Америкийн хүүхдийнзохиолч, зураач Эрик Карлын “Гэдэс нь өлссөн авгалдай”дэлхийн хүүхдийн шилдэг арван номын нэгдтооцогддог аж.Нэгээс гурван настай хүүхэдтэй аав, ээжүүд хүүхдээ ойлгох аянд хамтдаа гаръя. Ийм насны хүүхэдгүй хүмүүс ч тархиа амраахаар хүүхдийн номын ертөнцөөр аялж болно шүү. Энд яг ном унших биш номын тухай ярьж байгаа болохоор хүүхэд байтугай үүхдэд баяр төрүүлэх гайхамшигт зургууд нь л үгүйлэгдэж байна даа. Томчуудад өчүүхэн санагдаж болох жижигхэн “өт”-нийамьдралын түүх хүүхдүүдэд маань амьдралыг ухаарахад туслах юм. “Гэдэс нь өлссөн авгалдай” гээд гарчиг нь ч учиртай. Гэдэс өлсөх мэдрэмжийг бяцхан уншигчид мааньч андахгүй учраас тэр. Амьдрал ийнхүү эхэлнэ. “Сарны гэрэлд навчин дээр нэгэн жижигхэн өндөг харагдана”. (Номон дээрх сар нүд, амтай харагдана. Яагаад гэвэл хүүхдүүд бүх юмыг амьтай гэж боддог) “Нар мандлаа. Бүтэн сайн өдрийн дулаахан өглөө боллоо. Өнөөх өндөгнөөс пөг гээд нэгэн жижигхэн авгалдай гарч ирэв. Авгалдайн гэдэс маш их өлсч байлаа. Гэдэс нь өлссөн авгалдай юм олж идэхээр мөлхлөө. Нэг дэх өдөр нэг алим нүхэлж иджээ. Гэвч гэдэс нь өлсөөд л байлаа.Хоёр дахь өдөр хоёр лийр нүхэлж идлээ. Гэвч бас гэдэс нь өлсөөд л байлаа. Гурав дахь өдөр гурван чавга нүхэлж иджээ. Гэвч гэдэс нь өлссөөр байлаа. Дөрөв дэх өдөр дөрвөн гүзээлзгэнэ нүхэлж иджээ. Гэвч гэдэс нь өлссөөр л байлаа. Тав дахь өдөр таван жүрж нүхэлж иджээ. Гэвч гэдэс нь өлссөн хэвээрээ л байв”. (Энэ номонд үг хэллэг олонтаа давтагдаж байгаа биз. Давтамж нь хүүхдийн ой тогтоолт, хэл ярианы хөгжилд тустай. Энэ номын бас нэг онцлог нь түүний дүрслэлийн өвөрмөц шийдэл юм. Хүүхдүүд маань алим, лийр, чавга гээд олон үгтэй боллоо. Одоо түүний дуртай амттанууд гарах учраас хүүхдэд маань бүр ч зугаатай байх болно) “Харин хагас сайн өдөр авгалдай нэг зүсэм шоколадтай бялуу, нэг зайрмаг, нэг өргөст хэмх, нэг зүсэм бяслаг, нэг хэрчим хиам, нэг модон чихэр, нэг зүсэм интоортой боов, нэг зайдас, нэг жижиг кекс, тэгээд бас нэг зүсэм тарвас нүхэлж иджээ. Орой болоход авгалдайн гэдэс маш их өвдөж гэнэ” (Идэж уухад ч бас учир бий). Дараагийн өдөр дахиад бүтэн сайн өдөр боллоо.
Авгалдай амттай ногоон навч олж иджээ. Тэгээд гэдэс нь зүгээрболж гэнэ. Ашгүй нэг юм авгалдайн гэдэс өлсөхөө болилоо. Жижигхэн байсан авгалдай одоо ийм том, тарган болжээ. Удалгүй авгалдай өөртөө жижиг бүрхүүлэн гэр барилаа. Авгалдай гэр дотроо хоёр долоо хоног гаруй амьдарчээ. Дараа нь гэрийн бүрхүүлээ цоолж нүх гаргалаа. Тэгээд хамаг чадлаараа зүтгэсээр байгаадгадагшаа гартал ийм гоё эрвээхэй болчихсон байлаа”. Бестселлер бүхэлдээ энэ. Авгалдай хэрхэн үзэсгэлэнт эрвээхий болохявцыг үзүүлдгээрээ энэ ном танин мэдэхүйн ач холбогдолтой. Гэнэт жижигхэн авгалдай үзэсгэлэнт эрвээхэй болж хувирах гайхамшигт агшин хүүхдийг хичнээн баярлуулдаг гэж санана. Амьдрал ч басэнгийн мөртлөөгайхамшигтай шүү дээ. Хүүхэдтэйгээ хамт ном унших нь бидэнд ярианы сэдэв бий болгож өгдөг. Хүүхэд маань номоос олж харсан бүхнээ шулганан ярих болно. Өөрийгөө илэрхийлж сурна. Өөрийгөө илэрхийлж чаддаггүй хүн асуудлаа шийдэж чадахгүй болдог гэнэ. Хүүхэдтэйгээ одоо лярилцаж чаддаг бол том болоход нь”нууцаа хуваалцах найз”нь та л байх болно.
Б.ЯНЖМАА