Category: улс-төр

Өргөдлийн байнгын
хороо өнөөдөр үдээс хойш хаалттай хуралдлаа. Уг хуралдаанаар Ашигт малтмалын газрын
дарга асан Д.Батхуягийн асуудлыг хэлэлцсэн байна. Түүний буруутай үйл ажиллагаанаас
болж хохирсон иргэд тус байнгын хороонд хаягласан өргөдөл илгээжээ. Д.Батхуяг нь
Ашигт малтмалын газрын дарга байхдаа тэдгээр иргэдийн ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлийг
нь хүчингүй болгож, ихээхэн хэмжээний хохирол учруулсан гэнэ.

Өргөдлийн байнгын
хороо хаалттай хурладааны горимоор түүний асуудлыг хэлэлцэж байлаа.

М.МӨНХ

УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Эдийн
засгийг идэвхижүүлэх арга хэмжээний тухай УИХ-ын тогтоолын төслийн анхны
хэлэлцүүлгийг хийж байна. Гэхдээ нэгдсэн хуралдаан эхлэхийн өмнө УИХ дахь
Ардчилсан намын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат МАН-ын бүлгийн гишүүдийн картыг
сугалсан байна. Үүнийг нь УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга С.Бямбацогт эсэргүүцэж
УИХ-ын даргад хандан “Гишүүд өөрсдөө ирж ирцээ бүртгүүлж, саналаа өгдөг,
байхгүй ол гишүүдийн өмнөөс өөр гишүүн картаар нь бүртгүүлдэг, саналыг нь
өгдөг байдал давтагдаж байна. Өмнө нь эрх баригчид өөрсдөд нь ашигтай бол бүх
гишүүдийн картыг шургуулчихдаг байсан. Гэтэл өнөөдөр өөрсдөд нь ашиггүй
болохоор карт сугалаад явж байна. Зөвхөн өөрсдийнхөө эрх ашигт нийцүүлэх гэж асуудалд
ханддаг байж болохгүй. УИХ-ын гишүүний үүргийг нь биелүүлэх, эрхийг нь эдлүүлэх
талд УИХ-ын дарга анхаарч өгөөч” гэв.

УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга
Д.Эрдэнэбат Тамхины хяналтын тухай хуулийн өөрчлөлтийг чуулганаар хэлэлцэх үеэр
өрөөндөө тамхи татдаг тухайгаа үнэнээ хэлсэн нь шуугиан тариад байсан билээ.
Эгэл ардыг гудамжинд тамхи татвал торгоод байдаг, эрх баригч намын том даргад
энэ хууль үйлчлэх болов уу гэсэн хүлээлт үүсээд байсан юм.

Тэгвэл УИХ-ын гишүүн Л.Эрдэнэчимэг
түүнийг Тамхины хяналтын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.1.6 заалт буюу Аж
ахуйн нэгж, байгууллагын ажлын байрны дотоод орчинд утаат тамхи татахыг хориглосон
заалтыг зөрчсөн гэж үзжээ. Улмаар мэргэжлийн хяналтын байгууллагад хандан
Д.Эрдэнэбат гишүүнийг торгохыг хүсчээ.

Магадгүй хууль хэрэгжсэн өдрөөс хойш өдөр бүр түүнийг өрөөндөө тамхи татсан гэж
үзвэл торгууль нь 40 гаруй сая төгрөг болох тухай УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү
хуулийн хэлэлцүүлгийн үеэр хэлж байсан удаатай.

УИХ-ын
чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Эдийн засгийг идэвхижүүлэх зарим арга хэмжээний
тухай УИХ-ын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийж, Эдийн засгийн байнгын
хорооноос оруулж ирсэн зарчмын зөрүүтэй саналын томъёоллоор санал хураалгаж
байна.

Тухайлбал,
дээрх тогтоолын төсөлтэй холбоотойгоор УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогт, Л.Энх-Амгалан
нар “Бага дунд орлоготой иргэдийн Хувь хүний орлогын албан татвар /ХХОАТ/-ыг
хөнгөлөх” гэсэн санал гаргасан байсныг олонхи гишүүн дэмжилгүй унагав.

Саналыг
гаргасан УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогт “УИХ дахь олонхийн бүлгийн гишүүн буруу
санал гаргасан ч дэмжлэг хүлээдэг, цөөнхийн гишүүн бага, дунд орлоготой иргэдэд
ирж байгаа дарамтыг бууруулах санал гаргахаар дэмждэггүй нь учир дутагдалтай
байна. Валютын ханш, инфляцийн өсөлтөөс болж ард иргэд, аж ахуйн нэгжүүд асар
их дарамт үүрч байгаа. Төрөөс цалин авч, татвар төлөгчдийн мөнгөөр тэжээгдэж
байгаа бид хямрахгүй бол болоо гэсэн байдлаар асуудалд хандаж буйд харамсч
байна. Төрийн алба хэтэрхий данхайсан, 11 яам нь 17 болсон, 42 агентлаг байсныг
27 болгож бууруулсан гэсэн ч тэдгээрийг бүгдийг төрийн өмчит компани болгон
өөрчилж, төсөвт ачаалал нэмсэн. Нийслэлийн Засаг дарга өнөөдөр хэдэн орлогчтой
болов, аймгуудын Засаг дарга нар 2-3 орлогчтой ажилладаг, сумын Засаг дарга
зөвлөхтэй ажиллаж байна. Тийм учраас татвар төлөгчдийн мөнгөөр зугаалж, төсвийн
хөрөнгийг үрэн таран хийхээ зогсоож, түүнээс гарсан хэмнэлтийг бага дунд
орлоготой иргэд рүүгээ шилжүүлье гэсэн санал байлаа” гэж тодотгосон юм.

Харин
Хөдөлмөрийн сайд Я.Санжмятав “Цалин, тэтгэврийг инфляцийн өсөлттэй уялдуулж
нэмсэн. Төсвөөс цалин авдаг 180 мянган иргэний 110 мянгынх нь цалин өссөн.
Үлдсэн төрийн албан хаагчдын цалинг үе шаттайгаар энэ ондоо багтаан
нэмэгдүүлнэ. Хөдөлмөр гурван талт хэлэлцээрийн дүнд төсвийн тодотголд 35 тэрбум
төгрөг суулгах шаардлага байгаа. Үүнийг төсвийн урсгал зардлыг танах байдлаар
шийдэх боломжтой хэмээн үзэж байна. Одоогийн байдлаар цалин, тэтгэврийн
нэмэгдэлд зориулж 200 тэрбум төгрөг зарцуулсан” гэлээ.

Үүний
дараа УИХ-ын гишүүн Ц.Оюунбаатарын гаргасан төсвийн зардлыг 30 хүртэл хувиар
бууруулах тухай санал гаргасан нь мөн дэмжигдсэнгүй. Сангийн сайдын тайлбараар
2014 оны төсвийн тодотголд эл асуудлыг суулгасан юм байна. Чингэхдээ тэвчиж
болох зардлыг 10-30 хувиар хорогдуулахаар тусгасан аж.

Тэгвэл
Ц.Оюунбаатар гишүүний гаргасан “Төсвийн хөрөнгөөр хэвлэл мэдээллийн сурталчилгаа
хийх, хаалтын гэрээ байгуулахыг хориглох” гэсэн горимын санал олонхийн
дэмжлэг хүлээлээ. УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооны хуралдаанаар эл саналыг
унагасан байсан ч чуулганы нэгдсэн хуралдаанаас дэмжлэг хүлээлээ.

Ийнхүү
УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Эдийн засгийг идэвхижүүлэх зарим арга
хэмжээний тухай УИХ-ын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийж дуусгаснаар
өнөөдрийн хуралдааныг өндөрлүүлээд байна.

Манай улсад хорь гаруй жил
амьдарсан Өвөрмонгол иргэнийг арав хоногийн дотор Монголын газар нутгаас
гарахыг шаарджээ. Энэхүү иргэн Монгол эхнэртэй байсан гэнэ. Хэрвээ Монголоос
албадан гаргахдаа тулбал өөрийгөө шатаана хэмээн Ерөнхийлөгчид хүртэл захидал
бичсэн байна. Түүний захидлыг бүрэн эхээр нь хүргэе.

МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙЛӨГЧ ЦАХИАГИЙН ЭЛБЭГДОРЖ
ТАНАА ӨРГӨДӨЛ ГАРГАХ УЧИР НЬ:

Монгол хүн, Монгол охины аав, Монгол улсдаа 22 жил амьдарсан, гэм буруугүй
Норовцэрэн овогтой Алхаа миний биеийг ГИХАЭГ-аас гэнэт 10 хоногийн дотор Монгол
улсаас сайн дураараа гар, гарахгүй бол албадан гаргана гэж тулган шаардсан
тухай

Норовцэрэн овогтой Алхаа миний бие 1968 оны 8-р сарын 8-нд БНХАУ-ын Өвөр
Монголын Өөртөө Засах Орны Шилийн гол аймгийн Зүүн Сөнөд хошууны Далай сумын
Баян Эрдэнэ багт малчин ард М.Норовцэрэн, Д.Цэрмаа нарын 6 дахь хүүхэд болон
төрсөн. Намайг төрөх үед Соёлын хувьсгал ид явагдаж байсан тул цагийн эрхээр
албан бичиг баримтад Вэнь Шин хэмээн хүчээр хятад нэрээр нэрлэсэн боловч гэр
бүлийнхэн Алхаа хэмээх сайхан монгол нэрээр нэрлэсээр ирсэн билээ.
Эцэг эхийн гар дээр өсч хүмүүжээд, 1976-1987 он хүртэл сум, баг,хошуундаа
монгол ерөнхий боловсрол эзэмшсэн. 1 жил хонь хариулаад 1988-1992 онд Хөх хотод
хүн эмнэлгийн сургуульд сурч төгссөн.
1992-1997 он хүртэл Монгол Улсын Их Сургуулийн Олон улсын харилцааны дээд
сургуульд сурч төгссөн. 1994 онд Монгол улсын иргэн Э.Ундармаатай гэр бүлээ
батлуулж, дараа жил нь буюу 1995 онд амьдралын минь утга учир болсон
Нандинцэцэг охин минь төрсөн билээ.
2010 онд хайрт хань Э.Ундармаа хорт хавдрын улмаас нас барсан бөгөөд одоо охин
Нандинцэцэгийн хамт амьдарч байна.
Монгол улсад миний бие 22 жилийн турш тасралтгүй амьдарч байгаа бөгөөд 1999
оноос хойш гадагш нэг ч удаа яваагүй билээ. Гэмт хэрэг үйлдэж байгаагүй. Ял
шийтгэл эдэлж байгаагүй. Хайрт ханиа бурхны оронд одсоноос хойш 4 жилийн турш
гэрт орж эм, гадаа гарч эр болж, өнчин охиноо асарч бойжуулахын тул үнэнч
шударгаар хөдөлмөрлөж ирсэн. Монгол улсад оршин суух биеийн үнэмлэхээ ч цаг
тухайд нь сунгуулж ирсэн. Гэтэл 2014 оны 5-р сарын 5-ы өдөр Гадаадын Иргэн
Харъяатын газраас “2014 оны 5-р сарын 15-ы дотор Монгол улсаас сайн дураараа
гарах, эс тэгвээс албадан гаргана” гэсэн Гадаадын иргэний хяналтын улсын
байцаагч Б.Уранчимэгийн гарын үсэгтэй 0000243 тоот албан бичиг өглөө. /Тус
албан тоотыг хавсаргав/
Монгол улсын Үндсэн хуулийн Хоёрдугаар бүлэг /Хүний эрх, эрх чөлөө/-ийн 16-р
зүйлийн 11-т зааснаар “Улс төр, эдийн засаг, нийгэм соёлын амьдрал, гэр
бүлийн харилцаанд эрэгтэй, эмэгтэй тэгш эрхтэй. Гэрлэлт нь хуулиар тогтоосон
насанд хүрсэн эрэгтэй, эмэгтэй хоёрын тэгш эрх, сайн дурын харилцаанд
үндэслэнэ. Гэр бүл, эх нялхас, хүүхдийн ашиг сонирхолыг төр хамгаална”
хэмээн заасан байдаг. Бурхан болооч Э.Ундармаа бид хоёр хайр дурлалаар
холбогдож, сайн дурын үндсэн дээр гэр бүл болсон бөгөөд монгол улсын гэр бүлийн
хуулийн дагуу бүртгэгдсэн болно. /гэрлэлтийн баталгааг хавсаргав/
Миний охин Нандинцэцэг нь монгол улсын иргэн бөгөөд би өөрийн өнчин охиныхоо
сурч боловсрох, эрх чөлөөтэй амьдрах боломжыг хангах, асран хамгаалах эрх
үүрэгтэй гэж бодож байна. Энэ эрхийг нь ч төр хамгаална гэж бүрэн ойлгож байна.

Миний бие БНХАУ-ийн иргэнээс гарах өргөдөл хүсэлтийг БНХАУ-ын элчин сайдын
яаманд удаа дараа өгсөн боловч, хууран мэхэлж, хавчин гадуурхах хандлага
гаргасаар ирсэн. Мөн урьд нь Монгол улсын Гадаадын иргэдийн асуудал хариуцсан
албанд монгол улсын иргэншилтэй болох хүсэлт гаргаж байсан боловч “Хятадын
иргэншилээс бидний зөвшөөрөлгүйгээр гарч болохгүй” гэсэн сануулгыг байнга
өгсөөр ирсэн. Мөн хууль хүчний байгууллагад ажиллаж буй зарим нэгэн үл бүтэх
этгээдүүдийн зүгээс дүрвэж, цагаачилж амьдарч буй олон өвөр монголчуудад болон
Норовцэрэн овогтой Алхаа миний биед хавчлага дарамт үзүүлсээр ирсэн.

Үүний нэг жишээ нь: Намайг 2013 оны 1-р сарын 17-ы үүрээр хаанаас хэн гэдэг
нь мэдэгдэхгүй 4 хүн гэрт хүч түрэмгийлэн ямар ч баривчлах тогтоол
үзүүлэлгүйгээр дайран орж ирээд, баривчлан гавлаж аваад гарсан. Явж байх замдаа
намайг асуухад “Чи очоод мэдэх болно оо” гэсэн. Тэгээд Нийслэлийн
цагдаагийн газрын 3 давхарын өрөөнд оруулаад, хийх нь байтугай сонсч ч
байгаагүй хэрэг тулгасан. Энэ тулгаж буй хэргийн талаар юу ч мэдэхгүй гэдгээ
хэлсэн. “За тэгвэл чамайг эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгана” гэж дагуулан
бууж, тэр шөнийн ерөнхий жижүүр байсан Ж.Батбаяр дэд хурандаад хүлээлгэн өгсөн.
Тэгээд мөн нөгөө л хятадуудтай холбоотой хэргээ хүлээ гэж дарамтлан, урагшаа
Замын үүдийн цагдаа руу Ж.Батбаяр дэд хурандаа залгаж, “Одоо чи шууд
урагшаа гарч, Эрээний цагдаагийн газар очиж, энэ хүний холбоотой бүх материалыг
олж ир. Гэхдээ хэдэн монгол цагдаагийн нэр хэлж, тэр хэдтэй уулзаж болохгүй
Шилийн голынх, нас нь ойролцоо юм байна таньж магадгүй” гэж хэлсэн. Дараа
нь энгийн хувцастай том биетэй хүн орж ирээд, “Та муусайн чоно нохойны
эрлийзүүд, Хятад монголын харьцааг муутгах гэлээ” гээд шууд толгой
түрүүгүй зодсон бөгөөд энэ хүн бол дэд хурандаа Энхбаяр гэдэг хүн байсан. Энэ
хүн намайг “ална” гэж заналхийлдэг байж байгаад, дараа нь
“алуулна даа” гэж заналхийлж, хилс хэрэг хүлээлгэхийг оролдож,
дарамталдаг байсан. Зодуурын улмаас нүдний хараа муудсан, толгой байнга өвддөг
болсон. Тэгээд Хан-уул дүүргийн прокурор руу дэслэгч Чинбат дагуулж очин, гарын
үсэг зуруулаад, 461-р хорин ангид 17 цагт хүргэж өгсөн. Тэгээд 72 цаг хорьсон.
Хорьсны дараа, бүтэн сайн өдөр дэслэгч Чинбат очиж аваад, тэр шөнөдөө НЦГ-ын
ГХТГ-ын Хулгайн гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтэсийн ахлах мөрдөн байцаагч,
цагдаагийн дэд хурандаа Ж.Батбаярт хүлээлгэж өгсөн. Хурандаа Ж.Батбаяр шатны
хонгилд парнаас гавлаж хонуулсан. Тэгээд дараа өдрийн 14 цагт манай гэрт
нэгжлэг хийгээд, дэд хурандаа Ж.Батбаяр 2013 оны 1-р сарын 21-ий өдөр 17 цаг 50
минутад Түмэн-Очир овогтой Эрдэнэ-Очир, Эрдэнэбаатар овогтой Мөнхбаяр нарыг байлцуулан
гэрчлүүлж, 5 сая төгрөг барьцаалж, сулласан. /Барьцаа авсан тухай тэмдэглэлийг
хавсаргав/
Энэхүү 5 сая төгрөгийг надаас түр хэрэглэе гэж хэлээд өнөөг хүртэл эргүүлж
өгөөгүй хирнээ дэд хурандаа Ж.Батбаяр, дэслэгч Чинбат нар ээлжлэн өдөр бүр
өглөөний 8 цагаас 17 цаг хүртэл мөрдөн байцаах газарт 10 сарын турш ажил
хөдөлмөр хийлгэлгүй хохироож, сэтгэл санаа, бие махбодийн хүнд дарамт
учруулсан. Намайг НЦГ-т шалгагдаж байх үед нэг хэлтэст хамт ажиллаж байсан
ахлах дэслэгч Бэхбат нь өнөөдөр ГИХАЭГ-ын Албадан гаргах албаны даргаар ажиллаж
байна.
22 жил Монгол улсдаа амьдарч, сайхан монгол бүсгүйтэй ханилж, сайхан үр
хүүхэдтэй болж амьдарч ирсэн миний амьдралд хүн чанараар хөлийн чигчий
хуруунаас доор цагдаа хүчний байгууллагын зарим нэгэн хүмүүс хар сүүдрээ
тусгасан гэж бодож байна. Тусгаад зогсохгүй одоо миний амьдрал миний охины хувь
заяагаар дооглон тохуурхаж, харь элэгтний хатуу цаазанд сөгдүүлэхээр зэхэж
байна гэж ойлгож байна. Тиймийн тул Норовцэрэн овогтой Алхаа миний амь нас,
миний охины аюулгүй байдлын төлөө таныг эрүүл саруул ухаанаар хандаж, авран
хамгаалж, улсын эцэг хүний хайр ивээлийг хүртээнэ хэмээн найдаж байна.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 3-р бүлэг /Монгол улсын төрийн байгуулал/
33-р зүйлийн 9-д “Монгол улсын харъяат болох, харъяатаасаа гарах, тус
улсад орогнох эрх олгох асуудлыг шийдвэрлэх” эрх үүргийн хүрээнд Монгол
улсын ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж та Норовцэрэн овогтой Алхаа миний биед
монгол улсад орогнох эрх, ус уух хувь тавилан, өнчин охиндоо эцэг байж, асран
хамгаалах эрхийг олгоно уу?
Хэрвээ намайг Монгол улсаас албадан гаргах үйлдэл хийх аваас би өөрийн биеийг
шатааж, эргэн төрөх сүнсээ монголынхоо гал голомт, газар шороондоо үлдээнэ ээ.
Энэ насандаа монгол хүн болж төрөөд, монгол улсынхаа иргэн болж чаддаггүй юм
бол ирэх төрөлдөө монголдоо төрөх нь дамжиггүй болно.
Өргөдөл гаргасан:
Цагийн хавчлаганд Вэнь Шэн хэмээх хятад нэртэйгээсээ болж,
хавчигдан гадуурхагдаж яваа
Норовцэрэн овогтой Алхаа …
2014 оны 5-р сарын 6.

Монгол Улсаас Канад Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт
Элчин сайд Раднаабазарын Алтангэрэл Канад Улсын Амбан захирагч Эрхэмсэг ноён
Дэвид Жонстонд 2014 оны 5 дугаар сарын 5-ний өдөр Итгэмжлэх жуух бичгээ өргөн
барив.

Канадын Амбан захирагчийн “Риду” өргөөнд болсон Итгэмжлэх
жуух бичиг гардуулах ёслолын үеэр Элчин сайд Р.Алтангэрэл Амбан захирагч Дэвид
Жонстонд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн халуун дотно мэндчилгээг
уламжилж, Монгол, Канадын өргөн хүрээтэй түншлэлийн харилцаа өргөжин хөгжиж,
хоёр орны улс төр, эдийн засгийн хамтын ажиллагаа идэвхжиж буй энэ үед Элчин
сайдаар томилогдон үүрэгт ажилдаа орж буйдаа баяртай байна гээд Монгол, Канадын
найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааг цаашид бүх талаар идэвхжүүлэхийн төлөө
чармайн ажиллах болно гэдгээ илэрхийлэв.

Амбан захирагч Дэвид Жонстон Элчин сайд Р.Алтангэрэлд
баяр хүргэж ажлын амжилт хүсээд Канадын Төрийн тэргүүний хувиар 2013 онд Монгол
Улсад анх удаа төрийн айлчлал хийж, хоёр орны хамтын ажиллагааны талаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж болон
албаны бусад хүмүүстэй уулзаж, ярилцах сайхан боломж гарсаныг эргэн дурсахад
таатай байдгийг илэрхийлэв.

Итгэмжлэх жуух бичиг гардуулах ёслолд Канадын Сенатын
гишүүн, Сенат дахь Канад, Монголын найрамдлын бүлгийн дарга Жозеф А.Дэй,
Нийтийн танхимийн депутат Брад Трост, Элчин сайдын яамны ажилтан нар, Канад
Улсад суугаа Монгол Улсын иргэдийн төлөөлөл оролцов.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Олон нийтийн харилцааны зөвлөх А.Ганбаатартай “Анд хүүхдүүд” ТББ-ыг үүсгэн байгуулагч Ё.Баяраа, Германы “Autismus Deutschland E.V” байгууллагын ерөнхийлөгч, хатагтай М.Камински нар уулзав. Эдгээр байгууллага нь аутизмтай хүүхдүүдэд туслах, тэднийг жирийн хүүхдийн нэгэн адил орчинд сурч боловсрох нөхцөлөөр хангах, эмнэлгийн үйлчилгээ үзүүлэх, төр, засгийн анхаарлыг чиглүүлэх зорилготой юм.

Аутизм нь Монголд цоо шинэ ойлголт бөгөөд тухайн улс орны хүн амын нэг орчим хувьд илрэх магадлалтай байдаг аж. Аутизмтай хүүхдүүд хэдийгээр хөгжлийн бэрхшээлтэй боловч уйгагүй заслын үр дүнд нийгэмд дасан зохицож, байр сууриа олох бүрэн бололцоотой гэж үздэг байна. Гэвч өнөөдрийн байдлаар Монголд аутизмтай хэмээн бүрэн оношилсон тохиолдол байхгүй, бусад өвчнөөс салгасан ойлголтгүй явж ирсэн  гэдгийг тэд хэлж байлаа.Уулзалтын үеэр “Анд хүүхдүүд” ТББ, ХБНГУ-ын “Autismus Deutschland E.V” байгууллагын төлөөллийн зүгээс Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид хандан Монгол Улсад аутизмын асуудлаар эрдэм шинжилгээний хурал, сургалт явуулах боломж нөхцөлийг судлан үүнд туслалцаа дэмжлэг үзүүлэх талаар санал дэвшүүлэв.

Ерөнхийлөгчийн Олон нийтийн харилцааны зөвлөх А.Ганбаатар тэдний саналыг судалж үзнэ гэдгээ илэрхийллээ. 

Улсын Их Хурлын Төрийн байгуулалтын байнгын хорооны хуралдаан үргэлжилж байна.

Байнгын хорооны хуралдаанаар эхлээд УИХ-ын гишүүн С.Дэмбэрэл, А.Бакей, Р.Гончигдорж, Д.Лүндээжанцан, Сү.Батболд, Н.Батцэрэг нарын өргөн мэдүүлсэн Засгийн газрын тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ.

 Хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлэгтэй холбогдуулан байнгын хорооны гишүүдээс асуулт, санал гараагүй тул төслийн анхны хэлэлцүүлгийг дэмжих санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн дийлэнх олонх нь дэмжлээ. Ингээд байнгын хорооны гишүүдээс зарчмын зөрүүтэй санал гараагүй учраас хуулийн төслийг анхны хэлэлцүүлгээр батлах горимын санал гаргасныг хуралдаанд оролцсон гишүүд дэмжиж, энэ тухай санал, дүгнэлтээ чуулганы нэгдсэн хуралдаанд оруулж хэлэлцүүлэхээр болсон юм.

 Одоо Засгийн газраас өнгөрсөн сарын нэгний өдөр өргөн мэдүүлсэн Хяналтын тухай болон холбогдох бусад хуулийн төслүүдийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг хэлэлцэж байна.

Сар бүрийн хоёр дахь долоо хоногийн мягмар гаригт болдог Шинэчилж шийдье 222 уулзалт Гадаад харилцааны яаманд боллоо. Тус уулзалтад Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг, Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Н.Батбаяр, Хөгжлийн банкны захирал Н.Мөнхбат нар оролцож Экспортыг нэмэгдүүлж, импортыг орлох 888 төслийн санаачлагч, мэргэжлийн холбоодын төлөөлөл нарт нэгдсэн мэдээлэл олгож, тулгамдсан асуудалд нь хариулт өглөө.

Засгийн газраас 888 төсөл нийт нэг их наяд төгрөгийг зарцуулахаар төлөвлөсөн. Үүний Чингис бондоос үлдсэн 400 орчим тэрбум төгрөг бий. Мөн Самурай бондын 400 тэрбум төгрөг юунд зарцуулагдаагүй бэлэн байгаа. Харин үлдсэн 200 тэрбум төгрөгийг нь улсаас санхүүжилт авсан төслүүлийн өөр эх үүсвэрээр орлуулах замаар тэндээс татах боломжтой хэмээн Ерөнхий сайд хэллээ.

Шалгараад буй 888 төслийг судлах судалгааны ажлын хэсэг ажиллаж, төслүүдийг ангилж, мэдээллийн сантай болсон. Мөн төсөл санаачлагч нартай холбогдож ажлын явцыг дор бүр нь тайлагнаж байсан. Ингээд эхний ээлжинд төсөлүүдийн санхүүжилтыг арилжааны банкуудаар дамжуулан олгохоор тогтсон. Ингэхдээ арилжааны банк төслийг таван ангилалаар судлан Хөгжлийн банкинд мэдэгдэж бондын хөрөнгөнөөс санхүүжилтыг татах юм. Төслийг бүлэг болгон хуваарилах таван ангилал:

-Тухайн төсөлд шаардагдах хөрөнгөний 1/3 -нээс илүүгүйг зээлэх хүсэлттэй төслийг ангилах. Тус бүлэгт хамаарах төслүүд хамгийн эхэнд санхүүжилтээ авах юм байна.

-Харин 1/3-нээс илүү хэмжээтэй зээл хүссэн төслийг нэгтгэн судлах аж.

-Мөн санхүүжилт олгох үзүүлэлтүүдийг бүрэн хангасан ч барьцаа хөрөнгө нь багадаж буй төслүүд хэмээх бүлгийг нэгтгэнэ. Үүнд шинээр байгуулагдаж буй Үндэсний даатгалын корпорациар даатгал гаруулж барьцаа хөрөнгийн дутууг нөхөж болно. Мөн одоо ажиллаж буй Зээлийн батлан даалтын сангаар барьцаа хөрөнгөө нөхөж болох юм.

-Тооцоо судалгаа дутуу хийгдсэн төслүүд. Энэ бүлэгт тооцооллыг дэлгэрэнгүй гаргаж чадаагүй төслүүд хамаарна. Тооцоолол дутуу байх нь зээлжих эрх хаагдах үндэслэл болно. Тиймээс эдгээр төслүүдийг боловсоруулан хэрэгжих боломжтой хэмжээнд нь хүргэж өгөх арга хэмжээг авна.

-Огт хэрэгжих боломжгүй төслүүд. Энэ нь банкны шалгуур үзүүлэлтүүдийг хангаагүй, авсан санхүүжилтээ эргэн төлөх чадваргүй, хийсвэр төслүүд юм. Энэ бүлэгт хамрагдсан төсөлд санхүүжилт олгогдохгүй.

Мөн хоёр тэрбум төгрөг хүртлэх зээл хүссэн 579 төслийг бий. Эдгээр төсөлд зориулан Чингис бондын хөрөнгөөс 100 тэрбумыг Жижиг дунд үйлдвэрлэлийн санд байршуулж олгохоор болсон гэдгийг Хөгжлийн банкны захирал танилцууллаа.

Харин төсөл санаачлагчдын зүгээс зээлийн хүсэлт төрийн байгууллагуудаар яваад, шат шатандаа танагдан, анх хүссэн хэмжээнээсээ хоёрооё гжрав дахин бага болон ирж байна гэх гомдол гарсан. Тухайлбал, “Экспрессив” ХХК-ийн захирал Г.Майцэцэг “Манай компани л гэхэд анх Чингис бондын эх үүсвэрээс таван тэрбум төгрөгийн зээл авах хүсэлт гаргасан. Гэтэл яаман дээр хоёр тэрбум болж буураад, арилжааны банкин дээр очоод 750 орчим сая төгрөг л болж буурсан. Арилжааны банкууд эрсдлээ үүрч байна гээд ингэж бууруулаад байна шүү дээ” гэсэн.

Энэ талаар Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Н.Батбаяр “Тийм зүйл огт байх ёсгүй. Мөнгийг өгвөл өгсөн шиг өгөх ёстой. Дутуу алсан могой шиг байлгаж болохгүй. мөнгө өгнө гэж хэлчихээд амсуулаад л өнгөрөх юм бол авсандаа гай болж, өгсөндөө зовлон болно. Дахиж тийм асуудал гарвал шууд Засгийн газарт хандаарай. Бид арга хэмжээ авах боломжтой. Яагаад гэвэл эх үүсвэрийг нь бид гаргаж өгч байгаа” гэсэн юм.

УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга өчигдөр хуралдсан бүлгийн хуралдааны талаар өнөөдөр мэдээлэл хийлээ. Энэ үеэр АН-ын бүлгийн дарга сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултад хариулт өгсөн юм.

-Эдийн засгийг эрчимжүүлэх төсөл дээр яамдын тоог багасгах, бүтэц орон тоонд өөрчлөлт оруулах асуудлыг тусгасан уу?

-Засгийн газар Төсвийн тодотголоор яамдын асуудлыг оруулж ирэх ёстой. Төсвийн тодотглоор яаж оруулж ирэх нь Засгийн газрын асуудал. Ер нь бол манай гишүүдийн олонхи нь Засгийн газрын бүтэц, зохион байгуулалт, цомхон байх зүйл рүүгээ өөрчлөлт хийх ёстой юм биш үү гэсэн асуудлыг үүсгэж байгаа. Бүлэг энэ асуудлаар ярилцах ёстой гэдэг дээр санал нэгдэж байгаа. Гэхдээ хугацааны хувьд яаж ярих вэ гэдэг нь хүлээгдэж байгаа зүйл гэж болно.

-Төмөр замын царигийн асуудлаар АН ямар байр суурьтай байгаа вэ. Өргөн, нарийн царигийг хоёуланг нь явуулах ёстой гэсэн тогтоол орж ирсэн?

-Төмөр замын асуудлыг УИХ шийднэ. Цаг хугацаа хүлээхгүй байгаа гэдгийг бүгд ойлгож байгаа. АН-ын бүлэг энэ асуудлаар хаалттай хуралдаж шийдвэрээ гаргасан. Төмөр замын чиглэлээр хийгдэж буй хэлэлцээрүүдээ эрчимжүүлж, ойрын хугацаанд АН-ын бүлэгт оруулж ирж, төмөр замын асуудалдаа цэг тавих ёстой гэдэг шийдвэр гаргасан.

-Сайдаасаа чөлөөлөгдөх хүсэлтээ өгсөн Х.Баттулга сайдын асуудлаар бүлэг байр сууриа нэгтгэсэн үү?

-Х.Баттулга сайдын асуудлаар Засгийн газар өөрсдөө хуралдаж, гаргасан шийдвэрээ УИХ-д оруулж ирэх ёстой. Үүний дараа АН яах вэ гэдгээ ярина.

-Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн салбарт хийгдэж байгаа шинэчлэлүүд Х.Баттулга сайдтай үргэлжлэх ёстой юу эсвэл хувь хүний шийдвэрийг хүндэтгэн үзэх үү?

-Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн салбарт хийгдэж байгаа шинэлчлэл олон байгаа. Гэхдээ Х.Баттулга сайд өөрийнхөө хүсэлтээр чөлөөлөгдөх хүсэлтээ өгсөн учраас Засгийн газар нухацтай авч үзэх ёстой. Аливаа шинэчлэлийг цаашид үргэлжлүүлэх хүсэлт байна уу, үгүй юу гэдэг нь Х.Баттулга сайдаас өөрөөс нь асуух асуулт гэж бодож байна.

-АН-ын бүлэг зарим асуудал дээр байр сууриа нэгтгэсэн гэж та өмнө нь хэлж байсан ч байдал өөр байсан. Ер нь АН дотор үйл ойлголцол, фракциудын хагаралтай байна гэсэн хардлага төрөөд олон нийтэд байгаад байна?

-Бүлэг дээр “давхар дээл” тайлах хуулийн талаар Ерөнхийлөгчийн анх өргөн барьсан хувилбарыг дэмжинэ гэж бүгд байр сууриа нэгтгэсэн байсан. Харамсалтай нь эцсийн хэлэлцүүлэг дээр Ерөнхийлөгчийн өргөн барьсан хувилбар 180 градус эргэсэн. Ерөнхийлөгч зөвхөн Ерөнхий сайд нь УИХ-ын гишүүн байж болно, хуулийг 2016 оноос хэрэгжүүлэх ёстой гэж өргөн барьсан ч хэлэлцүүлгийн явцад өөрчлөгдсөн. Тиймээс эцсийн хэлэлцүүлэг дээр АН Ерөнхийлөгчийн анхны өргөн баригдсан төслийг дэмжинэ гэсэн байр сууриа хатуу илэрхийлсэн гэж ойлгож болно. Энэ асуудлаар далимдуулж Засгийн газрыг тогтворгүй болгох хөндлөнгийн өдөөлтөд АН орохгүй гэдгээ илэрхийлсэн. Цаашид ч орох ёсгүй. АН хэзээ ч 100 хувийн саналаар асуудлыг шийдэж байгаагүй. Зарим гишүүд өөр өөрсдийн үзлээр саналаа өгснийг би буруутгахгүй байгаа. Гэхдээ АН-ын гаргасан нэгдмэл байр суурь эцсийн тусгал дээрээ АН-ын шийдвэр болж гарах ёстой гэдэг дээр АН бодлогоо баримтална.

-УИХ-ын гишүүн Р.Бурмаа намын жагсаалтын гишүүн. Түүнийг эсрэг санал өгсөн учраас намаас хөөх шийдвэрийг АН-ын Хяналтын ерөнхий хороо гаргасан. Тэгвэл УИХ-ын дарга З.Энхболд мөн намын жагсаалтын гишүүн байж эсрэг санал өгсөн. Тэгэхээр З.Энхболд гишүүн дээр энэ асуудал яригдах уу?

-Энэ бол намын асуудал. Намын асуудлыг бүлэг рүү татаж оруулж ирж болохгүй. Манай намын Хяналтын ерөнхий хорооны шийдвэр бол дүгнэлт. Шийдвэрийг намын ҮЗХ гаргадаг. Бид хэн нэгэндээ ял тулгах гэж энэ Засгийн газарт эрх барьж, олонхи болоогүй. Гэхдээ өөрсдийнхөө намын үзэл бодол, шийдвэрээ хүндэтгэж үзэх нь бидний хамгийн гол улстөрийн ноён нуруу байх ёстой гэдэг дээр хатуу байр суурьтай байна. Цаашид манай гишүүд ямар байр суурь илэрхийлэх нь тухайн хүмүүсийн асуудал болж үлдэнэ. Гэхдээ асуудал дандаа АН-ын шийдвэрээс гажаад явна гэж би бодохгүй байна. Бидэн дотор ойлголцох шаардлагатай зүйл байгаа юу гэвэл байгаа. Гэхдээ үүнийг бидний дотор үүссэн эвэлж болохгүй хагарал гэж асуудал руу түлхэх нь хөнгөн ойлголт гэж бодож байна.

-Х.Тэмүүжин сайдын асуудлаар АН завсарлага авсан. Өмнө нь гаргасан байр суурь өөрчлөгдөх үү?

-Х.Тэмүүжин сайдын асуудлаар АН-ын байр суурь хэвээрээ байгаа. Х.Тэмүүжин сайдын хувийн амьдрал руу орж байгаа зүйл сүүлийн үед олонтаа гарч байна. Үүний нотолгоо гарсан эсэхийг дахин нягталж үзээч гэж АН завсарлага авсан. Хэн нэгнийг гэм буруутай нь нотлогдоогүй байхад хариуцлага хүлээлгэх явдал байх ёсгүй гэдэг дээр АН-ын бүлэг санал нэгдсэн. Энэ асуудлыг энэ пүрэв гаригт хэлэлцэнэ, АН-ынхан хуучин байр суурин дээрээ байгаа.

-Сайд нарт хариуцлага тооцох асуудлыг сөрөг хүчний зүгээс тавьсан. Сайд нарт хариуцлага тооцох асуудал дээр АН-ын бүлэг ямар байр суурьтай байгаа вэ?

-Сайд нарт хариуцлага тооцох эрх нь Засгийн газрын тэргүүн, Ерөнхий сайдад байгаа учраас Ерөнхий сайдаас энэ асуултаа асуух хэрэгтэй.