“Ядуугийн зовлон” уран сайхны киног Монголын хамгийн анхны аймшгийн бүтээл гэдэг. Тэгвэл тус киноны хоёрдугаар анги буюу “Ядуугийн зовлон-2” уран сайхны кино энэ сарын 22-нд нээлтээ хийх гэж байна. Тус киноны ерөнхий найруулагч Ц.Хүсэлбаатартай ярилцлаа
-Киногоо нээх гээд тун завгүй байгаа бололтой.Сэтгэл их хөдөлж байна уу?
-“Ядуугийн зовлон” уран сайхны киноныхоо хоёрдугаар ангийг үзэгчдийн хүртээл болгоход бэлэн болгоод байна. Одоо зөвхөн нээлтийг л хүлээж, басхүү түгшиж сууна. Уран сайхны кино гэдэг баг, хамт олны нөр их хөдөлмөр. Тиймээс кино багийнхан маань бүгд л надтай адилхан түгшиж, бас догдолж байгаа болов уу. Нээлт “Тэнгис кино” театрт 18:00 цагаас болно.
-Нээлтийн үеэр үзэгчдэд ямар гэнэтийн бэлэг бэлдээд байгаа вэ?
-Гэнэтийн бэлэг бол гэнэтийн л бэлэг байх ёстой. Энд хэлчихвэл гэнэтийн гэдэг утгаа алдчихна шүү дээ.
-Хоёрдугаар ангиараа үзэгчдэд чухам юу өгүүлэхийг хүссэн бэ?
-Арван долоон жилийн өмнө хүмүүст хэлж байсан санаа одоо ч байж л байна. Хүмүүсийн шунал, хөдөлмөрлөхгүйгээр орлого олох гэсэн мунхаг хүсэл, шударга бус явдал энэ олон жилийн дараа оршсоор л байна. Алтанд шунасан Сэндэр эгч, амьдралаа залгуулах гэж ядарч буй Хүдэр, цэрэгт явсан хүүгээ хүлээсэн эмгэний сүнс гээд л бид анх яг л энэ сэдвийг хөндөж хийж байсан. Тэгвэл киноны хоёрдугаар анги мөн л энэ сэдвийг хөндөж байна.
-Киноны нэгдүгээр анги төгсөх тэр мөчид хоёрдугаар ангийг хийнэ гээд тухайн үед төлөвлөчихсөн байсан уу?
-Тухайн үед киноны хоёрдугаар ангийг хийнэ гээд яг таг төлөвлөсөн бодсон зүйл байгаагүй. Хүмүүсийн дунд домог болж үлдэх бүтээл болно ч гэж тооцоолоогүй байсан.
-Тэгвэл шуналаас болж өөрийгөө болон эхнэрээ алдсан гол дүрийн баатар Хүдэр энэ удаагийн анги дээр ямар байдалтайгаар эргэн ирж байгаа нь үзэгчдийн сонирхлыг татаж байна?
-Хүдэр олон жилийн дараа галзуугийн эмнэлгээс оргож байгаагаар кино үргэлжлэх болно. Хүдэр эргэн ирэхийн учир мэдээж энэ кино түүнгүйгээр сонирхолтой болохгүй шүү дээ. Хүрэлхүү маань Хүдэрийн дүрийг бүтээхээс гадна киноны ерөнхий продюсероор ажилласан байгаа.
-“Ядуугийн зовлон-2” уран сайхны кинонд өнөөгийн дэлгэцийн уран бүтээлийн өнгийг тодорхойлж буй Ц.Цэрэнболдоос эхлээд олон мундаг жүжигчин тоглож байгаа харагдсан…?
-Дүрдээ сайн тохирох, ур чадвар өндөртэй уран бүтээлчдийг сонгосон. Ц.Цэрэнболд, Г.Золбоот, А.Адилцэцэг, Т.Анар, Ц.Алдармаа, залуу жүжигчин сурагч Н.Буянцог зэрэг уран бүтээлчид бий.
-“Ядуугийн зовлон” яах аргагүй Монголын анхны аймшгийн кино. Харин одоо бол аймшгийн кинонууд ар араасаа мэндэлж байна. Эдгээрээс хоёрдугаар анги юугаараа өөр байх бол?
-Хүмүүс өөрсдөө энэ айдсыг бий болгож байна. Мэдээж нэгдүгээр ангиас өөр байлгүй яахав. Тэр үеэс одоо бидний амьдарч байгаа орчин хүртэл өөр шүү дээ. Илүү бодитой амьдралыг харуулна. Бас баатар болгон өөр өөрийн онцлогтой, давтагдашгүй байх болно.
-Тухайн үед уг киноны нэгдүгээр анги үзэгчдэд хүрч байх үеийн сэтгэгдлээс хуваалцахгүй юу. Анх үзэгчдийг байлдан дагуулна гэдгээ төсөөлөө ч үгүй байсан гэсэн?
-Нэгдүгээр ангид тоглосон гавьяат жүжигчин Сэлэнгэ агсан, мөн соёлын тэргүүний ажилтан Нарантуяа, Д.Хүрэлхүү, А.Адилцэцэг, тэргүүтэй жүжигчид, ангийн анд Г.Энхтөр, зураач П.Чулуунбаатар, залуу зураач С.Чулуунбаатар, гайхалтай зураглаач агсан Наранбаатар гээд олон сайхан уран бүтээлч маш сайхан эрч хүчтэй гар нийлэн ажилласан учраас одоо болтол хүмүүсийн дунд сайн бүтээл гэж яригдаж байгаагийн шалтгаан байх.
-Өмнөх анги шигээ үзэгчдэд хүрч чадах болов уу. Та юу гэж бодож байна?
-Мэдээж энэ сэдэв бол мөнхийн сэдэв. Хүн чанарын гэрэлтэй, сүүдэртэй талууд байгаа цагт дээрээс нь хэрхэн цааш үргэлжлэх бол гэсэн хүмүүсийн хүлээлт байгаа цагт хэрэгцээтэй хэвээр л байх болно.
-Зураг авалтыг хаана хийв?
-Улаанбаатар хотод авсан. Мөн зураач С.Чулуунбаатарын багийнхны гараа гаргаж бэлдсэн павильонд авсан. Энэ дашрамд харамгүй сэтгэлээр тусалсан бүх анд найзууддаа болон бүх уран бүтээлчдэдээ чин сэтгэлээсээ баярлалаа.
-Киноны нэгдүгээр анги хичнээн төгрөгөөр бүтэж байсан бол. Харин хоёрдугаар анги хэр өртөгтэй босов?
-Энэ асуулт нууц хэвээрээ үлдэг. Тэгээд ч санхүүгийн талын нарийн ширийн асуудлыг би сайн мэдэхгүй.
-Гэргий болон охин тань дүр бүтээсэн үү ?
-Гэргий Өлзийхүү маань энэ киноны арын албаны ажлыг хариуцаж ажилласан. Мөн зургийн дарга гэдэг том албыг хашиж бид бүгдийг саадгүй ажиллуулж байлаа.
-Кино багийнхнаа танилцуулахгүй юу?
-Зураглаач Г.Гүеэнбаатар, хөгжмийн зохиолч Г.Хишиг, нүүр хувиргагчаар киноны нэгдүгээр ангид ажилласан Ж.Болормаа, Г.Хос-Эрдэнэ зэрэг олон сайхан уран бүтээлчдийн хөдөлмөр шингэсэн байгаа.
Архангай аймгийн Булган
“Тусгай салаа”, “Өдөр өдрийн нар”, “Амьдралд тавтай морил”, “Кино шиг амьдрал” зэрэг уран бүтээлүүдээрээ үзэгчдэд танигдсан жүжигчин Б.Чинзоригтой ярилцлаа.
-Гол дүрийн жүжигчний хувьд үзэгчдийн хандлага ямар байна гэж бодож байв? 
“Шилдэг өнгө” продакшны жүжигчин Гомбын Золбооттой ярилцлаа. Түүнийг ард түмэн “Дусал нулимс юу гэж хэлсэн бол”, “Үхэж үл болно Чингис хаан”, “Уулын хөх сүүдэр”, “Тусгай салаа”зэрэг театр дэлгэцийн олон арван жүжиг киноны дүрүүдээр нь андахгүй билээ.
“Нисванис” хамтлаг энэ сарын 9-нд 20 насны ойгоо тэмдэглэх гэж байна. Жил бүр хамтлагийнхаа төрсөн өдрийг тэмдэглэж тоглолтоо хийдэг “Нисванис”-ын залуус энэ удаа “Nisnis fest-2016” фестиваль зохион байгуулахаар төлөвлөж байна. Энэхүү арга хэмжээ 15:00 цагаас “One Event Hall Mongolia”-д болох аж. Тоглолтын талаар тодруулахаар хамтлагийн ахлагч Л.Энх–Амгалантай ярилцлаа.
–Төрсөн өдрөөс гадна энэ жил хамтлаг байгуулагдсаны 20 жилийн ой тохиож байгаа. Өөр олон арга хэмжээ төлөвлөсөн үү?
–Нисванисын энэ удаагийн тоглолтод Харанг”, Хурд хамтлагийнхан ирж уран бүтээлээ хүргэнэ гэсэн?
-“Мөрөөдөл” анхны дуу чинь байх аа?
“Монгол туургатны мисс” тэмцээн Улаанбаатар хотноо болж өндөрлөлөө. Тэмцээний тэргүүн титмийг Буриадын мисс Арюна Жаргалнова Бубеева хүртсэн юм. Энэ үеэр олны сэтгэлийг уяруулсан гайхамшигт үйл явдал болсон нь арван таван жил уулзаагүй аав, охин хоёрыг учруулсан агшин байлаа. Халимагийн мисс Сарантуяа Ганбаатаровна Даваасүрэн тэмцээний “Мисс Авьяас” номинацийн үзүүлбэрийн үеэр үндэснийхээ бүжгийг бүжиглэсэн бөгөөд энэ үеэр аав нь тайзан дээр гарч ирэв. Охин үзүүлбэрээ нулимс дуслуулан байж дуусгаад аавдаа алд цагаан хадаг, аяга дүүрэн сүү мэлтэлзүүлсээр өргөн барив. Охин уйлсаар…Харин аав олон хүний нүдэн дээр мэгдэж сандарсан уу, арван жилийн дараа охиноо хараад цочирдсон уу нэг л биеэ барьсан байдалтай охиноо үнэрлэв. Уртаас урт санаа алдав. Хоолой нь зангирч, нүднийх нь нулимс аягандаа багтаж ядан харагдана. Энэ мөчийг аав, охин хоёр мөн ч их хүлээсэн нь илт.
Халимагийн нийслэл Элистагаас Анастасия бүсгүй Хөгжим бүжгийн коллежид суралцах хүсэл мөрөөдөл өвөртлөн Улаанбаатарыг зорьжээ. Тэрээр хуучир хөгжим маш сайхан тоглодог. Хөгжимд хайртай нэгэн байж. Даруухан, ухаалаг, олон таван үгүй халимаг бүсгүйн сэтгэл зүрхийг хуучир хөгжмөөс нь илүүтэйгээр хөгжилтэй, наргианч, нийтэч сэтгэлгээтэй монгол залуу эзэмдэж өөрийн эрхгүй татах болж. Залуухан хөгжимчин бүсгүй өөрийн хайр дурлалаа хорвоо ертөнцөөс олж авсандаа туйлаас эрхэмлэж Халимагт суугаа эцэг, эхтэйгээ танилцуулж тэндээ хэсэгтээ амьдрахаар болсон байна. Залуу хосууд удалгүй үрийн зулай үнэрлэж Сарантуяа гэх хөөрхөн болцгор бор охинтой болжээ. Энэ гайхамшигт өдөр бол 1997 оны дөрөвдүгээр сарын 30. Эцэг, эх нь түүнийг Туяашка гэж өхөөрдөн дууддаг байв. Гэвч хувь тавилан тэднийг хагацал харууслын ангал руу түлхжээ. Туяашкаг гурван нас хүрсэн жил Анастасия өвчний улмаас хорвоогоос буцсан байна. Учир нь шүдээ авахуулахад нь цусаар бохир орж өвчлөл үүсгэх гол шалтгаан болсон байжээ. Тухайн үед Д.Ганбаатар хадмындаа охиноо харж гэртээ үлдсэн байна. Долоо ч хонолгүй эхнэр нь охин, нөхөр хоёроо орхиод үүрд одох юм гэж хэн санах билээ. Эхнэрээ өөд болсноос хойш Ганбаатар охиноо харж гэртээ үлддэг байсан бөгөөд хадам аав Валери, ээж Надя хоёр ажилдаа явж, эхнэрийнх нь хоёр дүү сургуульдаа явчихдаг байв. Тиймээс охинтойгоо хоёулхнаа үлдсэн дүүгийнхээ хүнд хэцүү үеийг туулахад нь дэм болохоор Монголоос ах Гэрэлсүрэн нь очсон байна. Бараг гурван сар өнгөрчээ. Ингээд охиноо эх орон руугаа авч явах гэтэл өвөө, эмээ нь “Чи залуу хүн. Нялх хүүхэд өсгөнө гэдэг тийм амаргүй. Бидэнд үлдээгээд яв. Бидний мах, цусны тасархай. Тиймээс энд байг. Харин ойр ойрхон ирж уулзаж болно шүү дээ” гэжээ. Энэ үгийг Ганбаатар одоо ч тод санадаг. Хэлэх үг олдохгүй, болцгор бор охиноо үнсээд гарах тэр мөчөөс эхлээд өдийг хүртэл сэтгэлээс нь бул хар чулуу дүүжлээстэй явсан гэнэ. Эх орондоо ирээд удаа ч үгүй Солонгос руу ажил хийхээр явжээ. Түүнд өөр сонголт байсангүй. Хүний нутагт найман жил амьдрахын эрхэнд хар бор ажил хийж яваад Монголдоо иржээ. Өнгөрсөн хугацаанд охиноо таних мэдэх хүмүүсээс эрж сурсан боловч сураг сонссонгүй. Харин охин өвөө, эмээгийнхээ гэрт өсч хүмүүжиж, эцэг, эхээс хагацсаныг эс тооцвол юугаар ч дутахгүй өссөн байна. Тэр загварын ертөнцөд сонирхолтой. Эхээсээ авч үлдсэн гоо үзэсгэлэн түүнийг хожим төрсөн эцэгтэйгээ уулзах шалтаг, шалтгаан болохыг яахан мэдэх билээ. Охины эмээ Надя гурван жилийн өмнө өөд болж өвөө болон ээжийнхээ эрэгтэй дүүтэй Элиста хотдоо амьдарч байгаа аж. Харин ээжийнх нь эмэгтэй дүү туурга тусгаарласан байна. Түүний өмөг түшиг нь өвөө, ах хоёр нь гэнэ. Бяцхан охин хоног өдөр өнгөрөхийн хэрээр эргээд ирэхгүй ээжийнхээ араас үе үе санагалзаж, элгээ дэвтээж эцэгтэйгээ уулзаж байна хэмээн шөнө болгон зүүдэлдэг байж. Хоосон зүүдээ манан дэрээ нэвтэртэл нулимс асгаруулсан үе даанч олон. Төөрөлдсөн хувь заяандаа гомдож, арга цөхөрч тэр суусангүй. Тэр өөрийгөө монгол хүн гэж бодож, бахархаж явдаг байна. Монголын тухай мэдээ мэдээллийг ч сонирхож уншдаг. Ингээд Монгол туургатны миссийн тэмцээн болох гэж байгааг мэдээд оролцохоор шийджээ. Тэрээр аавыгаа олж уулзах хүсэл өвөртлөн Монголд ирсэн байж. Монгол туургатны мисс шалгаруулах тэмцээний тухай хэвлэл, мэдээллээр, интернэтээр цацагдах үеэр аав нь охиноо хараад шууд таниад ирэх байх гэсэн итгэлийг сэтгэлийн мухартаа тээсэн нь энэ. Амьдын хагацал үзсэн түүнийг хувь заяа нь мартсангүй. Учир нь “Монгол туургатны мисс” тэмцээнд оролцох гэж буй миссүүдийн зургийг нэр, овогтой нь хамт тэмцээний зохион байгуулагчид фэйсбүүкийн цахим хуудсандаа байршуулжээ. Гэтэл Халимагийн мисс Сарантуяа Ганбаатаровна Даваасүрэнгийн зургийн дор хүмүүс “Энэ охин аавыгаа хайгаад байсан охин байна ш дээ”, “Аав нь Монголд байдаг гэсэн”, “Гурван настайгаасаа хойш уулзаагүй гэсэн” гэх сэтгэгдлүүд ирэх болжээ. Охин өмнө нь фэйсбүүк хуудсандаа аавыгаа эрж хайж буйгаа удаа дараа бичиж байсан аж. Тиймээс зохион байгуулагчид тэмцээнийхээ хажуугаар Халимагийн мисс Г.Сарантуяагийн аавыг олох давхар ажилтай болов.
Мэдээж нэр овгийг нь мэдэж байсан учраас амархан холбоо тогтоожээ. Охинтой нь уулзуулах мэдээ аавын хувьд гэнэтийн бэлэг байлаа. Тэрээр энэ сарын 19-нд охиноо нисэх буудлаас тосч авсан байна. Өмнөх шөнө нь охинтойгоо уулзана гэхээс унтаж чадаагүй гэдэг. Түүний толгойд олон асуултууд эргэлдэнэ. “Та яагаад намайг аваад яваагүй юм бэ”, “Яагаад ирээгүй юм”, “Энэ олон жил хаана явсан юм бэ” гэж охиноо асуух болов уу гэхээс айдас төрнө. Бас баясал төрнө. Охин миссийн тэмцээнд оролцоод улсаа төлөөлөн оролцоод мундаг болжээ гэж битүүхэндээ бахархана. Юу ч асуусан бай тэр охинтойгоо уулзах нь. Ганбаатар нисэх буудлын хаалгаар охиноо орж ирэнгүүт “Яг ээж болсон байна” хэмээн уулга алджээ. Басхүү олон жилийн сайхан дурсамжууд тэрхэн мөчид зурс хийгээд өнгөрсөн тухайгаа ярьсан юм. Их догдолсон, бас мэгдсэн түүнд охин нь “Та залуухан хэвээрээ байна” гээд тэврэн авчээ. Тэмцээнд оролцогчид гэрээний дагуу гадуур зугаалах боломжгүй. Тиймээс Сарантуяа аавтайгаа төдийлөн цагийг өнгөрүүлж чадалгүй нутаг буцжээ. Ганцхан удаа хоолны ширээний ард хамтдаа суусан түүний хувьд хэзээ ч мартахааргүй сайхан өдөр байсан тухайгаа бидэнд хэлсэн. Ганбаатар охиноо Монголд ирж суралцах хүсэлт тавьсан ч охин өвөө дээрээ очиж амьдрахаар шийджээ. Тиймээс Ганбаатар удахгүй Халимаг явж охинтойгоо уулзахаар төлөвлөөд байгаа гэсэн. Ах дүү нар нь бөөн баяр хөөр болж байгаа бололтой. Ганбаатар “Миний охин Халимагт их сургуульд сурч байгаа юм байна. Зун охиноо аваад Солонгос явах санаатай. Охин маань Солонгост очиж үзмээр байна гэсэн. Би охиныхоо нэг ч болов хүслийг биелүүлэхийг хүсч байна. Би охиноо эрхлүүлмээр байна” гэсэн юм. Ганбаатар өдгөө хувийн бизнес эрхэлдэг бөгөөд эхнэр хоёр хүүхэдтэй болжээ.
Ирэх есдүгээр сард “Face of beauty international” олон улсын миссийн тэмцээнийг манай улсад зохион байгуулахаар болсон билээ. Тус тэмцээнтэй холбоотойгоор тун удахгүй нэгэн загварын шоу Монголд зохиогдох бөгөөд тус шоунд оролцохоор “Face of beauty international 2015” тэмцээний дэд байрын шагналт Унгарын мисс Далма Карман, тус тэмцээний 2013 оны тэргүүн байрын эзэн Тонга улсын мисс Даймонд Ланги нар Монголд ирээд байна. Эдгээр мисстэй цөөн хором ярилцсанаа хүргэж байна.
МҮОНРТ-ийн дуу, нэвтрүүлэгчдийн
“Авьяаслаг монголчууд-2015” шоуны шилдэг оролцогч Муратын Абайтай ярилцлаа.
1981 оны гуравдугаар сарын 22-нд анх удаа монгол хүн сансарт нисч байлаа. Тэгвэл тэр түүхэн өдрийн 35 жилийн ой тохиож байна. Үүнтэй холбогдуулан МУИС-ийн байранд өчигдөр эрдэм шинжилгээний хурал болсон юм. Тус хуралд сансар судлалын чиглэлээр мэргэшсэн эрдэмтэн судлаачид болон Монгол, ЗХУ-ын баатар, сансрын нисгэгч Ж.Гүррагчаа, Хөдөлмөрийн баатар, сансрын нисгэгч М.Ганзориг зэрэг олон хүндэт зочид ирсэн байлаа. Түүнчлэн Монгол Улсын зөвлөх инженер Ж.Ган-Очир, академич, доктор (Sc.D) профессор Д.Амарсайхан, астрофизикч, (PH.D) профессор Ч.Лхагважав зэрэг хэд хэдэн эрдэмтэн, судлаачид илтгэл тавьсан юм. Эдгээр илтгэлийг уг уузалтын хүрээнд авч хэлэлцээд шилдэг илтгэлийг тодруулж, ОХУ-ын Сансрын нисгэгчдийн холбооны дээд шагнал болох “Ю.А.Гагарин” медалийг гардуулав. Энэхүү шагналыг ШУА-ийн Одон орон геофизикийн хүрээлэнгийн одон орны салбарын эрдэмтэн Ш.Амаржаргал “Дэлхийг хэмжиж ажиглах сансрын геодезийн судалгааны дэвшил” илтгэлээрээ хүртсэн юм. Энэ үеэр сансрын нисгэгч Ж.Гүррагчаатай ярилцлаа.
-Юуны өмнө танд монгол хүн анх сансарт ниссэний 35 жилийн ойн баярын мэндийг хүргэе. Ойтой холбогдуулан хийж буй анхны арга хэмжээ энэхүү эрдэм шинжилгээний хурал болов уу?
-ЗХУ-ын баатар, хөлгийн дарга В.А.Жанибековтой хэр холбоотой байна. Ер нь бусад сансрын нисгэгчидтэй хэр харилцаатай байдаг вэ? 
-Та сансарт нисэхийн тулд маш нарийн хөтөлбөр боловсруулах хэрэгтэй гэсэн. Тухайн үед та ямар хөтөлбөр боловсруулж байв. Та сансарт нисээд зогсохгүй эх орондоо хэрэгтэй маш олон туршилтыг хийсэн байдаг?
-Мэдээж эрдэмтэд байж болох боломжуудыг эрдэм шинжилгээний хурлаар гаргах байх. Харин нэн түрүүнд хийх бидний алхам юу вэ?