Category: соёл-урлаг

Шагнал гардуулах үеэр Соёлын сайд Ч.Номин хэлэхдээ, “Соёл, урлагийн салбарыг хөгжүүлэх их үйлсэд өөрийн авьяас билэг, оюун ухаан, хүч хөдөлмөрөө зориулж ирсэн эрхэм та бүхэнд энэ өдрийн мэндийг хүргэж, соёл, урлагийн салбарын нийт ажилтан, албан хаагчдын өмнөөс болон хувиасаа баяр хүргэе.

Бид хүн төрөлхтний түүхэн дэх соёл, урлагийн хамгийн хүртээмжтэй цаг үед амьдарч байна. Энэ цаг үед бусдаас ялгарч, тодорч, хийсэн бүтээснээ үнэлүүлж, олны хайр хүндэтгэлийг хүлээнэ гэдэг нь өөрөө том шалгуур юм.

Үндэсний оюун санааны дархлаа болсон түүх, эх хэл, соёл урлаг, зан заншил, өв уламжлалаа хадгалан хамгаалах, түгээн дэлгэрүүлэх их үйлсэд өөрийн авьяас билиг, оюун ухаан, хүч хөдөлмөрөө зориулсаар ирсэн соёл урлагийн салбарын ажилтан, албан хаагч, уран бүтээлч, эрдэмтэн судлаач, өвлөн уламжлагч та бүхэндээ Соёл, урлагийн ажилтны өдрийн баярын мэндийг хүргэж, Соёлын яамны хамт олны өмнөөс талархал илэрхийлье.

Монголын ирээдүй хойч болсон залуусынхаа оюун санааны дархан манаанд зогсож буй уран бүтээлч, соёлын зүтгэлтэн Та бүхэнд цаашдын уран бүтээл, бүх нийтийг соён гэгээрүүлэх, нийгмийн үнэт зүйлийг бэхжүүлэх үйл хэрэгт нь өндрөөс өндөр амжилт хүсэж байна.

Аливаа бүтээл нь уран бүтээлчдийн ертөнц, үзэл санааг агуулах төдийгүй цаг үеийнхээ тусгал болон хожмоо энэ нь түүх болон үлддэг. Энэ цаг үеийн түүхийг бүтээж, түүчээлж манлайлж байгаа та бүхэндээ дахин баяр хүргэж, чин сэтгэлээсээ сайн сайхныг хүсье” гэлээ.

Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одонгоор Үндэсний Урлагийн Их театрын ахмад уран бүтээлч, дуучин Д.Ариунаа, Соёлын тэргүүний ажилтан цолоор тэмдгээр Соёлын яамны Урлаг бүтээлийн газрын мэргэжилтэн Г.Ариунзаяа, Үндэсний Урлагийн их театрын бүжигчин Б.Эрдэнэбаяр, тус театрын дуучин Т.Баатархүү, дуучин Д.Сайзанмаа, Улсын Дуурь Бүжгийн Эрдмийн театрын дуучин А.Анар-Эрдэнэ, бүжигчин О.Олонбаяр, Байгалийн түүхийн музейн үзмэр харгалзагч Н.Отгонжаргал, Дүрслэх урлагийн музейн захиргаа аж ахуйн албаны дарга А.Содномцэвэл, Монголын театрын музейн бүртгэл мэдээллийн санч Б.Сангарагчаа, Монголын театрын музейн сан хөмрөгч А.Цэндсүрэн, Улсын Драмын Эрдмийн театрын туслах найруулагч, жүжигчин О.Итгэл, жүжигчин Ц.Төгсбилэгт, Чойжин ламын сүм музейн тасалбар түгээгч М.Дарханчимэг, Хүүхэлдэйн театрын хувцас, жижиг хэрэглэлийн эрхлэгч Г.Туул, тайзын зураач С.Энх-Од нар тус тус шагнууллаа.

“IAKT – 2021” олон улсын гоцлол бүжигчдийн А зэрэглэлийн уралдаан өнгөрсөн сарын 18-нд БНСУ-ын нийслэл Сөүлд зохион байгуулагдаж, 13 орны 163 бүжигчин ур чадвараа сорьжээ. Тус тэмцээнд Монгол Улсаа төлөөлөн онлайнаар оролцсон Сүхбаатарын одонт Монгол Улсын Үндэсний урлагийн их театрын гоцлол бүжигчин Батчулууны Эрдэнэбаяр “Нутгаа тэмүүлэхүй” бүжгээрээ шилдгийн шилдгээр шалгарч “Гран-при” шагнал, цом хүртсэн бөгөөд өнөөдөр шагналаа хүлээн авчээ. Түүнчлэн гоцлол бүжигчин Б.Эрдэнэбаярт олон улсын бүжгийн багшийн эрхийн сертификат олгосон байна.

Сонирхуулахад, Үндэсний урлагийн их театрын гоцлол бүжигчин Батчулууны Эрдэнэбаяр өнгөрсөн зургаадугаар сард БНСУ-ын Соёл, спорт, аялал жуулчлалын сайдын нэрэмжит олон улсын бүжгийн тэмцээний этник төрөлд тэргүүн байр эзэлж, цомын эзэн болсон. Мөн “The 3rd Korea dance grand prix” олон улсын бүжгийн тэмцээний этник төрөлд дэд байр, “BIDF видео бичлэгийн уралдааны тэргүүн байрт шалгарснаас гадна өнгөрсөн долоодугаар сарын 17-нд БНСУ-ын Тэгү хотноо зургаа дахь удаагаа зохион байгуулагдсан олон улсын “В” зэрэглэлийн гоцлол бүжигчдийн уралдаан (Daegu international choreography festival)-д 110 гаруй бүжигчнээс этник төрөлд дэд байрт шалгарсан билээ.

Хүннү рок урсгалын төлөөлөл “The Hu” хамтлаг 2021 оны анхны аялан тоглолтоо энэ сард албан ёсоор эхлүүлсэн. Тэд энэ удаагийн “Хүн” нэртэй аялан тоглолтоо АНУ-аас эхлэхээр төлөвлөсөн байна. Хамтлагийн залуус есдүгээр сарын 1-нээс аравдугаар сарыг дуустал тоглолт хийхээр төлөвлөжээ.

Тэдний хувьд 2019, 2020 онд амжилт, бүтээлээр арвин жил байсан юм. Энэ хугацаанд тэд уйгагүй хөдөлмөрлөсөн бөгөөд дэлхийд нэрд гарч, Европыг байлдан дагуулсан.

Тус хамтлаг одоогийн байдлаар нийт 13 оронд 23 тоглолтоо хийсэн бол Хойд Америкийн нутгаар 90 хоногийн турш аялан, 56 хотоор 60 гаруй тоглолтыг хийсэн билээ.

“The Hu” хамтлагийн гаргасан шинэ дуунуудыг “iTunes store”-оос хамгийн их татан авснаар шилдэг 100 рок дууны чартыг тэргүүлж, “Billboard” чартад орсон амжилтыг өнгөрсөн хугацаанд гаргасан. Та бүхэнд тус хамтлагийн ирэх сарыг дуустал үргэлжлэх аялан тоглолтын хуваарийг танилцуулж байна.

“Монголын тулгар төр 2230”, “Ардын хувьсгалын 100 жил” сэдэвт маркийн анхны өдрийн нээлт өнөөдөр Соёлын яаманд боллоо.

Нээлтэд, Монгол Улсын Соёлын сайд Ч.Номин, “Монгол шуудан” ХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Б.Анхбаатар, доктор профессор Д.Эрдэнэбаатар, ШУА-ийн Түүх, угсаатны зүйн хүрээлэнгийн эрдэмтэн, доктор, профессор А.Пунсаг нар оролцож, маркийг олон нийтэд дэлгэн үзүүллээ.

Мөн Соёлын сайд Ч.Номин, “Монгол шуудан” ХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Б.Анхбаатар нар гарын үсэг зурж, тамга даран анхны өдрийн дугтуйг баталгаажуулснаар 1077, 1078 дахь сэдэвт маркууд Монгол Улсын шуудангийн үйлчилгээнд нэвтэрлээ.

“Монгол тулгар төр-2230 жил” маркийн тайлбар

Хэлхээ маркийн хэмжээ: 40х40, 60х40, 40х40 мм

Маркийн нүүрний үнэ: 1000₮, 1000₮, 1000₮

Маркийн хэвлэсэн тоо: 11,000 ш

Анхны өдрийн дугтуйны хэвлэсэн тоо: 1200ш

Зөвлөгөө өгсөн: Д.Эрдэнэбаатар Доктор (PhD), профессор

Маркийн зураач: Г.Баттөр,

Маркийн дизайнер: Ж.Ганхуяг

“Монголын тулгар төр – 2230” сэдэвт хэлхээ марканд Архангай аймгийн Өндөр-Улаан сумын Балгасын талын Гол мод-2 гэдэг газар малтан шинжилсэн Хүн улсын 1-р язгууртны булшнаас олдсон хосгүй үнэт археологийн олдворуудыг оруулжээ.

Хэлхээний эхний марканд 2011 онд археологийн малтлага судалгаагаар Хүн улсын хаан Шаньюйн хэрэглэж байсан сүйх тэргэнд хөллөж байсан морины чимэглэл болох нарны бэлгэдэл бүхий дугуй хэлбэртэй, 13 см голчтой нэг эвэрт бэрсийн дүрс бүхий алтан чимэглэл, хоёрдугаар марканд 2019 онд малтан шинжилсэн 189-р булшнаас илэрч олдсон хос мөнгөн луу, гуравдугаар марканд сарны бэлгэдэл бүхий дугуй хэлбэртэй, 13 см голчтой нэг эвэрт бэлгэт гөрөөсний дүрс бүхий мөнгөн чимэглэл, эдгээр олдворуудын арын дэвсгэр хэсэгт Хүн улсын үеийн алт, мөнгөн гоёл чимэглэл дээрх хээ угалзуудыг суурь болгон үзүүлсэн.

Чимэглэл зурагт Ховд аймгийн Үенч сумын нутаг дахь Ямаан усны хавцлын хадны зургийг /Хүн улсын үеийн НТӨ-III зууны үед хамаарах/ гурвалсан болон хоёр моринд хөтөлсөн сүйх тэрэгтэй Хүн улсын хаан Шаньюй болон хатад, сүлд барьж нум саадаг агссан баатар, араас нь дагаж буй хамгаалагч, Хүн улсын хаад, язгууртны нутаглаж байсан одоогийн Хангайн бүс нутгийн Эрдэнэ хайрхан уулыг уран зургийн аргаар сэргээн зурж, хэлхээний хүрээг Хүн улсын үеийн түүхэнд холбогдох археологийн олдворуудын жижиг хэсгүүдээр нэмж баяжуулан зохиомжлон дүрсэлсэн болно.

Маркийг бүтээхэд Улаанбаатарын Их сургуулийн Түүх-Археологийн тэнхимийн эрхлэгч, Доктор (PhD), профессор Д.Эрдэнэбаатар, зураач Б.Хонгорзул нар мэргэжлийн зөвлөгөө өгч, зураг, холбогдох материалын туслалцаа үзүүлж хамтран ажиллалаа.

“Ардын хувьсгалын 100 жил” сэдэвт маркийн тайлбар

Блок маркийн хэмжээ: 45х33 мм

Маркийн нүүрний үнэ: 2000₮

Анхны өдрийн дугтуйны хэвлэсэн тоо: 1200ш

Зөвлөгөө өгсөн: Н.Хишигт Доктор (PhD), профессор

Маркийн зураач: Г.Баттөр,

Маркийн дизайнер: Ж.Ганхуяг нар ажилласан

Монгол шуудангийн түүхэнд анх 1943 онд “Ардын хувьсгалын үе шатууд” сэдэвт 8 нэрийн марк гаргаж, Ардын хувьсгалын 25, 30, 35, 37, 40, 45, 50, 60, 65, 70, 90, 95 жилийн ойд зориулсан нэг нэрийн, сери, блок, хэлхээ, засвартай шуудангийн маркууд олныг гаргаж байсан арвин түүхтэй.

“Ардын хувьсгалын 100 жил” сэдэвт блок марканд 1921 оны Ардын хувьсгалын удирдагч Ардын засгийн газрын тэргүүн Д.Бодоо, Бүх цэргийн жанжин Д.Сүхбаатар, МАН-ын Төв Хорооны дарга С.Данзан нарыг морьтойгоор дүрсэлсэн. Блокны чимэглэл хэсэгт Ардын журамт цэргүүд хүрээнд орж ирсэн үе, Монгол Ардын намын журамт цэргийн жанжин туг, Ардын журамт цэргийн туг, дун үлээж буй морьт цэрэг, Богд хааны төрийн Шар ордон, Мэгжид Жанрайсиг бурханы сүм, Өндөр хоршоо, МАН-ын төв хороо, Ардын Түр Засгийн газар, Бүх цэргийн штаб байрлаж, жанжин Д.Сүхбаатар ажиллаж байсан байр /одоогийн Улаанбаатар хотын музей/ зэргийг тус тус дүрслэн харуулсан.

Маркийг бүтээхэд Монгол Улсын ШУА-ийн Түүх, угсаатны зүйн хүрээлэнгийн эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга, Доктор (PhD), профессор Н.Хишигт, ШУА-ийн Түүх, угсаатны зүйн хүрээлэнгийн эрдэмтэн, Доктор (PhD), профессор А.Пунсаг, Улаанбаатар хотын музейн Эрдэм шинжилгээний ажилтан Г.Очбаяр нар мэргэжлийн зөвлөгөө өгч, зураг, материалын туслалцаа үзүүлж хамтран ажиллалаа.

Засгийн газрын өнөөдрийн хуралдаанаас улс, аймгийн чанартай спортын арга хэмжээг хойшлуулах шийдвэр гаргажээ.

Тодруулбал “Монголын бүх ард түмний спортын XV наадам”-ыг 2022 онд, “Монголын хүүхдийн спортын VII наадам”-ыг 2023 онд зохион байгуулахаар болсон байна.

Манай улс 2021 он дуустал цар тахлын үеийн өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжсэн.

Энэ үед олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуулахыг хязгаарлаж байгаа билээ.

Монгол Улсын Соёлын сайд Ч.Номин соёлын биет өвийн хадгалалт, хамгаалалтын асуудлаар танилцуулга хийлээ.

Соёлын сайдын тушаалаар Соёлын дэд сайдаар ахлуулсан ажлын хэсэг байгуулагдаж, нийслэл болон орон нутаг дахь соёлын биет өвийн хадгалалт хамгаалалтын аюулгүй байдалд шалгалт явуулсан юм.

Шалгалтаар музейн хяналтын камер, дохиоллын систем хуучирч, ашиглалтын шаардлага хангахгүй болсон, харуул хамгаалалтын ажилтны камер, дохиоллын системтэй харьцаж ажиллах чадвар сул зэргээс үүдэн соёлын эсрэг гэмт хэрэг зөрчил гарч байгаа нь тогтоогдсон байна. Мөн сүүлийн жилүүдэд соёлын өвийн эсрэг гэмт хэрэг, зөрчлийн тоо хэмжээ нэмэгдэх хандлагатай байгаа тул хууль сахиулах байгууллагад соёлын өвийн эсрэг гэмт хэрэг, зөрчилтэй тэмцэх нэгж байгуулж ажиллуулах шаардлагатай зэрэг дүгнэлт гарчээ.

Иймд төрийн болон орон нутгийн өмчийн музейн дохиолол, хяналтын камерын системийг шинэчлэхийг Соёлын сайд Ч.Номин, Сангийн сайд Б.Жавхлан нарт, Цагдаагийн Ерөнхий газрын Эрүүгийн цагдаагийн албанд соёлын өвийн эсрэг гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлийн нэгж байгуулах талаар зохих арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэхийг Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар, Цагдаагийн Ерөнхий газрын дарга Ж.Болд нарт даалгалаа.

ТОВЧ МЭДЭЭ:

– “Рио Тинто” компаниас Монгол Улсын Ерөнхий сайдад ирүүлсэн албан захидлыг Оюу Толгой төслийн гаднын хөрөнгө оруулагч талтай хэлэлцээ хийх, төслийг тохирох, эцэслэсэн хувилбарыг танилцуулах үүрэг бүхий ажлын хэсгээс Засгийн газрын ээлжит хуралдаанд танилцууллаа.

-Аймаг, дүүргийн Засаг дарга нарын үр дүнгийн хэрэгжилтийг хог хаягдлын менежмент, цахим шилжилт, ногоон байгууламж зэргээр дүгнэх шинэ журам боловсруулах үүргийг Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газарт өглөө.

-Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжиж, олон нийтийн арга хэмжээ зохион байгуулахыг хязгаарласантай холбогдуулан “Монголын бүх ард түмний спортын XV наадам”-ыг 2022 онд, “Монголын хүүхдийн спортын VII наадам”-ыг 2023 онд зохион байгуулахаар хойшлуулав.

-ХХААХҮЯ-наас танилцуулсан мэдээллээр ургац хураалтын урьдчилсан балансаас дүгнэхэд улаанбуудай, төмсний хэрэгцээг 100 хувь, хүнсний ногооны 60 хувийг дотоодоос хангах боломж бүрдлээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах газраас мэдээллээ.