Зайнаас тандан судлах технологийг улам бүр хөгжүүлж орон зай, цаг хугацааны болон спектрийн нарийвчлалыг нь сайжруулсан хиймэл дагуул сансарт 2021 оны 1 сарын байдлаар 3372 байна. Эдгээрээс MODIS, Landsat, NOAA AVHRR, Sentinel зэрэг хиймэл дагуулуудыг судлаачид өргөн ашигладаг.
Зураг 1. Сансар дах хиймэл дагуулууд
Ландсат хиймэл дагуул гэж вэ?
1972 оны 7 сард “дэлхийн нөөц технологи”гэдэг нэртэйгээр анх хөөргөсөн, хожим нь Ландсат 1 болгож өөрчилсөн бөгөөд дэлхийн хамгийн анхны ажиглалтын хиймэл дагуул юм. Зураг 2-т Ландсат хиймэл дагуулын хөөргөсөн цаг хугацааны мөчлөгийг харуулж байна.
Зураг 2. Ландсат хиймэл дагуулын түүхэн хэлхээ
Одоогийн байдлаар хамгийн сүүлд хөөргөсөн хиймэл дагуул нь Ландсат 8 юм. Энэ хиймэл дагуул нь дэлхийн тойрог замыг 98.2 градусын налуугаар эргэлдэж, 98.9 минут тутамд нэг удаа тойрдог. Өдөрт ойролцоогоор 750 сцен зураглах бөгөөд нэг цэг дээр буцан ирж дахин зураглах хугацаа нь 16 хоног. Нийт 11 сувгийг өөртөө агуулдаг. Эдгээр сувагуудыг хооронд нь хослуулснаар гол, нуур, ургамал, хөрс, ой зэрэг ялгаатай экосистемүүдийг ялган харах боломжтой.
Зураг 3. Ландсат хиймэл дагуулын сувгуудын хослол
Судалгааны дүнгээс
2017 оноос эхлэн хэрэгжиж буй “Хар Ямаат БНГ-ын биологийн олон янз байдал” төслийн хүрээнд 2020 онд Ландсат 8 хиймэл дагуулын датаг ашиглан 2014-өөс 2019 оны хоорондох газрын бүрхэвчийн өөрчлөлтийн зураглалыг хийж гүйцэтгэсэн.
Судалгааны үр дүнд: хуурай хээрийн анги нь42.8%, уулын хээр 3.84%, гол 1.1%, нуга (1.6%), тариалангийн талбай & хадлангазар 0.7%-иар багасаж, доройтсон газар 40.01%, сөөгт уулын хээр 8.34%, нуур 0.1%, элс 1.51%-иар нэмэгдсэн байна.
Зураг 4. Газрын бүрхэвчийн өөрчлөлт (A)2014 он, (Б) 2019 он
