Өнөөдөр “ХДХВ,ДОХ-ын асуудалд дэлхий нийтийн анхаарлыг хандуулах өдөр”-т зориулсан хэвлэлийн бага хурал Улаанбаатар зочид буудалд боллоо. Хэвлэлийн бага хуралд УИХ-ын гишүүн, Эрүүл мэндийн сайд Д.Сарангэрэл, ДЭМБ-ын Суурин төлөөлөгч Сергей Диордица, ЭМЯ-ны Нийгмийн эрүүл мэндийн газрын дарга Д.Ганцэцэг, ДОХ, Сүрьеэтэй тэмцэх Глобал сангийн зохицуулагч А.Оюунбилэг, ХӨСҮТ-ийн Ерөнхий захирал Д.Нямхүү нар оролцлоо.
Хурлын эхэнд НҮБ-ын ДОХ-ын хөтөлбөрийн гүйцэтгэх захирал Мишель Сидибе хэлэхдээ “ДОХ-ын асуудалд анхаарал хандуулах дэлхийн өдөр бүр, бид бүхэн ДОХ-ын улмаас амь насаа алдсан, өвчилсөн гэр бүлийн гишүүн, найз нөхдөө эргэн санах болон ДОХ-той амьдарч байгаа хүмүүст бидний эв нэгдлийг илэрхийлэх юм. ДОХ-ын нийгэмлэг нь эрүүл мэндийн эрхэд тулгуурласан системийг дэмжиж, ХДХВ-ийн халдвартай хүмүүсийг хэрхэн ойлгуулах, хэрхэн яаж эмчлэх талаар хүчин чармайлтыг хурдасгахад чиглэсэн байдаг. Хэтэрхий олон хүн-ялангуяа эмзэг бүлгийн хүмүүс ХДХВ-ийн халдварт хамгийн их өртөж байна. Яаралтай шаардлагатай байгаа эрүүл мэндийн болон нийгмийн үйлчилгээнд хамрагдахад бэрхшээл тулгарсаар байна. Бид бүхэн орхигдсон хүмүүстэйгээ хамтдаа мөр мөрөө түшилцэн үргэлжлүүлэн хүний эрхийг зөрчихгүй байхыг шаардъя” гэсэн юм.
Монгол Улс ХДХВ, ДОХ-ын асуудалд анхаарал хандуулах өдрийг
“Би сэргийлж чадна, Харин та
Бид сэргийлж чадна, Харин та” уриатай болж байгаа юм.
Монгол Улсад ХДХВ,ДОХ-ын нийт 249 тохиолдол бүртгэгджээ. Албан ёсоор бүртгэгдсэн тохиолдлуудыг авч үзвэл ХДХВ-ийн халдварын тархалт нийт хүн амын дунд 0,1 хувиас бага, харин бэлгийн цөөнх, эрэгтэйчүүдийн дунд 12 хувь байна. Энэ онд шинээр 24 тохиолдол оношлогдсон бөгөөд бүгд бэлгийн замаар дамжсан нь тогтоогджээ.Одоогийн байдлаар цус цусан бүтээгдэхүүнээр, эмнэлгийн тусламж үйлчилгээтэй холбоотой, мөн эхээс хүүхдэд халдвар дамжсан тохиолдол бүртгэгдээгүй ажээ. Нас баралт нийт 40 байгаагаас энэ онд 5 хүн нас баржээ.
Энэ жил хийгдсэн шинэчилсэн тооцооллоор Монгол Улсад 2017 оны эцсийн байдлаар ХДХВ-ийн халдвартай 575 хүн, 2020 онд 648 хүн байж болох тооцоолол хийсэн байна.Нийт бүртгэгдсэн тохиолдлын 20 хувийг 15-24 насныхан, 40 хувийг 25-34 насны хүн ам эзэлжээ. Бүртгэгдээд байгаа 249 тохиолдлоос гадна гадаадын харьяалалтай иргэдээс ХДХВ-ийн халдвартай оношлогдсон 33 тохиолдол бүртгэгдсэн гэв.
ХӨСҮТ-ийн ерөнхий захирал Д.Нямхүү ярихдаа “ХДХВ-ийн халдварын тархалтыг 2020 ог гэхэд хяналтдаа авч, цаашид ямар ч улс орны хувьд нийгмийн эрүүл мэндийн тулгамдсан асуудал биш болгохоор 90-90-90 зорилт тавин ажиллаж байна. ЮНАЙДС-аас албан ёсоор мэдээлснээр Монгол улс нь ХДХВ-ийн халдвартай амьдарч буй хүмүүсийн 35 хувийг оношилсон гэх үзүүлэлт гарсан. Мөн манай орны хувьд ХДХВ-ийн халдварын илрүүлэг оношилгоонд анхаарах нь чухал байна. Халдвар авснаас хойш ДОХ-ын шинж тэмдэг илрэх хугацаа хүн бүрт харилцан адилгүй байдаг. ХДХВ-ийн халдвартай ихэнх хүмүүс эрүүл харагдах учир хэн нэгэн хүнийг гаднаас нь хараад халдвартай гэж хэлэх боломжгүй. Халдвар авсан эсэхээ мэдэх цорын ганц арга нь ХДХВ-ийн халдвар илрүүлэх шинжилгээ хийлгэх юм. Уг шинжилгээнд хамрагдах нь өөртөө итгэлтэйгээр амьдарч гэр бүл, хайртай дотны хүмүүсээ халдвар авах эрсдэлээс хамгаалж буй таны үүрэг хариуцлага” гэсэн юм.
Монгол Улсын хэмжээнд зонхилон тохиолдох БЗДХ-ын тохиолдол 12153 бүртгэгдсэн нь нийт халдварт өвчний 33,1 хувийг эзэлж байна.10000 хүн амд ногдох тэмбүүгийн өвчлөл Сүхбаатар (33,2), Дорнод (27,1), Говьсүмбэр(23), Баянхонгор(22,5), Хөвсгөл(22,2) аймгууд улсын дунджаас өндөр байгааг онцолж байлаа.
Хэвлэлийн хурлын төгсгөлд Халдварт Өвчин Судлалын Үндэсний Төв, Глобаль сан, Оюуны дархлаа ТББ-аас сэтгүүлчид хэвлэл мэдээллийн ажилтнуудын дунд зарласан шилдэг бүтээлийн дүнг танилцуулж, шагнал гардуулах ёслол боллоо. Уралдааны болзолд ХДХВ, ДОХ-ын тухай үнэн, зөв мэдээллийг олон түмэнд түгээн дэлгэрүүлсэн, бэлгийн эрүүл зан үйл тухайлбал, халдвараас урьдчилан сэргийлэх арга замуудыг сурталчлан таниулсан, ХДХВ, ДОХ-ын талаар төр, засаг, олон нийт, иргэний нийгмийн байгууллагуудын зүгээс ямар хариу арга хэмжээ авах боломжтой талаар тодорхой санал дэвшүүлсэн, сайн дурын зөвлөгөө шинжилгээний ач холбогдлыг тайлбарлан таниулсан байх гэх шаардлагуудыг тавьсан.
Уралдааны шүүгчээр ХӨСҮТ-ийн ДОХ,БЗДХ-ын тандалт судалгааны албаны их эмч, “Хамтдаа” ТББ-ын гүйцэтгэх захирал, клиникийн профессор Г.Эрдэнэтуяа, “Төгс бүсгүйчүүд” ТББ-ын ажилтан, анагаах ухааны доктор, клиникийн профессор Ч.Эрдэнэчимэг, Оюуны дархлаа ТББ-ын тэргүүн, сэтгүүлч Г.Энхбаатар, Оюуны дархлаа ТББ-ын зөвлөх, тархвар судлаач, клиникийн профессор Ч.Уртнасан, МОНЦАМЭ агентлагийн сурвалжлагч Д.Өлзийсайхан нарын бүрэлдэхүүнтэй комисс ажиллаж, бүтээл тус бүрт 1-10 оноог нууцаар өгөх замаар үнэлж, онооны нийлбэр дүнгээр хамгийн их оноо авсан бүтээлүүдийг жагсааж байр эзлүүлжээ.
Шалгарсан бүтээлүүд:
Веб сайтын төрөлд:
1 дүгээр байр:
- С.Лхагвасүрэн www.sbn.mn сайт “Захидал” (Бодит түүхээс сэдэвлэв)
- О.Сайханцэцэг www.wikimon.mn сайт “Аюулгүй бэлгийн харьцааг эрхэмлэж, айдасгүй амьдаръя”
- Б.Анхцэцэг www.times.mn сайт “Бурхны нулимс, буруутай гэж үү?”
- Н.Дөл www.ontslokh.mn/ сайт “ДОХ бол хэнийг ч баян ядуу, хөгшин залуу гэж ялгаварладаггүй аюул”
2 дугаар байр: .
3 дугаар байр:
Тусгай байр:
- З.Батхуяг www.ulsturch.mn сайт “Өрөөнийхөө гэрлийг тод асаах боломж тэдэнд бий…”
- Б.Үржиг “Өдрийн сонин” сайт “ХДХВ бол элэгний В,С вирустэй адил вирусийн гаралтай өвчин юм”
- Б.Дэлгэрцэцэг www.updown.mn сайт ХДХВ/ДОХ-ын халдвартай гэдгээ Та мэдвэл яах вэ?
- Д.Батцэцэг, Б.Хаш-Эрдэнэ МҮОНР, Монголын дуу хоолой радио “Хайр” нэвтрүүлэг
- В.Батболд “Эмч” сонин “Айдасгүй амьдрал”
- Д.Ганзориг ТВ9 телевиз, “Хүсэл тэмүүлэл ХДХВ/ДОХ-ыг “эмчилж” чадна” нэвтрүүлэг
- А.Даваасүрэн “Эх орон” телевиз, “Сэдвийн гүнд” нэвтрүүлэг
- Б.Ганчимэг ТМ телевиз, “Өөдрөг өглөө” хөтөлбөр
- Ийгль телевизийн мэдээллийн төрөлжсөн хөтөлбөр
- Хаан пикчерс студийн “Жигүүр” богино хэмжээний кино тус тус шалгарлаа.
Сонин, радиогийн төрөлд:
1 дүгээр байр:
- Б.Энхтуул “Зууны мэдээ” сонин “Мэдлэггүй байх нь ДОХ-оос ч илүү аюултай”
- С.Юмсүрэн “Монголын үнэн” сонин “Чухал хамгийн чухал боловсролыг хаалганы цаана үлдээсний уршиг”
- Б.Даариймаа “Монголын үнэн” сонин, “Хүн байхын учир буюу ДОХ-оос “зугтаах” шалтгаан”
2 дугаар байр: .
3 дугаар байр:
Тусгай байр:
Телевизийн төрөлд:
1 дүгээр байр:
2 дугаар байр:
3 дугаар байр:
Тусгай байр: