АНУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Женифер Зимдал Галт өчигдөр хэвлэл мэдээллийн байгууллагын төлөөлөгчидтэй уулзсан юм. Тэрээр АНУ-ын ЭСЯ-ны америк гэрт сэтгүүлчдийг хүлээн авахаар болсноо тайлбарлахдаа энэ жил Монгол-Америкийн хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 30 жилийн ой тохиож байгааг хамгийн түрүүн онцлов. Үүнтэй холбогдуулан АНУ-ын ЭСЯ нь өнгөрсөн нэгдүгээр сарын 27-ны өдөр Монгол Улсын ГХЯ-тай хамтран эрдэм шинжилгээний бага хурал, гэрэл зургийн үзэсгэлэн, Монгол-Америкийн уран бүтээлчдийн хамтарсан тоглолтыг зохион байгуулжээ. Тэмдэглэлт ойг бүтэн жилийн туршид тэмдэглэхээр төлөвлөж ирэх гуравдугаар сард Филадельфийн симфони найрал хөгжим бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ Монголд ирж тоглолтоо хийх юм байна.
Монгол, Америкийн харилцаа 1987 оноос хөгжин гүнзгийрсэн бөгөөд ирэх 30 жилийн хугацаанд харилцаагаа улам өргөжүүлэхэд анхааран ажиллаж байгаа гэдгийг ч дурдав. Үүнд Монголын эдийн засгийг дахин сэргээх, төрөлжүүлэхэд хамтрах, Монголын ардчиллын институци, ардчиллын хөгжлийг дэмжих, батлан хамгаалах салбарын хамтын ажиллагааг улам гүнзгийрүүлж, бүс нутгийн болон олон талт байгууллагуудын үйл ажиллагаанд Монголын эерэг оролцоог дэмжих аж.
Үүнийг хатагтай Женифер Зимдал Галт Элчин сайдын хувьд нэн тэргүүний зорилго болгон ажиллахаа онцлов. АНУ-д зорчих визний талаар манайханд асууж тодруулах зүйл багагүй байдаг. Тиймээс ч асуултаа энэ сэдвээр эхэлсэн юм.
-Манай ГХЯ-наас монголчуудад ажлын буюу H2 визийг олгох хүсэлт тавьсан байгаа. Энэ асуудал ямар шатанд байгаа талаар тодруулах гэсэн юм.
-Тийм ээ, танай ГХЯ АНУ-ын Дотоодын аюулгүй байдлын яаманд монголчуудад түр хугацааны ажлын виз олгох буюу танай улсыг H2 хөтөлбөрт хамруулах хүсэлт тавьсан байгаа. Энэ нь АНУ-д түр буюу улирлын чанартай ажил эрхлэх виз юм. Уг хөтөлбөр нь тодорхой хэмжээний квоттой бөгөөд түүнд оролцох шалгуурыг хангасан байх ёстой. Үүнд юуны түрүүнд АНУ-ын Дотоодын аюулгүй байдлын яамтай хамтран ажилласан байх гэсэн шаардлага тавьдаг. Тодруулбал, Америкт бичиг баримтын зөрчил гаргаад буцах ёстой болсон Монголын иргэдэд бичиг баримтыг нь олгоход үргэлжлүүлэн хамтран ажиллах ёстой. Энэ бол нэг шалгуур нь. 2017 оны нэгдүгээр сарын байдлаар Америкийн Дотоодын аюулгүй байдлын яамнаас Монголыг тус хөтөлбөрт хамрагдах боломжтой гэж үзсэн. Ер нь бол сүүлийн үед Монгол руу буцах ёстой танай иргэдэд бичиг баримтыг нь олгох тал дээр хоёр тал хамтран ажиллаж байгаа. Нэг үгээр хэлэхэд шаардлагыг хангаж байгаа гэсэн үг. H2 хөтөлбөрт Монголыг хамруулах эсэх нь АНУ-ын Дотоодын аюулгүй байдлын яамны шийдвэрээс хамаардаг. Хэрвээ нааштай шийдвэр гаргах юм бол Монголын иргэд АНУ-д түр хугацаагаар ажиллах боломж бүрдэнэ. Уг хөтөлбөрт хамрагдахын тулд хоёр зүйлийг хийсэн байх ёстой. Нэгдүгээрт, бидний зүгээс Монгол Улсыг H2 хөтөлбөрт хамруулахаар нэр дэвшүүлнэ. Нэр дэвшүүлэх үйл явц ирэх дөрөвдүгээр сард болох байх. Үүний дараа нааштай шийдвэр гарна гэдэгт ЭСЯ-ны зүгээс баталгаа өгөх боломжгүй. Хоёрдугаарт, уг хөтөлбөр нь яг энэ хэлбэрээрээ цаашдаа ч хэрэгжинэ гэдэгт бид баталгаа өгч чадахгүй.
ВИЗНИЙ АСУУДЛААР
Монгол Улс нь иргэдээ АНУ-д визгүй зорчдог болгох хүсэлт тавьсан байгаа. Энэ талаар хоёр улс хамтран ажиллаж байгаа бөгөөд энэ нь нэлээд урт хугацааны ажил. Уг хөтөлбөрт хамрагдахын тулд Монгол Улс нь олон шаардлагыг хангасан байх ёстой. Тухайлбал, аюулгүй байдал, аялал, паспорт олголт зэрэг. Бид энэ талаар танай ГХЯ-тай хамтран ажиллаж байгаа. Нэг ялгаатай зүйл байдаг гэдгийг онцолмоор байна. Өөрөөр хэлбэл оюутны, аялал, жуулчлал, бизнесийн виз юм. Тиймээс цагаачлалын визийг салгаж ойлгох хэрэгтэй. Цагаачлалын бус виз гэдэг нь түр хугацаагаар АНУ-д зорчино гэсэн үг гэв.
Дашрамд дурдахад, Монголоос 25 мянган хүн АНУ-д ажиллаж, амьдардаг юм байна. Түүний дотор визээ хэтрүүлсэн иргэд ч цөөнгүй аж.
ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА
Монгол-Америкийн хооронд байгуулсан олон улсын худалдаа, хөрөнгө оруулалтын асуудлаарх ил тод байдлын хэлэлцээрийг эцэслэн хэрэгжүүлэхээр өнгөрсөн нэгдүгээр сард шийдсэн. Өөрөөр хэлбэл, түүнийг хүчин төгөлдөр болгох үйл явц ирэх гуравдугаар сарын 20-ны өдөр эхэлнэ. Энэ хэлэлцээр хэрэгжиж эхэлснээр АНУ болон бусад орнуудын хөрөнгө оруулагчдад Монгол бол хөрөнгө оруулахад найдвартай, тохиромжтой орон гэсэн дохио болно. Хатагтай Женифер Зимдал Галт нь Элчин сайдын хувиар Монголын эдийн засгийг дахин сэргээх, олон төрөлтэй болгох чиглэлээр хамтран ажиллана. Одоогийн байдлаар Монголыг ОУВС-тай хамтран ажиллахад нэлээд анхаарал хандуулж байна. Түүнээс гадна уул уурхай, хөдөө аж ахуйн салбарын хамтын ажиллагаа нэлээд сайн байгаа.
БАТЛАН ХАМГААЛАХ САЛБАРЫН ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА
Манай хоёр улс батлан хамгаалах салбарт идэвхтэй хамтран ажилладаг бөгөөд цаашид ч үүнийг өргөжүүлэхээр төлөвлөсөн. Монголын цэргүүд Афганистанд Америкийн цэргүүдтэй цуг энхийг сахиулж байгаа. Уг ажиллагаанд оролцож буй бие бүрэлдэхүүнээ үргэлжлүүлэн байлгахаар болсонд бид ихэд талархсан. Монгол Улс энхийг сахиулах үйл ажиллагаанд оролцох хүчнийг улам бэхжүүлэхээр хамтран ажиллана.
ДУНД СУРГУУЛИЙН АХЛАХ АНГИЙН СУРАГЧДАД ЗОРИУЛАН ШИНЭ ХӨТӨЛБӨРИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛЖ БАЙГАА
Иргэд хоорондын харилцааг улам өргөжүүлэх зорилт тавин ажиллаж байгаа. Өнгөрсөн жилээс дунд сургуулийн ахлах ангийн сурагчдад зориулан шинэ хөтөлбөрийг эхлүүлэн үүнийгээ улам өргөжүүлэхээр болсон. Энэ нь шинэ хөтөлбөрийн хүрээнд ойрын нэг, хоёр сарын дотор сурагчд ын өргөдлийг хүлээн авна. Мөн 2016 оны зургадугаар сард Төрийн нарийн бичгийн дарга асан Ж.Керри Монголд айлчлахдаа залуу манлайлагчдад зориулсан шинэ хөтөлбөрийг зарласан байгаа. Энэ нь эхлээд явж байгаа бөгөөд цаашдаа улам өргөжнө.
МОНГОЛД ХАНДАХ ХАНДЛАГАД ӨӨРЧЛӨЛТ ОРОХЙГҮЙ
Ерөнхийлөгч Д.Трамп тангараг өргөж ажлаа албан ёсоор хүлээн авснаас хойш АНУ-ын шинэ засаг захиргаа Монголын талаар ямар бодлого баримтлан ажиллах төлөвлөгөөтэй байгаа талаар сэтгүүлчид нэлээд сонирхож байлаа. Элчин сайд Женифер Зимдал Галтын ярьснаар Монголд хандах хандлагад өөрчлөлт орохгүй гэдгийг онцлон дурдсан юм.
Ю.ДЭЛГЭРМАА