УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэж байна. Хуулийн төсөлтэй холбоотойгоор гишүүд асуулт асууж, хариулт авч байна.
-УИХ-ын гишүүн Ш.Адьшаа: Сануулах шийтгэлийг зарчмын хувьд би дэмжиж байна. Харин ял наймаалцах гэдэг асуудлыг Эрүүгийн хуульд оруулж ирсэн, одоо зөрчлийн хуульд оруулж ирэх гэж байгаа юм шиг байна. Наймаалцах асуудлыг зөрчлийн хууль дээр ямар нэг байдлаар оруулж ирээд байна. Энэ ямар учиртай юм бэ, Х.Нямбаатар аа. Эрүүгийн хууль дээрээ хасна гэчихээд Зөрчил дээр оруулаад ирж. Энд тайлбар авъя. Зөрчлийн тухай хуулиар зөвхөн хувь хүний гаргасан зөрчлийг шалган шийдвэрлэх асуудлыг ярьж байна. Байгууллага, улс төрийн намуудын зөрчилд гаргавал ямар хариуцлага тооцох нь тодорхой биш байна. Дээр нь цахим орчинд хүнийг гүтгэх, хүчирхийлэлд уриалсан хуурамч контентын асуудлыг тодорхой болгож оруулж ирмээр байна. Өнөөдөр цахим орчинд гэрэл гэгээтэй зүйл алга, хар муухай үйл явдлууд өрнөж байна. Энд ямар хяналт тавьж, арга хэмжээ авах вэ?
-Хууль зүй дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар: Нэгд, Зөрчил шалган шийдвэрлэх хуульд ял наймаалцах гэдэг асуудал огт байхгүй. Харин энэ хуульд зөрчлийг хялбаршуулсан журмаар шийдвэрлэх асуудал байгаа. Өөрөөр хэлбэл, жилд дунджаар хоёр сая орчим зөрчлийг зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий этгээд явуулдаг. Энэ нэмэлт өөрчлөлтөөр хамгийн том дэвшил гаргаж байгаа нь зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагааг цахимжуулах эрх зүйн үндсийг бүрдүүлж өгч байгаа юм. Зөрчил шалган шийдвэрлэх эрх бүхий 11 мянган орчим субъект зөрчлийн хэрэг нээж, зөрчлийн дагуур авахын тулд харьяалах дүүргийн прокурорын байгууллага дээр очдог. Зөрчлийг 30 хоногт нь шалган шийдвэрлэх процессоо эргээд прокурорт мэдүүлдэг энэ процессыг бүхэлд цахимжуулна гэдгээ хэлье. Зөрчил гаргагч зөрчлөө хүлээн зөвшөөрөөд хохирлоо барагдуулсан тохиолдолд хялбаршуулсан журмаар шийдэх процесс бүх процессын хуульд байдаг. Зөрчил гэдэгт гудамж талбайд нус цэрээ хаях, улаан гэрлээр гарах, хэвийн амьдралын норм журмыг зөрчсөн зөрчлөө тухайн хүн хүлээн зөвшөөрч, торгуулиа төлье гэж байгаа нөхцөлд хялбаршуулсан журмаар шийдэж явах нь илүү ач холбогдолтойг бид ойлгох ёстой.
Хоёрт, УИХ-ын нэр бүхий гишүүд өмнө нь Зөрчлийн тухай хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийг өргөн барьсан. Би хууль санаачлагчийн хувьд нэгтгэж хэлэлцэх саналтай байгаа. Өнөөдөр энэ хуулийн хэлэлцэх эсэхийг дэмжвэл хууль санаачлагч УИХ-ын гишүүд зөвшөөрвөл Дэгийн тухай хуулиар нэгтгэгдэж хэлэлцэх боломжтой.
Гуравт, Жагсаал цуглаан зохион байгуулах журмын тухай хуулийг дагуулж өөрчилж байгаа. Энэ хүрээнд бид жагсаал хийхдээ заавал зөвшөөрөл авах тухай асуудал ярихгүй. Үндсэн хууль, Иргэний болон улс төрийн эрхийн пакт, түгээмэл тунхаглалд заасан эрхээ эдэлж, жагсаж цуглах гэж байгаа иргэд зөвхөн жагсаал цуглаан байгуулах гэж байгаа талаар холбогдох нутаг дэвсгэрийнхээ нэгжид л 24 цагийн өмнө нь мэдээлэх үүрэгтэй. Түүнийг нь нөгөө байгууллага бүртгэж авах үүрэгтэй. Харин жагсахынхаа өмнө аль нэг Засаг захиргаанаас зөвшөөрөл авах шаардлагагүй болно.
Дөрөвт, 2015 оны Эрүүгийн болон Зөрчлийн хуульд худал мэдээлэл тараах гэдэг үг оруулчихсан юм. Гүтгэлэг, худал мэдээлэл тараах хоёрын хооронд нэлээд зай байгаа. Үүнийг Эрүүгийн хуульд оруулах өөрчлөлтийн хүрээнд үүнийг нэгтгэж тодорхойлно. Хоёрт, үүрэн холбооны компаниуд гар утасны дугаар олгохдоо заавал нэр, хаягтай хүнд олгож, тролл хаягуудыг устгахаар хуульчилж өгнө Одоо журам л хэрэгжиж байгаа болохоор хэрэгжихгүй байна. Одоо 5, 10 мянган төгрөгөөр нэг дугаар аваад датаг нь ашиглаж цахим орчинд нэр хаяг нь мэдэхгүйгээр хуурамч мэдээ үүсгэдэг компани маягийн зүйл ажиллаад байгаа. Үүнийг таслан зогсоох чиглэлээр ажиллаж байна. Мөн бид Европын холбоонд нэвтэрсэн нийгмийн сүлжээнд хүний эрхийг хангах чиглэлийн хууль тогтоомжийн төслийг боловсруулаад явж байгаа. Энэ хүрээнд нэлээд асуудал цэгцэрнэ. Герман улс гэхэд нийгмийн сүлжээнд худал мэдээлэл тараавал маш өндөр торгууль тавьж, нийгмийн сүлжээний компаниудыг үүрэгжүүлдэг. Тухайн улсын иргэний эрх ашгийг хохироосон мэдээлэл нийгмийн сүлжээнд тархсан тохиолдол тухайн нийгмийн сүлжээ нь өргөдөл гомдлыг тухай бүрт нь барагдуулах үүрэг хүлээдэг. Үүргээ биелээгүй тохиолдол олон сая еврогийн торгууль ногдуулдаг. Дээр нь тухайн улсад төлөөлөгчийн газраа байгуулж ажиллах үүргийг хүлээлгэдэг. Бид яг энэ загварын дагуу ажиллаж байгаа. Түүнээс биш фэйсбүүк нэг хаягийг албан ёсны болгох боломжгүй.