Манай нийгэм солиорч байсан бол одоо галзуурч эхэллээ. Гэрт нэг галзуу байхад тэр айл голомтоороо сүйрдэг. Гэтэл нийгэм даяараа галзуурчихсан байна гэхээр төсөөлөхийн арга алга. АТГ-ын дарга Х.Энхжаргал Ерөнхий сайд асан С.Баярыг өрөөндөө дуудаж авчран дарамталж байгаад хор өгсөн байж болзошгүй гэж ярьж байгаа нь манай нийгмийн солиорол галзуурлын шатандаа орсныг харуулж байгаа юм. Үүнийг сошиал медиа дэврээж, өөрсдийнх нь хэлдгээр энэ мэдээллийг жинхэнэ “сэвж” өгсөн дөө. “…тийм байх С.Баярын бие гэнэт муудсан”, “С.Баярт хор уулгаж авлигын хэргийг балартуулах гэж байна”, “С.Баярыг Оросын тагнуулын аргаар цааш харуулах захиалгыг өгсөн бэ” гэх мэтээр хардалт, сэрдэлт, доромжлол дүүрэн сэтгэгдэл, пост, жиргээгээр “сэвсэн” нь нийгэмд тарж, энэ галзуурлын давалгаанд телевизүүд ч “Бяд юугаараа дутахав” гэсэн шиг хамжилцаж сая хэд хоног нийгмийг ёстой галзуурууллаа даа. Сэтгэл зүйн хувьд савлагаатай, тогтворгүй, дархлаагүй нийгэм ямар нэгэн үг яриаг хариу үйлдэл үзүүлэхгүйгээр сэтгэлийн хөөрлөөр шууд итгэх байдлаар хүлээж авдаг. Тэр зарчмаар л галзуурцгаав. Харин энэ бүхнийг сөргүүлж, үнэн учрыг нь олж, үнэний талд зогсдог цаасан хэвлэл зарим үед цөөдөх юм. Гэхдээ хүн төрөлхтөн үүссэн цагаас эдүгээ хүртэлх цаг хугацаанд үнэнийг хэлэгч, үнэний талд зогссон хүмүүс л ялагч болон гарч ирэн, ялагчийн дүрээр мөнхөрч үлддэг. Ийм жишээ олон бий шүү дээ. Хүн төрөлхтний түүхэнд үнэнийг өгүүлж, мунхгуудын эсрэг тэмцэж, тухайн цаг үедээ хараалгуулан, үл ойшоогдон, гадуурхагдан хавчигдаж байсан эрхмүүд түүхэнд мөнхрөн үлдсэн байдаг. Будда, Есүс үнэнийг хэлснийхээ төлөө, үнэнийг заасныхаа төлөө өнөөдөр ч та бид, хүн төрөлхтний дунд сургаал, номлолоороо амьд байгаа юм. Гэтэл тэднийг үгүйсгэж, үгийг нь үл тоож байсан этгээдүүд түүхээс арчигдчихсан. Ингэж л үнэн хэзээд ялдаг. Өнгөндөө галзуучууд дийлж байгаа мэт байдаг ч эцэст нь үнэн дийлнэ. Энэ бол үнэн.
Манай нийгэмд галзуучуудыг зориуд гаргаж ирж, тоог нь нэмэх “захиалга” их байна. Хэрвээ энэ байдлыг хазаарлахгүй бол 10, 20 жилийн дараахь Монгол Улсыг төсөөлөхөд бэрх. Монголын боловсролтой сэхээтнүүд, оюунлаг давхаргынхан л нийгмээ эмчлэх хэрэгтэй байна, энэ үед. Сэхээлэг, оюунлаг иргэд маань галзууралд цэг тавьж, нийгмийг зориудаар галзууруулаад байгаа бүлэг хэсгийг сэхээрүүлэх, задлах ёстой болчихлоо.
Дорнодод хэдэн залуус нийлж хятад иргэний аминд хүрсэн тухай, эсхүл хятад иргэн монгол залуугийн амийг бүрэлгэсэн гэх хэргүүдийн мэдээний доорх сэтгэгдлүүдийг харахад үнэхээр аймаар. Сэтгэгдэл хэсэгт нь улаан галзуу, засрашгүй галзуучуудын үзгээр бичиж зүрхлэмгүй тийм айхавтар үг хэллэг, өгүүлбэр хэдэн мянгаараа урссан байдаг. Тэрэн дунд нийгмийг турхирсан, өдөөн хатгасан агуулгатайгаас гадна хэн нэгэн рүү хандсан, буруутгасан өнгө аястай үг их байх бөгөөд ер нь олигтой үгтэй өгүүлбэр олж уншихгүй. Үг амьтай. Үгээр хамаагүй тоглодоггүй, үг шидтэй гэж манай үгийн мэргэд эртнээс захиж ирсэн. Гэтэл манай нийгэм 50 гаруйхан ширхэг муу муухай үгс дунд живж, тэр муухай үгсийнхээ үйлэнд унаад байна ч гэж бас харж болно л доо. Энэ их галзуурлыг гардан гүйцэтгээд байгаа, сэвэн дэвэргэгчид нь хэн бэ гээд хайх шаардлага ч алга. Энэ бүгдийн цаана хэн гэгч захиалаад сууж байгаа нь ил.
Галзуурал улс төр гэлтгүй урлаг, спортын салбарт ч байна. Монголчуудын, монгол эр хүний жудаг ёсыг хамгийн ихээр дээдэлдэг, эсгий туургатны цэнгэлийн манлай гэгддэг бөхчүүд маань хоёр ч юмуу, гурав ч юм уу хуваагдаад тус тусдаа хуралдаж, өөр өөр тэргүүн сонгож, ондоо ондоо тамга бариад тусдаа барилдаан зохиогоод солиорч байна. Зургадугаар сар гарангуут л бөхийн галууд бэлтгэлдээ гардаг. Гэтэл өнөө жилийн наадмаар бөхийн барилдаан хоёр удаа болох юм гэнэ, хоёр тусдаа наадамлах нь гэсэн яриа гараад эхэллээ. Энэ бол галзуурал шүү. Бөхчүүдийн хэрүүл уруул нь солиорлын түвшингээсээ хальж галзуурцгаалаа. За энэ бас танагтай галзуурал, нэг холбоог тойрсон, Бөхийн өргөө гэсэн тоорцгон барилгын асуудал гээд орхиё л доо.
Монгол Улсын Үндсэн хууль гэж эх хууль байсаар байтал Шинэ дээд Үндсэн хууль гэж зохиогоод түүнийгээ батлуулах гэж зүтгэж байна. Энэ юу болж байна!? Үндсэн хууль нь төгс төгөлдөр мөрдөгдөж байхад ямар хүний толгойд ийм зүйл орж, тэрийгээ ажил хэрэг болгох гэж аймшиггүйгээр улайрдаг байна аа. Энэ үйлдлийг эрүүл биш гэж хэлэхэд багадаад солиотой гэхэд дутаад галзуурч байна гэвэл ёстой нэг онож байна. Бүхэл бүтэн тусгаар тогтносон бүрэн эрхт улс, хил хязгаартай, ард түмэнтэй, үндэсний баялагтай, үүх түүхтэй орон байхад юун Шинэ дээд Үндсэн хууль вэ. Одоогийн энэ эх орон, улс үндэстэн, эх хууль маань тэгээд юу болж таарч байна вэ. Улс үндэстнийг ингэж доромжилно, басамжилна гэдэг эрүүл хүнээс гарах үйлдэл биш шүү.
Галзуучуудын үг, үйлдэл, хийсэн болгоныг энэ мэтээр тоочвол бичсэн хүний гар мойнийж, уншсан хүний хэл ээдэрмээр. Галзуучуудыг бий болгож байгаа этгээдүүдийн эцсийн зорилго ердөө л нэг албан байгууллагын даргын суудал. Хэн нэгнийг буулгаад өөрийнхөө талын нэг хүнийг томилуулах гэсэн амин хувийн жижигхэн эрх ашиг л явж байдаг. Тэд жижигхэн эрх ашгийнхаа төлөө нийгмийг зориудаар галзууруулж суухдаа даргын суудал мөрөөдөн шүлсээ залгин инээмсэглэн тавладаг. Хэрвээ нийгэм яг энэ байдлаараа, урсгалаараа цааш явбал яаж ч галзуурвал галзуурахад бэлэн байна. Яаж галзуурахыг нь хэлж мэдэхгүй. Үүнээс нь сэргийлж төрийн зүгээс ухаалаг бодлого явуулж, оюунлаг хэсгийнхнийхээ хүчийг дэмжиж өгөх хэрэгтэй байна. Боловсролтой сэхээтнүүд ард түмнийг сэхээрүүлж, сэнхрүүлж, оюуны хувьд дархлаатай, тэнхээтэй байхад хүч нэмрээ оруулах цаг зайлшгүй тулгарчихаад байна. Тэгж бид энэ галзуурлыг хазаарлаж яваандаа өвдөглөж аваад нам дарна.
Нийгмийг соён гэгээрүүлэх гэсэн оролдлогууд эхнээсээ гарч байгаа. Бурхны шашинтнууд интернэтэд бусдыг муулж, доромжилж, гутаасан сэтгэгдэл бичихийг арван хар нүгэлд тооцох болж иймэрхүү сэтгэгдэл бичихээс татгалзах нь гэгээрэхэд дөхөм болно гэж албан ёсоор номлож эхэллээ. Тэдний үзэж байгаагаар хүнийг муулж, доромжилсон коммент бичих нь энэ цагт хүн алсантай эн зэрэгцэхүйц нүгэл бөгөөд ийм нүглийг аль болох тэвчихийг зөвлөж байгаа. Нийгмийг сэхээрүүлэх гэсэн ийм оролдлогууд гарч байгаа нь сайн ч нөгөө талаар галзууралтай тэмцэхийн тулд илүү албан ёсны байдлаар, төр засгийн зүгээс анхаарал хандуулж энэ чиглэлд шат дараалсан арга хэмжээ авах хэрэгтэй.
Хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд, тэр дундаа телевиз, редакциуд үүнд гойд анхаарч, тодорхой хэмжээний үүрэг хүлээж нийгмийг сэхээрэхэд, муу муухайгаас салахад хувь нэмрээ оруулмаар байна. Гэхдээ мөнгө хөөсөн мэдээллийн хэрэгслүүдийг хаах нь зөв. Зарим мэдээллийн хэрэгслийг даргалж байгаа гэх жижигхэн охид үнэндээ нийгэмд юу болоод байгааг, цаашид хэрхэхийг төдийлөн мэдэрдэггүй сул талтай. Ямар мэдээллийг нийтэд түгээх, алийг нь түгээхгүй байх вэ гэдэг нийгмийн нарийн ширийн төдийлөн ойлгодоггүй байх нь бий. Иймээс редакциудыг чадвартай, туршлагатай, мэдлэгтэй, мэдрэмжтэй хүмүүсээр удирдлуулж нийгмийг галзуурлаас салгахад нь оюунлаг хэсгийнхэндээ дэм болох ёстой. Энэ мэтээр хаана хаанаа анхаарч салбар бүртээ алдаа оноогоо цэгнэж, галзуурлыг дэвэргэхгүй байх тал дээр ажиллах хэрэгтэй юм. Мэдээж энэ ажлыг нийгмийн боловсролтой сэхээтэн, оюунлаг хэсгийнхэн л түүчээлж байж энэ хар галзуучуудыг дарж, зөөллөж зөв замд нь буцаан оруулж, гажуудсан нийгмээ эрүүлжүүлэх боломжтой. Аливаа улс орон хөгжлийнхөө замд ийм галзуурлын үетэй нүүр тулгардаг бөгөөд энэ үед иргэд нь сайнаас илүү саар мэдээг шүтэж, дэвэргэдэг нь жам юм. Харин энэ байдлаас сэхээтэн, боловсролтой, ухаалаг хэсэг нь бусдыгаа чирч ирсэн туршлага олон бий. Нийгмийн ухаалаг хэсэг маань цөөн ч үнэн ялна гэдэг зарчмаар тууштай байвал Монголын их галзуурал мөд сарнина.