Хуурцаг буюу бидний нэрлэж заншсанаар кассет гэх зүйл хөгжмийн зах зээлд орж ирснээр пянзны борлуулалт эрс буурсан байдаг. Удалгүй хамтлаг дуучид пянзанд дуугаа бичүүлэхээ больсноор энэ чиглэлийн дуу бичлэгийн студиуд хаалгаа барьцгаажээ. Удалгүй дижитал дуугаралтыг эрэн үеийн зайлшгүй сонголт хэмээцгээж хамтлаг, дуучид, алдартнууд компакт диск гаргах болсон нь хуурцгийн үе дууссаныг илтгэсэн юм. Мэдээж цаг үе, технологийн дэвшлийг хэн ч амьдралдаа хэрэгжүүлэхийн төлөө зүтгэж бусадтай хөл нийлүүлэн алхахыг хүснэ. Дэлхий нийт 2010 он хүртэл дижитал дуугаралтаар аливааг хэмжиж, хөгжмийн урлагийнхан ч энэ чиглэлд автсан байсан. Мода эргэдэг гэгчээр дижитал дуугаралтаас татгалзаж амьд дуугаралт буюу аналоги дуугаралтын бэлгэ тэмдэг болсон пянз дэлхийн хөгжмийн ертөнцөд эргэн ирсэн юм.
Одоо дэлхий дээр дижитал хөгжмийн борлуулалт буурч пянзны борлуулалт 50 хувиар өсөөд байна.
Дижитал дуугаралтыг компьютерийн хувиргалттай учир гаргасан дуу авиаг 100 хувь зөв, цэвэр, алдаагүй буулгадаггүй гэж үздэг юм. Урьдчилан бэлдсэн программ учир тухайн агшинд дуучны хоолойгоос гарсан нарийн, нандин өвөрмөц дуугаргалтыг гүйцэд гаргадаггүй. Нөгөөтэйгүүр программ нь хүний дуу хоолой, орчин тойронд өрнөж байсан үйл явдлын чимээ зэргийг дээд зэргээр ялгаруулдаггүй гэх мэт онцлогтой. Их цэвэрхэн дуугаргалттай мэт ч яг нарийн тооцоолол, задаргаа хийхэд асар их алдаа байдгийг эрдэмтэд тогтоожээ.
Жишээ нь, биеийн тамирын зааланд сагсан бөмбөг тоглож байгаа хүүхдүүдийн дэргэд нэг морин хуурчийг суулгаад “Алтайн магтаал”-ыг тоглууллаа гэж төсөөлье. Энэ зааланд өрнөж байгаа дуу авиаг пянз, хуурцаг, дижитал CD-нд буулгалаа. Тэгээд дараа нь уг гурван өөр дуугаралтыг нэг нэгээр нь сонсоход асар их ялгаатай нь ажиглагдана. Кассет их бохир дуугаралттай. Аль чанга чимээтэй дуу авиа илүү их наалдана. Соронзонд төмөр түрүүлж наалддаг шиг. Дижитал дуугаралт нь цэвэрхэн, аятайхан дуу авиаг буулгасан ч бүгдийг нь гүйцэд буулгах чадахгүй. Ойлгохгүй дуу авиаг гээх нь бий. Иймээс мэргэжлийн хөгжимчид дуурийг цомгоор нь биш, театрт очиж сонсохыг санал болгодог. Харин пянз нь яг 3D мэт амьд дуу авиаг мэдрүүлнэ. Та нүдээ аниад төсөөлөхөд яг тэр биеийн тамирын зааланд аваачина. Бөмбөг залж гүйж байгаа сурагчийн амьсгалаас эхлүүлээд морин хуурчийн зүүн гарын хуруу хоёр чавхдас дээр хэрхэн чирэгдэж, дарж, чичирхийлүүлж байгаа нь нэгэн зэрэг сонсогдоно. Аналоги дуугаралтыг дэлхийн хөгжмийн мастерууд онцлоод байгаа гол шалтгаан нь энэ. Морин хуурчийн тоглож байгаа аялгуу, сагсан бөмбөг тоглож байгаа сурагчдын орилооны хажуугаар шүүгчийн шүгэл, ханиаж байгаа охин, өсгийтэй гуталтай орж ирж шагайчихаад буцаад гараад явчихаж байгаа эмэгтэйн хөлийн чимээ гээд бүх дуу авиа маш эмх цэгцтэйгээр танд сонсогдоно.
Ийм ч болохоор пянз нь хүмүүсийн хувьд үнэт өв нь болж байна. Хэрвээ пянзыг зөв хадгалбал 100 жилийн настай эд бөгөөд хэзээ ч анхны дуугаралтаа алддаггүй.
Хөгжмийн бичлэгийн форматын цаг цагийн өөрчлөлтөд хамгийн тогтвортой байдаг нь аналоги дуугаралт. Тийм ч болохоор пянзны эрин эргэн ирж байгаа нь аналоги дуугаралттай нь шууд холбоотой.
Дижитал формат тоон систем учир хүний дуу хоолойноос гардаг өвөрмөц, давтагдашгүй хэсгийг бүрэн хуулж чаддаггүйгээсээ болж дэлхийн алдартай дуучид дижитал дуугаралтаас татгалзаж пянзанд дуугаа бичүүлэх болжээ.
Аливаа дуу, хөгжмийг дижитал дуугаргалтад хувиргаж гар утас, FM радио зэрэгт зориулж хэмжээг нь багасгаад дууны гаралтыг нь нэмчихдэг учир анх тоглож бичүүлсэн хөгжимчин, дуулсан дуучныхаас нь өөр болгочихдог. Энэ нь дижитал дуугаралтыг дэлхийн хөгжмийн ертөнцөөс ухрахад нөлөөлжээ. Өнөө цаг мэдээллийн аюулгүй байдалд нэн их анхаардаг болсон. Хамгаалалт сайтай зүйлийг илүү таашаадаг.
“Камертон” хамтлагийн тоглолт “UB palace”-т болж байхад тэр бүх дуу чимээг дижитал формат өөр дээрээ хүлээн авахдаа маш цэвэр ч гэлээ бага зэргийн засалт оруулдаг бол аналоги формат нь тээр хойноос хэн нэгэн “Камертон мандтугай” гэж сөөнгөтсөн хоолойгоор орилонгоо ичсэндээ инээж байгааг нь хүртэл алдалгүй буулгана. Ийм учраас аналоги дээр ямар нэгэн мэдээлэл алдагддаггүй гэдэг нь энэ юм.
Энэ бүхэн нь явж явж эцсийн бүлэгтээ хүний мэдрэмжийн асуудал. Дижитал форматаас цэвэр дуугаралтыг авч байгаа ч аналоги дуугаралт нь хүнд илүү амьд мэдрэмж өгнө.
MP3, MP4 формат нь дижитал форматын төрөл учир мэдээллийг 100 хувь буулгаж чаддаггүй гэж үздэг аж.