Хуульч, хууль зүйн ухааны доктор Б.Гүнбилэгтэй ярилцлаа.
-Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдоржийн асуудлыг ҮАБЗ-өөр авч хэлэлцэх хүсэлт хүргүүлжээ. Нэлээд хэдэн шалтгааныг ч гаргаж тавьж. Энэ талаараа тодруулаач?
-Бидний үеийн хуульчид оюутан ахуй үеэсээ Ц.Нямдорж сайдыг даган дуурайж, ийм хуульч болох юмсан гэж боддог байлаа. харж, судалж, бахархаж явсан. ингэж их итгэл хүлээлгэж, шүтэж явсан хүн маань өдгөө хуулийн байгууллагад 15, 20-иод жил ажилласан бидэнд их өөрөөр харагдах боллоо. Бид энэ хугацаанд хуулийн салбарт үүссэн болох, болохгүй бүхнийг ч харж эхэлсэн. Уих-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж, хууль зүй, дотоод хэргийн дэд сайд асан Б.Энхбаяр нар ч Ц.Нямдорж сайдын талаар ярьсан байна лээ. Өөрийнхөө хамгийн их үзэн яддаг хүний дүрд зарим улстөрчид орчихдог. үнэхээр энэ хүн Б.Пүрэвдорж, Б.энхбаярын ярьж байгаа шиг хууль зөрчдөг, мэдсээр байж хөөн хэлэлцэх хугацаанд өөрчлөлт оруулж олон хүнийг авлига, албан тушаалын гэмт хэргээс мултлах гэж хичээж байгаа юм биш биз дээ гэсэн айдас нийгэмд үүсээд байна.
-Ц.Нямдорж сайдын хувьд хөөн хэлэлцэх хугацааны өөрчлөлтийг анхнаас нь дэмжээгүй, оролцоогүй гэдгээ хэлж байсан л даа.
-Өөрөө бол янз бүрийн л тайлбар хэлдэг байх. үнэн худлыг нь мэдэхгүй. энэ мэдээлэл нийгэмд хүрээд эхлэхээр хууль зүйн салбар өөрөө уналтад орчихож байгаа юм. хуульд итгэх иргэдийн итгэл улам бүр үгүй болж байна. Үүнд нь хуульчид маш их санаа зовж, хоорондоо ярилцаж эхэлсэн. Энэ хүний талаарх мэдээлэл үнэхээр эмх замбараагаа алдлаа. Тиймдээ ч ҮАБЗ-д хандах нь зүйтэй гэж үзсэн.
-Чухам яагаад ҮАБЗ-д хандахаар болсон юм бэ?
-үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл улс төрийн үйл ажиллагаа, үндэсний эдийн засаг, аюулгүй байдал-тай холбоотой асуудлуудыг хэлэлцэх эрхтэй байдаг. ҮАБЗ-ийн бүрэлдэхүүнд Уи х дарга, Ерөнхий сайд, Ерөнхийлөгч ордог шүү дээ. энэ хүмүүсийн мэдэлд тагнуул, АТГ зэрэг байгууллагууд бий. Тиймээс зөвлөмж гарган, тодорхой санал асуулга явуулж, дээрх асуудлын үнэн, бодит эсэхийг нь шийдэх боломжтой. Өмнө нь Ц.Нямдорж сайдыг Бэлла Виста хэмээх маш өндөр үнэтэй байранд үнэгүй амьдардаг нь авлигын гэмт хэргийн шинжтэй байж болох талаар шуугиад өнгөрсөн. Тэр дундаа уг байр нь хэний байр вэ гэдэг талаар шуугьсан. энэ асуудалтай холбоотойгоор хуульчид үндсэн хуулийн Цэцэд хандсан боловч маргаан үүсээгүй байдаг. Ер нь хүний үнэтэй байранд үнэ төлбөргүй амьдарна гэдэг ямар учиртай юм бэ. Гадны оронд ийм тохиолдол гарвал төрийн албан хаагчийн ёс зүй, зарчим, хууль зөрчсөн асуудал болж сайд битгий хэл төрийн байгууллагад ажиллах эрхээ хязгаарлуулна.
АТГ-ын зүгээс авлигын олон хэрэг дээр ажилласан гээд үгээ хэлчихсэн. Тиймдээ ч энэ тохиолдолд хандах ёстой субьект нь үАБз. Тэндээс прокурор, АТГ, тагнуул, цагдаа өөр юу байдаг юм тэр бүрт нь хандаж, яаралтай арга хэмжээ авах ёстой. Нөгөө талаас энэ мэдээллийг Уи х дээр хамаа замбараагүй ярьж байна. үүний дагуу хянан шалгадаггүй юм бол ҮАБЗ-д хандсан уг бичигнээс Олон овоотын ордын 600 сая ам. долларын үнэтэй гэх уурхайг засгийн газар яагаад Жастын Батхүүгийн өрөнд авахгүй байгаа вэ, үүнд Ц.Нямдорж сайд нөлөөтэй байж болох талаарх Б.Пүрэвдорж гишүүний яриа ямар учиртай вэ гэдгийг прокурор болон бусад байгууллага харж судалж, олон нийтийн эргэлзээг тайлах байх. Ц.Нямдорж сайд хаан, заан биш. ийм байдлаар хандаж болохгүй л дээ. Ямартаа ч хуульчийн хувьд энэ олон мэдээлэл, тэр дундаа “Улаан бал” нэвтрүүлгээр Б.энхбаярын ярьсан сэтгүүлчдийг тагнаж, чагнасан зэрэг хэргүүдийн мэдээллийн талаарх эргэлзээгээ тайлах үүднээс зохих газар нь хандах ёстой гэж бодсон юм. Тэр нь ҮАБЗ юм байна гэж үзсэн. үАБз хэлэлцэхгүй гэвэл тэр нь өөрөө хойч ирээдүйд маш том баримт болно. Бусад хуулийн байгууллагууд ч манай сайдын гэмт хэргийн талаарх асуудлуудыг харж байгаа. Эс үйлдэл хийх эсэх нь энэ цаг үеийн хуульчдын анхааралд байна.
-ҮАБЗ-өөс тухайлсан хүн рүү хандаж зөвлөмж ирүүлдэг юм уу?
-энэ нь зөвхөн Ц.Нямдорж гэдэг хүний асуудал биш байхгүй юу. энэ хүнтэй холбогдож хөндсөн зүйлүүд нь дандаа улс орны үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлалд харшилсан байгаа. Тэр талаар хүсэлтдээ бичсэн. Тэнд эдийн засаг, гэмт хэргийн шинжтэй, хуулийг яаж гууль болгох, парламентын хууль тогтоох үйл ажиллагаанд нөлөөлсөн байж болох асуудлууд байгаа. Яагаад 10 жил байсан хөөн хэлэлцэх хугацааг тав болгочихов гэдэг асуудал үргэлжилсээр байх болно. Яагаад үүнийг засах хуулиа оруулж ирэхгүй удах болов гэх мэт. Олон жилийн өмнө энэ хүнийг хууль зассаныг тогтоосон Цэцийн шийдвэр гарсан шүү дээ. Хууль зассан том алдаа хийснийг нь иргэд олж хардаггүй. Түүнийг нь харах юм бол агуулгын хувьд зөрчил гаргаж байсан байгаа юм. Яахав дандаа буруу зүйл хийж байгаагүй л байх. Гэхдээ энэ олон зөвийн дунд цөөн буруу байхад л хуулийн салбар, хуульд итгэх иргэдийн итгэл нурдаг.
-Зөвхөн Ц.Нямдорж сайдыг онцолж байгаа нь ямар учиртай вэ. Цаанаа ямар нэгэн улс төрийн ашиг хонжоо, сонирхол байгаа юм биш биз?
-Улс төрийн ашиг сонирхол байхгүй. үАБз-д өгч байгаа энэ хүсэлт дотор миний үзэл бодлын тухай юм байхгүй. Төрийн хариуцлагатай алба хашиж байсан болон хашиж байгаа хүмүүсийн ярьсан зүйл бий. энэ хүмүүс зүгээр нэг ярьдаг хүмүүс биш байх. Ноцтой зүйлсүүдийг л ярьж байгаа. энэ тохиолдолд сайн, муу гэж ярилцаад байх шаардлагагүй. Дээр хэлсэнчлэн энэ хүн сайн зүйл их хийсэн. Бид бахархаж явсан. Гэхдээ одоо энэ олон хууль зөрчсөн асуудлууд үнэн бол Ц.Нямдорж сайд аа, баярлалаа, баяртай гэж хэлэх цаг нь болсон.
-Тэдгээр хүмүүсийн ярьж байгаа зүйлийг хууль, шүүх нь авч хэлэлцэж нэг талд нь гаргах ёстой биз дээ. Эсвэл сайдынхаа асуудлыг огт авч хэлэлцэхгүй байгаа хэрэг үү?
-Ажиллах ёстой. Б.энхбаяр тагнуул дээр хэрэг нь шалгагдаж байсан ч тэр нь замхарсан гэх зэрэг зүйлийг ярьсан. Ер нь яахаараа замхарчихдаг юм. энэ мэдээллүүдийг бүгдийг нь ил болго. холбогдоод байгаа зүйлсийг нь ч тэр. “Нямдоржийн Алтанд шилжүүлсэн Олон Овоотын ордыг 2013 онд Жастын Батхүү бэлэглэлийн гэрээгээр шилжүүлж авсан. Тэрнийг буцааж төр авах хэрэгтэй. Батлагдсан нөөц нь 18.5 тонн, 600 сая ам.долларын үнэлгээтэй орд бий” гэж ярьсан яриа л улс орны хэмжээний асуудал. Үүнийг шалгах хэрэгтэй. хэрэв Б.Пүрэвдорж гишүүн худлаа ярьсан юм бол түүнийг нь зарла. энэ мэт хариултаа олоогүй асуулт маш их байна. үүнийг хэлэлцэж өгөхийг үАБз-өөс хүсч байгаа юм. хэлэлцэх шүү. ийм тийм шийд гарга гээгүй. хэлэлцэнэ гэдэг нь өөрөө маш том анхаарал. үүнийг үАБз хэлэлцэхгүй, тодорхой байгууллагуудад зөвлөмж илгээхгүй, мэдээлэл цуглуулж олон нийтэд өгөхгүй, энэ нь хуульчид та нарт хамаагүй гэвэл дахиж юм ярихаа больё. энэ хүн сайн хүн юм байна, шүүмжлэгчид нь муу, худалч юм байна гээд л бодчихъё. Прокурор нийгэмд түгсэн энэ мэдээллийг анхаарч л байгаа байх. Зүгээр ингээд орхихгүй байх. Сайн уу, саар уу асуултдаа хуульчийн хувьд хариулт авч олон нийтийн эргэлзээг тайлмаар байна.