Category: нийгэм

Нийслэлийн Засаг даргын  захирамжаар Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрт түгээмэл тархацтай ашигт малтмал олборлох, тээвэрлэхийг түр хориглох, хүн даацын авто машины тээвэрлэлтэд тавих хяналтыг эрчимжүүлэхээр боллоо.

Захирамжид нийслэлийн нутаг дэвсгэрт түгээмэл тархацтай ашигт малтмалын нөөц ашиглаж буй аж ахуйн нэгжүүд өөрсдийн хөрөнгөөр технологийн хатуу хучилттай автозам, ложистикийн төв байгуулах хүртэл олборлолт хийх, нийслэлийн нутаг дэвсгэрээр тээвэрлэлт хийхийг түр хориглож хэрэгжилтэнд хяналт тавьж ажиллахыг холбогдох албаныхад үүрэг болгосон байна. Мөн технологийн хатуу хучилттай авто зам, ложистикийн төв байгуулахад мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө өгч ажиллахыг нийслэлийн Авто замын газарт даалгажээ.

Түүнчлэн байгаль орчны нөлөөллийн үнэлгээний дагуу байгаль орчны менежментийн төлөвлөгөөний хэрэгжилтийг хангуулж, эвдэгдсэн газрын хэмжээг тогтоож тухайн талбайн 75-аас доошгүй хувийг тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч хуулийн этгээдээр нөхөн сэргээлгэх ажлыг зохион байгуулах, шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрлийг цуцлах саналыг холбогдох байгууллагад тавьж шийдвэрлүүлэхийг үүрэг болгосон байна.

Тус захирамжийн дагуу нийслэлийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж буй цемент зуурмагны үйлдвэрүүд, барилга барьж буй барилгын компаниудыг хашаан дотроо болон засмал зам руу нийлэх хэсэгт  тээврийн хэрэгслийн дугуйг цэвэрлэх зориулалтын хоёр талбайтай болгож, шаардлагыг биелүүлээгүй аж ахуйн нэгжүүдэд ажил эхлэх, үргэлжлүүлэх зөвшөөрлийг олгохгүй байхаар боллоо.

Монгол Улсын гавьяат жүжигчин “солгой” хэмээх Н.Төмөрхуяг ард түмэндээ зориулж талархалын тоглолт хийхээр болсон байна. Тэрбээр энэ удаа залуу дуучин Д.Балдантай хамтран тоглоно.

Залуу дуучин энэхүү тоглолтын үеэр Н.Төмөрхуягийн дуулж ард түмэндээ хүргэсэн “Амьдрал хайр дээр тогтдог”, “Насны намар”, “Зүрхний уяа”, “Саа мөнгөн Хэрлэн” зэрэг хуучны дуунаас өөрийн өнгө төрхөнд тохируулан, шинээр найруулан дуулж хүргэхээр бэлтгэж буй юм байна.

Тэд 2012 онд МУГЖ Н.Төмөрхуягийг анх амьдруулсан “Хорвоод ганцхан ээждээ” дууг хамтран дуулсан нь олны талархалыг хүлээж байсан билээ. МУГЖ Н.Төмөрхуягийн залуу дуучин Д.Балдантай хамтран ард түмэндээ өргөж буй талархалын тоглолт энэ сарын 19-ний өдөр Монгол бөхийн өргөөнөө болох юм.

Жил болгон л 420-иод мянган тонн улаан буудай хурааж авч гурил үйлдвэрлэнэ
гэсээр байгаад энэ тоог бараг цээжилчихэж. Хүний тоо өсөөд байхад гурилын хэрэгцээ
нэмэгдэх ч үгүй, хасагдах ч үгү сүүлийн хэдэн оныг үдлээ. Энэ намар аанай л нөгөө
400 мянгаа барьчихвал дотоодын хэрэгцээгээ бүрэн хангачих аж. Энэнээс илүү ургац
хураавал авах газар олдоггүй, ялангуяа тээрэмнээс үлдсэн үлэмж хивгийг малчид мөнгө
гарздан малдаа авч өгөхөө болиод удаж байгаа. Хивэг байтугай хадлан бэлдээгүй байхад
мал нь өсөөд байгаа юм чинь арга байж уу. Мянган жилийн уламжлалт тариачин
хөрш хоёр орон маань биднээс талх, мантуу автлаа мөн ч өдий биз дээ. Тэгэхлээр
манай өнөөгийн зах зээлийн багтаамж нь ойр мөддөө энэ л хэмжээнд газар тариалангаа
бариад явчих дүр төрх харагддаг. Одоо нэмж дэмжих, хөгжүүлэх, хөхиүлэх аминд тулсан
шаардлага төдий л баймааргүй. Эцсийн бүтээгдэхүүн гаргаж чадаж байгаа үндэсний үйлдвэрлэл
гэвэл Монголд гурил будаа, төмс ногоо яах аргагүй мөн. Төр засаг зөвхөн энийг нь
зөвтгөсөн үндэслэлээр тариалан эрхлэгчдийг эрхлүүлдэг байх. Түүнээс будаа, төмс
хоёрыг ноднин зах дээр хахтал нь ургуулаад
өгөхөд үнэ, инфляци хоёр нохой хуцсан чинээ тоогоогүй. Гадуур бүх хэрэглээний үнэ
өсөөд байхад ногоочид илүүдэл төмсөө зоориноосоо гаргаж тонн тонноор нь хог дээр
асгаж байв. Үүнд хөдөөгийн борог амьдралаас төрийн томцуул төдийгүй орон нутгийн
хурган дарга нар хүртэл хол тасарсан хийрхэл багагүй нөлөөлсөн юмдаг. Дээр доргүй
л үндэсний үйлдвэрлэл гэцгээн, явж явж монголоороо
байгаа буянт малын мах, хүнс ногоо л хамгийн ориг нь гэж туйлшраад байсан чинь бодит
байдал дээр тийм байж чадаагүй. Хяналт шалгалтаас алс зайд хэн дуртай нь аж ахуй
гэгчийг эрхлэн гаднаас элдвийн химийн хор, бордоо, сав баглаа дур дураараа зөөж
ирцгээн тариа ногоо төдийгүй сүү цагаан идээгээ хүртэл амар хялбар аргаар боловсруулан
иргэдийг хууран мэхэлж үлэмж хохироосон билээ. Хувиараа аж ахуй эрхэлж байгаа газруудын
ажлыг сонирхож байхад ухвар мөчид этгээдүүд ногооны зэрлэг зулгаахаасаа залхуураад
Хятадаас хамгийн хүчтэй аюултай хор авчирч ирээд талбайдаа цацах зэргээр хөдөө гадаа
нүднээс далдуур ямар заваан юм хийж байгааг мэдэж байгаа амьтан алга.

Тэгэхлээр одоо хариуцлагатай уул уурхай, барилгын осол аваар гэхээсээ
илүү олон нийт хүнсний аюулгүй байдалдаа санаа зовцгоох боллоо. Тариан талбай дээр
улаан буудайтай хамт мутацид орчихсон байж болзошгүй хачин ургамлууд зэрэгцэж урган
улмаар гурилын амт чанарыг өөрчилсөн гэх юм. Энэнээс болж олон мянган тонн үр тариа
ноднин цавуулаггүй гэсэн нэрийн дор гологдсон. Засгийн газар томоохон гурилын үйлдвэрүүдийг
шахсаар байгаад дотоодын буудайг авахуулсан.
Тэнд үйлдвэрлэсэн гурилаар иргэд цагаан сарынхаа бууз баншийг ч хийж чадаагүй. Төрөл
бүрийн нарийн боов хийдэг жижиг дунд үйлдвэрүүд аргаа бараад орос казах гурил импортоор
оруулж ирэн үйлдвэрлэлээ явуулж байна. Тэр нь хаа очиж хамаагүй найдвартай экологийн
цэвэр бүтээгдэхүүн болж таарлаа. Уг нь бид тэднээс илүү эко бүтээгдэхүүн гаргах
боломжтой ч тийм жудагтай үндэсний тариаланчид тун ховорджээ. Ер нь бидний өдөр
тутам хэрэглэж буй, гуанз ресторанаар дамжин ирэх хүнсний бүтээгдэхүүнийг хаанахын
хэн гээч ямар мэдлэг боловсрол, хариуцлагатай нөхөр бэлдэж суудаг вэ? Хүний биед
өвчин тусгах хэмжээний химийн хор “үндэсний үйлдвэрлэгчид”-ээс илэрлээ гэсэн зориг
муутайхан мэдээлэл энэ хавар цацагдаад нам дарагдсан. Тэр худлаа биш. Арай гэж үндэсний
үйлдвэрлэлээ сэргээх гэж ядаж байхад зарим нь ингээд хамаг итгэл найдвар нураагаад
хаячих юм. Одоо үүгээр далимдуулан Эрээний ногоо эргээд ирэх нөхцөл нь бүрдчихлээ.

Энэ хаврын онцлогийн хувьд
тариаланчид будаа тарьж 400 мянгаар улсад тушаах уу, эсвэл рапс ургуулж 800 мянгыг
олох уу гэсэн хоёр сонголттой сууцгаана. Дээрээс рапс битгий тарь гэж байгаа боловч
үгэнд нь ордог аж ахуй байгаа ч юм уу. Ихэнх нь ашгаа хараад рапс руу хошуурах чиг
хандлагатай. Тэдний хувьд тэр нь ч дээр биз. Ядахнаа л мэргэжлийн агрономичтой,
америк, канад техниктэй, энэ хэрээрээ газар тариаланд эргэлт буцалтгүй орчихсон
дундаас дээш хүчин чадалтай мэргэшсэн компаниар
хүнсний аюулгүй байдлаа тоглуулбал хожим буух эзэн буцах хаягтай юм даа.
Тэр жижиг “сайн дурын уран сайханчид”-ыг гал тогоо руу хамаагүй ойртуулмааргүй байна.
Эрх баригчдад сонгогчдоо алдахгүй байх, нэг ч болтугай ажлын байраар дамжуулан эмзэг
давхаргынханд сэтгэл гаргасан царай үзүүлдэг эрх ашгийн өрөөсгөл сонирхолтой. Тэгвэл
ард түмний гэгээлэг хэсэг нь арай өөр, ядаж эрүүл байхыг хүсч байна шүү дээ. Харин
төмсний хувьд Буриадад экспорт хийх нүх олсон бололтой. Энэ сургаар төмсний жижиг
аж ахуйнууд хөдөлгөөнд орж үрийн төмс сураглацгаах болж. Техникийн парк шинэчлэлийн
хувьд төмсний аж ахуйд Хятадын пад пад хүүхдийн тоглоом шиг жижигдээд Оросын улаан
трактор нь идэж уух нь дийлдэхгүй аль нь ч размер таарахгүй зовоодог аж. Мал, тариалан
хоёрын мөнхийн зөрчилдөөн аанай л хэвээрээ. Нэг ам бүлтэй өрх байлаа гэхэд аминдаа
хэдэн малтай бас тариа ногоотой. Тэгэхлээр одоо хоёуланг нь зэрэгцүүлж тавьчихаад
өөрөө өөртэйгөө л хэрэлддэг юм байх даа. Тариа ногоог малаас хамгаалах шалгарсан
арга нь гэвэл талбайгаа хаших эсвэл гүн суваг ухах. Хашааг төмрөөр, модоор, тороор
янз бүрээр хийж үзсэн. Бүтэлтэй юм болоогүй. Энэ тал дээр төр олон нийт бүр зориуд
анхаарал тавин хөдөлгөөн өрнүүлж, сум хөгжүүлэх төсөв төслөөсөө нэмэрлээд бичил
блокны үйлдвэрүүд угсраад жаахан цемент олчихвол асуудлыг нэгмөсөн шийдчихмээр юм
билээ. Бусад элс шавар, ус, ажиллах хүчин нь хаа сайгүй бэлэн бий.Эхний ээлжинд
төмс хүнсний ногооны талбайнуудаа дараа нь тариалангийн талбайг блокон хэрмээр тусгаарлаад
аль ч улиралд талбайд мал оруулахыг нь зогсоож чадвал ургац нэмэгдэж заавал химийн
бодис хэрэглэх ч шаардлага багасна. Энэ нь дамаа эрүүл хүнсний баталгаа болох учиртай.

Бараг бүх үйл ажиллагаа нь хувийн хэвшил дээр тогтож явдаг салбар
гэвэл Хөдөө аж ахуйн яам болов уу. Энэ салбар дээр ажиллаж амьдрагсад засгаас цалинжихгүй,
төрийн өмч хариуцдаггүй ч тэндээс хамааралтай асуудал байнга босч байдаг. Малчид
тариачид хувьд гарснаар хэт хувиа бодож бэлчээрийн даац хэтрүүлсэн, тариан талбайг
халаа сэлгээгүй ашиглан хөрс доройтуулсан, хүнсний аюулгүй байдалд итгэл алдруулсан
ноцтой зөрчил гарсаар байна. Үүнийг төр л зохицуулж өгөхгүй бол өөрсдөө зохицож
зөв голдиролдоо орох шинж мөд алга. Хотыг залхаасан хэт төвлөрөл, сум аймгийн төв
дээр хийлгэх ажил олдохгүй ядаж байхад сайн дураараа мал тариан дээр гараад явагсдад
хэн хүнгүй л баяр хүргэж байв. Гэтэл энэ маань төд удалгүй сөрөг үзэгдэл болж хувирлаа.
Нийгмийн бүх давхаргынхны хоол хүнсийг мэргэжилгүй харанхуй нөхдүүд бэлддэг болсон
нь эргэлзээ төрүүлж байна. Тракторын тос шатахуун, оготнын хор, зэрлэг ургамал устгах
грибитици, хот руу аваачиж зарах гэж байгаа манжин лууванг бүгдийг нь нэг амбаарт
оруулаад холиод тавьчихсан байдал бол хөдөөгийн нийтлэг дүр зураг. Одоо ингэсгээд
тариа ногооны талбай дээр мэргэжлийн хяналт, мэргэжилтэн байтугай насанд хүрсэн
том хүн үзэгдэхээ байж, “Монгол орны дотоодын бүх хүнсний хэрэгцээг 100 хувь хангана”
гээд амралтаараа ирсэн сургуулийн жаалуудад хамаг ажлаа даатгаад хаядаг мөн ч бөх
зүрх шүү. Газар тариалан улирлын чанартай болохоороо тасралтгүй дагнасан ажиллагаа
явуулж болохгүй юм. Энэ салбарынхан жилийн гурван улирлын турш дэмий ярьцгаан ганц
зуны сардаа л ажиллахчаа болдог. Манай тариачид зав зав бас дахин завтай жаргаж
байх зуур гадны бусад мэргэжил нэгтнүүд нь хордлогоноосоо салж, нийгмийн хуулинд
захирагдаж, байгалийнхыг нь захирах болсон шинэ дэвшил, технологи, инновацийг эзэмшиж,
улам цомхон чадварлаг болсоор л. Хөдөө орон нутгийг хогийн сав болгон нийгэмд багтаж
шингэхээ байсан шаарнуудыг аваачиж асгаж байсныхаа горыг амссан улс орнууд одоо
улам төвлөрч бүр болж өгвөл нийслэлдээ бөөгнүүлж авахыг хичээж байна.

Олон улсын эх баригч эмч нарын өдөр “Өдрийн сонин” эх баригчдын ажлыг
сурвалжилжээ. Клиникийн нэгдүгээр амаржих газар хоногт 40-45 эх амаржиж
байна. Гурван цагийн дотор 11 хүү, нэг охин мэндэлсэн ажээ. Эх баригчдын зүгээс
амаржих гэж байгаа ээжүүдэд хандаж “Төрөх үед хамгийн чухал нь сэтгэл зүй. Сэтгэл
санаагаа 100 хувь бэлтгэж ирнэ гэдэг том амжилт” хэмээн зөвлөсөн юм.

Л.Энх-Амгалан гишүүн “Эрчимтэй хөгжлийн гол локомотив уул уурхайгаа эдийн
засаг биш улс төр болгосны горыг бид амсч байна” гэж ярьсан байна.

“Увайгүйчүүдийн бах тавыг хангах нь нийгэмд асар их хөнөөлтэй”
нийтлэлийг “Өдрийн сонин”-ы гуравдугаар
нүүрээс уншаарай. Эдийн засгийн өршөөлийн хуулийн талаар нийтлэлч Э.Энэрэл
асуудал хөнджээ.

Замын цагдаа нар тусгай хэвлэгч машинаар торгууль бичдэг болсноор төсөвт
оруулсан орлого нь өнгөрсөн оны мөн
үеийнхээс гурав дахин нэмэгдсэн талаар “Цахим машин замын цагдаагийнхны но-г илрүүлэв
үү” сурвалжлагад өгүүлжээ.

“Тусгай сургуулийн захирал
сурагчдынхаа хөдөлмөрийг мөлжиж, хандивын эд зүйлийг хувьдаа завшдаг” талаар
116 дугаар сургуулийн нярваар ажиллаж байсан хүн ярьсан байна.

“Давхар дээл” тайлах Ерөнхийлөгчийн санаачилсан хуулийг УИХ батлалгүй
буцаасны дараа Ерөнхийлөгчийн байр суурь ямар байгааг манай сурвалжлагч
Ерөнхийлөгчийн зөвлөх П.Цагаанаас лавлажээ. ”Харамсалтай нь санал хураалтын дүн нийгмийн хүлээлтээс
өөрөөр гарлаа. УИХ хуулийнхаа дагуу тогтоол гаргаж, хууль санаачлагчид ирүүлэх
ёстой. УИХ-ын тогтоол ирсний дараа Ерөнхийлөгч байр сууриа илэрхийлэх байх” гэж
тэр ярьсан байна.

Морин хуурын олон улсын наадамд оролцсон
ХБНГУ-ын иргэн Андреотой манай сурвалжлагч ярилцжээ. Тэрбээр мэдээллийн
технологийн инженер хүн.

Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн
төлөө газраас  цаг үеийн асуудлаар
мэдээлэл хийхдээ хамгийн ихээр
хэрэглэгчийг хохироодог барилгын компаниудын зөрчлийг  онцоллоо.

Барилгын компаниудын хувьд, иргэдэд худалдаж буй
орон сууцныхаа м/кв-аас дутааж, худалдаж байгаа талаарх гомдлыг иргэд өнгөрсөн
жилээс  хойш их гаргах болсон.  Тиймээс Шударга өрсөлдөөн,
хэрэглэгчийн төлөө газар 2013 оны арванхоёрдугаар сараас хойш 50 орчим барилгын
компанид хяналт шалгалт хийсэн байна. Шалгалтаар 560 гаруй иргэний орон сууцны
м/кв-аас 4-20 метр талбайг дутаасан буюу гурав орчим тэрбум төгрөгийн хохирол
учруулжээ. Үүний 1.5 тэрбум төгрөгийн хохирлыг “Тайгам Алтай”, “Тектоник”, “MD
top” гэсэн гурван том компани учруулсан тул тус бүрт 10 сая төгрөгийн торгууль
тавьсан байна. Зөрчилтэй гэж тогтоогдсон нийт 50 орчим барилгын компаниас
одоогийн байдлаар 26 орчим нь иргэдийн хохирлыг барагдуулсан ажээ.

Харин хамгийн их зөрчилтэй нь тогтоогдсон 
гурван том компани иргэдийн хохирлыг барагдуулсан эсэх талаар Шударга
өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газрын Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах хэлтсийн
дарга Ч.Батбаатараас тодруулахад “Тайгам алтай, Тектоник компаниудад тавьсан
улсын байцаагчийн торгуулийн хариуцлагад зарга үүсгэж, шүүхэд мэдүүлсэн байсан.
Хан-Уул дүүргийн Шүүх болон Захиргааны хэргийн шүүхэд компаниудыг торгох
шаардлагыг эхэндээ баталгаажуулсан ч торгуулийг шүүгч нар нь хүчингүй болгосон
байна. Тиймээс бид нэр бүхий шүүгчдийг Шүүгчийн ёс зүйн хороонд гомдол гаргаж,
шалгуулахаар өгнө” гэсэн юм.

            Иргэдийн
худалдан авсан орон сууцны м.кв дутуу талаар хяналт шалгалтын ажлыг Шударга
өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газар  2013 оны 10 дугаар сараас эхлэн хийж эхэлсэн байна.  Хяналт шалгалтаар барилгын
ажил үйлчилгээ эрхлэгч компаниудын худалдан борлуулсан орон сууцны талбайн
гэрээнд тусгасан хэмжээндээ хүрэхгүй байгаа зөрчил илэрсэн билээ.

Уг
зөрчил нь Хэрэглэгчийн эрхийг хамгаалах тухай хууль, Өрсөлдөөний тухай хууль,
Стандартчилал, хэмжил зүйн үндэсний зөвлөлийн 2009 оны 52 дугаар тогтоолоор
баталсан “Орон сууцны барилгын доторх сууцны талбайг тооцох аргачлал” Монгол
Улсын стандарт /MNS-6058-2009/-ыг тус тус зөрчиж байна.

Хяналт
шалгалттай холбоотойгоор өнөөдрийн байдлаар:

Ирүүлсэн өргөдөл	Холбогдолтой ААН	Нийт хохирлын хэмжээ	Барагдуулсан хохирол
			Хохирлоо барагдуулсан ААН	Хэрэглэгчийн тоо	Хохирлын хэмжээ
604	58	3 306 233 188	27	70 гаруй	1 021 431 931

 Мөн
БХБЯ, МХЕГ, ХЭАХНҮХ-той хамтран тухайн салбарын хууль тогтоомж, гэрээний
хэрэгжилт, хууль эрх зүйн орчин зэргийг судалж санал боловсруулж ажиллаж байна.

Өргөдлийн
тоогоор үзвэл:

ААН-ийн нэр	Өргөдлийн тоо	Эзлэх хувь	Хохирлын хэмжээ
Тайгам алтай ХХК	213	35,3%	775 921 847	23,5%
МД ТОФ ХХК	124	20,5%	644 582 082	19,5%
Тектоник ХХК	39	6,5%	628 367 627	19%
Сүрэнцэцэг	17	2,8%	180 287 200	5,5%
Бусад	176	34,9%	1 071 487 514	32,5%
Нийт	604	100%	3 300 646 270	100%

Ихээхэн
зөрчилтэй ААН, авч буй арга хэмжээ

1. 1.    Тайгам
   алтай ХХК-д хэрэглэгчдийн
   хохирлыг барагдуулах талаар удаа дараа албан шаардлага хүргүүлсэн боловч
   хүлээн зөвшөөрөхгүй, хэрэглэгчдийн хохирлыг барагдуулахгүй байсан тул
   Өрсөлдөөний тухай хуулийн 27.1.3 дах заалтыг үндэслэн 10 сая төгрөгний
   торгууль ногдуулсан боловч “Тайгам алтай” ХХК-ийн хүсэлтээр ХУД-ийн шүүгч
   н.Тунгалагсайханы шийдвэрээр хүчингүй болгоод байна. Мөн “Тайгам алтай”
   ХХК-ийн зүгээс ШӨХТГ-ын улсын байцаагчийн албан шаардлагыг хүчингүй
   болгуулахаар Захиргааны анхан шатны болон Давж заалдах шатны шүүхэд 2 удаа
   нэхэмжлэл гаргасан боловч ШӨХТГ-ын улсын байцаагчийн албан шаардлагыг
   хэвээр үлдээгээд байна. ШӨХТГ-аас “Тайгам алтай” ХХК-д улсын байцаагчийн
   албан шаардлага биелүүлээгүй тул Өрсөлдөөний тухай хуулийн 27.1.8 дахь
   заалтын дагуу 62 шийтгэвэрийн хуудсаар 59 сая төгрөгний торгууль
   ногдуулаад байна.

БХБЯ,
МХЕГ, ХЭАХНҮХ-той хамтарсан хяналт шалгалтын ажлын хэсгийн зүгээс “Тайгам
алтай” ХХК-ний удирдлагууд болон хэрэглэгчидтэй гурван талт уулзалт зохион
байгуулсаны дүнд хамтарсан хэмжилт хийж зөрүүтэй гарсан тохиолдолд хохирлыг
барагдуулахаар тохиролцсон гэвч “Тайгам-Алтай” ХХК-ний зүгээс стандартын бусаар
өөрсдийн байр сууриа хамгаалсан байдлаар тухайн хэмжилтийг хийх санал ирүүлсэн
тул манай зүгээс тус саналаас татгалзсан.

1. 2.    МД ТОФ ХХК нь зөрчлийг хүлээн зөвшөөрөхгүй
   байгаа. Хэрэглэгчийн хохирлыг барагдуулах талаар улсын байцаагчийн албан
   шаардлага хэд хэдэн удаа хүргүүлсэн боловч шаардлага биелүүлээгүй,
   зөрчлийг арилгаагүй тул Өрсөлдөөний тухай хуулийн 27.1.3-т заасны дагуу 10
   сая төгрөгийн торгууль ногдуулсан.

МД
ТОФ ХХК-ийн зүгээс уг торгуулийг хүчингүй болгохоор Захиргааны хэргийн шүүхэд
нэхэмжлэл гаргасан бөгөөд уг нэхэмжлэлд хариу тайлбар хүргүүлээд байна.

1. 3.    Тектоник
   ХХК нь удаа дараа хэрэглэгчийн
   асуудлыг шийдвэрлэж зөрчлийг арилгах талаар улсын байцаагчийн албан
   шаардлага хүргүүлсэн боловч зөрчлийг шийдвэрлээгүй тул Өрсөлдөөний тухай
   хуулийн 27.1.3-т заасныг үндэслэн 10 000 000 төгрөгийн торгууль
   ногдуулсан.  

Хяналт
шалгалтын явцад 23 хэрэглэгчийн хохирлыг барагдуулж, тохиролцсон талаар албан
бичиг ирүүлсэн. Үүний дагуу хэрэглэгчтэй хэрхэн тохиролцож шийдвэрлэсэн талаарх
дэлгэрэнгүй тайлбарыг нотлох баримтын хамт ирүүлэхийг шаардаад байна гэж тус
газраас мэдээллээ.  

ШӨХТГ-т   мөн тендерийн
будилаан,  интернэт, телевиз, суурин утасны
гурвалсан үйлчилгээний IPTV, шатахуун импортлогч компаниуд тохиролцон үнээ
нэмсэн асуудал, том үйлчилгээний газруудын 00-ыг төлбөргүй болгох зэргээр
гомдол ирсэн байна. Эдгээр асуудлаас зарим нь он дамнасан зөрчил бөгөөд одоог
хүртэл бүрэн шийдэлд хүрээгүй  аж.

Бага оврын автобуснуудын чиглэлийг өөрчилж, богино шугамд
явуулах болсны улмаас микроны жолооч, кондукторууд өнгөрсөн сарын 25-нд жагссан
билээ. Жагсаалын үеэр тэд Нийслэлийн засаг дарга Э.Бат-Үүлд албан шаардлага
хүргүүлжээ. Эл шаардах бичгийнхээ хариуг авахаар 60 гаруй микро автобусны 120
гаруй хүн дахин цуглав. Өглөө 07.00 цагаас эхэлсэн цуглаан 11.00 цаг хүртэл
үргэлжилсэн юм. Хэдий олон хүн цугласан ч хуучин чиглэлээр явуулж өгөх
хүсэлтийнхээ хариуг авч чадаагүй байна. “Э.Бат-Үүл дарга Нийслэлийн нийтийн
тээврийн газар хариу өгсөн гэсэн. Бидэнд энэ талаар тодорхой хариу, мэдээлэл
алга” хэмээн жолооч, кондукторууд хэлж байлаа. Бага оврын автобусны үйлчилгээ эрхлэгч Б.
Эрхбаяр “Бид нэг компанийн нэр дор нийтийн тээврийн үйлчилгээнд
арав гаруй жил хүчин зүтгэчихээд амьдарлаараа хохирч үлдлээ. Парк шинэчлэлээр
3-5 жил болоод нэг машин сольдог. Байнга муу муухайгаараа чичлүүлж, цагдаад
торгуулж явдаг. Арван жилд нэг ч удаа ээлжийн амралтгүй, өдөр шөнөгүй хүчин
зүтгэж байсан. Эцсийн дүнд нь бид шаардлага хангахгүй байна гэсэн нэрээр
хаягдлаа” хэмээж байв. “Микро автобуснуудыг хуучин шугамаараа нийтийн тээврийн
үйлчилгээ эрхлэх хугацааг хоёр жилээр сунгаж өгөөч. Бидэнд бололцоо олгооч.
Эсвэл төрөөс зохион байгуулж, микроны хоёр жолооч нарын дунд нэг том оврын
автобус өгөөчээ. Хэрвээ тэгэх юм бол өнөөдөр ч хамаагүй микрогоо зогсоож болж
байна. Бид нарыг нэг өглөө ингээд хоолноос нь салгачихаж болохгүй биз дээ”
хэмээн бага оврын автобусныхан  ярьж
байлаа. 

Мөн тэд “Микро автобусны шугамыг өөрчилсөн нь иргэнд ч
хохиролтой. Иргэд микрогоор хотын нэг захаас нөгөө зах хүртэл саадгүй явдаг
байсан бол одоо хоёр, гурав дамжиж байна. Ажлаасаа хоцорч байна. Автобус нь
хүрэлцэхгүй байна. Үүнийг зорчигчид ч хэлж байгаа” гэсэн юм.
Бага оврын автобусууд  хөдөлгөөний
ачаалал түгжрэл үүсгэдэг тул төв орчмын
гол гудамж, замуудыг өнгөрсөн сараас хаахаар болсон. Тодруулбал, Энэбишийн өргөн чөлөөний Эх нялхсын
баруун уулзвараас Их тойруугийн Ногоон нуурын гудамжны уулзвар хүртэл, Ногоон
нуурын гудамжны уулзвараас Цагдаагийн гудамжны уулзвар хүртэлх замын зүүнээс
баруун чиглэлд
хөдөлгөөнийг хязгаарлажээ. Гэсэн ч
нийтийн тээврийн үйлдвэрчний холбоо болон туслах чиглэлийн түр хорооны
төлөөллүүд одоохондоо хуучин чиглэлээрээ үйлчилгээ явуулж байх шийдвэр гаргаад
буй.

Э.Номин

Улаанбаатарыг хогноос нь салгахын тулд хүн бүрийн хүчин зүтгэл хэрэгтэй нь тодорхой болов.  Эх хүний хувьд би хүүхдэдээ “Хогоо гудамжинд хаяж болдоггүй юм шүү” хэмээн сургаж чадна. Бас иргэний хувьд хогоо гудамжинд хаяхгүй, хогийн сав тааралдтал тэсч сурсан. Сэтгүүлчийн хувьд хоггүй хотын төлөө үзэг цаас нийлүүлж сууна. Харин манай хотын  дарга энэ талаар юу хийв. Хотыг хогноос нь салгахад хотын даргын шийдвэр жин дарах нь зүй. Үнэгүй тарааж байгаа  ногоон уутных нь ач холбогдлыг нийслэлийн иргэд нэг л сайн ойлгохгүй яваа. Уут тарааж эхлэхээс өмнө ч нийслэлчүүдэд хогоо хийгээд хаячих элдэв муусайн уут олддог л байсан. Хэрвээ энэ уут хог ангилан ялгах зориулалттай байсан бол ач холбогдолтой эд. Ангилж ялгасан хогоо дахин боловсруулах үйлдвэр олон бол  бүр ч догь. 

“Уул шугамандаа бол” хогны уут тарааж байсан улс орны түүх нэг, хоёроор зогсохгүй. Ерээд оны Тайпэй хотод ч хог хаягдлын уул овоо үүсч байжээ.  Асуудлаа шийдэхийн тулд Тайваны Засгийн газраас  “Хогны уут” хөтөлбөр хэрэгжүүлсэн байна. Гурван жил хэрэгжсэн энэхүү хөтөлбөр нь “Хог хаягдал дахин боловсруулах хөтөлбөр”-ийн бэлтгэл болсон аж.  Хогны уут үнэгүй тарааж байсан ч дараа нь иргэд хогоо ангилж хаяж дадсаны дараа  уутаа үнэлэх болсон. Тайваньчууд хогноосоо салахын тулд ямар стратеги барив?  

Эхлээд тэд  хаягдал дахин боловсруулах стандарт батлаж, хууль журамдаа өөрчлөлт оруулсан аж. Дараа нь хогийн уут үнэгүй тарааж эхэлсэн.  Гуравдугаарт нийтийн эзэмшлийн газруудад хог ангилж хаях зориулалттай хогийн савнуудыг хангалттай нийлүүлжээ. Дөрөвдүгээрт олон нийтэд сурталчлан таниулах ажлыг хүчтэй өрнүүлэв. Тавдугаарт хоёрдогч түүхий эд хүлээн авах цэгүүд болон хог хаягдал  дахин боловсруулах үйлдвэрүүдийг дэмжсэн юм билээ.  

Манайхан хог түүдэг хүмүүст таатай биш ханддаг. Харин хотыг хогноос нь салгахад ихээхэн үүрэгтэй энэ хүмүүсийн хөдөлмөр үнэлэгдэх тусам энэ төрлийн ажлын байр олширч, хотын хог ч багасдаг нь бусад олон орны туршлагаас илэрхий. Ядаж л хоёрдогч түүхий эдийг тогтсон үнэ ханшаас доогуур үнэлэхгүй байхыг хуульчилж, хаягдал түүхий эд авдаг цэгүүдээ оршин суугчдадаа мэдээлэх хэрэгтэй аж. Хаягдал түүхий эд авдаг цэгүүдийн байршил тодорхой бол иргэд хогоо хаана мөнгөөр солихыг мэдэж авна гэсэн үг.  Хан-Уул дүүрэгт  “Нийтийн зар мэдээний самбарт” хог дахин боловсруулах үйлдвэрүүдийн байршил, утасны дугаарыг бичиж мэдээлсэн туршлага ч  байна.  Дүүргийн хэмжээнд ийм самбар 270 байдаг гэсэн.  Хаягдал түүхий эд авдаг цэгүүдийн мэдээлэл бүхий ном ч хэвлэгдэх сурагтай.

Яагаад бид хогоо ангилж хаях ёстой вэ? 

Нийслэлд үүсч буй хог хаягдлын 50 орчим хувийг дахин боловсруулах боломжтой хог хаягдал эзэлдэг.  Одоогийн байдлаар  үүний зөвхөн 7,6 хувийг нь л ангилж ялгаж чаддаг гэсэн судалгаа бий.  Бусдыг нь ландфилл буюу хөрсөөр дарж булах аргаар булшилдаг.  Хогийн цэг дээр ажилладаг 20-30 хаягдал түүдэг хүн  энэ их хогийн уул овоог бүхлээр нь ялгаж чадахгүй шүү дээ. Тэгэхээр хог үйлдвэрлэж байгаа эхний цэг буюу  хэрэглэгчтэй тулж ажиллах хэрэгтэй байгаа биз.  Иргэд хогоо ангилж хаядаг бол хотын хог 50 хувь багасах учиртай. Хогоо ангилж хаядаг болгоход хотын дарга ногоон уут тараахаас гадна их юм хийх хэрэгтэй  байна даа.

Б.ЯНЖМАА                   

Алмазны олборлолт нь
хүний эрүүл мэнд болоод байгаль орчинд хамгийн хохиролтой,  хортой нөхцөлийг бий болгодог ажээ.  Тиймээс үүнийг өөрчилж, химийн аргаар алмазыг гарган авах технологийг нээсэн байна. Тухайлбал, Стэйнфордын их
сургуулийн хэсэг судлаачид лабораторийн аргаар алмаз гарган авчээ. Тэдний энэхүү ажил тун ч амжилттай
болсон ба хатуулаг, чанар зэрэг нь байгалийн алмазаар дутахааргүй гайхалтай
алмазыг гаргаж авсан гэнэ.

Тэд Канадын “BHP Billiton” компанийн “Ekati” ордоос олборлож
авсан алмазтай хиймлээр гарган авсан алмазаа харьцуулахад ялгагдахгүй байж
чадсан байна

Э.НОМИН

Жил бүрийн тавдугаар сарын 5-нд олон
улсын эх баригчдын өдрийг тэмдэглэдэг уламжлалтай билээ. Манай улсад энэ жил эх баригчдын өдрийг “Хүйн ээж бид, айл
бүрт хүрч, дэлхий ертөнцийг өөрчилнө” уриан дор тэмдэглэх юм байна.

Мөн энэ өдөр нийслэлийн амаржих газар, дүүргүүдийн эрүүл
мэндийн нэгдэл, хувийн хэвшлийн эмнэлгүүдэд ажиллаж буй 180 эх баригч нарт “Эх
баригчдын дуу холой” сэдэвт зөвлөлдөх сургалтыг зохион байгуулах аж. Уг сургалт ЭМЯ-ны Мэдээлэл сургалтын төвийн Б танхимд зохион
байгуулагдана. 

Э.Эрдэнэ

“Өдрийн сонин”-ны даваа гаригийн дугаар уншигч танд хүрч байна. Даваа гаригийн эхний нүүрээс сэтгүүлч Ц.Баасансүрэнгийн “Зуун айлыг орчин үеийн хороолол болгохоор ажиллаж эхэлсэн “Заг” групп дээр өнжлөө” нийтлэлийг “Танайд өнжье” булангаараа хүргэж байна. Тэрээр Зуун айл орчмын дахин төлөвлөлт ямар болж байгааг “Заг” группийн оффис дээр бүтэн өдрийн турш ажиллаж тэмдэглэжээ. Түүний сэтгүүлчийн үзгээр тэмдэглэснээс ишэлбэл “Хувийн компаниуд ТОСК, НОСК-иас болгоомжилж байна” гэсэн дэд гарчигтай хэсэгт “Заг компанийн гэр хорооллын барилгын төслийг Н.Эрдэмбаяр гэдэг залуу удирддаг юм байна. Түүний ширээгээр нь дүүрэн бичиг цаас, хананых нь нэг талаар долдугаар хорооллын одоо ирээдүйн зураг харагдана. “Төрөөс ТОСК, НОСК гэсэн том корпорациуд байгуулж барилгын компаниудтайгаа
өрсөлдөх юм ярьж байгаа нь түүний эмзэглэдэг сэдэв
гэнэ. Ганц “Заг” ч гэлтгүй гэр хорооллын дахин төлөвлөлтөд оролцож байгаа бүх л компанийн эмзэглэж байгаа асуудлын
нэг юм байна. Гэр хорооллыг барилгажуулах ажлын хүрээнд энэ жил 4000 гаруй байшин нийслэлд босох гэнэ” гэх мэтээр хувийн компаниудын үзэл бодол, энэ жил хийгдэх ажлууд гээд иргэдийн хамгийн их сонирхож буй дахин төлөвлөлтийн асуудлаар дэлгэрэнгүй өгүүлжээ. Энэхүү нийтлэл сурвалжлагыг “Өдрийн сонин”-ны 1, 12, 13 дугаар нүүрээс унших боломжтой.

Мөн өдөр бүр “Өдрийн сонин”-ны Үзэл, бодол нүүрт Монголын шилдэг нийтлэлчид бүтээлээ хэвлүүлж тухайн үеийн улс төр, эдийн засгийн асуудлын үнэнийг хэлж шуугиан тарьдаг билээ. Энэ удаа нийтлэлч Ж.Гангаа “Тариалан эрхлэгчид энэ жил яаж “Эрхлэх” бол” нийтлэлээ хэвлүүллээ. Тэрээр сүүлийн хэдэн сар уншигчдадаа нийтлэлээ хүргэж амжилгүй явсан юм.

Харин улс төрийн мэдээллийн нүүрт УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаярын ярилцлагыг нийтлэв. Тэрээр сэтгүүлч Я.Мөнгөнцэцэгтэй хүүрнэхдээ өнөөгийн нийгэм эдийн засгийн байдалд бизнес эрхлэгч хүний хувиар тодорхой тайлбар хийсэн байна. Түүнчлэн цаг үеийн асуудлууд, хэл амны бай болоод байсан хэргийнх нь талаар хүртэл асууж тодруулжээ. Улс төрийн мэдээллийн нүүртмөн Засгийн газрын бямба гаригийн хуралдааны тойм, баасан гаригт болсон Ерөнхий сайдын цагийн үеэр Чингэс бондын талаар яригдсан асуудлуудыг хэвэлсэн бол гадаад мэдээллийг есдүгээр нүүрт тоймлон хүргэсэн байна. Энэ нүүрээс дэлхий нийтийн анхаарлыг татаад байгаа үйл явдлууд хэрхэн үргэлжилж байгааг унших боломжтой.

Урлаг спорт, танин мэдэхүйн чиглэлээр “Эрчимийнхэн нутгийнхаа дэвжээн дээр Камбожийн багийг 3:1-ээр буулгаж авлаа” сэдэвт сурвалжлагыг хүргэж байна. Азийн хөлбөмбөгийн холбооны ерөнхийлөгчийн нэрэмжит “AFC President’s Cup” олон улсын тэмцээн манай улсад болж байгаа. Тус тэмцээнд 11 улсын баг оролцож байгаа бөгөөд А, В хэсгийн тоглолт Филиппин, Шриланкт болж байгаа аж. Харин манайд болж буй С хэсгийн тоглолтод Монголын “Эрчим”, Камбожийн “Свайреин”, Непалийн “Манан” клубүүд өрсөлдөж байгаагаас энэхүү сурвалжлагыг хийсэн байна. Тоглолт хэрхэн өрнөснийг сэтгүүлч С.Алтанцэцэгийн
сурвалжилснаар хүргэлээ.

Тэрчлэн сүүлийн хоногуудад уншигчидтайгаа нийтлэлээрээ
уулзах завгүй явсан П.Хашчулуун “Одоо л хөрөнгө хөрөнгө худалдаж авдаг цаг даа”
хэмээн өгүүлжээ. Тэрээр эдийн засгийн нөхцөл байдлын талаар ийн өгүүлсэн хэрэг.