Сая 240 мянган төгрөг байсан МУБИС-ийн сургалтын төлбөр ирэх намраас сая 426 мянган төгрөг болж 15 хувиар нэмэгдсэн байна. Саяхан тус сургуулийн Удирдах зөвлөл хуралдаж төлбөрөө ийн тогтоожээ. Их сургуулиуд сургалтын төлбөрөө инфляцтай уялдуулан нэмдэг ч ашигтай ажиллах хэмжээнд тогтоож чаддаггүй аж. Учир нь сургалтын төлбөрийн 70 орчим хувийг багш, ажилчдын цалинд зарцуулаад таардаг байна. Ирэх хичээлийн жилд төлбөрийг 15-20 хувь нэмснээр ашигтай ажиллана гэж үзэж байгаа аж.
Э.Эрдэнэ
Гэрэл зургийг
Ц.МЯГМАРСҮРЭН
25-нд баруун, төв, зүүн зүгийн нутгаар, 26,27-нд нутгийн баруун хагаст, 28-нд зарим газраар бороо орно. Дуу цахилгаантай. Борооны өмнө салхи түр зуур ширүүснэ.Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутгаар шөнөдөө 3-8 градус, өдөртөө 14-19 градус, Говийн бүс нутгийн өмнөд хэсэг болон Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө голын сав газраар шөнөдөө 12-17 градус, өдөртөө 25-30 градус, бусад нутгаар шөнөдөө 8-13 градус, өдөртөө 21-26 градус дулаан байна гэж Цаг уур орчны шинжилгээний төвөөс мэдээллээ.
ДАШТ эхлэхийн өмнө Д хэсгийг “Үхлийн хэсэг” хэмээн нэрлээд байсан. Үнэхээр л “Үхлийн хэсэг” байсан юм. Энэ хэсгээс Итали, Англи, Уругвай гэсэн гурван галзуу багийн аль азтай хоёр нь дараачийн шатанд шалгарах бол хэмээн мэддэг мэддэггүй хүмүүс өөр хоорондоо мөн ч удаан саналаа шидэлсэн дээ. Гэтэл өнөөдөр энэ гурвын зөвхөн нэг нь л цаашид шалгарах боломжтой, Английн шигшээ баг бол бүр гэртээ харих хэмжээндээ тулчихаад байна. Буруутан нь мэдээж хэний ч тооцоонд байгаагүй Коста-Рикагийн шигшээ баг билээ. Гэтэл угтаа бол Төв Америкийн энэ баг тийм ч амархан зодуулаад байхааргүй шөрмөслөг баг юм шүү дээ. Тэд ОУХХ-ын рейтингээр эхний дөчид тогтмол багтдаг. 1990, 2002, 2006, 2014 онуудад ДАШТ-д оролцсон хашир туршлагатай баг юм. 1990 онд анх удаа ДАШТ-д оролцохдоо 1/8 шигшээ шалгарч байсан, 2002 оны Азид зохиогдсон ДАШТ-д оноо тэнцэж, зөвхөн бөмбөгний зөрүүгээр Туркт ялагдаж байсан бөгөөд улмаар Туркийн энэ шигшээ баг тэр тэмцээндээ хүрэл медаль зүүж байсныг хүмүүс санаж буй биз ээ. Энэ жил Коста-Рикагийн шигшээ баг азтай, одтой гойд сайн байгаагийн нууц нь юу вэ. Уг багийг анхнаасаа л лидерийн хэмжээнд өрсөлдөгч нар нь авч үзээгүй. Тийм учраас тэд чадалтай чанга багийн эсрэг яаж тоглох вэ гэдгээ зөв боловсруулж чадсан. Багийн ахлах дасгалжуулач Хорхе Луис Пинто анхнаасаа л багийнхныгаа хатуу гараар барьж байсны нэг жишээ гэхэд хэсгээсээ шалгарах хүртэл бэлгийн ажил хийхийг хориглоно гэдэг тушаал байлаа. Зарим хуучинсаг дасгалжуулагч нар сексийн үеэр эрэгтэй хүний цусан дахь тестостерон багасдаг, ядардаг гэж үздэг учраас бэлгийн ажлыг аль болох хориглохыг хичээдэг. Ер нь энэ дасгалжуулагч санаанд оромгүй үйлдлүүдээрээ олныг үе, үе гайхшруулдаг. Жишээлбэл тэмцээн эхлэхийн өмнө эсвэл тэмцээн дууссаны дараа багийнхаа хэрхэн тоглосон тактикийг олон нийтийн хэвлэл мэдээллээр дэлгэрэнгүй тайлбарлаж ярих дуртай нэгэн гэсэн. Коста-Рика улсын хөлбөмбөгийн шигшээ багийн ялалтын нэг үндэс нь мэдээж энэ багийн хаалгач Кейлор Навас билээ. Испанийн даруухан баг болох “Левантед” алба хашдаг тэрбээр өнгөрөгч улиралд 80.1 хувьтай буюу 160 удаа хаалгаа хамгаалсан гэх тоон үзүүлэлттэй тоглосон юм билээ. Энэ нь Испанийн Ла-Лигийн хаалгачдын дунд хамгийн өндөр үзүүлэлт бөлгөө.
Д.БАТ-ЭРДЭНЭ
Үргүйдэлтэй хэрхэн тэмцэх талаар төрийн болоод хувийн хэвшлийн эмнэлэгийн эмч, удирдлагууд болоод мэргэжилтнүүд оролцсон хэлэлцүүлэг ЭМЯ-нд боллоо.
Энэхүү хэлэлцүүлэгийг ЭМ-сайд санаачилжээ. Хэлэлцүүлгийг нээж сайд Н.Удвал хэлэхдээ “Үр шилжүүлэн суулгах, эмчлүүлэхээр гадны улсыг зорьж буй иргэдийн тоо сүүлийн жилүүдэд эрс нэмэгдэж байна. Эх орондоо хангалттай сайн эмчилж чадахгүйгээс иргэд гадны улс уруу явж өндөр өртгөөр эмчлүүлж байна. Гэтэл жирийн иргэд энэ чиглэлийн өвчнөө эмчлүүлэх, үр шилжүүлэн суулгуулах гэхээр өндөр төлбөрөөс болоод тэр бүр эмчлүүлж чадахгүй байна. Манай улсад өнөөдөр үр шилжүүлэн суулгах, эмчилгээ, оношилгоог хийдэг хувийн хэвшлийн “Баянгол”, “Анухай” гэсэн хоёр эмнэлэг үйл ажиллагаа явуулдаг ч үр шилжүүлэн суулгах шаардлагатай байгаа хүмүүсийн зөвхөн 20 хувийг л эмчилдэг байна. Үлдсэн 80 хувь нь БНСУ, Тайланд улсад голчлон явж эмчлүүлдэг байна. Иймд энэ чиглэлийн эмнэлэгийн тусламж, үйлчилгээний хүртээмжтэй бус байдлыг арилгах, гадагшаа явж эмчлүүлдэг өвчний тэргүүн эгнээнд байгаа үргүйдлийг эх орондоо бүрэн эмчлүүлэх боломжийг нээхийн чухал байна” хэмээн онцоллоо. Хэлэлцүүлэгт оролцогчид үргүйдлийн талаарх илтгэл танилцуулж, тулгамдсан асуудал болон цаашид хэрхэн ажиллах талаараа ярилцлаа. Өнөөдрийг хүртэл энэ чиглэлийн өвчний эмчилгээ, сувилгааны нэгдсэн тоо баримт байхгүй, гадаадад эмчлүүлсэн иргэдийн эргэх холбоо дутмаг, хууль эрхзүйн асуудал ч түүхий байгааг тэд хэлж байлаа. Энэхүү хэлэлцүүлгээс зөвлөмж гарган, түүнийг хэрхэн хэрэгжүүлэх тухай бодлогын түвшинд хэлэлцүүлэх боллоо. Үр шилжүүлэн суулгахтай холбоотой эмчилгээ, үйлчилгээний тодорхой хувийг улсын төсвөөс гаргах, эрүүл мэндийн даатгалд хамруулах, эм, багаж , тоног төхөөрөмжийг НӨАТ-ийн татвараас чөлөөлөх зэргийг шийдвэрлэх замаар дэмжлэг үзүүлж болох талаар ч ярилцлаа. Түүнчлэн сүүлийн жилүүдэд иргэдийн дунд бэлгийн замаар дамжих өвчний тархалт их байгаа нь үргүйдэлд хүргэх гол хүчин зүйл болж байгаа тул энэ өвчний тархалтыг бууруулах нь ач холбогдолтой болохыг хэлэлцүүлэгт оролцогчид тэмдэглэв.
Удаанбаатар цахилгаан түгээх сүлжээ компаниас өнөөдөр цахилгаан таслах хуваарь гаргажээ.
Баянзүрх дүүрэг
10.00-18.00 цагт: 14-р хороо Бэрэн констракшн энд автомэшн ХХК, Амелагийн найзууд цэцэрлэг-3, X press хэвлэлийн үйлдвэр, Идэр ДС, Макс импекс, Кэй энд Ти констракшн, Монхан трейд, Баян хайрхан трейд, Ёл хангай, Гурван болд, Дээж бүрд ХХК, Цагаан хуаран дэвшил ЦТП, 14-р хороолол Намяанжүгийн 31, 41, 31А, 31Б-р байрууд, Консулын 18, 19, 20-р гудамж, тэр орчимд
10.30-17.30 цагт: 10-р хороо Цагдаагийн хангалтын тасаг, Гео мандал, Гурван зураа ХХК, Хангамжийн 4-р хэсэг, Улиастайн 3-р хэсэг;
Сүхбаатар дүүрэг
10.30-17.30 цагт: 18-р хороо Дамбадаржаа, Бэлхийн 12-29-р гудамж;
Баянгол дүүрэг
10.00-18.00 цагт: 3,4, 9, 10-11, 20, 22, 23-р хороо Зүүннарангийн 18, Горькийн 18, 22, 23, 20, 31-р гудамж, Солонго импекс ХХК, Од, Шунхлай группууд, Монгол экспресс, Хилти болон эдгээр хороонд байрлах ойр орчмын хэрэглэгчид;
Хан-Уул дүүрэг
10.00-16.00 цагт: Сонсголон бармат ХХК-ийн карьер, Цэргийн анги, Блок, Хайрганы үйлдвэрүүд орчмын хэрэглэгчид
10.30-17.00 цагт: 1, 11-р хороо Төв цэнгэлдэх хүрээлэн, Олимпийн хороо, Хөл бөмбөгийн холбооны барилга, Элит-3 бичил хотхон, Рапид харш Т-1, 2, 8, 9, Т-5а, б, 6а, б 7-р байрууд, Оддын хотхон, Ганди 25 Модерн таун орчимд;
Сонгинохайрхан дүүрэг
09.00-17.00 цагт: 22-р хороо МҮОНРТ-ийн ажилчидын орон сууц, тахилтын гудамж, 384-р гарам, Баруунтуруун, УБ Буян ХХК, Эмээлт орчмын хэрэглэгчид. БГД. Монголиадевелопмент ресорсес, Дашваанжил, МТ ойл, Шунхлай, Магнай трейд, Ойн бирж, 20-р хороо орчмын хэрэглэгчид орчмын хэрэглэгчид. 21-р хороо Рашаант, Партизан, Тахир соёот, Төмөр зам, 52-ын даваа, Хайртхаан чиглэлийн бүх хэрэглэгчид
10.00-18.00 цагт: 20, 22, 24-р хороо Цэргийн ангиуд, аммиак зоорь, Зээл, Хилчин, Үйлдвэрлэлийн гудамж тэр орчмын хэрэглэгчид;
Налайх дүүрэг
10.00-17.00 цагт: Нарлаг, Наадам хороолол;
Төв аймаг
10.00-18.00 цагт: Зуунмод сумын 5-р уурын зуух, Могол ноос ХХК, 40, 41-р байр, Хөдөлмөрийн хэлтэс, тэр орчмын хэрэглэгчид.
УИХ-аас баталсан Улаанбаатар хотыг
2020 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөнд хотыг 8 дэд төвтэй байхаар
тусгасан юм. Энэхүү ажлын эхлэл нь Улаанбаатар хотын хотын хойд хэсгийн
гэр хороололд байрлах Долоон буудал болон Баянхошуу орчмыг Сэлбэ ба
Баянхошууны 200 мянга орчим оршин суугчтай дэд төв болгон
хөгжүүлэхээр Азийн хөгжлийн банктай хамтран хөтөлбөр хэрэгжүүлэх болжээ. Эхний ээлжинд Баянхошуу, Сэлбэ дэд төвийг байгуулах
хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрийн төслийг Азийн хөгжлийн банкны 1.5 сая
ам.долларын санхүүжилтээр бэлэн болгосон. Азийн хөгжлийн банктай
хамтран хэрэгжүүлэх энэхүү төсөлд 320 сая долларын зээлийг хөнгөлттэй нөхцөлөөр
авч байгаа бөгөөд 60 сая долларыг Европын хөрөнгө оруулалтын банкнаас авахаар
тохиролцсон байна. Энэхүү зээл нь жилийн 2 хувийн хүүтэй, эхний таван жилд
хүүгийн болон зээлийн төлбөрөөс чөлөөлөхөөр хэлэлцээ хийжээ.
Баянхошуу дэд төвд багтах СХД-ийн 7,8,9,10, 28 дугаар хорооны нийт 162 га талбайг
дахин төлөвлөн хөгжүүлж, сургууль, цэцэрлэг, мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн
төв, худалдаа үйлчилгээний цогцолбор, соёлын төв зэргийг цогцоор нь
барихаас гадна, автозам, явган зам, тохижилт, гэрэлтүүлэг, ногоон байгууламжийг
барихаар тусгасан байна. Түүнчлэн Сэлбэ дэд
төвд багтах Чингэлтэй дүүргийн 14,18 Сүхбаатар дүүргийн 14
дүгээр хорооны 156 га талбайг дахин төлөвлөнө.
Энэхүү томоохон бүтээн байгуулалтын ажилтай холбоотойгоор нийслэлийн Засаг
дарга өнгөрсөн долоо хоногт Баянхошуу, Долоон буудлын иргэдтэй уулзан, төслийн
явцын талаар мэдээлэл өглөө.
Уулзалтын эхэнд хотын дарга Э.Бат-Үүл энэ том бүтээн байгуулалт шийдвэрлэх
шатандаа эргэлт буцалтгүй орсон тухай иргэдэд дуулгасан юм. Тодруулбал, УИХ-аар
энэхүү төслийн зээлийн санхүүжилтийн гэрээг баталсан бөгөөд Засгийн газрын
хуралдаанаар эхний ээлжийн 104 сая доллартай тэнцэх санхүүгийн эх үүсвэрийг
авах эрхийг шийдвэрлэж өгвөл энэ жилийн 7 сараас дэд төвийн ажлууд
эрчимжиж эхэлнэ гэдгийг Хотын дарга онцолсон.
Баянхошуу, Долоон буудлыг хотын дэд төв болгон хөгжүүлснээр 400 мянган иргэн
инженерийн болон нийгмийн дэд бүтцээр хангагдсан, эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах
боломжтой болно гэж Нийслэлийн Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.
Наадмын үеэр аж ахуйн нэгж, иргэд 900 цэгт худалдаа, үйлчилгээ эрхэлнэ. Үүнээс Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд -600, Хүй долоон худагт 300 цэг байх бөгөөд 70 орчим хувь нь хоол үйлдвэрлэл үйлчилгээ эрхлэх цэг байх юм. Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын албанаас худалдаа үйлдвэрлэл эрхлэгчдэд дараах шаардлагыг тавьж байгаа аж. Худалдаа үйлчилгээ эрхлэгч нь тухайн харьяалах дүүргээсээ үйл ажиллагаа эрхлэх дугаар авч, зөвшөөрөгдсөн цэгт үйл ажиллагаа явуулна. Худалдаа, үйлчилгээ эрхлэгч аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэд нь эрүүл мэндийн үзлэг шинжилгээнд хамрагдсан байна. Худалдаалах болон хоол үйлдвэрлэлд хэрэглэх хүнсний бүтээгдэхүүн нь чанар аюулгүй байдлын шаардлага хангасан тухай дүгнэлттэй, хадгалалтын хугацаа дуусаагүй , хаяг шошгын стандартын шаардлага хангасан байна. Мөн хүнсний бүтээгдэхүүнийг горимын дагуу зөв хадгалах, худалдаалах нөхцлийг бүрдүүлэх хөргөх төхөөрөмж болон шаардлагатай бусад тоног төхөөрөмж, нэг удаагийн сав хэрэглэл, цаасан уут, торыг хүрэлцэхүйц хэмжээтэй нөөцөлсөн байна. Хоолны үйлчилгээ явуулах цэгт гар ариутгах санитол, нойтон болон амны салфеткийг хүрэлцэхүйц хэмжээгээр байлгана. Тухайн аж ахуйн нэгж нь орчныхоо цэвэрлэгээг бүрэн хариуцах ба асрын гадна талд хогийн сав заавал байршуулсан байна. Албан ёсны зөвшөөрөлгүй, гар дээрээс ил задгай худалдаа эрхлэх, согтууруулах ундаа, майонез, өндөг, крем, чанамал хиам буюу түүнийг оролцуулсан түргэн муудах бүтээгдэхүүнийг худалдаалах, халаасан хоолоор үйлчлэх, нөөшилсөн бүтээгдэхүүнийг задалж худалдах,удсан хоолыг дахин боловсруулж хэрэглэх, шорлог хуушуур зэрэг халуун боловсруулалт хийх бүтээгдэхүүнийг заагдсан байрлалаас өөр газарт зарах, дүүргийн зөвшөөрөл олгосон цэгээс бусад байршилд айрагны гэр болон сүүдрэвч байрлуулах, ил задгай хог хаях, хүний эрүүл мэнд, аюулгүй байдалд сөргөөр нөлөөлөх худалдаа, үйлчилгээ эрхлэхийг хориглоно гэв.
“Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн сүлжээг бэхжүүлэх нь” төслөөс Өвөрхангай аймгийн Бат-Өлзий суманд байрлах Улаан цутгалангийн хүрхрээний эргэн тойроны дөрвөн км газарт хамгаалалтын бүс тогтоожээ. Хамгаалалтын бүсийн санхүүжилтийг Өвөрхангай аймгийн Засаг даргын Тамгын газраас гаргаж, ажлыг нутгийн иргэд болон Орхоны Хөндийн Байгалийн цогцолборт газрын Хамгаалалтын захиргаа, Бат-Өлзий сумын Засаг даргын Тамгын газар, Ойн анги хамтран гүйцэтгэжээ. Ингэснээр хүрхрээний аман дээр байрладаг байсан аялал жуулчлалын баазууд, эко-гэрүүд уг хамгаалалтын бүсээс гадагш нүүх болсон байна. Аялал жуулчлалаас байгаль орчинд үзүүлж байгаа сөрөг нөлөөллийг бууруулах зорилгоор хийж байгаа ажил аж.