Category: соёл-урлаг

МУСТА, гэр бүлийн хос дуучид болох Д.Амарсайхан, Ж.Солонго, Б.Оюунбат, Р.Бадралмаа нарын “Арга билэг” хэмээх хамтарсан тоглолт арваннэгдүгээр сарын 11-нд UB PALACE-ийн их танхимд болно.

Олноо танигдаж, дуулсан дуунууд нь ард түмний сэтгэлд хоногшин үлдсэн энэхүү дуучдын дууг мэдэх хүн олон. Тухайлбал, Б.Оюунбат, Р.Бадралмаа нарын “Хосоороо”, “Хоёулаа”, “Зүрхний наран”, Д.Амарсайхан, Ж.Солонго нарын “Хос уянга”, “Ханьсах заяа”, “Хосоор жаргалтай” гэх дуу бий.

Гурван цаг орчим үргэлжлэх тус тоглолт хайр сэтгэлээр холбогдон амьдралаа эхлүүлэхээс эхлээд насны эцэст мөнх бусыг үзэх хүртэлх амьдралыг харуулсан мюзикл хэлбэрээр найруулагдсан онцлогтой байна.

Мөн тус тоглолтод олон уран бүтээлч хамтран ажиллаж байгаа аж.

Монгол Улсын гавьяат жүжигчин, “Чингис хаан” одонт Г.Ариунбаатар “Би Монгол” тоглолтоо энэ сарын 26, 27, 28-нд “The Coporate Convantion Center”-т толилуулахаар болоод байна.

Ганбаатарын Ариунбаатар 1988 оны 4 сарын 8-нд Төв аймгийн Баян-Өнжүүл суманд төрсөн. Баритон хоолойтой. 2016 онд “Чингис хаан” одон хүртсэн. Монгол Улсын болон Буриад Улсын гавьяат жүжигчин.

Ариунбаатар 3 хүүхэдтэй малчин айлын дунд хүү болон төрж, 2005 онд Зуунмод хотын Хүмүүн цогцолбор сургуулийг, 2010 онд Соёл Урлагийн Их Сургуулийг дуурийн дуулаачийн мэргэжлээр төгсчээ.

Тэрбээр Цагдаагийн “Сүлд” чуулга, Оросын Холбооны Улсын Санкт-Петербург хотын Мариинский театрт болон Буриадын Дуурь Бүжгийн Эрдмийн театрын гоцлол дуучнаар ажиллаж байна.

• 2011 онд М. И. Глинкийн нэрэмжит олон улсын дуулаачдын XXIV уралдааны шилдэг баритон, Павел Лисицианы нэрэмжит тусгай шагнал
• 2014 онд Муслим Магомаевын нэрэмжит олон улсын дуурийн дуулаачдын III уралдааны тэргүүн байр

• 2015 онд П.И.Чайковскийн нэрэмжит олон улсын мэргэжлийн дуурийн дуулаачдын XV уралдааны шилдэг эрэгтэй дуучин
• 2017 онд Би-Би-Си Кардифф Дэлхийн шилдэг дуучин шалгаруулах уралдааны шилдэг дуучин (Россини, Верди, Чайковский болон Б.Шарав “Монголын тал нутаг”-ийг дуулсан)

Сүүлийн үед залуучууд биеийн ил харагдах хэсэгтээ шивээсийг гоёл маягаар хийлгэн энэ төрлийг сонирхож эхэлсэн юм. Монголын номер нэг “шивээсчин Бандгаа” хэмээн танигдсан “Bandga’s Tattoo Parlor” -ын шивээсчин М.Бат-Ирээдүйтэй ярилцлаа.

---

-Шивээс гэдэг зүйл хэдий үеэс ингэж урлаг болтлоо хөгжив. Энэ талаар сонирхуулахгүй юу?

-Ихэнх хүмүүс Индианчуудаас үүсэлтэй хэмээн ярьдаг. Гэхдээ нүүдэлчин монголчууд, тэр дундаа Хүннүгийн олдворуудад шивээс байсан гэх судалгаанууд ч гарсан байдаг. Ерөөсөө л таван мянган жилийн өмнөөс шивээс гэдэг зүйл хөгжчихсөн байсан юм. 1950-иад онд Европт урлаг болтлоо хөгжөөд эхэлсэн. Харин манайд 1980-аад оноос цэргийн шивээсээс авахуулаад жижиг шивээсийг сонирхож, шивүүлж байв. Харин 2000-аад оноос хойш урлаг болон хөгжих замнал нь эхэлсэн. Тухайн үед шивээстэй хүмүүсийг хараад “хүнд гар”, “болохгүй газар” орсон хүмүүс шивээстэй байдаг гэх хандлагатай байсан. Одоо бол шивээс маш том урлаг болоод хөгжчихсөн байгаа юм.

-Японы “Якуза” нарын шивээс алдартай гэдэг юм билээ?

-Ерөнхийдөө хэд хэдэн бүлгэмийг нийтэд нь “Якуза” хэмээн нэрлэдэг. Тэд арслан, луу, булуу цагаан загас, сакура зэргийг биедээ дүрсэлж шивүүлдэг. Нэгэн таамаглалаар бол биедээ шивээс хийлгэх нь залуу якуза эцэг эхийн хараа хяналтаас гарч, “өргөмөл” эцгийнхээ хараа хяналтад орж байгааг илтгэдэг байж. Харин өөр нэгэн хувилбараар бол шивээс хийх урлаг нь шинэ хүнийг эрүү шүүлт, биеийн өвдөлт, зовлонг тэсвэрлэх эсэхийг үздэг шалгуур байсан гэдэг. Шивээстэй хүмүүс хамаагүй олон нийтийн газар явахгүй байх, ажилд авахгүй гэх мэт зүйл одоог хүртэл мөрдөгдсөөр байгаа. Гэхдээ энэ нь орон оронд янз бүрээр байна л даа. Жишээлбэл, Хавайд өөрийн цол тэмдгээ бие дээрээ шивүүлж байсан нь өдгөө шивээс урлаг болтол хөгжсөн байгаа юм. Миний бодлоор одоо Якуза нар шивээсгүй болсон юм шиг санагддаг.

-Шивээсний төрөл зүйл гэж байдаг байх?

-Ази, Европ, Америк шивээсний төрлүүд өөрийн гэсэн онцлогтой. Тухайлбал, япон шивээсийг зөвхөн япон хүн хийлгэхгүй, дэлхий даяар хэн ч хийлгэж болно. Уран зурагтай адил орон орны онцлогоос хамаараад төрөл зүйл гэж байдаг. Жишээлбэл, Хавай шивээс, Маури Маяа, Америкийн шивээс гээд бүгд өөр. Харин манай улсад тийм төрөл ховор байдаг болохоор үндэснийхээ өв соёлыг агуулсан шивээсийг сурталчлах, дэлхийд таниулахын төлөө зорьж байгаа. Гадны орнуудад хүмүүс нь ямар ч юм бодохгүйгээр шивүүлчихдэг. Харин монголчуудын хувьд сүр хүч, сайн сайхныг бэлгэдсэн шивээс хийлгэдэг. Арай л өөр шүтлэгтэй гэх юм уу. Үүнийг дагаад монгол зураг дагаад хөгжиж байна.

-Монгол хэв шинжийг агуулсан шивээсийг гаргаж ирж байгаа гэсэн үг үү?

-Аливаа зураг болон шивээсэнд зохицдог зүйл нь уран бичлэг буюу каллиграфи. Гадныхан бол монгол бичгээр бичсэн шивээсийг мэддэг болчихсон. “The HU” хамтлагийнхны шивээсийг хараад их гайхдаг шүү. Монголчуудын хувьд тэнгэр заяатай гэдэг утгаараа Чингис хаан, Мөнх тэнгэр, Хангарьд гэх мэт сүрдмээр шивээс хийлгэдэг. Монголчууд төдийгүй гадны жуулчид ирэхээрээ монгол бичгээр их шивүүлдэг.

-Одоо ямар улс шивээсээр тэргүүлж байгаа вэ?

-Шивээс хийлгэдэг хүмүүсийн тоо болон чадвараараа Хятад улс нэлээд хөгжөөд сайн болчихсон. Мөн Тайвань, Тайланд гээд Азийн орнууд энэ талаар хаагдмал байсан. Одоо бол аль ч улс оронд нээлттэй.

-Таны хувьд хэзээнээс эхэлж шивээс сонирхож эхэлсэн бэ?

-Анх 1996 онд Польшид амьдарч байхдаа энэ талын мэдлэгийг судалж, ийм төрлийн урлаг байдаг юм байна хэмээн бүр түүнд дурлаад, шивээсчин болох зорилготой ирж байлаа. Тэгээд 2002 онд Дүрлэх урлагийн сургуулийн Монгол зургийн ангийг төгсөөд шууд л шивээсчин болсон. Түүнээс хойш одоог хүртэл тасралтгүй шивээс хийж байна.

-Шивээс хийх амаргүй байх. Хамгийн удаандаа хэдэн цаг шивээс хийж байв?

-Тэгэлгүй яахав. Шивээс гэдэг урлаг хамгийн их цаг зарцуулагддаг. Бүтэн биеийн шивээсийг ойролцоогоор 40 цаг сууж хийдэг. Гэхдээ өдөрт 5-6 цагаар тасалж хийнэ гэсэн үг. Ерөнхийдөө долоон өдөр болдог гэх юм уу. Шивээсний өнгө, ажиллагаанаас шалтгаалаад хугацаа нь янз бүр байдаг.

-Үнийн хувьд сонирхуулбал?

-Гадны орнуудад цагаар үнэлдэг. Дундаж ханш нь 250 доллараас дээш байдаг. Харин манайд харьцангуй хямд. Нурууны бүтэн шивээс ойролцоогоор 5-6 сая төгрөг болно. Тухайн шивээсний хэмжээнээс хамааран үнэ тохирох маягаар хийж байгаа.

-Шивээс хийх арга технологиос хуваалцахгүй юу. Бэлэн зураг харж шивэх үү. Өөрөө зохиомж маягаар сэтгэж зурах уу?

-Анх гар аргаар зүүгээ ариутган даавуугаар ороож, байгаад шивдэг байсан. Дараа нь хоёр ороомогтой машин хэрэглэдэг болсон. Одоо бол дэлхий даяар техник технологи хөгжөөд сүүлийн үеийн хамгийн сайн чанарын нэг удаагийн зүүгээр шивдэг. Тиймээс ямар нэгэн халдвар дамжих, айдасгүй болсон. Цаг хугацаа өнгөрөх тусам шивээсний соёл нь улам төгөлдөржиж байна. Анхлан суралцагчид бол ямар нэгэн зураг хараад шивдэг. Харин мэргэжлийн зураач хүн хийж байгаа тохиолдолд биен дээр нь шууд зурдаг.

-Таны гаран дээрх нохойны шивээс сонирхолтой юм?

-Би өөрөө морь жилтэй. Бас нохой жилтэй ивээл гэдэг утгаараа Хасар, Басар хоёр нохойг өөд өөдөөс нь харуулж шивсэн. Нохой гэдэг хүний хамгийн үнэнч анд гэдэг шүү дээ. Тиймээс өөрөө зургийг нь зураад Америкт очиж шивүүлж байсан юм.

-Шивээс ер нь хувь заяанд нөлөөлдөг юм болов уу?

-Хувь хүний шашин шүтлэг, сүсэг бишрэлээс шалтгаалаад нөлөөлж болно. Ер нь хоёр талтай. Өөрт нь тохирохгүй, хар энергитэй дүрс гэх мэт байдаг. Тиймээс хувь хүн өөрөө бодож, судалж байж шивүүлэх хэрэгтэй. Дүрс болгон л өөр өөрийн утгыг илэрхийлж байдаг болохоор тэр болгон тайлбарлах боломжгүй. Тухайлбал, Японы мөрөг загасны тухайд гэвэл энэ нь өөрөө урсгал сөрж явдаг болохоор амьдралд шантрахгүй гэсэн утгыг илэрхийлдэг. Урсгал сөрж яваад голын эхэнд очин хадан хясаа өөд үсэрч гараад луу болдог гэсэн домог бий. Азиуд ихэвчлэн энэ загасыг шивүүлдэг.

-Сүүлийн үеийн залуус ямар шивээсийг голчлон хийлгэж байна вэ?

-2000-аад оны үед хүмүүс айдастай, зориг муутай байсан болоод ч тэр үү жижигхэн шивээс хийлгэдэг байсан. Харин одооны залуучуудын заавал нэг төрлөөр биш, өөрсдийн сонирхлоор шивүүлдэг. Заавал нэг төрлийн зүйл шивүүлж байгаа гэсэн баригдмал зүйл байхгүй их гоё чөлөөтэй болсон.

-Залуудаа шивээс хийлгэхээр хөгшрөөд муухай болчихдог гэдэг?

-Хөгшрөхөөс айж байгаа бол шивүүлж яах юм. Залуу насандаа энэ төрлийн зүйлийг хийж үзэх хэрэгтэй.

-Шивээсчдийн тэмцээн гэж зохиогддог уу?

-Ер нь орон оронд тэмцээн байнга болдог. Би гадаадад явахдаа ганц нэг тэмцээнд оролцдог. Их сонирхолтой. Сүүлийн дөрвөн жил Өмнөд Монголын шивээсний том тэмцээнд шүүгчээр ажиллаж байгаа. Монголд энэ урлаг илүү хөгжвөл гадны жишгээр үзэсгэлэн, тэмцээнүүд зохионо.

-Ер нь шивээсний төрлөөр мэргэшсэн судлаач байдаг юм болов уу?

-Шивээс судлаач гэдэг мэргэжлийн хүн байхгүй. Шивээсчид өөрөө л сайт дээрх мэдээллийг хараад суралцдаг гэх юм уу. Англи хэлтэй байхад бүх л зүйлийг сурч чадна.

-Цаасан дээр зурах, хүний арьсан дээр зурах тэс өөр. Нарийн мэдрэмж шаарддаг байх?

-Хүний бие хөдөлдөг учраас “хөдөлдөг уран зураг” гэж ярьдаг. Нэг газар нь шууд шивнэ гэсэн ойлголт байхгүй. Энэ хүн босч явбал ямар харагдах бол, гар нь хөдлөхөөр яах бол гэдгийг мэдэж байж л зургаа зурна. Мөн хүний өвддөг өвддөггүй хэсэг гэж байдаг. Гар, мөрний хэсэг бол хамгийн бага өвдөлттэй. Харин цээж, хавирга гээд яс, шөрмөс ойрхон газар их өвддөг.

Д.ОТГОН

Сараагийн тоглолтыг фэнүүд нь жил болгон хүлээгээд сурчихсан. Поп хатагтай ч өдийг хүртэл урмыг хугалсан удаагүй. Харин энэ жил цар тахлын хөл хорио таарч, 50-н насны төрсөн өдрөө үзэгч фэнүүдтэйгээ нижгэр тэмдэглэж чадалгүй өнгөрөөсөн. Гэхдээ тэгш тоотой ойн баяраа тэмдэглэхгүй бол тиймхэн биз дээ. Тиймээс 9-н сарын 18-н буюу хүүгийнхээ төрсөн өдөртэй давхцуулан бүх цаг үеийг байлдан дагуулсан алтан хитүүдээс бүрдсэн “Best of Saraa” тоглолтоороо фэнүүдтэйгээ уулзах нь. Нэгэн цагт хүүдээ зориулж ая зохиогч Б.Ангирмаатай хамтран “Энэ насны минь хийморь болсон эрхэм билэг бидэнд заяажээ…” хэмээх дууг эгшиглүүлсэн түүх бий. Сониноос 9-р сарын 18-нд “альтернатив” Отгоо, “Солонгон аашт” Т.Ананда гэх мэт олны танил бүсгүйчүүдийн төрсөн өдөр тохиож байгааг хэлэх үү поп хатагтайн тоглолт давхар баяруудын давхцлаар дүүрэн байх нь. Улс даяар хөл хорио тавигдаж, хамгийн анхны нижгэр тоглолтыг Sky Resort зохион байгуулах санал тавьснаар ийнхүү Сараатай хамт нэгэн үдшийг доргио өнгөрөөх боломж нээгдээд буй. Нэмж дуулгахад үзэгчдийн тоо хязгаартай гэсэн шүү!!!

УГЗ Гаадангийн Дунбүрээтэй ярилцлаа.

---

-Сайн байна уу? Юуны өмнө ярилцах хүсэлтийг минь хүлээн авсан таньд баярлалаа. Ингээд яриагаа таны бага насны амьдрал, зураач болох хүсэл мөрөөдлийн тань талаар эхлэе?

-За баярлалаа чамд ч мөн энэ өдрийн мэнд хүргэе. Би 1941 оны хүн, бага байхаасаа л зураг зурдаг байсан. 1950 онд Төв аймгийн Өндөрширээт суманд бага сургуульдаа сурсан. Улаанбаатар хотын 3-р арван жилийг төгссөн. 1958 онд Пионерийн ордон анх ашиглалтанд ороход анхны уран зургийн дугуйланд орсон.

Эхлээд орохдоо би зүгээр ч нэг орчоогүй \инээв\ бөхийн дугуйланд 3 сар гаруй хугацаанд яваад больсон. Хажууд нь “Уран зургийн” дугуйлан байсан. Төрийн хошой шагналт, анхны ардын зураач, УГЗО.Цэвэгжав багш заадаг байсан, тэр дугуйланд хоёр жил яваад 1961 онд төгсөж МУБИС-ийн зураг хөдөлмөрийн ангид орсон. 1964 онд төгсөөд“Урчуудын эвлэлийн хороо”-нд томилогдон очиж эдүгээ 50 гаруй жил монголын дүрслэх урлагийн байгууллагад өөрийн хувь нэмрээ оруулан ажилласаар байна.

-Таны хувьд өөрийн уран бүтээлээрээ юуг түгээхийг зорьдог вэ?

-Миний бүтээлүүд өвөрмөц л дөө. Анх урчуудын эвлэлийн холбоонд ажиллаж эхлээд олон сайхан уран бүтээлч зураачдын дунд ажиллажбайсан учраас тэднээс их зүйлийг сурсан. Бүтээлээрээ монголын ард түмний зан заншлыг Монгол, Европзургийн аргаар хослуулан зурж егөөдөл, ёгтлолын шог хошин байдлын аргаар илэрхийлэн зургаа зурдаг.Миний анхны уран бүтээл болох “10 ямаа” нэртэй бүтээл маань хөрөнгөтний үзэл суртал гээд төрд загнуулж байсан үе бий л дээ. Бүтээлүүдмаань үзэсгэлэнд орохоосоо илүүтэй ихэнх нь хасагдаж байсан. Энэ нь ч надад маш их хат, тэвчээрийг суулгаж өгсөн.

“10 ямаа, 10 тэмээ, 10 адуу гэх олон бүтээлүүд маань монголын мал сүргийг арав арваараа өсөн үржих болтугай хэмээн бэлгэдсэн утгаар зурсан”.

Бүтээл бүрдээ монголын түүх соёл, ахуй амьдралыг тусгахыг л зорьдог доо.

-Урлаг,уран зургийн ертөнцөд 50 гаруй жил ажиллаж амьдарсаар байгаа уран бүтээлчийн хувьд та залуу уран бүтээлчиддээ юуг захиж зааж зөвлөх вэ?

-Монголын дүрслэх урлагийн босго бол хатуу хэн дуртай нь тэр босгыг алхана гэдэг хэцүү. Уран бүтээлч хүн өөрийнхөө бие сэтгэл хамаг зүйлийг зориулж байж бүтээл хийнэ. Шантрах явдал бол бий л дээ гэхдээ нэгэнт сэтгэл гаргасан бол түүндээ үнэн ч байж өөрөө өөрийгөө байнга дайчилж, цэнэглэж, дэлхийн сонгодог урлагийн түүхийг сайтар судалж мэддэг байж бүтээл хийнэ. Хувь хүний хөдөлмөр хичээл зүтгэл, бусдаас суралцах чадвар, судалгаа их чухал. Би өөрөө их судалбар хийдэг тав зургаан зуун мянган судалгааны ажил надад бий. Улсынхаа түүх их хүрээний талаар ихээхэн судалдаг. Нөгөөтэйгүүр “Байгаль бол миний багш, би байгалийн өчүүхэн шавь” хэмээн бодож байгалиас суралцсаар л явж байна.

Байгалиас хүн ихийг сурах ёстой. Байгальд явж байж, байгальд өөрөө шингэж байж зургаа бүтээх хэрэгтэй. Зарим хүмүүс байгальд зурах зүйл юу ч алга гэж хэлдэг.

“Байгаль намайг голно уу гэхээс байгалийг би голохгүй” энэ бол миний зарчим. Нэг мод зурсан ч тэнд үнэ нь шингэдэг байх хэрэгтэй. Би өөрөө байгалийг хараад, дунд нь ороходбайгальд би ууссан юм шиг бүх юм мартагдаад ямар ч анир чимээгүй тэс өөр ертөнцөд орчихдог. Энэ бүхэн л миний уран зургаар дамжуулан авч чаддаг хамгийн гайхалтай мэдрэмж юм даа.

-Короновирустай холбоотой хөл хорио зураач таны хувьд хэрхэн нөлөөлсөн?

-Улам илүү нөлөөлсөн, хөл хорионы үеэр хийсэн судалгааны ажил их байна. Үүнээсээ үүдэн бүтээлүүдээ зэрэг зэрэг эхлээд явж байна. Би зурсан зураг бүрийнхээ ард түүхийг нь биччихдэг юм.

1965 оноос эхлээд л түүхийн сэдэвтэй зүйлийг ахмадуудтай уулзаж судалж байсан. Тэр сайхан хүмүүстэй уулзаж ярилцсан зүйлээ дандаа тэмдэглэж үлдсэн. Түүх гэдэг бол хүний оюун ухааныг өөрөө хөтлөөд орчихдог. Богд хааны музейн захирлаар долоон жил ажилласан. Түүнчлэн Орос болон Европын дийлэнх улс орнуудаар үзэсгэлэн гаргаж оролцож явсан. Их ч зүйлийг судалж сурч мэдэж, харж үзэж, архивт ч олон сар жилийг өнгөрөөн судалгаа хийсэн.

-Ойрын хугацаанд хийхийг төлөвлөсөн, хийж буй уран бүтээлээсээ дурьдвал?

–“Их хүрээний” талаар бүтээл зурж байна. Мөн ном гаргахаар төлөвлөж ажилдаа орсон. Миний хийж буй бүтээл, зураг бүхэн улс үндэстнийхээ түүх, соёл, өвөрмөц зан заншил, ахуй амьдралыг шингээж агуулж байдаг. Орос, Монгол, Хятад 3 хүн зэрэг суугаад зураг зурахад Монгол хүний зураг ялгарч чаддаг байх хэрэгтэй гэж боддог доо.

Хүн нэг л сонгосон салбартаа бүхий л хүч чадал, сэтгэл зүрхээ дайчлан, шантралгүйгээр хөдөлмөрлөж чадвал гавьяа шагнал нь өөрөө дагаад ирдэг юм. Цаашдаа энэ салбартаа хувь нэмрээ оруулж бүтээлээ туурвисаар байх болно. Би зургаа зурахдаа хэзээ ч ашгаа бодож зурдаггүй чин сэтгэлээсээ тухайн бүтээлээ хийж чаддаг тиймээс ч бүтээлүүдийн маань эзэн нь өөрөө хүрээд ирчихдэг юм.

-Залуу хойч үедээ хандаж юу гэж хэлмээр байна?

-Залуучууд бол хамгийн гол нь үндэснийхээ уламжлалт урлаг дээр түшиглэн, түүх соёлоо үеийн үед хадгалан үлдэж хийж буй зүйлдээ хоёргүй сэтгэлээр хандан үнэнч л байх хэрэгтэй хэмээн захья

Ярилцсанд баярлалаа

Б.ОЮУНДАРЬ

“AIM4R продакшн”-ыг үүсгэн байгуулагч, бүжигчин Э.Батзоригтой ярилцлаа.

---

-“AIM4R продакшн”-ыг байгуулж байсан хугацаа саяхан мэт л санагдаж байна. Байгуулагдсан цагаасаа хойш олон сайхан бүжигчид төрүүлжээ?

-Тийм шүү. Продакшны үүсэл хөгжлийн тухай яривал, би арван жилээсээ бүжиглэх дуртай хүүхэд байлаа. 2008 онд МУИС-ийг олон улсын харилцааны мэргэжлээр төгсөөд “Зоос” банканд маркетингийн менежерээр хоёр жил ажилласан л даа. Удалгүй БНХАУ руу хэлний бэлтгэлд суралцах боломж олдоод явсан ч ханз бичнэ гэдэг миний хийх ёстой зүйл биш гэдгийг мэдээд сургуулийнхаа бүжгийн зааланд цаг зав гарвал бүжиглэдэг болсон. Тэгтэл нэг өдөр хятад бүжигчид ирээд надтай танилцаж нэрийн хуудсаа үлдээгээд явлаа. Ингээд долоо хоногийн дараа залгатал Ханжоу хотын хоёр том бүжгийн студийн нэг “MADA” надад бүжгийн багшаар ажиллах санал тавьсан хэрэг. Ингээд л анх арав гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй хамтлаг байгуулсан. Ер нь хамтлаг болж ажиллахаас илүү зах зээл нь байсан учраас продакшн болж ажилласан. Одоо зөвхөн “Assassins” гэхэд л 60 гаруй бүжигчидтэй.

-Гудамжны бүжиг хэмээн нэрлэдэг чөлөөт бүжгийг хүмүүс ойлгож эхэлсэн байна. Ер нь энэ урсгалын хөгжил Монголд аль шатандаа явж байна?

-Үүнийг дан ганц би тодорхойлох эрхгүй л дээ. Өмнө нь бид хоцрогдолтой байсан нь үнэн. Харин сүүлийн таван жилийн хугацаанд манайд чөлөөт бүжиг сайн хөгжсөн. Хэрвээ боломж нөхцөл нь байгаад эдийн засгийн асуудлаа шийдчих юм бол бид нар гадны ямар ч тэмцээнд бүх төрлөөр ороход бэлэн болсон. Гадагшаа явж байнгын тэмцээнд оролцож байгаа салбар бол “Bboy” салбар. Энэ салбараас Дөк гэх залуу гадаадад болдог уралдаан тэмцээнүүдэд нэлээдгүй амжилттай оролцож яваа. Азидаа танигдсан гэхэд илүүдэхгүй. Манайхаас Кай, Даваа хоёр Орос улс руу явж батлл тэмцээнд ордог. Ер нь Хятад улс Азийн бүжгийн төв нь болчихсон шүү дээ. Тэндхийн нэгэн гэр бүл Америкийн томоохон бүжгийн тэмцээнийг Хятадад зохион байгуулж эхэлсэн байдаг. Үүнээс хойш Хятадад мундаг, том хамтлагууд бэлтгэлээ хийдэг, тэндээ сургалтуудаа явуулдаг болсон. Бид нар ч тэр тэмцээнүүдэд орохоор судалгаа хийгээд, бэлтгэлдээ орох гэж байтал коронавирус гарчихлаа.

-Монгол бүжигчдийн ур чадвар дэлхийд үнэлэгддэг шүү дээ. Ер нь ганц хувь хүн гэлтгүй баг хамт олноороо дэлхийд танигдахын тулд яах ёстой юм бол?

-Би урлагийн нэг төрлийг бизнес болгоод явж байгаа энгийн л залуу. Манайд 14-25 насны олон залуус бий. Эдгээр залуус маань дан ганц бүжиглэхээс илүү мэргэжлээрээ төгссөн залуучууд. Жишээлбэл, “As­sassins” хамтлагийн Ruby, Кай хоёр “Volume Plus” сувагт хөтлөгчөөр ажилладаг. Ялангуяа Кай өөрийн найз охины хамт нөлөө бүхий in­flucer болчихсон явж байна. Миний хувьд продакшныхаа нэг охины дууг удахгүй гаргахаар ажлуудыг нь гүйцэтгээд явж байна. Ер нь толгой ухаантай ажиллаад хил нээгдчих юм бол бид дэлхийд толгой цохиж эхлэх нь баттай. Дэлхийд гарахын тулд яах вэ гэдэг бодолд бизнес ухаан л шаардана. Монгол залуус дэлхийд өрсөлдөхөд бэлэн болсон шүү.

-“AIM4R продакшн” нийт хэдэн хамтлаг төрүүлэв ээ. “Авьяаслаг монголчууд” шоунд олон ч хамтлаг оролцсон?

-Маш олон хамтлаг төрүүлсэн. Тоог нь мэдэхгүй байна. Ер нь бид олон ч залуусыг зөв зүг рүү нь чиглүүлээд арав гаруй жил болж байна. Бүжгийн урлаг гэдэг дан ганц хөдөлгөөн биш шүү дээ. Хүнтэй зөв харилцаж, хүндэлж сурна, телевизийн шоу нэвтрүүлэгт орж сурна, ялж ялагдаж сурна.

-Бүжгийн сургалтуудаа онлайнаар орж байгаа юу. Ер нь гадаадаас хүүхдүүд холбогддог уу?

-Студийн сургалтууд хөл хорионы улмаас хаагдсан. Арван хүнтэйгээр сургалт явуулж болно гэсэн зөвшөөрөл гарсан. Сургалтаа зохион байгуулах гэсэн ч эцэг эхчүүд хүүхдүүдээ сургалтад хамруулахаас эмээсэн байдал анзаарагдсан. Тэгээд заримыг нь онлайнаар явуулахаар болсон. Яахав, танхимаар орох хүсэлтэй найм, есөн хүнд танхимаар ордог. Бүхэл бүтэн гучин хүн бүжиглэх боломжтой зааланд арав хүрэхгүй хүнд сургалт явуулахаар заалны түрээснээс гадна жижиг сажиг асуудлууд гарч ирнэ. Гэсэн ч бид хэзээ ч төрөөс биднийг дэмжээч ээ гэж гуйгаагүй, цаашид ч гуйхгүй.

-Сургалтад нь насны хязгаар бий юү?

-Хязгаар гэж байхгүй. Өвчтэй хүн ч гэсэн бүжиг заалгахаар ирдэг.

-Бүжгийн тэмцээнүүдэд нэлээн шүүгч хийж харагддаг шүү дээ. Шүүж байх үед яг энэ хүнтэй л хамтарч ажиллая гэсэн хүн гарч ирж байв уу?

-Шүүнэ гэдэг их хариуцлагатай ажил. Хүмүүсийн ур чадварыг шүүх нь нэг талаараа шинэ санаа олох, хүмүүсийн техникүүдийг харж давхар өөрийгөө хөгжүүлж болдог. Тэмцээнд оролцогчдоос хамтран ажиллах юмсан гэсэн хүмүүс харагддаг. Гэхдээ яг хамтран ажиллах болохоор анхнаасаа нэг үзэл санаан дор хамт ажиллаагүй тул зөрчилдөх үе гарна. Хэдий техник нь байгаа ч цааш бүжгээрээ явахгүй ч хүн бий. Ер нь манай продакшн өөрсдийн сонгон шалгаруулалтаа явуулж боловсон хүчнээ авдаг учраас тэмцээнд оролцогчидтой тэр бүр хамтрах санал тавьдаггүй.

-Сүүлд дуучин Укагийн “Аавд” гэх уран бүтээл дээр ажилласан. Бүжгийн дэглэлтээр чухам юуг илэрхийлэхийг зорив?

-Дуучин УКА эгчийн “Аавд” хэмээх уран бүтээл дээр 50 гаруй бүжигчидтэй хамтран ажилласан. “Assas­sins” гэх охидын бүрэлдэхүүн хамтлагтай. Охид маань намайг Daddy нь гэж дууддаг. Охиддоо хэлээд байдаггүй ч дотроо хайрлаж явдаг гэдгээ энэ бүтээлийн бүжгийн дэглэлтээр хэлэхийг хүссэн. Санаагаа ч сайн гаргасан.

-Өнгөрсөн нэг жилийн хугацаанд “AIM4R Gaming” салбараа хөгжүүлэхээр түлхүү ажиллалаа. “E-sport”-д багаасаа хоббитой байсан гэсэн. Энэ талаараа хуучлаач?

-Тэгэлгүй яахав. Сүүлийн үед платформ хөгжүүлэх ажил ч нэлээн хийлээ. E-sport-ийн тухайд багийн мөрөөдөл байсан шүү. Бага байхдаа тоглодог байсан ч цаг хугацааны явцад больсон. Гэсэн ч үргэлж бодогдоно. Бодогдсоор өнгөрсөн жилийн өдийд Кай бид хоёр нийлээд багтай болох талаар ярилцсан л даа. Ингээд Монголд амжилттай яваа таван залуутай хамтарч ажиллах санал тавиад их хурдан гар нийлсэн. Е спортын шаардлага их өндөр. Тоглогч бүр өөр өөр keyboard, чихэвч ашигладаг. Дэлгэц 144 герц байх ёстой энэ нь зөвхөн нэг брэндийнх байх хэрэгтэй гээд л. Ер нь коронавирус нөлөөлж чадахгүй байгаа салбар шүү дээ.

– Та бүхний цаашдын төлөвлөгөө юу байна?

-“AIM4R Gaming” хоёр дахь бэлтгэлийн байраа нээсэн. Охидын багаа сонгоод авчихсан. Цаашид өөр төрлийн тоглоомын багтай болно. Үндсэн таван тоглогчийнхоо дэргэд арван дөрвөн настай хүүхдүүдийг элсүүлэн авсан. Арван долоон нас хүртлээ олон улсын хэмжээний тэмцээнд орохгүй. Хоёр жил бэлтгэгдсэний дараа зүгээр л “ниргэнэ”. Үүнээс гадна томхон оффистой болох зорилго тавьсан.

-Продакшныхаа цаашдын хэтийн төлөвийг тодорхойлчихсон байх. Дурдахгүй юу?

-Монголын уран бүтээлчид их задгай сэтгэж эхэлж байна. Урлаг хөгжиж эхлэхтэй зэрэгцээд сүүлийн үеийн клипүүд бүжиггүй явахаа больсон. Нийтийн дуу ч гэсэн одоо өөрчлөгдөх хэрэгтэй. Гэхдээ нийтийн дуун дээр бүжиг хийнэ гэдэг хэцүү. Зарим дуунд бүжиг дэглэж болдоггүй гэдгийг хүмүүс мэдэх хэрэгтэй. Азиар хязгаарлагдаад зогсохгүй бид цааш илүү хөгжинө. Урлагийг харах өнцгийг бид өөрчлөх болно.

С.ЛХАМАА

А.ЗОЛЗАЯА

Үндэсний их баяр наадмын өдрүүдэд явагдах соёл урлагийн үзвэр үйлчилгээг танилцуулж байна.

Монголын урчуудын эвлэлийн үзэсгэлэнгийн танхимд:

7 дугаар сарын 10-15-нд: 09:0- 16:00 “Монголын сайхан орноор” уран зургийн үзэсгэлэн

Үндэсний музейд:

7 дугаар сарын 10-15-нд 9:00 – 16:30 “Эрийн гурван наадам” үзэсгэлэн

Богд хааны ордон музейд:

7 дугаар сарын 11-15-нд 09:00- 18:00 Өөрийн сан хөмрөгийн үзмэрээр үйлчилнэ.

Чойжин ламын сум музейд:

7 дугаар сарын 10-15-нд 09:00- 17:00 Өөрийн сан хөмрөгийн үзмэрээр үйлчилнэ

Байгалийн түүхийн музейд:

7 дугаар сарын 11-15-ны өдрүүдэд 09:00- 18:00 Өөрийн сан хөмрөгийн үзмэрээр үйлчилнэ.

Монголын уран зургийн галерейд:

7 дугаар сарын 11-15-нд 09:00 – 17:00 “Түүх агуулсан плакатууд”, “Хотын байгаль”, “Аж байдлын монгол зураг”, “Хосгүй үнэт бүтээлүүд”, Сэтгэлгээний эрх чөлөө, “Монголын соц-реалист дүрслэх урлаг” үзэсгэлэнгүүд

Улаанбаатар хотын музейд:

7 дугаар сарын 11-15-нд 09:00- 18:00 Өөрийн сан хөмрөгийн үзмэрээр үйлчилнэ.

Г.Занабазарын нэрэмжит Дүрслэх урлагийн музейд:

7 дугаар сарын 11-15-нд 10:00- 17:00 “Монголын нэг өдөр” Нэгэн сэдэвт зураг, кино толилуулах, виртуал музейгээр аялуулах

Хүүхдийн урлагийн боловсролын хөтөлбөрийн хүрээнд:

“Цаасан нугалбар тоглоом”: Эвлүүлдэг тоглоом танилцуулах

Монгол Арт галерейд 7 дугаар сарын 10-15-нд:

10:00-17:00 цагт: Монголын ахмад алдарт зураачдын шилдэг уран зургууд: Залуу уран бүтээлчдийг дэмжсэн “Монгол арт маркет” үзэсгэлэн худалдаа Урлаг судлалын ухааны доктор, зураач Ч.Болдбаатарын үзэсгэлэн

Улсын дуурь бүжгийн эрдмийн театрт:

7 дугаар сарын 10-15-нд Ц.Дамдинсүрэн “Учиртай гурван толгой” тоглолт “Best of clssics”, “UBS”, TV1, Боловсрол телевиз, TV 25 сувгуудаар

Улсын драмын эрдмийн театрт:

7 дугаар сарын 10-наас 17-нд “Найргийн тэнгэр” контент “UBS” телевиз болон байгууллагын албан ёсны сошиал сувгуудаар