Category: нийгэм

Эрүүл мэндийн салбарын эрчимтэй шинэчлэлийн хүрээнд “Эрүүл мэндийн довтолгоо” арга хэмжээг  орон даяар зохион байгуулах тухай Эрүүл мэндийн сайдын тушаал гарч 21 аймгийн Эрүүл мэндийн газар, нийслэлийн 9 дүүргийн Эрүүл мэндийн нэгдэл, сум, өрхийн эрүүл мэндийн төв, тосгон, сум дундын эмнэлгүүд болон харьяа байгууллагуудад хэрэгжиж байна.

Амьдралын буруу хэвшлээс үүдэлтэй халдварт бус өвчнөөс шалтгаалсан өвчлөл, нас баралт, тэдгээрт нөлөөлж байгаа хувь хүний зан үйлтэй холбоотой эрсдэлт хүчин зүйлийн тархалт их байгаа ажээ. Тухайлбал, Монгол Улсын хүн амын 3 хүний 1 нь зүрх судасны тогтолцооны өвчин, 3500 гаруй хүн хорт хавдраар, 5 хүний нэг нь гэмтэл, хордлого, гадны шалтгааны улмаас нас барж байна.

Түүнчлэн 4 хүн тутмын 1 нь хөдөлгөөний хомсдолтой, хүн амын 54.4 хувь нь илүүдэл жин, таргалалттай, тамхины хэрэглээ 27.1 хувь, архины хэрэглээ 36.3 хувь, архи хэтрүүлэн хэрэглэгчид 10.3 хувь болж нэмэгдсэн гэсэн судалгааг Эрүүл мэндийн яамнаас гаргажээ.

Иймд ард, иргэд амьдралын буруу хэвшлээс үүдэлтэй дээрх өвчлөлөөс сэргийлэхийн тулд доорх 21 дадлыг амьдралдаа заавал хэвшүүлбэл зохино.

ЗААВАЛ  ХЭВШҮҮЛЭХ 21 ДАДАЛ

1.    Идэвхтэй хөдөлгөөн, алхалт, дасгал нь эрүүл мэндээ хайрладаг хүн бүрийн эзэмшвэл зохих дадал мөн.

2.    Зохистой, зөв хооллолт нь эрүүл, саруул, урт удаан наслахыг эрмэлздэг хүн бүрийн эрхэмлэн хэрэгжүүлэх дадал мөн.

3.    Уур, бухимдлаа зөв удирдаж, сэтгэл санаагаа амар, амгалан байлгаж сурах нь эрүүл, энх амьдрах эрхэм дадал мөн.

4.    Тамхинаас татгалзаж, өөрийгөө болоод бусдыгаа хорт утаагаар хордуулахгүй байх нь өөртөө болоод гэр бүлдээ хайртай хүн бүрийн хэвшүүлбэл зохих дадал мөн.

5.    Архины хэт хэрэглээ, түүний хор хөнөөлөөс сэргийлэх нь эрүүл мэнд, ирээдүйдээ хайртай хүн бүрийн эзэмшвэл зохих дадал мөн.

6.    Ундны усны хүртээмж, чанар, аюулгүй байдлыг хянаж, цэвэр, сайн ус уух нь айл бүрийн өдөр тутмын амьдралд заавал хэвшүүлэх дадал мөн.

7.    Гэрийн доторх болон амьдарч байгаа орчныхоо ариун цэврийг сахих нь айл бүрийн хэвшүүлбэл зохих дадал мөн.

8.    Эрүүл үедээ жирэмсэлж, жирэмсэн үедээ эрүүл байж, эрүүл хүүхэд төрүүлэх нь айл бүрийн амин чухал дадал мөн.

9.    Эрчүүдээ хайрлаж, тэдний эрүүл мэндийн эрсдлийг бууруулах нь та бидний амьдралдаа нэн даруй хэвшүүлбэл зохих дадал мөн.

10.Нялхас, бага, балчир хүүхдээ эрүүл, чийрэг өсгөн торниулах мэдлэг, хандлагатай байх нь эцэг, эх бүрийн эзэмшвэл зохих дадал мөн.

11.Охид, хөвгүүдээ хайрлан, халамжилж, тэднийг өөртөө итгэлтэй, бусдын хүчирхийлэл, нөлөөнд автахгүй болгон төлөвшүүлэхэд хүчин чармайлт гаргадаг байх нь эцэг, эхэд зайлшгүй байх дадал мөн.

12.Сэтгэл хангалуун, урт, удаан наслах нь хүн бүрийн хүсэлд нийцсэн дадал мөн.

13.Өөрийнхөө цусны даралтаа хянаж чаддаг, ихэдсэн үед нь цаг алдалгүй арга хэмжээ авч сурах нь хүн бүрийн хэвшүүлбэл зохих дадал мөн.

14.Телевиз, гар утас, компьютер зэрэг хэрэгслийг хэт их хэрэглэснээс үүсэх ”Дэлгэцийн донтолт”-оос үр хүүхдээ хамгаалах нь та бидний хойшлуулшгүй хэвшүүлэх дадал мөн.

15.Осол, гэмтлээс сэргийлж, хөдөлмөрийн чадвараа алдах, хөгжлийн бэрхшээлтэй болох эрсдлийг бууруулах нь хүн бүрийн хэвшүүлбэл зохих дадал мөн.

16.Эрүүл мэндийн мэдээлэл авах, мэдлэгтэй болох, амьдралын буруу хэвшлээ өөрчлөх хүсэл зоригтой болох, өвчин эмгэг илэрвэл эмнэлэгт эрт хандаж сурах нь хүн бүрийн эзэмшвэл зохих дадал мөн.

17.Эм бол хоол биш. Эмийг зөвхөн эмчийн заавраар, эмчийн бичсэн жорын дагуу хэрэглэж сурах нь хүн бүрийн зайлшгүй хэвшүүлэх дадал мөн.

18.Халдварт өвчнөөс сэргийлэх тарилгад хамрагдаж, халдварт өвчнөөс өөрсдийгөө болоод үр хүүхдээ хамгаалах нь та бидний заавал хэвшүүлэх дадал мөн.

19. Өөртөө болоод гэр бүлийнхээ гишүүнд эмнэлгийн тусламж иртэл, эрүүл мэндийн анхан шатны тусламжийг хүн бүр үзүүлж чаддаг байх нь амин чухал дадал мөн.

20.Ахуйн болон орчны гаралтай химийн хордлогоос хамгаалах нь хүн бүрийн хэвшүүлбэл зохих дадал мөн.

21.Иргэн та зөвхөн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг идэвхгүй хүлээн авагч биш, эрүүл мэндийнхээ төлөө өөрийхөө хийж чадах зүйлийг хийдэг, эрүүл мэндийхээ төлөө бусдаар хэрэгтэй зүйлийг хийлгэж чаддаг нийгмийн идэвхтэй гишүүн байх нь таны зайлшгүй эзэмших ёстой дадал мөн.  

                                                                                              Эрүүл мэндийн довтолгоо

Дэлхий даяар жил бүрийн 8 дугаар сарын 01-07-ны өдрүүдэд Хүүхдийг эхийн сүүгээр хооллохыг дэмжих долоо хоногийг тэмдэглэн өнгөрүүлдэг уламжлалтай.  ЭМЯ-ны ээлжит цахим хурлаар энэ судвийг хөндсөн байна.  Энэ жил энэ өдрийг “Эхийн сүүгээр хооллолт ба амьдрал тэтгэх алтан боломж” уриан дор тэмдэглэн өнгөрүүлэхээр болжээ. 

ЭМЯ-ны Нийгмийн эрүүл мэндийн хэлтсийн мэргэжилтэн С.Ганзориг, НҮБ-ын Хүүхдийн сангийн Монгол дахь Суурин төлөөлөгчийн газрын мэргэжилтэн В.Сүрэнчимэг нар Монгол улсын хэмжээнд хүүхдийг эхийн сүүгээр хооллолтын статистик үзүүлэлт болон хүүхдийн нас баралтыг бууруулахад эхийн сүүгээр хооллохын ач холбогдлын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл хийлээ.  

Хүүхдийг төрсний дараа 24 цагийн дотор эхийн сүүг амлуулах нь хүүхдийн эндэгдлийг 22 хувиар бууруулдаг байна. Мөн дан эхийн сүүгээр хооллолт нь хатгалгаа өвчнөөр өвдөх тохиолдлыг 23 хувиар, суулгалт өвчнөөр өвдөх эрсдлийг 10.5 дахин, хатгалгаа өвчнөөр нас барах эрсдэлийг 15.1 дахин бууруулдаг ажээ. 

Үүний зэрэгцээ 6 – 23 сар хүртлээ үргэлжлүүлэн эхийн сүүгээр хооллолсон хүүхэд суулгалт өвчнөөр нас барах эрсдэл 2,8 дахин бага, эхийн сүүгээр хооллоогүй 6-11 сартай хүүхдийн бүх шалтгаант нас барах магадлал хүүхэд 56 , 12-23 сартай хүүхдийн 23 хувиар тус тус өсдөг байна. 

Манай улсын хувьд сүүлийн хоёр жилд төрсөн хүүхдийн 98.3% нь ямар нэгэн хэмжээгээр эхийн сүүгээр хооллосон байдаг байна. Гэсэн хэдийн боловч хатгалгаа, суулгалтаар эндэх хүүхдийн тоо төдийлөн ахицтай буурахгүй байгаа учир хүүхдийг эхийн сүүгээр хооллоход анхаарлаа хандуулах шаардлагатай байгааг мэргэжлийн хүмүүс хэлж байлаа. 

Зуныхаа амралтыг үр бүтээлтэй өнгөрөөх нэгэн боломж нээгджээ. Учир нь Цагаан нуга зусланд наймдугаар сарын 1-7-ны хооронд зургаа хоногийн турш гэр бүл, найз нөхөд гэх мэт олуулаа амрах хугацаандаа Чанадаас халих бясалгалыг хөнгөлөлттэй үнээр суралцаж болохоор боллоо. Энэ бясалгалыг сурчихсан хүмүүс зургаа хоног өглөө оройдоо тэр сайхан байгальд бүлгийн бясалгал хийн, гурван өдрийн бясалгалын сургалтандаа дахиж суун мэдлэгээ сэргээж, маш сайхан амарч, стресс ядаргаагаа гүнзгий арилгах боломжтой юм. Явах хүсэлтэй хүмүүс 99661778 утсанд холбогдох боломжтой аж. 

Налайхад барилгын материалын нэгдсэн зах худалдааг төвлөрүүлэх тухай яригдаж байгаа.  Энд мөн “Барилгын материалын үйлдвэр технологийн паркийн цогцолбор” байгуулахаар нийслэлийн Ерөнхий төлөвлөгөөний газраас төлөвлөлт хийсэн байна.

Налайх дүүргийн гуравдугаар  хорооны нутаг дэвсгэрт хамаарах тус бүсэд 21 иргэн, 24 аж ахуйн нэгж байгууллага байдаг байна.  Барилгын материалын үйлдвэрлэл технологийн парк байгуулснаар дэвшилтэт технологи үйлдвэрлэлд нэвтэрч, байгаль орчинд ээлтэй олон улсын шаардлага хангахуйц барилгын үйлдвэрлэл хөгжих юм. Мөн 1500 гаруй ажлын байр нэмэгдэнэ гэж үзэж байна. Энэхүү цогцолборыг барьж байгуулахын тулд бэлтгэл ажлыг ханган ажиллах чиг үүрэг бүхий төслийн нэгж байгуулах шаардлагатай  болжээ.

Нийслэлийн удирдлагын зөвлөлийн хуралдаанаар дээрхи асуудлыг хэлэлцээд зарчмын хувьд дэмжин,  НИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн хуралдаанд өргөн барихаар боллоо.

Нийслэлийн Засаг дарга, үйлдвэрлэл технологийн парк байгуулах ажилд энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа иргэд, байгууллагын оролцоог нэмэгдүүлэх хэрэгтэй.   Үүний тулд Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн яамтай санал солилцож, хувийн хэвшлийн оролцоотой Удирдах хороо байгуулах нь зүйтэй гэж үзлээ. 

Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Э.Бат-Үүл 2014 оны 6 сард БНХАУ-ын Бээжин хотод хийсэн албан ёсны айлчлалынхаа   хүрээнд  Бээжин хоттой тодорхой төслүүд дээр хамтран ажиллахаар тохиролцсон юм. Энэхүү ажлын эхлэл болгож,  БНХАУ-ын Бээжин хотод 2014 оны  09 дүгээр сарын 28-ны өдрөөс 10 дугаар сарын 08-ны хооронд Монгол улсын аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйлдвэрлэсэн бараа бүтээгдэхүүнийг сурталчлах  “Импортын бараа бүтээгдэхүүн-2014” үзэсгэлэн худалдааг зохион байгуулахаар боллоо.  Энэхүү үзэсгэлэн худалдаагаар манай үндэсний  үйлдвэрлэгчид Бээжин хотын томоохон худалдааны төвүүдэд 1000 шоо метр хүртэл талбайд өөрсдийн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүнээ 10 хоногийн турш зарж, сурталчлах боломжтой болж байгаа юм. Нийслэлээс үндэсний үйлдэрлэгчдээ  төсвийн бодлогоор дэмжих бодлого баримтлан ажиллаж байгаа бөгөөд хотын  үйлчилгээ, тохижилт, бүтээн байгуулалтын ажилд үндэсний үйлдвэрлэгчдийн бараа бүтээгдэхүүнийг худалдан авдаг болсон гэж Нийслэлийн Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ. 

Бэлхийн ам.   Монголын төрийг  тэргүүлж  асан Ж.Батмөнх агсан албанаасаа буусны дараа энэ байшинд  амьдарч байжээ.  Монгол Улс буун дуугүй хувьсгал хийхэд  тухайн үеийн  төрийг тэргүүлж байсан Ж.Батмөнхийн үүрэг их билээ.  Хашааг нь буулгаж байна лээ.  Магадгүй энэ түүхэн байшингийн сүүлийн дүрс  ч байж мэднэ.  

Гэрэл зургийг Б.Батдорж

Сөүлийн их сургуулийн Синчо эмнэлгийн 11 хүний бүрэлдэхүүнтэй баг манай эмнэлгийн эмч нарын багтай энэ сарын 20-25-ны өдрүүдэд  хамтран ажиллаа. Солонгос эмч нарын баг Монголд хүрэлцэн ирж 70 гаруй төрөлхийн зүрхний гажигтай хүүхдэд үзлэг хийжээ. Энэхүү үзлэгээсээ нэн яаралтай хагалгаанд орох зүрхний хавсарсан гажигтай 7 хүүхдэд дөрвөн өдрийн турш хагалгааг хийжээ.
Энэхүү хагалгааг Монголд анх удаа хийж байгаа ч амжилттай болсон байна. Монголын эмч нар маань зүрхний цоорхойн хагалгааг хийчихдэг. Харин хавсарсан зүрхний  гажигтай хүүхдүүдэд хагалгаа хийх боломж тун хязгаарлагдмал байдаг аж. Учир нь багаж тоног төхөөрөмж, эм тарианы хангалтгүй байдлаас үүдэн хийгдэггүй юм байна.

М.Ууган

Нярай, нялх хүүхэдтэй хүмүүс рахитын шинж тэмдэгийг ажиглаж байх нь өвчнийг эрт илрүүлэн төгс эмчлэхэд нэн чухал.
Шинж тэмдэг: Хүүхэд цочимхой, уйламхай, нойр хөнгөн, унтаж байхдаа татвагнаж сэрдэг. Хөхөх, хооллох үедээ хүүхэд их хөлрөх, заримдаа бүр хөлсний дусал бурзайж харагдана. Толгой, дагз орчмоор илүү хөлрөх ба тэр хавийн арьс загатнаж, толгойгоо шөргөөсөөр үс нь халцарч хоёр нүүртэй юм шиг болдог. Хөлс зунгааралдсан, цуу шиг эхүүн үнэртэй болно. Харамсалтай нь рахитын энэ мэт анхны шинжүүдийг эцэг эх муу анхаардаг. Энэ л үед эмчлэхгүй аваас 2-3 долоо хоногийн дараа яс зөөлөрч ирнэ.Рахит-ын хурц үед яс зөөлрөх шинж давамгайлах ба үүнээс болж хүүхдийн толгой, цээжний хэлбэр өөрчлөгдөн хүүхэд хожим нь үеийнхнээсээ өвөөлжин толгойт, далиу толгойт, данхар, майжгий, дугуй хөлт гэх мэт цол хоч авдаг.
Булчингийн хүчдэл болон үений холбоос суларснаас хүүхэд толгойгоо даах (1-1.5 сар), суух (4-5 сар), мөлхөх (5-6 сар), явах (10-12 сар) хугацаа оройтож, шүдлэхгүй буюу шүд нь буруу ургана. Рахиттай хүүхэд бүгд цус багадалттай, хоолны шингэц муу байдаг

1.    Шарсан үхрийн мах болон төмсийг холиж идэхгүй байх: Шарсан үхрийн мах болон төмсийг хольж идвэл ходоод гэдсэний чадавхыг муугаар нөлөөлдөг.

2. Сонгиныг дүфүтэй хольж идэхгүй байх: Дүфүнд хадгалагдаж байгаа кальц болон сонгинын дотрох өвсний хүчил нийлээд өвсний хүчлийн кальц болж ходоодны шингээлтийг харшилдаг

3. Буурцгийн ээдмийг өндөгтэй хольж идэхгүй байх: Өндөгний уураг болон буурцгийн ээдэм дэх инсулин нийлбэл энэ хоёр эдийн шим тэжээл алдагддаг.

4. Өндгийг цайнд чанахгүй байх: Цайнд амьд бодисын шүлт байхаас гадна бас хүчлийн эд агуулагдаж байгаа тул эдгээр нийлмэл эд нь өндөгний төмөрийн элементтэй нийлбэл шингээлтэд муу.

5. Шарсан өндөгөнд амтны охь үйхгүй байх: Тахианы шарсан өндөгөнд амтны охь үйвэл тахианы өндөгний жинхэнэ үнэр амт нь өөрчлөгдөх буюу дарагддаг юм.

6. Улаан лууван болон цагаан лууванг холиж идэхгүй байх: Цагаан лууванд маш их амин дэм С агуулагдаж байдаг, гэвч улаан лууванд агуулагдаж байгаа чийг бамыг эсэргүүцэх хүчлийн эд нь амин дэм С-д харш нөлөө үзүүлдэг байна.

7. Лууван болон жимсийг холиж идэхгүй байх: Лууван зэрэг хүнсний ногоо нь ходоодонд янз бүрийн хүчил бий болгодог. Энэ үед жимс идэх юм бол жимсэнд агуулагдаж байдаг гуулийн өрлийн эд нь гэдэс ходоодны бактерт задарч хүний бие цогцыг таргалуулах юм уу бамбай булчирхайг том болгодог байна.

8. Далайн гаралтай хүнсний зүйлийг жимстэй холиж идэхгүй байх: Далайн гаралтай хүнсний зүйлд уураг болон кальц зэрэг шим тэжээлтэй зүйл элбэг байдаг, хэрэв хүчиллэг зүйл их агуулагдсан жимстэй холиж идвэл гэдэс өвдөх, бөөлжих, дур гутах зэрэг илрэл гардаг юм.

9. Үнээний сүүг жүржтэй холиж идэхгүй байх: Сүүний уураг нь жүржинд агуулагдаж байгаа жимсний хүчил болон амин дэм С-тэй нийлбэл эгшин хатуурч ходоод гэдэсний шингээлтийг нөлөөлдөг.

10. Шар лууванг архитай холихгүй байх: Шар луувангийн В эд нь спирттэй холилдвол хэн хүнийг элэгний өвчинд нэрвэгдүүлэх аюултай.

11. Цагаан архийг хийжүүлсэн ундаатай холиж уухгүй байх: Энэ хоёр хатуу зөөлөн ундааг холивол, нүүрсхүчлийн хий бий болж, ходоод, элэг, бөөр зэргийг хүнд ноцтой нөлөөлж, зүрх тархины судасыг гэмтээдэг байна.

12. Мах идсэнийхээ дараа цай уухгүй байх: Мах болон далайн гаралтай хүнсний зүйл зэрэг уураг ихтэй идээ будааг идсэнийхээ дараа цай уухгүй бол биед ашигтай, цайнд агуулагдаж байдаг үлэмж хэмжээний даннийн хүчил нь уурагтай нийлээд даннийн хүчлийн уураг бүрдүүлж, гэдэсний ажиллагааг удаашруулдаг байна.
М.Эрдэнэ

Монгол Улс Хятад руу газ нийлүүлэх тухай хэлэлцээрийг ирэх сард хийхээр төлөвлөж байна. Ингэснээр гадаад худалдаанаас гадна гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтыг өсгөх боломжтой гэж үзэж байгаа юм. Уул уурхайн дэд сайд О.Эрдэнэбулган хэлэхдээ “Нүүрснээс газ гаргах үйлдвэр барьж, Хятад руу нийлүүлэх тухай гэрээ байгуулахаар төлөвлөж байна” гэжээ. Тэрээр үйлдвэрлэл 2019 онд эхлэхээр төлөвлөгдсөн байгаа гэлээ.
Тэгвэл Эдийн засаг, хөгжлийн дэд сайд О.Чулуунбат “Ирэх сард Монголд болох Хятадын ерөнхийлөгчийн айлчлалын үеэр Sinopec Group-тэй урьдчилсан гэрээ байгуулахаар зорьж байна. Харин зардал, хэмжээ, хэн нь нүүрс олборлох вэ гэх зэрэг нарийн асуудал хараахан шийдэгдээгүй байна” гэв.

М.Эрдэнэ