Categories
булангууд мэдээ шинжлэх-ухаан-технологи

Шинэ загварын приус 100 километрт 2,5 литр бензин иднэ

“Тоёота” компани өмнөх загвараас зургаан жил хагасын дараа бүрэн шинэчилсэн приус загварын автомашины үйлдвэрлэл, борлуулалт эхэлснийг тэмдэглэх ёслолын арга хэмжээ энэ сарын 14-ний өдөр боллоо. Шинэ приус олон төрлийн автомашины загварын дотоод эд ангийг нэг төрлийн загварт оруулж зардал бууруулах, машины хурд хүчийг нэмэх технологи буюу ТNGA Toyota New Global Architecture үйлдвэрлэлийн шинэ архитектураас төрсөн анхны бүтээгдэхүүн болсон байна.

Шинэ загварын машин гүн улаан, сувдан цагаан өнгөтэй байх бөгөөд 17 инчийн хар саарал өнгийн обудтай байх аж. Салонд нь хар, саарал өнгө зонхилжээ. Босоо гурвалжин их гэрэл, босоо хэлбэрийн манангийн гэрэл долгиотсон рельеф нь устөрөгчийн хөдөлгүүртэй Mirai-тай бага зэрэг төстэй харагдах гэнэ. Хянах самбарын уламжлалт тоноглолууд нь шингэн кристалл дэлгэц дээр шилжиж урд төв хэсэгтээ байрласан байна. Мөн том дэлгэц бүхий олон төрлийн медиа систем хянах самбарын доор байрлах юм.

Шинэ приусын зай хураагуур нь тоормослох үеийн энергиэр маш хурдан цэнэглэгдэх ба энэ нь өмнөх загвараасаа арван хувь бага бензин зарцуулах боломжийг олгож байгаа юм. Уг загвар 40.8 километрт нэг литр бензин зарцуулах нь одоогийн байдлаар дэлхийд номер нэг үзүүлэлт болоод байна.

Автомашины кузовын бат бөх чанар 60 хувь хатуу болж, хүндийн төв нь доошилсон байна. Үүнийг явах эд ангийг сайжруулснаар автомашины тав тух, тэнцвэрт байдал сайжирсан гэж компанийн зүгээс мэдээллээ.

Дөрөв дэх үеийн приусээс дэлхий даяар 300-350 мянган ширхгийг борлуулах зорилготой байгаа аж. Шинэ загварын приус ирэх оны нэг сараас худалдаанд гарч эхлэх юм байна. Шинэ загварын приусын энэ сарын борлуулалт зорилтот хэмжээнээс тав дахин их байгаа гэнэ. “Тоёота” компани одоогоор 60000 ширхгийн урьдчилсан захиалга аваад байгаа аж. Одоо захиалсан хүмүүс эхний ээлжинд гурван сарын дараа шинэ унаагаа хүлээж авах юм байна.

Categories
булангууд мэдээ шинжлэх-ухаан-технологи

Ирэх оны сүүлээр “Iphone 7” худалдаанд гарна

“Apple” корпораци жил бүрийн өдийд өөрийн нэрийн брэнд бүтээгдэхүүн болох Iphone гар утасны дараагийн загварыг гаргах эсэхээ мэдэгддэг уламжлалтай. Тэгвэл энэ жил тэгсэнгүй. Үүнийг шинээр зохион бүтээж буй бараа бүтээгдэхүүнийхээ талаар урьдчилан зарлаж байхгүй гэсэн шинэ удирдлагын арга барил гэх өнцгөөс харах нэгэн байхад угаас iphone гар утасны дараагийн цуврал гарахгүй учраас танилцуулгыг нь хийгээгүй гэж ойлгох нэгэн ч байна. Тэгвэл дээрх эргэлзээг тайлсан нэгэн үйл явдал хэдхэн хоногийн өмнө Хятадад боллоо. Тодруулбал Хяталын томоохон үүрэн телефоны оператор компани болох “China Mobile” ирэх оныхоо ажлын төлөвлөгөөг танилцуулахдаа үйлчилгээнд “Iphone 7C” загварын гар утсыг ашиглагдаж эхэлнэ хэмээн мэдэгджээ. 2016 оны сүүлч гэхэд зөвхөн Хятадад “Iphone 7” загварын гар утасны хэрэглэгч 20-30 саяд хүрнэ хэмээн таамаглажээ. Ihone-ийн дараагийн загварын дэлгэцийн хэмжээ 4 инч буюу өмнөх загвараасаа жижиг байх гэнэ. Учир нь хэрэглэгчид 4.7 болон 5.5 инч хэмжээтэй дэлгэж бүхий “Ihone 6” загварын утсыг нэг гараар ашиглахад хүндрэлтэй гэжээ. Тиймээс хэмжээг нь 2012, 2013 оны Iphone 5S шиг болговол зүгээр юм гэх шийдэлд хүрсэн бололтой. Гаднах гэрийг нь Iphone 5-ийн адилаар хуванцар бус төмрөөр хийх аж.

Одоогоор “Iphone 7”-ийн загварын техникийн болон гадаад хэлбэр хэмжээний талаарх ерөнхий үзүүлэлтүүд бэлэн болнсоос бус нарийн загвар нь гараагүй аж. Арга ч үгүй биз. Дөнгөж энэ онд Iphone 6S, Iphone 6S plus үйлдвэрлэгдсэн шүү дээ.

“China Mobile” ирэх оныхоо ажлын төлөвлөгөөнд Iphone гар утасны дараагийн загварыг үйлчилгээндээ нэвтрүүлнэ хэмээн танилцуулжээ

Сонирхуулахад 2007 онд Ihone гар утас үйлдвэрлэгдэж эхэлсэн бол 2008 онд – iPhone 3G, 2009 онд – iPhone 3GS “мэндэлжээ”. 2010 онд Iphone-ийн шинэ загвар болох iPhone 4, 2011 онд – iPhone 4s, 2012 онд – iPhone 5, 2013 онд – iPhone 5s тус тус худалдаанд гарч байсан юм. 2014 онд iPhone 6 болон Iphone 6 Plus, 2015 онд – iPhone 6s and iPhone 6s Plus зэрэг шинэ загваруудаа танилцуулж байжээ.

Categories
булангууд мэдээ шинжлэх-ухаан-технологи

Ирэх онд 4G систем нэвтэрнэ

Ирэх оноос эхлэн дараа үеийн хөдөлгөөнт холбооны систем буюу 4G системийг нэвтрүүлэхээр ажиллаж байгаа талаар Харилцаа холбооны зохицуулах хорооноос мэдээллээ. Уг системийг нэвтрүүлэх бэлтгэл ажил өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд хийгдсэн байна. Тус хорооноос 4G үйлчилгээний зохицуулалтын бичиг баримтыг энэ сарын 30-ны өдөр буюу өнөөдөр батлах бөгөөд он гараад үйлчилгээ эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг компаниудад олгож эхлэх аж. Ингэснээр ирэх оны дөрөв, тавдугаар сард манай улсад дөрөв дэх үеийн технологи албан ёсоор нэвтрэх бололцоо нээгдэх юм байна.

Categories
арын-нүүр булангууд мэдээ

Ардчилал бол ижил тэгш байхаас гадна өөр байхыг ч зөвшөөрдөг нийгэм

Израилийн Ерөнхий сайд асан Ш.Перс нэгэнтээ “Ардчилал ижил тэгш байх эрх төдий биш, бас өөр байх эрх” гэж хэлсэн байдаг. Бид ардчилсан нийгэмд орсон тул бүгд адилхан байх ёстой гэсэн буруу ойлголттой өдий хүрсэн. Яагаад ингэж хэлэв гэвэл “Тэр муу баяжчихсан, энэ муу ч баян хулгайч” гэх зэргээр зарим нэг хүмүүсээ элдвээр муу хэлдэг. Бүүр байчихаад өөрсдийнх нь үзэл бодлоос өөр үзэл бодолтой хүмүүсийг элдвээр хэлж, бараг л нийгмийн дайсан гэж зарлах нь халаг болдог. Бас мэргэжил, ажил байдлаар нь ялгаварлан гадуурхах байдал хавтгай болж байх шиг байна. “Муу архи үйлдвэрлэдэг этгээд, уул уурхайтай хулгайчдаас луйвардахад яадаг юм” гэсэн яриа жирийн юм шиг болтлоо хэлэгддэг болжээ.

Тэгвэл өнөөх “өөр байх эрх” хаачсан хэрэг вэ. Үүнийг зориудаар мартагнуулах гэсэн зорилго байгаад л хамаг учир байна. Тэр муу баяжчихсан, бас үйлдвэртэй гэх зэргээр нийгмийг хуваан хагаралдуулах нь Монголд эрхшээх, бидний толгой дээр байж өөрийн захиргаагаа бэхжүүлэх гэсэн хэн нэгний явуургүй арга юм. Баян хүмүүс олон байвал юу гэж хэн нэгний захиргаанд ороод байх вэ. Баялаг бол эрх чөлөө юм гэж үздэг. Нийгэмд тасарч гарсан баячууд байх нь ардчиллын хэвийн үйл явц юм. Үүнийг бид одооноос ч мэдээд байгаа юм биш. Монголчууд айлын хүүхдүүдээс хэн нэгийг нь “энэ амны хишигтэй хүү, хол явах хүүхэд” гэж хэлцгээдэг. Энэ чинь л нөгөө “өөр байх эрх”-ийг хүлээн зөвшөөрч байгаа хэрэг шүү дээ. Бүгдээрээ ядуу адилхан байх нь ардчилалтай байгаад байгаа хэрэг биш юм. Ардчилал гэж ижил тэгш байхыг ч хэлдэг, тэс өөр байхыг ч бас хэлдэг. Харин гагцхүү хуулийн өмнө л эрх тэгш байхыг шаарддаг нийгэм юм.

Categories
булангууд мэдээ шинжлэх-ухаан-технологи

Өөрийгөө хатаадаг хүрэм бүтээжээ

Зузаан хүрмээ угаагаад хатахыг нь хүлээх хэрэггүй болох нь. Учир нь өөрийгөө хатаадаг хүрмийг зохион бүтээжээ.

Уг хүрэм нь ердөө 30 минутын дотор хатах ба ирэх 2016 оны дөрөвдүгээр сараас эхлэн 150 ам.долларын үнэтэйгээр худалдаанд гарах юм байна.

Хүрмийг хатаахын тулд доод хэсэгт байрлах асаах товчлуурыг дарах ба ингэснээр агаар сорогч ажиллан хүрэм дотуур агаар дүүрч, хатааж эхлэх юм байна.

Categories
булангууд мэдээ шинжлэх-ухаан-технологи

Уур амьсгалд дасан зохицдог цагаан будаа тариалж байна

Сүүлийн жилүүдэд Азийн цагаан будаа тариалалтын салбарт уур амьсгалын өөрчлөлт ихээхэн нөлөөлж байна. Усны хомсдол үүссэний улмаас фермерүүд аль болох бага усаар цагаан будаа ургуулах шаардлага улам бүр өсөн нэмэгдэж байгаа аж.

Одоогийн байдлаар нийт 160 орчим сая га-д цагаан будаа тариалж байгаа бөгөөд энэ нь дэлхийн нийт хүн амын тал хувийн голлох хүнсний бүтээгдэхүүн болж байна. Харин цагаан будаа тариалалтын 90 орчим хувь нь Ази тивд төвлөрдөг. Уламжлалт цагаан будаа тариалах технологиор бол нэг кг цагаан будааг ургуулахад 2500 литр ус зарцуулдаг аж. Энэ нь бусад төрлийн үр тариаг ургуулахад шаардагддаг уснаас даруй 2-3 дахин их хэмжээ билээ.

Үүнийг шийдвэрлэх үүднээс Олон улсын цагаан будааны судалгааны институт уур амьсгалд дасан зохицдог, том хэмжээтэй шинэ сортын цагаан будаа тариалах төсөл дээр ажиллаж эхэлжээ. Шинэ сортын будааг туршилтаар ургуулснаар усыг 30-35 хувиар хэмнэж, хөдөлмөрийн зардлыг ч хэмнэх боломжтой гэж төслийн багийнхан хэлж байгаа юм.

Судалгааны институтынхан 2014 оноос эхлэн Энэтхэг, Бангладеш, Балба, Пакистан зэрэг улсуудад хоёр дахь үеийн уур амьсгалд дасан зохицдог будааны сортыг ургуулах туршилтын тариалалт хийж эхэлжээ.

Categories
арын-нүүр булангууд мэдээ

Зөв амьдралын тухай бичил яриа

Төрийн шагналт найруулагч Н.Наранбаатартай тааралдаж, уран бүтээлийнх нь талаар сонирхлоо. Ирэх онд хийх нэгэн том бүтээлийнхээ судалгааг хийж дуусаад ажил нь эхлэх гэж байгаа гэнэ. Тодруулбал, Бурхан багшийн тухай жүжиг театрт амилах нь ээ. Найруулагч яагаад энэ сэдвийг сонирхох болов.

-Нийгэмд жаахан ч гэсэн гэрэл гэгээ өгөхгүй бол хэцүүхэн зүйлүүд ажиглагдаж байна. Түрийвчээ даллаад мөнгөтэй болно гэдэгт хүмүүс итгэчихсэн, лекц энэ тэрд нь суугаад дагаад намирч байна. Эсвэл хунтайжийн шавь нар болчихно. Нөгөө нэг хэсэг нь Чингис хаан тодруулж, хатад нь болчих гээд үзэж байна. Эсвэл бөөгийн 99 тэнгэрийн тухай их хурлын чуулган дээр ярьж байх жишээтэй. Арай ч дээ гэж бодогдмоор зүйл их болж байна. Тэгээд л ийм сэдвийг сонгосон.

Бурхан багш гэхээр бас л шашин юм биш үү?

-Бурхан багшийн сургаал бол зөв амьдрах сургаал юм билээ. Бурхан багш бол бодит хүн шүү дээ. Хүн яаж сайхан амьдрах, зөв явах ухааныг сургаал болгож үлдээсэн. “Чиний аврал чиний дотор бий. Чи өөрөө бурхан” гэж Бурхан багш сургасан байдаг. Бурхан багш гэхээр шашин шүтлэг гээд ойлгох хэрэггүй. Хүмүүсийн сэтгэлд гэрэл гэгээ нэмэх, мунхралын харанхуйг гийгүүлэхийн тулд ийм сонголт хийлээ.

Categories
арын-нүүр булангууд мэдээ

Гэр бүлийн сүлд модоо ингэж чимэглээрэй

Шинэ жилийн баярыг сүлд модгүйгээр төсөөлөх аргагүй. Нийслэлийн төв талбайн сүлд мод гэрэлтэж, байгууллагуудын өмнө үзэмж төгс модод гялтганаж байна. Айл бүр сүлд модоо засч, шинэ жилийг гэртээ урьдаг. Сүлд модны өндөр нам, том жижиг нь тийм ч чухал биш. Эрүүл энхийг бэлгэддэг учраас өнгөний хувьд ихэнхдээ ногоон байдаг.

Мөн дорнын заншлаар хөх, цэнхэр, цагаан өнгийг ч эрүүл энхийн бэлгэдэл гэдэг. Ногоон саагаар сүлд модныхоо гол руу шахаж ороовол саглагар сүртэй харагддаг.

Мөн гэрлэн чимэглэлээ модныхоо гол руу ойртуулснаар дотроосоо гэрэлтдэг. Чимэглэлийн хувьд энэ жил том тоглоом зонхилж байгаа гэнэ. Үүнээс гадна гэр бүлийн гацуураа онцлог, халуун дулаан уур амьсгалтай харагдуулахын тулд гэр бүлийнхээ зургаар гацуураа чимэхийг зөвлөж байна.

Тухайн жилд танай гэр бүлд баяр баясгалантай, онцлог ямар үйл явдал болсон бэ. Тэр бүхний тань зураг гар утсан дээр чинь байгаа бол жижиг хэмжээгээр угаалгаад утсаар холбоод модондоо өлгөчих. Танайд зочилсон төрөл төрөгсөд, найз нөхөд чинь зураг үзэж сайхан дурсамжид хөглөгдөж, халуун дулаан уур амьсгал бүрдэнэ. Мөн ирэх онд ямар ажил амжуулж, юуг хүсч мөрөөдөж байгаагаа харуулсан зургуудыг өлгөөрэй. Мөн хүүхдүүдийнхээ мөрөөдлийг бичүүлээд модоо чимсэн ч болно. Ийм чимэглэлтэй мод дэлхийд цор ганц байх бөгөөд юу юунаас илүү содон, халуун дулаан уур амьсгалыг бүрдүүлнэ. Шинэ жилийн баяраа сайхан тэмдэглээрэй.

Categories
арын-нүүр булангууд мэдээ

Урианхайн гунигт дуун “Жаран цагаан адуу”

“Жаран цагаан адуу” дууг Монголын хязгаар нутгийнхны сэтгэлийн илрэл, тэдний амьдралаас урган гарсан гунигт дуун хэмээдэг ч түүхч, судлаачдын хувьд хэд хэдэн янзаар тайлбарладаг. Манжийн эзлэн түрэмгийлэх бодлогыг эсэргүүцэж байсан баруун монголчуудыг эр, эм, хүүхэд гэлтгүй хоморголон устгаж, бууж өгсөн иргэдийг тараан суурьшуулж үгүй хийсэн харамсалтай түүхтэй энэ дууг холбох нь бий.

Мөн эх орныхоо хил хязгаар газарт алслагдан амьдарч, элэг нэгтнээ үгүйлсэн цөөнх түмний гансрал, нэхлийн дуу гэх хувилбар дээр олонхи нь санал нэгддэг. Эл дууны үүсэл нь хэзээ вэ, хаанаас эхтэй вэ гэхээс илүү өгүүлж буй санаа, гаргаж байгаа харуусал нь өнөөдөр манай нийгэмд нэгийг хэлэх шиг. Тарж бутарсан ахан дүүсээн үгүйлэн санагалзсан урианхай, тува түмний гуниг харууслаас эхтэй “Жаран цагаан адуу” дууг “Хөсөгтөн” хамтлаг, уртын дуучин С.Цогтсайхан хамтран дуулжээ.

Энэ дуунд,

Арван цагаан адууны минь

Алаг нь хаана байна ах нар минь

Арван хошуу нутгийн минь

Цэрэг нь хаана байна эгч нар минь

Жаран цагаан адууны минь

Алаг нь хаана байна ах нар минь

Зургаан хошуу нутгийн минь

Цэрэг нь хаана байна эгч нар минь

Далан цагаан адууны минь

Ардаг нь хаана байна ах нар минь

Долоон хошуу нутгийн минь

Цэрэг нь хаана байна эгч нар минь

Наян цагаан адууны минь

Ардаг нь хаана байна ах нар минь

Найман хошуу нутгийн минь

Цэрэг нь хаана байна эгч нар минь хэмээн өгүүлдэг юм.

Categories
булангууд мэдээ шинжлэх-ухаан-технологи

Шинэ сортын цэнхэр өндөг гаргаж авчээ

БНСУ-ын хүнсний бүтээгдэхүүний зах зээл дээр ирэх 2016 оны нэгдүгээр сараас эхлэн цайвар цэнхэр өнгийн холестерин багатай өндөг худалдаалахаар болжээ. Тус улсын Кёнгбүк аймгийн Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн судалгааны төв нь 2002 онд Чили улсаас зэрлэг тахиа авчирч эх орондоо суурьшуулсан байна. Улмаар 2014 онд солонгос болон чили тахиан дундаас энэхүү шинэ сортын өндгийг гаргаж авсан талаар “Mongol radio” уламжлав.

Энгийн өндөгний 100 грамм тутамд 380 миллиграмм холестерин бодис агуулагддаг бол шинэ сортын өндгөнд, холестерин түүнээс 10 хувиар бага хэмжээтэй агуулагддаг байна. Өдөрт 8000 ширхэг шинэ сортын өндөг худалдаанд гаргах боломжтой бөгөөд иргэдээс интернэтээр захиалга авах ажээ.