-Шүүх хуралдаан дээр хоёр өдрийн турш Г.Буяндорж,
С.Билэгт нарын яриад байгааг л сэтгүүлч бичсэн байна-
“Сэлэнгэ
ноёд” компанийн захирал Г.Буяндорж, “Инфо.мн” сайтын эрхлэгч, сэтгүүлч
С.Баттулга болон Д.Батжаргал, Ч.Ууганбаяр Г.Буяндоржийн ах Г.Дамдиндорж нарт
холбогдох эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх хуралдаан Баянзүрх, Чингэлтэй,
Сүхбаатар дүүргийн шүүхэд хоёр өдөр
үргэлжилж шийдвэрээ гаргалаа.
Анхан
шатны шүүхээс Г.Буяндоржийг бусадтай үгсэн хуйвалдаж нотлох баримт хуурамчаар
үйлдсэн, бусдыг үндэслэлгүйгээр гүтгэж онц хүнд хохирол учруулсан гэдэг
үндэслэлээр 3.3 жил хорих ял оноолоо. Мөн сэтгүүлч С.Баттулгыг бусдыг гүтгэсэн
гэх үндэслэлээр есөн сая төгрөгөөр торгох ял оноосон юм. Шүүгдэгч Д.Батжаргал,
Г.Дамдиндорж нарт баривчлах ял оноолоо.
Шүүх
хуралдааны дараа сэтгүүлч С.Баттулгын өмгөөлөгч Г.Батбаяртай ярилцлаа.
-Таны
хувьд шүүх хуралдаанд ямар байр суурьтай оролцсон бэ?
-Миний
үйлчлүүлэгч энэ хэрэгт огт хамаагүй. Ямар ч гэм буруугүй. Сэтгүүлчийн хэвлэн
нийтлэх эрхээ эдэлж, үүргээ гүйцэтгэсэн хүн. Тиймээс цагаатгах байр сууринаас
шүүх хуралдаанд оролцлоо.
-Анхан
шатны шүүхээс таны үйлчлүүлэгчид торгуулийн ял оноолоо.
-Шүүхийн
шийдвэрийг мэдээж хүлээн зөвшөөрөхгүй. Тиймээс дараагийн шатны шүүхэд гомдол
гаргана. Шүүх хараат бус гэдгээ харуулах гэж сэтгүүлчид ял оноож байна гэж
ойлголоо. Сэтгүүлч С.Баттулгыг хууль бусаар цагдан хорьсны дараа сэтгүүлчид
эрхээ хамгаалан акц зохион байгуулсан. Үг хэлэх, хэвлэн нийтлэх эрхээ
хамгаалахын тулд Шүүхийн ерөнхий зөвлөлд шаардлага хүргүүлсэн. Жагсаал цуглаан
зохион байгуулсан. Үүнээс болоод “Та нар ямар их эсэргүүцдэг юм бэ” гэдэг байдлаар
шийдвэрээ гаргалаа. Шүүх бусдын нөлөөнд автдаггүй гэдгээ харуулахыг зорих шиг
боллоо. Түүнээс С.Баттулгад анхнаасаа ямар ч үндэслэлгүйгээр эрүүгийн хэрэг
үүсгэж, ялласан шүү дээ.
-С.Билэгтийг
гүтгэсэн гэх хэрэгт сэтгүүлч ямар ч холбогдолгүй гэж үү?
-Огт
холбоогүй. Эрх нь зөрчигдсөн байж мэдэх, олон нийтэд баримт хүргэх, үзэл бодлоо
илэрхийлэхийг хүссэн хүмүүс хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, сэтгүүлчдэд ханддаг.
Үүнийг нь сэтгүүлч олон нийтэд дамжуулдаг. Онцлог нь баримтад тулгуурлаж
бичдэг, нийтэлдэг. Г.Буяндорж гэдэг хүн С.Билэгт намайг хохироочихлоо, шүүхийн
ийм тогтоол шийдвэр байна гээд баримтаа бариад сэтгүүлчид хандсан. Сэтгүүлч
итгэл үнэмшилтэй байх Үндсэн хуулиар олгогдсон эрхтэй. Энэ эрхийнхээ дагуу
баримтуудыг нь боловсруулаад нийтлэл бичсэн. Олон нийтэд дамжуулсан л гэсэн
үг. Сэтгүүлч С.Билэгт гэдэг хүнийг огт танихгүй. Тэр хүнийг гутаан доромжлох,
гүтгэх субьектив санаа зорилго агуулаагүй. Ийм зүйл болоод байгаа юм байна,
сэрэмжтэй байгаарай гэж л нийтлэлээ бичсэн. Эх сурвалж нь тодорхой.
-Гэтэл
сэтгүүлчийг Г.Буяндоржтой бүлэглэн хохирогчийг гүтгэсэн гэж яллаж, шүүсэн.
Сэтгүүлчид Г.Буяндоржтой бүлэглэх санаа зорилго байх уу?
-С.Билэгт
гэдэг хүнийг танихгүй учраас доромжлох, гүтгэх субьектив зорилго сэтгүүлчид
байхгүй гэж онцолж хэлсэн. Үүнээс гадна сэтгүүлч Г.Буяндоржоос мөнгө төгрөг
аваагүй. Бариад ирсэн баримтынх нь
хүрээнд нийтлэл л бичсэн. Гэтэл Г.Буяндоржтой үгсэн хуйвалдаж, гардан бичсэн
гээд яллачихсан. Сэтгүүлч биш хүн нийтлэл бичсэн бол гардан гүйцэтгэсэн байж
магадгүй. Энэ хүн өөрөө бичих, нийтлүүлэх эрхтэй сэтгүүлч мэргэжилтэй хүн.
Бусдын өгсөн баримтыг үндэслээд нийтлэл бичихээр яахаараа бүлэглээд, гардан
гүйцэтгэсэн болдог юм бэ.
-Г.Буяндорж
ч шүүх хуралдааны үеэр сэтгүүлчид баримт өгсөн, тэр баримтын дагуу нийтлэл бичсэн.
Сэтгүүлч энэ хэрэгт огт холбоогүй гэдгийг удаа дараа мэдэгдсэн.
-Ерөөсөө
хоёр өдөр үргэлжилсэн шүүх хуралдаан С.Баттулгын бичсэн зүйл үнэн байсныг
харууллаа. Г.Буяндорж, С.Билэгт нарын хоорондох эд хөрөнгийн маргаан, шүүх
цагдаагийн асуудлыг л яриад байна, хуралдааны үеэр. Шүүхийн шийдвэр, цагдаад
хандсан гээд бүх яриагдаад байгааг л сэтгүүлч бичсэн. Эрүүгийн хуулийн гүтгэх
гэмт хэрэгт огт худлаа зүйлийг бичсэн байхыг шаарддаг. Огт болоогүй зүйлийг
болсон мэтээр бичсэн бол гүтгэх гэмт хэрэг. Гэтэл сэтгүүлч баримттай зүйлийг
бичсэн. Сэтгүүлчийн бичсэн 5.4 тэрбум төгрөгийн тухай асуудлаар хоёр тал хоёр
өдөр мэтгэлцлээ. Эрүүгийн хуулийн 111 дүгээр зүйл буюу гүтгэх гэмт хэргийн
талаар Улсын дээд шүүх тайлбар гаргасан байдаг. Үүнд “Тараасан мэдээлэл хохирогчийн
зан төлөв, үйл ажиллагаанд илэрсэн зүйл байвал түүнийг гүтгэх гэмт хэрэг гэж
үзэхгүй” гэж тодорхой бичсэн байдаг. Өөрөөр хэлбэл, сэтгүүлчийн бичсэн нийтлэлд
С.Билэгт гэдэг хүний үйл ажиллагаанд илэрсэн зүйлүүд байгаа нь шүүх
хуралдаанаар харагдлаа. Хоёр хүний эд хөрөнгийн маргааныг л хоёр өдөр ярилаа
шүү дээ.
-Шүүх
хууль буруу хэрэглэсэн гэж үү?
-Эрүүгийн
хуулийг буруу тайлбарлаж, хэрэглэлээ. Хэн нэгэн хохирсон этгээд сэтгүүлчид
ханддаг, сэтгүүлч баримтад тулгуурлаад сэрэмжлүүлэг бичвэл санаатайгаар
гүтгэсэн гэмт хэрэгт унадаг жишиг тогтвол чөлөөт хэвлэлийн тухай яриад ч яах
билээ. Сэтгүүлч С.Баттулгыг ялласнаараа Монголын сэтгүүлзүйд том дарамт, айдас
авчирлаа.
-Тэгвэл
мөрдөн байцаалтын шатанд тухайн нийтлэлийн тэр үг, өгүүлбэр хохирогчийг гүтгэсэн
гэдэг шинжээчийн дүгнэлт гарсан уу. Яг ямар үндэслэлээр сэтгүүлчийг буруутгасан
юм бэ?
-Үйл
явдлыг сэтгүүлч санаанаасаа зохиож бичээгүй. Гэтэл бичсэн зүйлээ нотлоогүй гэж
буруутгасан. Сэтгүүлч шүүгч биш. Болж байгаа үйл явдал, хэн нэгэн этгээд хохирсон
эсэхийг хуулийн байгууллага эцэслэн тогтоодог. Сэтгүүлч мэдээлэх, дамжуулах
үүрэгтэй. Шүүхийн шийдвэр гараагүй байхад нийтэлсэн гэдэг юм. Хүний эрх
зөрчигдсөн, гэмт хэргийн шинжтэй байж болох бүх зүйлийг шүүх шийдсэний дараа
сэтгүүлч бичвэл хоточ нохойн үүрэг яах билээ. Нийгмийн нүд, чих болох үүрэг
хаачих билээ. Шүүхийн хэвлэлийн төлөөлөгч төдий ажил хийх нь байна шүү дээ.
Сэтгүүлч
Г.Буяндорж, С.Билэгт хоёрын дунд эд хөрөнгийн маргаан огт байхгүй байхад байна
гээд биччихсэн бол тэр гүтгэх гэмт хэрэг. Гэтэл дээрх хоёр хүний дунд маргаан
байсан, шүүх цагдаагаар явсан. Энэ тухай л сэтгүүлч бичсэн.
-Сэтгүүлчийг
мэдээллийг тэнцвэртэй хүргэсэнгүй гэж байгаа?
-Хохирогчийн
утас руу залгахад өөрөө аваагүй баримт байдаг. Нийтлэл гарсан орой С.Билэгт
сэтгүүлчийн ажил дээр олон хүн дагуулж ирээд дарамталсан, сүрдүүлсэн. Энэ тухай
хавтаст хэрэгт ч бий. Нэгийгээ үзнэ гэж орилж, хашгичиж байгаад гарсан байдаг.
-Хохирогчийн
хохирлын хэмжээ шүүх хуралдааны үеэр багагүй яригдсан. Энэ тал дээр та ямар
байр суурьтай байна вэ?
-Хохирогч
хохирлын хэмжээг тогтоож, нотолж чадаагүй. 502 сая төгрөгөөр хохирсон гэдэг ч
нотлогдоогүй. Хохирлын хэмжээг иргэний хэргээр шийдвэрлэх боломжтой гэж шүүх
үзсэн. Нийтлэл гарсны дараа байр захиалагчид гэрээгээ цуцалсан гэдэг юм. Гэтэл
байр нь үлдэнэ шүү дээ. Мөн Эрүүгийн хуулийн 111 дүгээр зүйл хувь хүний нэр
төр, алдар хүндийн тухай ярьдаг. Гэтэл “Ноёд констракшн” гэдэг компанид учирсан
гэх хохирлыг яриад байгаа нь утгагүй л дээ. Ерөөсөө хуулиа тайлбарлаж мэдэхгүй
юм.
-Шүүх
хуралдааны үеэр Г.Буяндорж, С.Билэгт нар нэгнийгээ мэдүүлэг өгөх үеэр
эсэргүүцэл үзүүлэхээс гадна өмгөөлөгчид нь багагүй хэрэлдэж байсан нь их эвгүй
харагдсан. Хуулиа бариад мэтгэлцэж болдоггүй юм уу. Өмгөөлөгчид тийм ёсзүйгүй
болчихсон юм уу?
-Өмгөөлөгч
тэгж ажиллаж болохгүй л дээ. Шүүх хуралдааны дэг зөрчсөн үйлдэл хэд, хэд
гаргасан. Шүүгчид хүртэл заачихаж байгаа юм. Дэг зөрчөөд байхад шүүгч
сануулахаас өөр арга хэмжээ аваагүй. Хохирогчийн өмгөөлөгчтэй би маргалдсан.
Дараа нь хуралдаанаас хөөх байх гэж таамаглаж байсан ч шүүгч аль алинд нь арга
хэмжээ аваагүй.
-Бусад
шүүгдэгчдэд оноосон ялыг та хэрхэн дүгнэж байгаа вэ?
-Улсын
дээд шүүхийн тайлбар ёсоор Г.Буяндорж гүтгэх гэмт хэрэгт холбогдохгүй.
Эрүүгийн хуулийг мөн л буруу хэрэглэсэн. Харин хохирогчийг доромжилсон байх гэх
үндэслэлтэй. Бусдын нэр төр, алдар хүндийг олон нийтийн өмнө доромжилсон гэж
үзвэл хөөн хэлэлцэх хугацаа нь аль хэдийнэ дуусчихсан байгаа. Хуулийг буруу
хэрэглэж, ял оноолоо гэж үзэж байна.
-Таны
үйлчлүүлэгч цөөнгүй хоног хоригдсон. Сэтгэл санаа нь гайгүй юу?
-Үнэн
түүний талд байгаа учраас дажгүй. Өнгөрсөн хугацаанд хэвлэн нийтлэх эрх
чөлөөнийхөө төлөө тэмцэж, хамт байсан бүх сэтгүүлчдэд талархаж байгаагаа миний
үйлчлүүлэгч илэрхийлсэн.
Ц.Өрнөх