Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийн 6.2-т “төрийн нийтийн өмч мөн” гэж орсон талаар УИХ-ын гишүүн асан О.Баасанхүүгээс тодрууллаа.
-Үндсэн хуулийг батлалцсан хуульч хүний хувьд хуулийн 6.2 дахь заалтаар үнэхээр монгол улсын газрыг зарах нөхцөл бүрдчихээд байгаа юм уу?
-Үндсэн хуулийн 6.2 бол маш ноцтой заалт. “Нийтийн” гэх энэ заалт 1996 оны Төрийн болон орон нутгийн тухай хуулийн дөрөвдүгээр бүлэгт “Нийтийн эзэмшлийн өмчийг худалдан борлуулах, ашиглах эрхтэй” гээд байж байгаа. Үндсэн хуульд “Төрийн нийтийн” гээд ороод ирэхээр гарц нь гарч ирж байна гэсэн үг. Монгол Улсын Үндсэн хуулийг батлахаасаа эхлээд луйвар болсон. Зөвхөн 6.2 гэлтгүй маш олон заалт байгаа. Би аргаа бараад Ардчилсан намын бүлэгт орж, гудамжинд зогсоод хоёр талдаа анонс өлгөөд явж байсан. Сөрөг хүчнийг эдгээр хүмүүс санаатайгаар байхгүй болгож, бүлгийг нь тараасан. Бүлэггүй болохоор бүлгийн дүгнэлт, санал гэж байхгүй болчихож байгаа юм.
Манайхан аливаа зүйлд дэврүүн бодлоороо ханддагаа болимоор байгаа юм. Жишээ нь, арьсыг Хятад руу гаргаад байна гэж орилсоор байгаад гаргахаа больсон. Гэтэл өнөөдөр малын арьс чинь хог дээр хэвтэж байгаа биз дээ. Яг энэ шиг 30 гэр бүл байгалийн баялгийг шулаад байна. Бид нар хувь хүртэж, нийтээрээ авах ёстой, хэрэглэх ёстой, төрд өмч байх ёсгүй, төр муу менежер гэсээр байгаад “нийтийн” гэх үгийг оруулж ирсэн. Энэ үгийг ашиглаад явлаа гэхэд Монгол Улс дефолт буюу дампууралд орох юм бол Парисын клуб дээрээс нийтийн эзэмшлийн гэж хэлж болох газар нутгуудыг минь авах эрсдэл үүсч байгаа байхгүй юу. Бид 2016 онд газраа алдах гэж байснаа мартаж болохгүй шүү дээ. Одоо газраа алдах аюул мөн хамар дээр ирчихсэн байна. 20 тэрбум гаруй ам.долларын өрөнд бид нар орчихсон. Дээрээс нь коронавирусээс үүдсэн эдийн засгийн хүндрэлээс болоод төсөв хасах руугаа орчихсон байна. Мөн Парисын клуб дээр биднээс 30 гаруй тэрбум ам.доллар нэхээд сууж байна. Дампуурахгүйн тулд өрнөөсөө салах ёстой. Өр ширнээсээ гарч чадахгүй бол нэгдүгээрт, Элчин сайдын яамдыг нь авна. Дараа нь онгоц, вагон, нөөцөлсөн хөрөнгийг нь авна.
Эцэст нь газар нутгийг нь авдаг. Ийм өрөнд байгаа үед “нийтийн” гэдэг үг нь ийм боломжийг олгож байна аа гэсэн үг.
-Та гишүүн байхдаа 6.2 дээр юм дуугарч байсан юм уу?
-Дандаа эсэргүүцсэн. Ганцаараа орилоод эсэргүүцэхэд бөөнөөр шоолоод “О.Баасанхүү Ардчилсан намын бүлэгт орлоо, АН-ыг дэмжиж байна” гэж байсан. Сүүлдээ намайг Ардчилсан намд орлоо гээд гадуурхаад байсан биз дээ. Ямар нэгэн хүчтэй сөрөг хүчин байхгүй, бодит байдлыг нөгөө өнцгөөс нь хэлэхгүй нэг цонхоор явахаар эцэст нь ийм байдалд хүрдэг байхгүй юу. Тийм учраас Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдалд ноцтой нөхцөл үүсгээд байна. Ганц хүний дуу үнэхээр гардаггүй юм байна. 62 гишүүн Үндсэн хуулийг санаачлахдаа төсөл дээрээ байхгүй заалтуудыг оруулж ирээд хүчээр кнопдоод явчихсан шүү дээ.
-Үндсэн хуульдаа нэгэнт “нийтийн” гээд заагаад өгчихлөө. Үүнийг залруулах ямар боломж байгаа вэ?
-Ямар ч боломж байхгүй. Хоёр жил Үндсэн хуульдаа гар хүрэхгүй. Харин төр минь битгий дампуураасай гэж л бодох хэрэгтэй. Дампуурвал юугаа өгөх вэ гэдгээ л мартаж болохгүй. Тиймээс үүд хаалга нь хатуу байж байх ёстой.
-Таны ярьж байгаа зүйлийг эрх баригчид “ямар ч ийм нөхцөл байхгүй” гэж байна лээ…
-Угаасаа л энд оролцсон юм чинь…
-“Нийтийн” гэдэг нь ард түмний гэдэг утгаар орсон гээд байгаа..
-Тийм зүйл байхгүй. Хувийн, төрийн өмч гэж байна. Тэгээд олон нийтийн өмч гэж бий. Олон нийтийн өмч юм чинь нийтээрээ л авна шүү дээ. Энд буруугаар ойлгоод, буруугаар яриад байх юм байхгүй.
-Та одоо юу хийе гэж бодож байна?
-Амьдрал надад асуудал биш. Би хуульчаа юм уу, “Хүүхдийн инээмсэглэл” төслөө хийгээд явна. Энэ төслийн хүрээнд ном гаргасан. Тэрийг цэцэглүүлээд хэвлүүлээд зарна. Ард түмний амьдралыг хараад зайлуул даа гэж бодож байна. Хувь тавилан нь түших биз дээ. УИХ-д суугаад амьдардаг, ажилладаг юм биш. Хүн найман жил болоод ажлаа сольж байх ёстой. Тиймээс хувийн юмаа хийгээд л, өмгөөллөө хийнэ дээ. Би олон улсын байгууллагын чиглэлээр ажиллаж байсан хүн. Тэрийгээ хийнэ. Цаг хугацаа бодит үнэнийг харуулах байх аа.
-Сонгуулийн үр дүнг хэрхэн харж байгаа вэ?
-Хүчтэй сөрөг хүчин байж чадах уу гэдэг дээр л санаа зовж байна. Их хуралд 27 гэмт хэрэгт холбогдсон байж болзошгүй хүмүүс байна гэж яриад байгаа. Үнэн л дээ. ЖДҮ, 60 тэрбум, концесс гээд олон зүйл дээр яригдаад зарим нь АТГ-т данс тоцоотойгоо сууж байгаа л хүмүүс байгаа шүү дээ. Хуулийн байгууллага хараат бус байж чадах юм бол шударга ёс тогтох ёстой. Харамсалтай нь хуулийн байгууллага ҮАБЗ-ийн хараанд орчихсон. Тэр гурван хүн хөдлөхгүй бол хуулийн байгууллага хөдлөхгүй, хуулиараа. 65-ын эсрэг сөрөг хүчин байна гэдэг хэцүү.