Сүүлийн үед хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодисыг өсвөр насныхан, оюутан сурагчид хэрэглэх нь эрс ихэссэн. Энэ нь мэргэжилтнүүдийн санааг зовоосон асуудал болоод байгаа юм. Хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодисын хууль бус наймаа, хэрэглээ хүрээгээ улам тэлсээр хор уршиг нь хүний амь насанд хүрдэг боллоо. Амьдралд дөнгөж хөл тавьсан 18 настай залуу хар тамхины тунг хэтрүүлж хэрэглээд нас барсан тохиолдлыг эмнэлгийн байгууллагынхан харамсан өгүүлдэг. Нэг ёсондоо манай улсад хар тамхины хэрэглээтэй холбоотой аюул нүүрлээд байна. Гол хэрэглэгчид нь урлагийнхан гэж хэлж болно. Тодруулбал, анх урлагийнхан хар тамхи хэрэглэж, ар араасаа цагдаа нарт баригдах болсон. Олны хайр хүндлэлийг хүлээсэн дуучид хар тамхи хэрэглэж байгаа талаарх яриа 2000 оны дунд үеэс эхлэн урлагт анх хөл тавьж байгаа залуусын дунд гарч байжээ. Дуучид хар тамхи хэрэглэж эхэлснээс хойш Монголын хүүхэд, залуус хэдэн мянгаараа хар тамхинд орж донтох болсон гэдэг.
“ICE TOP” ХАМТЛАГИЙН ГИШҮҮН КОБИ ХАР ТАМХИНЫ ХЭРГЭЭР ЯЛ ЭДЭЛЖ БАЙНА
Содномдаржаагийн Чулуунбаяр буюу “Ice top” хамтлагийн гишүүн Коби, Төмөрбаатарын Болортуяа буюу дуучин Эгшиглэн нар өнгөрсөн тавдугаар сарын 4-5-нд шилжих шөнө Баянгол дүүргийн VI хорооны нутаг дэвсгэрт хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодистой холбоотой хэргээр баривчлагдсан. С.Чулуунбаяр
нь дууссан байжээ. Тэрээр 2016 оны дөрөвдүгээр сард хар тамхи хэрэглэж байгаад Цагдаагийн ерөнхий газрын Хар тамхитай тэмцэх газрын алба хаагчдад баригдсан байна. Тэгвэл тэрээр дахин хар тамхины хэрэгт холбогдсон. Энэ талаар Цагдаагийн ерөнхий газрын Хар тамхитай тэмцэх газрын мөрдөн шалгах хэлтсийн мөрдөгч, ахмад Х.Сайнжаргал “С.Чулуунбаяр буюу дуучин Коби энэ оны хоёрдугаар сарын 19-ний өдөр хорих ангиас суллагдаж, гурван сарын дараа дахин хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодистой холбоотой гэмт хэрэг үйлдэж, саатуулагдлаа. Тэрээр биедээ хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодисыг хэрэглэхэд ашигладаг хуванцар хуурс, шилэн гаанс зэрэг эд зүйлсийг авч явсан нь тогтоогдсон. Эд мөрийн баримтаар шалгагдсан байгаа” гэв.
Цагдаагийн ерөнхий газрын Зохион байгуулалттай гэмт хэрэгтэй тэмцэх албаныхан Говьсүмбэр аймагт нэгэн гүйцэтгэх ажиллагаа 2014 оны арванхоёрдугаар сарын 10-нд явуулсан байдаг. Тухайлбал, Говьсүмбэр аймгийн Чойр хотод “Жигүүр гранд” группийн ерөнхий захирал Д.Баттөрийн төрсөн дүү Хааны элч хэмээх Д.Дашдаваа “Гранд” нэртэй ресторанаа нээж байжээ. Тэрхүү рестораны нээлтийн үйл ажиллагаандаа хамтлаг, дуучдыг урьсан гэнэ. Харин тухайн үед цагдаагийн алба хаагчид гүйцэтгэх ажиллагаа явуулахад “Ice top” хамтлагийн зарим гишүүн, “Дижитал” хамтлагийн ахлагч Ш.Батбаяр буюу Баавар болон тус хамтлагийн нэр бүхий зарим гишүүн, Д.Дашдаваа нарын зургаан хүнийг хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодис хэрэглэж байхад нь баривчилжээ. Тэдний нэгийг гадуур байцааж, бусдыг нь Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газрын харьяа цагдан хорих 461 дүгээр ангид саатуулсан байдаг.
2006-2007 онд хар тамхи хил дамнуулан худалдаалсан, тээвэрлэсэн хэргээр ял сонссон этгээдүүдийн дунд УИХ-ын гишүүн асан Ш.Сайхансамбуугийн хүү С.Наранбат, “Ice top” хамтлагийн дуучин Манлай, Коби болон дижи Өөжий зэрэг Монголын рок попын шинэ залуу одууд оролцсон байна. Харин хэсэг хугацааны дараа Өршөөлийн тухай хууль батлагдсанаар тэд эрх чөлөөтэй болсон ажээ.
Ийнхүү “Ice top” хамтлагийн ихэнх гишүүд хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодис хэрэглэдэг гэдгийг эх сурвалжууд мэдээллээ. Монголын рок попынхон 2006 оноос хар тамхитай холбогдох болсон. Үүнийг “Ice Top” хамтлагаас эхлэлтэй гэж үздэг. Монголын хип хоп холбооны ерөнхийлөгч Ш.Батбаяр “Ice top” хамтлагийн гишүүн Д.Манлайжаргал нар хар тамхитай холбогдож шүүхээс ял сонссон түүх бий. Мөн “Харанга” хамтлагийн дуучин Х.Лхагвасүрэн хар тамхины хэрэгт холбогдон ял эдэлж байсан. “Номин талст” хамтлагийн дуучин Т.Дэлгэрмөрөн хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодис хэрэглэсэн, бусдад дамжуулсан хэрэгт холбогдож байв.
ХАР ТАМХИЧДЫГ НИЙГЭМДХЭНЧ БИШ БОЛГОЁ
Ер нь “Ice Top”, “Guys”, “А-Сареllа” зэрэг тухайн үедээ “од” болж байсан хамтлагууд хар тамхины хэрэгт холбогдож байсан. Урлагийнхан хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодисыг татдаг, татаж болдог гэдгийг хүүхэд залууст буруу үлгэрлэсэн. Урлагийнхан хаа ч явсан, телевизээр тас хар шилтэй гарвал хар тамхичин гэж автоматаар ойлгож болохоор. Учир нь тэдний нүд үргэлж улайсан, нүдний хүүхэн хараанд нь өөрчлөлт орсон байдгийг мэргэжилтнүүд хэлдэг. Тэгэхээр хар шилтэй дуучин, урлаг соёлын оддыг телевизээр гаргахаа больё, хатуу хариуцлага тооцъё гэдгийг манай сонин удаа дараа бичиж байсан. Хар тамхичдыг даган дуурайх байдлыг үгүй болгож, тэднийг жигшин зэвүүцдэг нийгмийг бүтээхийн төлөө бид урлагийнханд хатуу хяналт тавьж, хэн ч биш болгох ёстой юм. Монгол Улсын хилээр хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодисыг хууль бусаар нэвтрүүлсэн, худалдаалах зорилгоор хадгалсан, бусдад худалдаалсан гэмт хэрэг үйлдвэл хамгийн хүнд ялаар шийтгэдэг. Эрүүгийн хуульд зааснаар 2-8 жилийн хорих ялаар шийтгэдэг бол биедээ хууль бусаар хадгалсан тохиолдолд 1-5 жилийн ял оноодог. Харин Нью-Йоркийн Өмнөд Бронкс-т амьдардаг аль ч нас хүйсний хар тамхинд донтогчдын хөрөг зургийг цуглуулсан судалгаа гарсан байдаг аж. Тэдний ихэнх нь сүр сүлдгүй царайтай, улаан нүдтэй тэнэгрэлийн байдалтай харагддаг байна. Товчхондоо бол тэд амьдралын баяр баясгалан, инээмсэглэл, жинхэнэ аз жаргал гэж юу байдгийг аль хэдийнэ мартчихсан байдаг гэнэ. Хар тамхийг ойр ойрхон хэрэглэж, донтсон этгээдүүд эргэлт буцалтгүй орсон хүмүүсийг харахад аймшигтай байдаг гэв. Иймээс зарим өндөр хөгжилтэй орнуудад хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодисыг хэрэглэсэн хүнийг хэн ч биш болгож, ялын хатуу бодлогоор хэргийг шийдвэрлэдэг. Тухайлбал, 2011 оны долдугаар сарын 22-нд БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны хилээр их хэмжээний хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодисыг биедээ тээж нууцаар гаргах гэж байгаад баривчлагдсан манай улсын иргэн н.Дамдинд тус улсын анхан шатны шүүхээс шууд цаазаар авах ял оноож байсан. Тус улсын хуулиар 50 граммаас илүү хэмжээгээр мансууруулах бодис авч явсан тохиолдолд анхан шатны шүүхийн шийдвэрийг шууд гүйцэтгэдэг журамтай байсан ажээ. Хэдийгээр шүүхийн шийдвэрийг хүлээж аваагүй тохиолдолд гомдол гаргаж давж заалдах эрх байдаг ч н.Дамдинг нэгжих үед түүний байрлаж байсан байрнаас дахин 2.2 кг героин хэмээх бодис илэрчээ. Тиймээс түүнийг цаазын ялаас мултруулахад улам хүндрэлтэй болж байсан. Манай улсын талаас хэд хэдэн удаа хүсэлт гаргаж, ялын хэмжээг хөнгөвчлөхийг хүссэн ч БНХАУ-ынхан энэ тал дээр хатуу чанга байр сууриа хадгалсан удаатай. Тэгвэл тухайн үеийн манай улсын төрийн тэргүүн урд хөршийн Засгийн газарт хандаж хүсэлт илгээжээ. Шүүхийн шийдвэрийг эргэн харж, ялын дээд хэмжээг хөнгөвчлөхийг хүссэн хүсэлт илгээсэн гэсэн үг. Үүний дагуу Хятадын дээд шатны шүүх хэргийг дахин хэлэлцэх талаар дуулгаж байсан аж. Энэ хэргээс өмнө нь манай улсын иргэн н.Эрдэнэчимэг нэг кг орчим героин гэх бодисыг хил давуулах гэж байгаад баривчлагдсанаас хойш сураг тасарч байсан. Ийнхүү урд хөршид хар тамхи, мансууруулах төрлийн бодисыг хадгалсан, худалдаалсан, хэрэглэсэн тохиолдолд тухайн бодисын граммаас нь хамаарч хорих ял, цаазаар авах ял оноодог байна. БНХАУ, Тайланд, Малайз зэрэг орнууд мансууруулах бодистой холбоотой гэмт хэргийг хатуу хуулийн дагуу, тооцож, шийдвэрлэдэг. Манай улс эдгээр орны жишгийг баримтлахгүй бол хар тамхины хэрэглээ хүрээгээ улам тэлж буй нь ирээдүй хойч үеийнхэнд сөргөөр нөлөөлж, аюулын харанга дэлдэж болзошгүй байна гэдгийг судлаачид хэлж байгаа юм.