Жорж Оруэлл
Энэтхэгт төрсөн зохиолч Жорж Оруэллийн “1984” роман дэлхийн сонгодог зохиол хэмээн хүлээн зөвшөөрөгдөн олон түмэнд уншигдаж иржээ. Энэ ном 1949 онд хэвлэгдсэн. Уг зохиол дарангуйлагч нийгэм хэрхэн иргэдээ мөрдөж, оюун санааг нь хавчин боогдуулж бие махбодынх нь хувьд ч доройтуулан алж хядахыг тод томруун харуулсан байна. Далайн гүрэн, Евразийн гүрэн,Дорнод Азийн гүрэн гэсэн улсууд энэ дэлхийд тогтжээ. Тэдгээр гүрнүүд хоорондоо байнга дайны байдалтай байх ба байсхийгээд л Лондон хотод халдлага болж бөмбөгдөн сүйрүүлнэ. Далайн гүрэнд гол баатар Уинстон Смит амьдарч байх бөгөөд тэрбээр 39 настай Лондон хотын буюу энэ орны томоохон яам болох үнэний яаманд ажилладаг аж.
“Дайн бол энхтайван
Эрх чөлөө бол боолчлол
Үл мэдэх нь хүч” гэсэн уриа эрх барих намын гол уриа юм. Улсынхан нь удирдагчаа их ах гэх бөгөөд хаа сайгүй түүний зураг хөрөг дүүрэн аж. Гудамж талбай, гэр орон, тэр бүү хэл ариун цэврийн өрөөнд ч том том дэлгэц байрлуулсан байх бөгөөд түүгээр нам төрийн ажил амжилтыг өдөр шөнөгүй магтан сайшаасан нэвтрүүлэг цацагдана. Түүний дууг намсгаж болох ч хэзээ ч унтрааж үл болно. Уг дэлгэц одоогийн хэлээр бол дүрс дуу дамжуулагч камер бөгөөд түүгээрээ ард түмнээ өчүүхэн ч хараа үл салган хянана. Смитийн гэрт байх дэлгэц гэрт юу болж байгааг бүрэн хянаж чадах бөгөөд шивнэн ярьсан яриаг ч сонсож чадна. Харин дэлгэцтэй харалдаа байх нэг буланд л түүнд харагдахгүй байж болно. Тэнд Смит ширээ байрлуулан өдрийн тэмдэглэл хөтөлдөг. Гэхдээ сандлынхаа ард цэх суусан тохиолдолд л үл харагдах аж. Хянагчид түүний гэртээ байгааг мэдэх ч яг юу хийж байгааг харж чадахгүй гэсэн үг юм. Бүрэн хянаж байдгийн нэг жишээ өглөө бүгд зурагтаар чарлах сэрүүлгийн дуугаар босоод дасгал хийнэ. Смит хөл нь бэртэнгтэй учир доошоо тонгойж өлмийндөө хүрдэг дасгалд дургүй. Смитийг доошоо худал тонгойсон дүр үзүүлж байгааг аль хэзээний харчихсан Смитээ доошоо тонгой, чи худлаа дүр үзүүлээд байна гэж зандарна. Смитийн ажил бол баримт засварлах яам юм. Жишээ нь, “Тайм” сонин дээр энэ хавар 49 сая хос гутал үйлдвэрлэлээ гэсэн мэдээ гарчээ. Тэгэнгүүт өвөл Их ах юм уу намын хурлаас энэ хавар гэхэд 147 сая гутал үйлдвэрлэж ард түмнээ гутал хувцсаар найдвартай хангах болно гэж хэлсэн нь тэр үеийн сонин дээр гарчихсан байна. Тэгэхлээр аль өвөл гарсан “Тайм” сонины нийтлэлийг засварлан энэ хавар 45 сая хос гутал үйлдвэрлэх болно гэж хэлсэн болгоод дахин хэвлээд архивт хадгална гэсэн үг юм. Нам худал хэлдэггүй, дээрээс нь Их ах бүр ч худал хэлэх ёсгүй. Яг ийм байдлаар бүх түүхийг баллуурдан арилгаж хүмүүсийн ой тойноос арчиж байх аж. Ажлын цагаар өдөрт гучин хормын үзэн ядах цуглаан хийнэ. Бүх ажил, албан газар ийм цуглаан хийлгэнэ.Тусгай танхимд оруулаад урвагчийн дүрс бичлэгийг харуулан үг хэлүүлж түүнийгээ нийтээрээ үзэн ядаж орилж бахирч нулимж сандал ном гэх зүйлээр дэлгэц рүү шидлэн үзэн ядацгаана. Ийм дарамтан дор амьдарч байгаа Смит найз бүсгүйтэй болж түүндээ дурлан хоёул ертөнцийг жаргалыг нууцаар эдэлнэ. Тэр хүүхэн нь “хурьцлыг үл тэвчигч” хөдөлгөөний тэргүүлэгч гишүүн байх бөгөөд маш идэвхтэйгээр хурьцлыг үл тэвчин тэмцдэг боловч яг жинхэнэдээ хурьцал дурлалын улаан хорхойтон байж таардаг. Смит найз хүүхэнтэйгээ байж байгаад цагдаад баригдана. Гэртээ хөтөлдөг тэмдэглэлийн дэвтэр нь мэдээж илчлэгдэнэ. Урт хугацааны тарчлаах тамлах, байцаалт эрүү шүүлт үргэлжилж түүнээс огт салж өгөхгүй. Тэр нийгмийн эрх баригчид үхэх бол юу ч биш, бараг шагнал гэж үзнэ. Харин үзэл бодлыг нь нухчин дарж чадвал л ялалт иржээ гэж үздэг. Их ахыг хараад яг үнэнээсээ бишрэн шүтэж , хар аяндаа нулмис нь цийлэлзээд ирвэл л ялж байна гэж үзээд тэр хүнийг зөнд нь хаяна. Смит ч хамгийн сүүлд тэр дэглэм Их ахыг бишрэн шүтэж оюун санаа нь бүрэн ялагдаж байгаагаар ном дуусна.