцныхаа талбайг хэмжүүлэх гэсэн
иргэд эрс нэмэгдсэн. Нэг
удаагийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг
хэдэн компани ШӨХТГ-тай
хамтран МҮОНТ-ийн нэвтрүүлэгт
орсон юм. Ялангуяа тэр
нэвтрүүлгийн дараа зөвхөн манайд
гэхэд л өдөрт дунджаар
200 хүн хандаж байрныхаа метр
квадратыг хэмжүүлэх захиалга өгдөг байсан.
–Тэгэхээр
иргэд мэдээлэл муутай байна гэсэн үг үү?
-Тэгэлгүй яахав. Шинэ байр
худалдан аваад гэрээнд заасан
метр квадратдаа хүрэх үү, үгүй
юу гэдгийг тэр болгон
мэдэхгүй. Стандарт хэмжээ ямар байх
ёстой, яаж хэмжээд үнэлгээ
гаргадгийг ч мэдэхгүй хувь
хүн гэлтгүй барилгын компани
байдаг.
–Өөрсдөө
барилга барьчихаад тэрнийхээ стандартыг мэддэггүй гэж үү?
-Тийм. Байрны гадна талын
хананаас нөгөө талын гадна
хана хүртэл хэмжээд түүнийгээ
талбайн хэмжээнд оруулдаг. Зарим нь мэддэг
хэрнээ санаатайгаар хэмжилтийг гадна хананаас хийсэн
байх тохиолдол бий.
–Яг
стандарт хэмжээнд юу гэж заасан байдгийг тодруулахгүй юу?
-MNS6058:2009 гээд
стандарт бий. Стандартаараа бол
байрны дотор хананы хооронд
хэмжээг тогтоодог. Ингэхдээ шалны түвшингээс дээш
хааш хаашаагаа 1. 20 метрт хэмжилт хийх
ёстой. Гэтэл зарим компаниуд
үүнийг мэдсээр байж санаатайгаар
цонхны тавцан зэргийг оруулж
хэмжээ тогтооно. Цонхны тавцанг талбайн
хэмжээнд оруулдаггүй. Бас хаалганы доод
шалны хэсгийг хүртэл хэмжээнд
оруулж боддоггүй. Харин хуучны орон
сууцнууд гал тогоо, ариун
цэврийн өрөө, үүдний хонгил
зэргийг байрны метр квадратад
оруулдаггүй байсан. Одоо бол
энэ бүхэн талбайн хэмжээнд
ордог болсон. Харин тагт,
лоожны 30 хувийг бодож талбайн
хэмжээнд оруулдаг.
–Юугаар
хэмждэг юм бол?
-Зөвшөөрөгдсөн
зориулалтын төмөр тууз болон
лазераар хэмжилтийг хийдэг.
–Танай
компани одоогийн байдлаар хичнээн айлын орон сууцанд хэмжилт хийгээд байгаа вэ?
-Нийт 30 гаруй барилгын компанийн
500 гаруй айлын байранд талбайн
хэмжилт хийж метр квадратыг
нь тогтоож өгсөн байна.
–Ихэвчлэн
хэдэн метр квадрат дутах уу?
-Янз бүр. Олон өрөө
байрнаас 50 метр квадрат дутах
тохиолдол ч байна. Ихэнхдээ
2-10 метр квадрат дутна. Тухайн
барилгын компани иргэдтэй анх
гэрээ хийхдээ 30 метр квадрат байр
гээд гэрээ хийлээ гэж
бодъё. Гэтэл мөнгөө төлөөд
байрандаа орсныхоо дараа хэмжээд үзтэл
25 метр квадрат болчихдог. Ингээд
иргэд ер нь болохоо
байлаа гээд сандраад мэргэжлийн
хэмжилт хийдэг манайх шиг
компаниудад ханддаг. Бид стандартын дагуу
хэмжилтийг хийгээд албан ёсны
тамга тэмдэгтэй дүгнэлт гаргаж өгдөг.
Үүнийгээ тухайн байр худалдан
авсан иргэн аваад барилгын
компанитайгаа уулзаж бодит байдлыг
хэлээд гэрээнд зааснаас метр
квадрат дутуу байгааг мэдэгдэж
зөрүү мөнгөө авахыг шаардана.
–Талбайгаас
нь дутсан тохиолдолд зөрүү мөнгөө эргүүлэн авсан тохиолдол хэр их байдаг бол?
-Тэр болгон хохирлоо барагдуулаад
байх айл ховор.
–Яагаад?
-Манайхаас
дүгнэлт гаргаад өгчихсөн байхад
улайм цайм гүрийдэг компани
байна. Эсвэл гэрээнийх нь
хуулбарыг аваад дахин засчихаад
анх ийм л хэмжээ
гэж гэрээн дээрээ заасан
байна шүү дээ гэж
гүтгэх тал байна. Янз
бүр. Зарим нь дахин
шалгалт хийгээд манай компани
алдаа гаргасан байна гээд зөрүү
мөнгийг 100 хувь өгөх ч
тохиолдол байна. Гэхдээ энэ
тохиолдол бол ховор. Ихэнхдээ
хүмүүс 50 хувиар тохиролцлоо гэж
ярьдаг.
–Ер
нь ямар компанийн барьсан барилгын орон сууцнаас метр квадрат дутах тохиолдол их гарч байна вэ?
-Өнөөдөр Монголд орон сууц
барьж буй жижиг болоод
томоохон олон компани байна.
Өдөрт олон зуун мянган
айлын хотхон сүндэрлэж ашиглалтад
орж байна шүү дээ.
Энэ дундаас тэр компанийн
барилгаас метр квадрат нь
дутсан гээд тоочих хэцүү.
Ер нь бол хувь
хүн гэхээсээ илүү барилгын салбарт
монополь байр суурь тогтоочихсон
компаниуд барилгынхаа метр квадратаас байнга
хумсалсан байдаг. Иргэд байрныхаа
метр квадратыг шалгуулаад дүгнэлт аваад очихоор
“Тэгвэл захиалгаа цуцал. Манай орон
сууцанд амьдрахаа больчихгүй юу. Цаана чинь
байранд орох сонирхолтой олон
мянган хүн байна” гэж
их дээрэнгүй ханддаг юм билээ.
Байраа алдчихвий гэсэндээ иргэд айгаад асуудал
үүсгэлгүй, зөрүүгээ ч авч чадалгүй
чимээгүй болдог. Яагаад гэвэл
бүгд л банкны зээл,
лизингээр шинэ байранд орж
байгаа юм чинь. Ихэнхдээ
арай гэж зээлд хамрагдсан
залуу хосууд байдаг.
–Тэгэхээр
иргэд хохироод үлддэг байх нь ээ?
-Тэгж ойлгож болно. Иргэд
метр квадратаараа хохироод зогсохгүй ус, дулааны илүү
мөнгө төлж байгаа гэсэн
үг шүү дээ. Уг
нь бол талбайн хэмжилт
хийдэг компаниудаар хэмжилт хийлгээд метр
квадрат нь дутсан л
хариу гарвал шүүхэд хандах,
эсвэл Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн
төлөөх газарт хандах хэрэгтэй.
ШӨХТГ иргэдийн хүсэлтийг хүлээж аваад өөрсдөө
мэргэжлийн байцаагчдаар хэмжилт хийж өгөөд
үнэхээр зөрчил гарсан тохиолдолд
торгуулийн арга хэмжээг авдаг.
Шүүхийн шийдвэр ч тэр
эцэстээ иргэдийн талд л гардаг
гэдгийг хүмүүс мэддэггүй юм
шиг байна лээ.
–Монополь
болчихсон, дээрэлхүү гээд байгаа компаниудаас нэрлээч?
-Шууд хэлчихэд хэцүү. Эргээд бидэн
шиг жижиг компанийг дарамталдаг.
Дандаа ардаа том эзэнтэй
хүмүүсийн мэддэг л компаниуд
шүү дээ.
–Тэгвэл
та нарын гаргаж буй дүгнэлт ч метр квадрат нь таарч байна гэсэн худлаа хариу гарах тохиолдол байдаг юм биш үү?
-Энэ тал дээр бол
бид хатуу байр суурьтай
ажилладаг. Хэдэн төгрөгийн төлөө
ажлаа худалдах сэтгэл бидэнд үнэндээ
байхгүй. Бид залуу хүмүүс.
Хэдий жижигхэн байгууллага ч ард түмний
төлөө үйлчлэх үүргээ ухамсарлах
ёстой гэж боддог.
–Ер
нь бол барилгын компаниудаас мөнгө төгрөг өгье, хариугаа өөрчлөөч гэсэн хүсэлт тавина биз?
-Тэгнэ. Мөнгө өгье дүгнэлтээ
тэгээд гаргачих гээд хүсэлт гэхээсээ
илүүтэйгээр дарамт их гардаг.
Тэр болгонд бид үгүй
хэлдэг. Компанийн нэр төр гэж
бас нэг юм байна
шүү дээ. Бас бүх
зүйл бараан байдаггүй. Зарим
байрны метр квадрат илүү
гарах тохиолдол ч байна. Тэр
нь ханаа жаахан цааш
нь тавьчихсан байдаг ч юм
уу.Гэхдээ эргээд хажуугийн
айлаас нь метр квадрат
нь дутна гэсэн үг
л дээ. Илүү
гарсан тохиолдолд иргэд харин зөрүү
мөнгөө өгье гэж хэзээ
ч хэлэхгүй чимээгүй
өнгөрдөг. Энэ бол ховор тохиолдол
л доо.
–Танайхаас
гадна энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг хичнээн компани байдаг вэ?
-Барилгын зураг төслийн чиглэлээр
үйл ажиллагаа явуулдаг 400-гаад компани талбайн
хэмжилт хийх тусгай зөвшөөрөлтэй.
Гэхдээ одоогоор хэмжилт хийдэг компани
нь үүнээс цөөхөн юм
шиг байна лээ. Зарим
нь олны хэл амнаас
төвөгшөөгөөд зөвхөн зураг төслийн
чиглэлээрээ л ажилладаг гэж
сонссон.
–Ер
нь метр квадратыг хэмжих үйлчилгээний ханш хэд вэ?
-Манайх нэг метр квадратыг
2000 төгрөгөөр үнэлж хэмжилт хийдэг.
Нийт хэмжээгээ үржүүлж тооцоогоо хийнэ
гэсэн үг. Манайх зөвхөн
талбайн хэмжилт хийх л
эрхтэй болохоос биш биднийг хэмжилтээр
орон сууцнуудаар явж байхад ер
нь сүүлийн үед зөвхөн
метр квадрат гэлтгүй цонх
цантдаг, ус алддаг, өвлийн
цагт хүйтэн зэрэг орон
сууцны талаарх гомдол их
байдаг юм билээ.
Д.ДАВААСҮРЭН