Categories
мэдээ нийгэм

БНСУ-д ажиллаж, амьдарч байсан иргэдийн анхааралд

2007 оноос хойш БНСУ-д хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллаж байгаад эх орондоо буцсан иргэд БНСУ-ын талд төлсөн тэтгэврийн даатгалын шимтгэлээ буцаан аваагүй байгаа бол БНСУ дахь Нийгмийн хамгааллын үйлчилгээний төвд хандана уу. Одоогоор БНСУ-ын Үндэсний Тэтгэврийн албанд бүртгэлтэй манай улсын 2300 гаруй иргэн хүсэлтээ гаргаж өөрийн мөнгөө буцаан аваагүй байна. Тухайн иргэн нас барсан тохиолдолд албан ёсны өв залгамжлах эрх бүхий этгээд нь хандах боломжтой. 2007 оноос өмнө ажиллаж амьдарч байсан иргэдийг дахин шалгасны үндсэн дээр тэтгэврийн даатгалыг буцаан олгох асуудлыг шийдвэрлэнэ.

БНСУ дахь Нийгмийн хамгааллын үйлчилгээний төв

Утас: 02-2278-8030, 02-2278-8034, 02-2269-3883

Монгол улсаас холбогдох бол: 9827-9803

Categories
гадаад мэдээ

Хөлөг онгоц осолдсон шалтгааныг тогтоолоо

Бангладешийн Менгхна голд 150 зорчигчтой хөлөг онгоц осолдсон тухай бид мэдээлсэн билээ. Хамгийн сүүлд авсан мэдээллээр хүчтэй салхи салхиж, аадар бороо орсноос осолдсон байна. Нас барагсдийн тоо 22-д хүрч 100-аад хүн сураггүй хэвээр байгаа гэнэ. 

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Ц.Мөнхбаярыг Хархорин дахь хорих руу шилжүүлжээ

 “Гал үндэстэн” холбооны тэргүүн Ц.Мөнхбаярын ярилцлага манай “Өдрийн сонин”-ы өнөөдрийн дугаарт гарсан билээ. Тэрбээр ярилцлагадаа хориход ямаршуу байгаагаа дурдаж, “Хүнийг ядарч явахад дээрэлхэхгүй амьтан байдаггүй юм байна” хэмээн өгүүлсэн байсан. 

Төрийн ордны гадна тэсрэх бөмбөг тавьсан, галт зэвсэг авч явсан хэргээр хорих 461-р ангид хоригдоод долоон сар болсон, харин өнгөрсөн шөнө түүнийг Өвөрхангай аймгийн Хархорин дахь хорих анги руу шилжүүлжээ. Ц.Мөнхбаяр болон эл хэрэгт холбоотой зургаан хүний давж заалдах шатны шүүх хурал өнгөрсөн сарын 8-нд Нийслэлийн шүүхэд болсон юм. Хяналтын шатны шүүхээс “Гал үндэстэн” холбооны тэргүүн Ц.Мөнхбаярт долоон жил, Г.Болдбаатарт зургаан жил 11 сар, Д.Төмөрбаатарт 10.6 жил, Ж.Ганболдод нэг  жилийн хорих ял, н.Дашцэрэнд хоёр жилийн хорих ял тус тус оноосон. Харин О.Самбуу-Ёндон, Б.Гантулга нарыг гэм буруугүйд тооцож, цагаатгасан шийдвэрийг хэвээр үлдээсэн билээ. Эх сурвалжийн мэдээлснээр тэднийг өөр өөр хорих ангид хорьсон бололтой. 

Э.Номин

Categories
мэдээ нийгэм

Яармагийн гүүрний ойролцоо автобус шатсан байна

Яармагийн гүүрний ойролцоо автобус шатсан байна гэсэн дуудлага өглөө 10.30 цагийн үед ирсэн байна. Аврах гал унтраах ангийн багийнхан галыг бүрэн унтраасан гэнэ. Шатсан автобусанд хүн байгаагүй бөгөөд эвдэрсэн тул  засварын төв рүү хүргэхээр чирч явж байсан аж. Галын шалтгаан одоогоор тодорхойгүй байна. 

Categories
мэдээ нийгэм

Яармагийн чиглэлийн замын нэг урсгалыг түр хугацаанд хаана

Яармагийн гүүр-Нисэх, Нисэхийн товчоо, Сонсголонгийн уулзвараас Яармагийн товчоо чиглэлийн 13.7 км авто замын өргөтгөл, шинэчлэлтийн ажил 2012 оноос хэрэгжиж байгаа. Тус зам барилгын ажлын хүрээнд Нүхт цогцолбор руу салдаг уулзвараас Сонсголонгийн ууулзвар хүртэлх 3 км авто замын хойд урсгалыг тавдугаар сарын 18-наас зургадугаар сарын 7-ны өдөр хүртэл хааж, замын хөдөлгөөнийг урд урсгалаар сөрөг хөдөлгөөнтэй зохион байгуулахаар болжээ. 

Categories
гадаад мэдээ

Б.Обама 9 дүгээр сарын 11-нд зориулсан музейг нээлээ

АНУ-ын Ерөнхийлөгч Б.Обама Нью-Йорк хотноо 2001 оны есдүгээр сарын 11-нд болсон үйл явдалд зориулсан музейн нээлтэд оролцлоо. Хоёр ихэр цамхагийг нурах үед амьд гарсан иргэд болон тэр үед ажиллаж байсан аврах багийнхан зэрэг хүмүүс нээлтийн ажиллагаанд хүрэлцэн очсон байна. 

“Аль-Каида” бүлгийнхэн Дэлхийн худалдааны төвийн байр руу халдсан явдлын улмаас 3 мянган хүн нас барсан билээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Энэ зун “Гудамж” төслийн хүрээнд хийх уулзвар, замуудын байршил

“Гудамж” төслийн хүрээнд Улаанбаатар хотод 2014 онд  хэрэгжүүлэх зам барилгын ажлууд энэ сараас эхэлсэн. Энэ онд  тус төслийн хүрээнд Хан-Уул дүүрэг, Яармагийн гүүрнээс ТЭЦ3-ын баруун талаар Ажилчны гудамжтай нийлэх 1.5 км авто зам, Сүхбаатар дүүрэг, 100 айлын уулзварын өргөтгөл шинэчлэлийн ажил,  Баянгол дүүрэг, Ахуйн үйлчилгээний уулзварын өргөтгөл шинэчлэлийн ажил,  Сүхбаатар дүүрэг, “Цэцэг” төвийн уулзвараас урагш Сөүлийн гудамж, Баянгол зочид буудлын арын замтай холбох 0.45 км авто зам болон Баянзүрхийн товчооноос Туул голын хойд эрэг дагуу Улаанбаатар хотоос баруун болон хойд чиглэлийн аймгууд руу явах замын уулзвар хүртэл 33 км үргэлжлэх Туулын хурдны замын ажил зэрэг 10 гаруй уулзвар, замын өргөтгөл шинэчлэлийн ажлыг эхлүүлэх юм.

 Төслийн хүрээнд 2014 онд зам барилгын ажил хийх уулзвар, замуудын байршил:

 1. Хан-Уул дүүрэг, Яармагийн гүүрнээс ТЭЦ3-ын баруун талаар Ажилчны гудамжтай нийлэх 1.5 км авто зам.

2. Сүхбаатар дүүрэг, 100 айлын уулзварын өргөтгөл шинэчлэлийн ажил.

3. Баянгол дүүрэг, Ахуйн үйлчилгээний уулзварын өргөтгөл шинэчлэлийн ажил.

4. Сүхбаатар дүүрэг, “Цэцэг” төвийн уулзвараас урагш Сөүлийн гудамж, Баянгол зочид буудлын

арын замтай холбох 0.45 км авто зам.

5. Сонгинохайрхан дүүрэг, “Монос”-ын уулзвараас Нисэх-Яармагийн уулзвар хүртэл 5.5 км авто замын өргөтгөл шинэчлэлийн ажил.

6. Сонгинохайрхан дүүрэг, “Өнөр” хорооллын арын замыг 21 дүгээр хорооллын замтай холбох /Москва хорооллын араар/ 1 км авто зам.

7. Сонгинохайрхан дүүрэг, “Өнөр” уулзвараас зүүн тийш үерийн далан дагуу 10 дугаар хорооллын уулзвар хүртэл 1.44 км авто зам.

8. Хан-Уул дүүрэг, Удирлагын академийн арын замыг “Жапан” тауны замтай холбох 0.74 км авто зам.

9. Баянзүрх дүүрэг, Шар хадны автобусны эцсийн буудлаас Улиастайн гүүртэй холбогдох 6.6 км авто зам.

10. Баянзүрхийн товчооноос Туул голын хойд эрэг дагуу Улаанбаатар хотоос баруун болон хойд чиглэлийн аймгууд руу явах замын уулзвар хүртэл 33 км үргэлжлэх Туулын хурдны зам.

Categories
гадаад мэдээ

150 зорчигчтой хөлөг онгоц осолджээ

Бангладешийн нийслэл Дакки хотын ойролцоо орших Менгхна голд 150 зорчигчтой хөлөг онгоц осолдсон байна. Хүчтэй бороо орж байсны улмаас усан онгоц хөмөрсөн бөгөөд аврах багийнхан тусламж үзүүлж байгаа гэнэ. Хамгийн сүүлд авсан мэдээллээр найман хүнийг  уснаас гаргаж авсан тухай мэдээллээ. Орон нутгийн Цагдаагийн газрын даргын мэдэгдсэнээр хөлөг онгоц усанд живсэн тул аврах ажиллагаанд нэлээд хүндрэл учруулж байгаа гэнэ.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

“Роснефть” шатахууны үнээ дахиад буулгах нь

Өмнө нь манай улс шатахууныхаа 90 гаруй хувийг хойд хөршөөс, 70 гаруй хувийг нь “Роснефть” гэдэг ганцхан компаниас авч байсан бол өнөөдөр Оросоос бензин, дизель, түлшнийхээ 74 орчим хувийг, “Рос¬нефть”-ээс нийт хэрэглээнийхээ 35 орчим хувийг хангаж байна. Хойд хөршөөс шатахуунаараа хамаа­ралтай байдал илт багассан гэсэн үг. Одоогийн байдлаар манай улсад “Роснефть”, “Дитэко”, “Газпром”, “Газпромсалават”, “Чайна ойл” зэрэг компани,  Орскнефтегеосинтез, Яиск, Мозырск, Новополоцк үйлдвэрүүд шатахуун нийлүүлж байна. Улсаар нь яривал ОХУ, Белорусь, Солонгос, Хятад, Коста Рика, Латви, Литва, Малайз, Польш, Сингапур зэрэг улсууд манай нийлүүлэгч болжээ. Сүүлийн үед “Роснефть” үнээ буулгах санал тавьжээ гэсэн мэдээлэл гарч эхэлсэн нь үүнтэй холбоотой аж. 

Өнгөрсөн оны гуравдугаар сараас өмнө бид “Роснефть”-ийн үнийг хүлээдэг байв. Жишээ нь тавдугаар сард шатахууны үнэ ямар байхыг дөрөвдүгээр сарын 29, 30 юм уу, тавдугаар сарын эхний өдрүүдэд тэднээс авдаг байсан юм. Өмнөх сараасаа 200 ам.доллараар нэмсэн саналыг хүртэл Оросын талаас хэлж байж. 2013 оны гуравдугаар сард гэхэд л Аи-92 нэг тонн нь 1100 гаруй ам.доллар байснаа 1380 ам.доллар хүрч өсч байсан жишээг албаныхан дурдав. Ямар ч хугацаа өгөхгүйгээр ингэж огцом үнэ нэмэгдэхэд компаниуд үнээ нэмэхээс аргагүй болдог байж. Засгийн газраас татварын хөнгөлөлт энэ тэр гээд зохицуулалт хийх боломж ч гардаггүй байжээ.  Уул уурхайн яамнаас 2013 оны эхнээс шатахууны үнээ дэлхийн зах зээлийн жишгээр тохиръё гэсэн саналыг “Роснефть”-д хэд хэдэн удаа тавьсны эцэст гуравдугаар сараас нь олон улсын биржийн үнэ дээр суурилсан томьёогоор үнээ тооцохыг нийлүүлэгч талаас зөвшөөрсөн байна. Тодруулж хэлбэл Италийн Fob med Italy хөрөнгийн биржийн түүхий тосны үнэ дээр шатахууны төрөл тус бүрд нь ялгаатай үнэ нэмж авах, зарах ханшаа тогтоодог болж. Нэмж тооцох  ам.долларын хэмжээг 70-280-ын хооронд тогтоожээ. А-80 дээр  70 ам.доллар, дизель дээр зундаа 195, өвөлдөө 235 ам.доллар, Аи-92 дээр 280 ам.доллар нэмж өгч, авалцахаар тохироонд хүрсэн байна. Италийн хөрөнгийн бирж дээр энэ сард түүхий тосны үнэ 900 ам.доллар байлаа гэхэд нэг тонн Аи-92-ыг 1180 ам.доллараар худалдаж авна гэсэн үг. Ингэснээр “Роснефть” ямар үнэ санал болгох бол гэсэн эргэлзээ болгоомжлол арилжээ. Тухайн сард шатахуунаа ямар үнээр авахыг биржийн үнэ хараад мэдчих бололцоотой болсон нь энэ тохиролцооны олзуурхмаар тал болж. Дэлхийн зах зээлээс хамаарсан үнэ үйлчилж эхлэнгүүт шатахууны үнэ  төрөл бүрдээ 200-250 ам.доллараар буурчээ. 

Манай улс Сингапур, Япон, Солонгос, Беларус, Латви, Литва зэрэг улсуудаас Тянжинь боомтоор дамжуулан шатахуун авч байгаа аж. Замын-Үүдийн шилжүүлэн ачих байгууламжийн хүчин чадлыг өргөтгөсөн учраас дотоодын нийт хэрэглээнийхээ 50-60 хувийг урд хөршөөр дамжуулан авах техникийн боломжтой болоод байгаа гэнэ. Өмнө нь хоёр вагон зэрэгцэж зогсоод шатахуун шилжүүлэн ачих боломжтой байсан бол одоо 8-10 вагон зогсч байгаад шилжүүлэн ачилт хийх боломж нээгджээ. Урьд  нь 6000 метр кубын багтаамжтай хадгалах сав байсан бол өдгөө 20 мянган метр кубын багтаамжтай шатахуун хадгалах сав Замын-Үүдэд байна. Урд хөршөөс нэг сард 50 мянган тонн шатахуун асуудалгүй оруулаад ирэх хүч бололцоо бүрдсэн гэсэн үг. 2012 онд Хятадаас зургаа, долоохон мянган тонн шатахуун импортолж байсан бол өнгөрсөн жил 170 мянган тонн шатахуун авчээ. 

Шатахуун нийлүүлэлт нь буураад ирэнгүүт үнэ буурах тохиролцоон дээр Оросууд нааштай хандаж эхэлсэн байна. “Роснефть”-ийн төлөөлөл манай улсад хоёр ч удаа ирснээс энэ сонирхлыг нь харж болно. Өнгөрсөн гуравдугаар сард гэхэд “Роснефть”-ийн ерөнхийлөгч И.И.Сечин хүртэл манайд ирээд буцсан билээ. 

Таатай мэдээ дуулгахад ирэх зунаас оросууд өнөөдрийнхөөс ч эерэг нөхцөлөөр шатахуун нийлүүлж эхлэх нь. Тун удахгүй Италийн биржийн биш Сингапурын биржийн үнэд түшиглэсэн ханш хойд хөршөөс орж ирэх шатахууны үнэд нөлөөлж эхлэх юм байна. Манай улсын оршин буй Азийн зах зээл гэдэг нь Сингапурын биржийн эхний давуу тал бол Италийнхаас хямд гэсэн өөр нэг эерэг тал бий аж. Сингапурын бирж дээрх түүхий тосны үнэ дээр тонн тутамд нь  өгөх нэмэгдэл ч өмнөхөө бодвол дажгүй хямдхан гарч. 40-70 ам.доллар гэж тохирчээ. Эхлээд оросууд 100 ам.доллараас дээш гэж байсан ч Ангарскийн үйлдвэрээс наашаа ирэх зардал тонн тутамд үүнээс бага байх ёстой гэсэн Уул уурхайн яамныхны байр суурь, санал хүсэлт тэдэнтэй ийм эерэг тохироо хийхэд нөлөөлжээ. 

Сингапурын биржийн түүхий тосны үнэ одоогийнхоос өсөхгүй бол бид зургадугаар сард өнөөдрийнхөөс ч хямд үнэтэй шатахуун хэрэглэх бололтой. Тонн нь 900 ам.доллар болж хямдарна гэсэн тоо ч яригдаж байна. 

1380 ам.доллар байсан шатахуун өнөөдөр 1000 орчим ам.доллар болж буусан ч бензин, дизелийн  жижиглэнгийн үнэ яагаад буухгүй байна вэ гэсэн асуулт гарах нь тодорхой. Шалтгаан нь долларын ханшийн өсөлт аж. Уг нь 1385 байсан шатахууны үнэ 1000 орчим ам. доллар болно гэдэг нь шатахуун литр тутамдаа 400 орчим төгрөгөөр хямдарсан гэсэн үг. Гэтэл долларын ханш эсрэгээрээ мөн л энэ хавьцаа  төгрөгөөр өссөн. Шатахууны үнийг буулгах яриа хэлэлцээр өрнөж байхад 1380-тай байсан ам.долларын ханш  өнөөдөр 1800 гарчихсан. Шатахууны үнэ хөдлөхгүй байгаагийн шалтгаан нь энэ аж. 

Ирэх зургадугаар сараас Сингапурын биржийн үнэд суурилсан ханш үйлчлээд эхлэхээр шатахууны үнэд эерэг хандлага гарах нь бараг л тодорхой болжээ. Салбарын яамны зүгээс шатахууны хилийн үнэ одоогийнхоос буухад жижиглэнгийн үнэ дагаж буух нөхцөлийг бүрдүүлэхээр ажиллаж байгаа юм байна. Тонн тутмынх нь үнэ 50 ам.доллараар буулаа гэхэд 25 ам.долларыг нь татварт авъя, харин үлдсэнийг нь жижиглэнгийн үнийг бууруулахад зарцуулах хувилбар яригдаад эхэлжээ. Тэгэхээр Сингапу¬рын бирж дээр түүхий тосны үнэ өслөө гэхэд шатахууны үнэ өсч, буурлаа гэхэд шатахууны үнэ буудаг орчин тун удахгүй бүрдэх бололтой. Уул уурхайн яамны хувьд шатахууны хэрэг­лээнийхээ 60 орчим хувийг ОХУ-аас, үлдсэнийг нь гуравдагч эх үүсвэрээс  авна гэсэн бодлого барьж байгаа аж. 

“Нефть бүтээгдэхүүний нөөц ихэссэн нь  шатахуун импортлогчдод хөнгөлөлттэй зээл өгсний нэг давуу тал” гэж Уул уурхайн яамны Стратегийн бодлого төлөвлөлтийн газрын Түлшний бодлогын хэлтсийн дарга Л.Раднаасүрэн онцоллоо. Хөнгөлөлттэй зээл өгөхөөс өмнө манай улсын шатахууны нийт нөөц 15 хоног байж. Зээл өгсний дараахан Засгийн газар доод тал нь 30 хоногийн шатахууны нөөцтэй байх ёстой гэсэн журам гаргажээ. Өчигдрийн байдлаар манай улс 44 хоногийн шатахууны нөөцтэй  байна. 

Ц.БААСАНСҮРЭН

Categories
мэдээ цаг-үе

Д.Амарсайханы амь насыг дээрээс захиалгатайгаар бүрэлгэсэн үү

461 дүгээр хорих ан¬гийн хүлээлгийн танхимд өмгөөлөгчтэйгээ уулзахаар хүлээж байсан Газрын тосны хэрэг эрхлэх газрын дарга асан Д.Амарсайханы бие нь муудаж гэнэт нас барсан билээ. Тус хорих ангийн эмнэлгийн дарга Дарханбат, эмчлэгч эмч Отгонбаатар нарын  ар гэрийнхэнд нь болон өмгөөлөгч нарт нь хэлсэн үг олны анхаарлыг татаж байна. Тэр нь “Д.Амарсайханыг эмнэлэгт хэвтүүлж эмчлэх шаардлагагүй гэж дээрээс чиг үүрэг өгсөн” гэдэг үг. 

Дээрээс чиг үүрэг өгөхөөр хүнийг эмчлэхгүй үхтэл нь байлгаж болдог юм уу. Тэр чиг үүргийг хаанаас, хэн өгөв. Хорихын эмнэлгийн дарга Дарханбат эмчлэгч эмч Отгонбаатар нар энэ асуултанд хариулах хэрэгтэй. Хүнийг ингэж болдог юм уу, Авлигатай тэмцэх газрын мөрдөн байцаагч Бямбадорж, хяналт тавьж байсан прокурор Сарангэрэл, шүүгч Ё.Цогтзандан нар  энэ талаар тайлбар хийх хэрэгтэй. Удаа дараа эмч¬лүүлэх шаардлагатай байна гэж өмгөөлөгчид нь хандаж өвчнийх нь онош болон түүхийг нь хуулбарлаад батлан даалтад гаргаж өгөөч гээд байхад яагаад хориод байсан юм бэ. Энэ хүмүүст  хариуцлага хүлээлгэх үү.  Өвчтэй хүнд эмчилгээ хийлгүй зүгээр байлгаад байна гэдэг өөрөө үхэл рүү түлхсэнээс өөрцгүй. Авлигатай тэмцэх газар үүнийгээ тайлбарлах хэрэгтэй. Эмч нарын үг оргүй биш байх. Тэдний үгийг ар гэрийнхэн нь ч сонс¬лоо. Өмгөөлөгч нар нь эмч нарын хэлснийг баталж байна. Олон нийт энэ талаар чинь шуугиж байна. Монголын хо¬рих ангид өвчтэй хүн эмчлүүлж байгаад амиа алдаж байсан тохиолдол бий. Харин өвчтэй атлаа дээрээс өгсөн чиг  үүр­гийн дагуу эмчлүүлэх эр­хээ хасуулан, үхлээ хүлээж байгаад нас барсан түүх сүүлийн 20 жил гараагүй гэдгийг хуульчид хэлж байна. Тэдний зарим нь Авлигатай тэмцэх газрынхан бусдыг хэрэгт сэжиглэн хорьж байгаад хэргийг нь хүлээлгэдэг ялзарсан арга нь ил боллоо гэж ч байна. Үүнийг гэрчлэх бас нэгэн яриаг хүргэе. Энэ бол Д.Амарсайханыг нас барахад дэргэд нь байсан  гэх өмгөөлөгч Т.Нямдоржийн яриа.  

Т.НЯМДОРЖ: ТЭР ЧИГ ҮҮРГИЙГ ГУРВАН ҮСЭГТЭЙ БАЙГУУЛЛАГААС Л ӨГСӨН ГЭЖ ОЙЛГОГДОЖ БАЙГАА

-Таныг талийгаачийг нас барахад дэргэд нь байсан гэсэн. Чухам юу болсон юм бэ?

-Өнгөрсөн мягмар гаригт уулзахаар очсон боловч уулзаж амжаагүй. Хорих 461 дүгээр ангийн уулзалтын өрөө шилэн ханаар тусгаарлагдсан байдаг. Хоёр талаас харилцуур аваад ярьдаг. Намайг уулзах гээд очиход ухаан алдчихсан байсан. Би цонхны цаанаас хальт хараад өнгөрсөн. Маш их харамсалтай явдал боллоо. Төрийн тусгай харуул хамгаа¬лалттай газар байсан хүн амиа алдлаа. Ямар учраас Д.Амарсайхан нас барав гэдгийг шалгах байгууллага нь ч шалгаж эхлээгүй байна. Мөн шинжилгээний байгууллагын дүгнэлт гараагүй байна. Тийм болохоор энэ талаар ярих арай эрт санагдаж байна.

-Шинжилгээний байгуул­лагын дүгнэлт гэдэг нь юу гэсэн үг вэ?

-Шүүх эмнэлгийн дүгнэл­тийг хэлж байгаа юм л даа. Энэ дүгнэлтээр үхлийн шалт¬гаан нь тодорхой гарах байх. Тэрийг үндэслэж энэ тухай ярих хэрэгтэй болно.

-Тэгэхээр Д.Амарсайхан гэдэг хүний үхэлд хэн буруутай вэ гэдэг асуудал сөхөгдөж байна?

-Хорих ангийн эмч эмчил¬гээний ажилтнуудын асуудал  биш цаашлаад хуулийн байгууллага, тэнд ажиллаж байгаа ажилтнуудын хууль бус үйлдэл хөндөгдөнө. Мөн хорих газрынхан энэ хүнийг хоригдож байхад хэрхэн харьцаж байсан гэх мэтээр олон ноцтой зүйлс дэлгэгдэж болзошгүй. Тэ¬гэ¬хээр шүүх эмнэлгийн шинжилгээний дүн чухал гэж онцлоод буй юм. Шууд хорих байгууллага, хуулийн салбарынхан үйлч­лүүлэгчийг минь үхүүлчихлээ гэж хэлэхгүй. Гэхдээ төрийн  байгууллагын хараан дор, хамгаалалттай онцгой обьек­тод байсан хүнд яагаад эмчилгээ хийлгэхгүй байсаар байгаад нас барахад хүргэв. Энэ хүртэл нь яагаад зүгээр хараад суусан юм бэ. 

-Тэр өдөр ямар хэр­гээр талийгаачтай уулзахаар очсон юм бэ?

-Манай үйлчлүүлэгч  анх уулзахдаа  ойр ойрхон очиж уулзаж байх хүсэлт  тавьсан юм. Өөрийнх нь хүссэнээр болж өгвөл өдөр бүр, болохгүй бол долоо хоногтоо хоёр, гурав ирж уулзаж байхыг өмгөөлөгчөөсөө хүссэн. Талийгаач бод­вол хо¬ригдож буй өрөөнөөсөө өдөр болгон гарч агаар амьсгалахыг хүсч байсан байх. Камерт өдөр бүр хо¬ригдохоор тэр өрөө¬нөөсөө хүн гарахыг л хүс­нэ шүү дээ. Би болж өг­вөл ойр ойрхон очи­хыг боддог байсан. Аль болох зав гаргаад очиж байсан. Тэр өдөр түүнтэй холбогдуулан шалгаж байсан хэргийн шүүх хурлын тов гарсан байсан. Шүүх хурал ирэх  лхагва гаригт буюу  энэ сарын 21-ний өдөр  болох байсан юм. Энэ талаар болон биеийнх нь байдлыг мэдэхээр тэр өдөр очсон.

-Хуулийн байгуулла­гынхан талийгаачийг хүнд өвчтэй гэж мэд­дэггүй байсан юм биш үү. Хэрэв мэдэж байсан бол арай ч энэ хүртэл нь явуулахгүй байлгүй дээ?

-Хорих ангийн эмнэлгийнхэн ямар өвчтэйг нь мэдэж байсан. Өмгөөлөгчид нь удаа дараа хэлж шаардаж байсан. Эмнэлгийнхэн нь ”ойлгож байна” л гэдэг. Тэгсэн атлаа эмнэлэгтээ хэвтүүлж ч эмчлүүлэх арга хэмжээ аваагүй. Тэд шинжилгээ хийж байсан уу, хийж байсан. Д.Амарсайханы бие муу байгааг ч мэдэж байсан. Бид нарийн мэргэжлийн эмчид үзүүлж, эмчилгээ хийлгэх шаардлагатайг нь ч хэлж л байв. Хуулийн байгууллагынханд  байнга биеийн байдал нь хүнд байгааг ч хэлж байсан. 

-Заавал түүнийг  хорих хэрэг ер нь байсан юм уу. Гадуур байлгаж яагаад болоогүй юм бол?

-Үүнийг хуулийнхнаас л асуух хэрэгтэй.  Талийгаачийн гадаад паспортыг хураагаад авчихсан. Улсын хилээр гарахыг нь хориглосон. Хэрэг бүртгэлт мөрдөн байцаалтынх нь үйл ажиллагаа дууссан. Гэрийнхээ хаягийг өөрчилж, солиогүй байхад хэргийг нь прокурорт шилжүүлэхдээ түүнийг хорьж таслан сэргийлэх арга хэмжээ авсан. Мөрдөн байцаалтын үйл ажиллагаанаас оргон зайлж болзошгүй хэрэгт ямар нэгэн байдлаар нөлөөлнө гэх мэт хэд хэдэн зүйлийг хардаг. Гэхдээ энэ арга хэмжээг авахдаа үндэслэлтэй байх ёстой. Харин Д.Амарсайханыг хо¬рих ямар ч үндэслэл байгаагүй. Дахиж түү¬нийг хорихдоо таслан сэргийлэх арга хэмжээг буруу хэрэглэсэн гэж үзэж байгаа.

-Уучлаарай, танаас  хорих 461 дүгээр ангид байхад чинь чухам юу болсныг дэлгэрэнгүй яриулмаар байна. Учир нь талийгаачийг нас барахад хорихын ка¬мерийн бичлэг хийг¬дээгүй, ажиллаагүй гэсэн мэдээлэл тархаад байна?

-Уулзалтын өрөөнд сэжигтнийг авчраад дараа нь өмгөөлөгчийг нь дууддаг. Тэгээд уулзаж харилцуур авах гэтэл талийгаач газар унасан. Шилэн хананы цаанаас ийм л зүйл харсан. Маш их өвдөлт тархинд нь өгсөн байх. Орилоод л унасан. Юу болсныг мэдээгүй. Намайг очиход ухаан алдаад уначихсан байсан.   Үйлчлүүлэгчийг маань ухаангүй болсны дараа намайг оруулсан. Эмч нар нь 30 орчим минут хиймэл амьсгаа хийсэн боловч ухаан оролгүй нас барсан.

-Энэ хооронд өөр хүмүүс рүү холбогдох ч юм уу ямар нэгэн арга хэмжээ та авсан уу?

-Арга ядаад би, яаралтай түргэн тусламж дуудсан. Олон удаа залгасан боловч 103-аас хүн ирээгүй. Ямар учраас ирэхгүй байгааг нь асуухад “Манайх төр засгийн тусгай  харуул хамгаалалттай обьектод очиж түргэн тусламж үзүүлдэггүй. Эрүүл мэндийн   сайдын тушаал бий. Энэ дагуу  яаралтай тусламж үзүүлэх боломжгүй гэж хэлсэн. 

-Ар гэрийнхэн нь талийгаачийг өнгөрснийг мэдээд хүнд байгаа гэсэн. Ээжийнх нь бие муу байна ч гэж сонсогдож байна?

-Ар гэрийнхэнтэй нь манай өмгөөлөгч Пүрэвлхам арай ойр харилцаатай. Энэ талаар түүнээс асуу. Би сайн мэдэхгүй байна. 

-Талийгаачийн дүүг бас энэ хэрэгт холбогдуулан хорьсон, бие нь муу байгаа гэж сонслоо. Энэ үнэн үү?

-Тийм, дүүг нь бас хорьсон бие нь тааруу байна. Бас л нарийн мэргэжлийн эмчилгээ хийлгэх шаардлагатай хүн.

-Хорихын эмнэлгийн дарга  болон эмчлэгч эмч нар нь ар гэрийнхэнд нь “Д.Амарсайханыг эмнэлэгт хэвтүүлж эмчлэх шаардлагагүй гэсэн чиг үүргийг дээ¬рээс өгсөн гэж хэлсэн. Тэр дээрээс гэдэг нь хаанаас гэсэн үг вэ?

-Хориход хоригдож буй дүү нь “Таныг  хэвтэж эмчлүүлэх шаардлагагүй гэсэн чиг үүргийг дээрээс өгсөн гэнэ” гэж хэлсэн гэсэн. Мөн талийгаачийг нас барсны дараа ар гэрийнхэн нь хорих ан¬гид ирэхэд тус ангийн эмнэлгийн дарга Дар¬ханбат эмчлэгч эмч Отгон¬баатар нар “Эмнэ¬лэгт хэвтүүлж эмчлэх шаардлагагүй гэсэн чиг үүргийг дээрээс өгсөн” гэж хэлж байна лээ. Тэгэ¬хээр энэ үг үнэн бололтой.

-Дээрээс тэр чиг үүргийг хэн өгөөд байна аа. Өмгөөлөгч хүний хувьд танд тааварлаж байгаа зүйл бий юү?

-Гурван үсэгтэй байгууллагаас л өгсөн гэж ойлгогдож байгаа. Эмч нар нь ч тэгж ярьсан байна.

-Тэгвэл тэр байгуул­лага чинь Авлигатай тэмцэх газар биш үү?

-Тэр гурван үсэгтэй байгууллага л тийм үүргийг өгсөн байх. Тэгж үзэхээр харагдаж байна.

Д.ТАНА