“Буриадын поп мюзик” шоу концерт Бөхийн өргөөнд энэ сарын 3-нд болно. Тоглолтод оролцох Буриадын дуучид болох Мэдэгма Доржиева, Чингис Раднаев, Дулма Сунрапово нартай товч ярилцсан юм. Дуучин С.Жавхлантай хамтарч “Эжымни” хэмээх сайхан дууг амилуулсан Буриадын дуучин Чингис Раднаевт эхний асуултаа тавилаа.
–Таныг “Хамаг Монгол” төсөлд буриад түмнээ төлөөлж оролцсон гэдгээр чинь хүмүүс мэднэ. Энэ удаагийн тоглолтод ямар уран бүтээлтэй ирэв?
-Улаанбаатарт Буриадын уран бүтээлчдийн анхны тоглолт болох гэж байна. Монголын үзэгчдийн хүссэн дууг нь дуулж өгнө. Энэ намар “Улаанбаатарын дагина” дуундаа клип хийсэн. Энэ дууг олон хүн сонсох хүсэлт тавьсан байна лээ. Түүнийгээ дуулах байх аа. Шинэ буриад дуу өргөн дэвшүүлнэ ээ.
–Өөрийг чинь Чингис гэдэг. Монголчууд аливаа алдартай хүний нэрийг хүүхдэдээ өгвөл сүнс нь ивээдэг гэх мэтээр бэлгэшээдэг. Танд ийм мэдрэмж төрдөг үү?
-Байнга тохиолддог. Манай нутагт Чингис гэдэг нэрийг хүүхдэд хүндэднэ гэж ярьдаг. Хамаагүй өгдөггүй. Гэхдээ би төрөхөөсөө л Чингис нэртэй одоог хүртэл сайхан явж байгаа. Монгол туургатныхаа дунд дуу хуураа өргөж явна. Ямар сайхан хүлээж авна вэ биднийг чинь, гайхамшигтай. Нэр маань их таардаг гэж боддог.
–Чигис хааны түүхийг судалдаг уу?
-Судалдаг. Түүхэн ном унших дуртай.
–Та хэдэн хатантай вэ. Гэргийг тань бас Бөртэ гэдэг юм биш биз?
– Би нэг л хатантай. Хатны нэр Бөртэ байж чадсангүй дээ. (Инээв). Хамгийн гол нь Буриад Монголоо гэсэн сэтгэлтэй хүн бий. Би бас хоёр хүүтэй. Хоёр бяцхан Чингисийг сайхан сэтгэлтэй, Монголоо гэсэн сэтгэлтэй хүн болгохоор хичээж байгаа.
–Монголоо зорьж ирэхдээ та ямар сэтгэлтэй ирдэг вэ?
-Энэ сэтгэлийг үгээр илэрхийлэхэд хэцүү. Бас янз бүрийн юм боддог юм аа. Уярна, баярлана. Зарим зүйлийг хараад гунигтай ч болно. Монгол сайхан орон маань мандан бадарч, Монголоороо үлдээсэй. Буриадын нэг сайхан үг байдаг. “Эрт босоход өдөр урт. Эвтэй байхад нас урт” гэдэг. Бид эвтэй байвал хол явна, өөдрөг явна гэсэн үг. Үүнд нэмэр болох тоглолтоо бид Бөхийн өргөөнд хийх гэж байна. Буриад хөгжим аялгуу, орчин үеийн хөгжмийн урсгалууд ч энд эгшиглэнэ. Бидний сэтгэл хамгийн гол нь.
–Буриадын урлаг аль чиглэл рүү хөгжиж байгаа гэж боддог вэ. Орос нөлөө их байдаг байх?
-Байлгүй яах вэ. Бид бүгдээрээ Оросын хөгжмийн сургуулиас гарсан хүмүүс. Хөгжмийн эрдэм, мэдрэмжээ тэндээс авсан. Гэхдээ бид буриад гэдгээ мартахгүй, буриад сайхан аялгуу, дууны үг байна. Хөгжмийн найруулга нь илүү сайхан баялаг болоосой гэж хүсдэг. Тийм учраас Оросынхоо сайхан хөгжмийн соёлыг ашиглана.
–Монгол дуучдаас хэнийг илүү хүндэтгэдэг вэ, сонсох дуртай дуучин байдаг уу?
-Байлгүй яах вэ. Бараг бүгдийг нь сонсдог, хүндэлдэг. Гэхдээ дотно хэдэн уран бүтээлч бий. Арван жилийн өмнө дуулаачийн тэмцээнд хамт оролцож байсан Наагий гээд залуу дуучин байна. Одоо жазз мундаг сайхан дуулж байна. “Хамаг Монгол” төслийг санаачилсан гавьяат жүжигчин С.Жавхлан байна. С.Жавхланг Буриадад бүгд мэднэ. Улаан-Үдэд бас Монголын дуучид тоглодог. Бид бас ирэх ёстой гэж бодож байна. Монголоос олон дуучид очиг. Бид хүлээж л байдаг. Бид монгол дуу сонсоод, “Сайхан дуулдаг шүү, манай монголчууд” гэдэг. Мэдээж хөгжим, CD сонсохоос илүү тайзан дээр дуулж байгаа дуучин илүү амьд, насан биеэрээ, улаан хоолойгоороо дуулахад огт өөр түвшний энерги мэдэрнэ. Бид ч бас Монголын сайхан уран бүтээлчид, дуучид, бүжигчид, жүжигчдээ урьж байна.
Дулма Сунрапова: Буриадын миссүүд бүгд авьяастай
–Таныг Монголын уран сайхны “Мухар гудамж” кинонд тоглосон дүрээр тань хүмүүс мэдэх байх?
-Би бас тэгж найдаж байна.
–Таныг Буриадын мисс болж байсан гэж сонссон?
-Тийм ээ, 2004 оны Буриадын мисс болж байсан.
–Энэ удаагийн тоглолтод ямар уран бүтээл өргөх вэ?
-Миний хувьд өөрөө дуугаа зохиодог. Бусад дуучид ч миний зохиосон дууг дуулна. Энэ тоглолтод өөрийн зохиосон дуунуудаа өргөн дэвшүүлнэ. Тэрнээс гадна хоёр гурван сюрприз бэлтгэсэн байгаа. Ёохор бүжгийг орчин үеийн маягаар бүжиглэж үзүүлнэ. Буриадууд яаж ёохор бүжиглэдгийг энэ тоглолт дээр харуулна.
–Кинонд тоглоход бэрхшээл байсан уу?
-Мэдээж байлгүй яадаг юм. Жүжигчний мэргэжлээр Сити дээд сургууль төгссөн. Кинонд тоглож байгаагүй, шууд дуулаад явсан. Тэгээд “Мухар гудамж” кинонд тоглох урилгыг Guys 666 хамтлагийн Лхагваа, Баярсайхан найруулагч нар тавьж, “Манай кинонд тоглооч” гэж урьсан юм. Бэрхшээл нь хэл. 2008 онд төгссөн учраас хэл жаахан мартагдсан. Яаж сценари уншаад, яаж тэрийг биелүүлэх вэ гэж санаа зовж байсан. Кинонд тоглож үзээгүй хүн мэдэхгүй шүү дээ. Надад Баярсайхан найруулагч их тусалсан. Яаж тоглох хэрэгтэйг хэлж өгсөн. Кинонд тоглосондоо баяртай байгаа.
–Буриадын миссүүд бүгд тан шиг авьяастай юу?
-Тийм. Буриадын миссийн тэмцээн зохион байгуулдаг хүмүүс ийм байхыг шаарддаг. Зөвхөн гоё бие, хөөрхөн царайтай байх биш бас авьяаслаг байхыг шаарддаг.
Мэдэгма Доржиева: Бидний шоу концерт маш содон гоё болно
–Өөрийнхөө тухай танилцуулаач. Монголд болох тоглолтынхоо тухай сонирхуулна уу?
-Бидний шоу концерт маш содон гоё болно. Миний хувьд Монголтой нэлээд ойрхон байдаг. Хэдэн жилийн өмнөөс монгол дуучидтай хамтарч уран бүтээл хийж байгаа. Наранбаатар, Наранзун, Халиун, Чука нартай хамтарч ажилладаг. Энэ удаагийн тоглолтод цоглог дуу дуулна. Монголчуудын сонсох дуртай “Адуучны дуу”-гаа, өөрийн зохиосон “Залуучууд урагшаа” дуугаа дуулна. Тэгээд бас монголчуудад их таалагддаг “Инаг дураяа гамнаарай” дуугаа дуулна. Өөрийнхөө дуунуудад орчин үеийн урсгалыг оруулахыг хичээдэг. Франц, Москвагийн уран бүтээлчидтэй хамтарч ажилладаг гэв.