Сүүлийн арван жилийн статистик, үзүүлэлтээр шүүхээр шийдвэрлэсэн иргэний хэргийн хоёрдугаар байрт гэр бүлийн маргаан орж байна гэх судалгааг Иргэний хэргийн шүүхээс гаргажээ. Шийдэгдэж буй нийт хэргийн 12 хувийг гэр бүлийн холбогдолтой хэрэг маргаан эзэлж байна гэсэн үг. Ганцхан сарын хугацаанд л гэхэд 389 хос гэрлэлтээ цуцлуулдаг гэх тоон мэдээлэл байна. Өнгөрсөн оны сүүлийн хагаст л гэхэд 1743 хос гэрлэлтээ цуцлуулжээ. Энэ нь архидалт, хүчирхийлэл, үнэнч бус байдал, удаан хугацаанд тусдаа амьдарсан гэх зэрэг шалтгаантай байсныг Улаанбаатарын их сургуулийн Гэр бүл, сэтгэл судлалын тэнхимийн эрхлэгч, доктор, дэд профессор Б.Оюун-Эрдэнэ онцолж байна.
Энд нэг асуудал анхаарал татсан нь ганц бие малчин залуустай хэсэг хугацаанд хамт амьдарч гэрлэлт батлуулаад гэр бүлээ цуцлуулж хөрөнгө хуваах үзэгдэл түгээмэл гарах болж. Хохирогчдын тоо ч хэдэн зуугаар хэмжигдэж байна. Хохирогчдын төлөөллийн хэлж байгаагаар хамт жил орчим амьдраад л гэрлэлтээ цуцлуулах асуудал хөндөгдөж эхэлдэг гэнэ.
Төв аймгийн Эрдэнэ сумын хоёрдугаар багийн малчин Л.Янжмаатай ярилцлаа. Тэд бага хүүгийн хамт мал маллаж амьдардаг. Одоогоос яг хоёр жил гаруйн өмнө хүү нь өөрөөсөө ахимаг настай эмэгтэйг гэртээ дагуулж очсоноор асуудлын суурь тавигджээ. Бэр нь салах өргөдлөө өгснөөр хөрөнгөө хуваахаар болсон байна.
-Таны хүүд тохиолдсон асуудлын талаар тодруулахгүй юу. Бусдад сэрэмжлүүлэх үүднээс тантай холбогдсон юм?
-Манайх ам бүл дөрвүүлээ. Хүү, охин хоёртой. Охин маань хотод амьдардаг. Нөхөр бид хоёр хүүтэйгээ малаа хараад амьдардаг. Бид хоёр нас өндөр болохоор хэдэн зуун малд түүртээд байх болсон. Хүү маань бараа болж хамт амьдардаг юм. Хүү маань одоо 28 нас хүрч байна. 25 наснаас хойшоо бол гэртээ байхаасаа байхгүй нь түгээмэл болдог юм билээ. Хань ижил л хайж байгаа бололтой, байн байн сумын төв яваад байх болсон. Ингэж явахдаа нэг орой өөрөөсөө хэд эгч байрын эмэгтэйг дагуулаад ороод ирсэн. Ковидын хөл хорио гайгүй болоод удаагүй байсан үе. Бид хоёр ч хүү минь хань ижилтэй болох нь гээд тэр хавьдаа л хөл хөөр болж, хонь гаргаж шинэ шөл гаргаад бэрээ хүлээж авсан.
-Ингээд юу болов?
-Удсан ч үгүй шинэ гэр бариад л ганц хүүдээ хоттой малаа таслаад өглөө. Хөгшин бид хоёр ч малын хөл гүйцэхээ больсон тул дийлэнх малаа хүүдээ өгсөн л дөө. Удсан ч үгүй хүү маань малын “А” данстай болно гээд л сум руу яваад байх болсон. Тасалсан малаа өөрийн нэр дээр шилжүүлсэн. Нөхөр бид хоёр ч хөндлөнгөөс хүүхдийнхээ амьдралд оролцоод байдаггүй. Бэр гуйна гээд бэлтгээд л байлаа. Хүү маань ч ковид гайгүй болог гээд хойшоо суугаад л байсан. Бид хоёр ч худтайгаа танилцах гээд хүлээгээд байдаг. Сүүлдээ ч охиноо айлд өгчихөөд араас нь сураг чимээ болохгүй байхад нь гайхаж л суулаа. Төд удалгүй өнөөх бэр маань харагдахаа больсон. Хүүгээс асуухад эмчилгээнд явсан, удахгүй ирнэ л гэдэг. Ирсэнгүй. Гэтэл хүүг маань шүүх, цагдаа ээрээд байх болсон. Гайхаад хүүгээсээ асуутал эхнэр салсан, малаа хуваахаар боллоо гэж хэлж байсан. Бид ч гайхаад сумын цагдаа, шүүхээр явахад гэрлэлт цуцлуулах өргөдлөө өгөөд шийдүүлчихсэн байсан. Хүү маань тухайн эмэгтэйтэй гэрлэлтээ баталгаажуулахдаа гэрчээр найзыгаа дуудсан байна лээ.
Тухайн найзынх нь хэлж байгаагаар бол тэр эмэгтэйтэй фэйсбүүкийн танилцах зараар холбогдоод л гэртээ дагуулаад ирсэн юм билээ. Ингэж жил хүрэхгүй хугацаанд хамт байгаад л насаараа хөдөлмөрлөсөн буяныг маань авах дээрээ тулчихаад байна. Хөрөнгө хуваах шүүхийн шийдвэр нь ч гарчихсан. Одоо яахаа мэдэхгүй байна. Хүүд маань хань болох хүн хөдөөд бараг байхгүй. Бүгд л хот руу явчихсан. Арга ядаад л тийм хүмүүстэй танилцаад өнөөх нь хөрөнгө хуваагаад алга болсон. Судлаад үзэхэд ийм хэрэг түгээмэл болжээ. Энэ төрлийн хэрэг маргаанаар дагнаж ажилладаг өмгөөлөгчид хүртэл байдаг юм байна. Хүү маань бидэнд хэлэхгүй чимээгүй явсаар асуудлыг хүндрүүлчихэж.
Сэрэмжлүүлээд хэлэхэд, малтай хүмүүстэй хамт амьдраад хөрөнгө хуваадаг эмс танилцах группүүдэд хүлээж байдаг юм байна. Тэд уулсын мухарт уйдаж байгаа залуусыг ашиглаж итгэлийг нь олж аваад гэрлэлт батлуулаад л малаас нь хуваагаад ор сураггүй алга болдог. Одоо хүү маань гэрийн бараа ч харахгүй, энэ тэрүүгээр яваад байна. Залуу хүүхэд сэтгэлээр унаж байгаа шүү дээ. Тэр эмэгтэй хүүгийн маань амьдралыг орвонгоор нь эргүүлчихлээ