Сүүлийн 20-иод жил өөрийн хөрөнгөөр дэлхийн тэрбумтангуудыг тэргүүлсэн Билл Гэйтс “Оюуны өмч гэдэг бол хадгалах хугацаатай байдаг гадилтай адил түр зуурын зүйл” гэж хэлсэн билээ. Энэ нь оюуны өмчийг байнга хөгжүүлж шинэчилж байхгүй бол хоцрогдож дорхоноо зах зээлээс шахагддаггэсэн үг юм. Үнэхээр ч тэрээр оюуны өмчөөр тэрбумтан болсон цоо шинэ үеийн супербаячуудын анхдагч билээ.
Билл Гэйтс ( англ. William Henry “Bill” Gates)1955 оны 10 сарын 28-нд Сиэтл хотод төржээ. Аав нь өмгөөлөгч, ээж нь багш. Билл Гэйтс дунд сургуульд байхдаа компьютерыг шимтэн сонирхох болж энгийн хялбар программуудыг зохиож эхэлсэн байна. Дунд ангид байхдаа өөрийн зохиосон программыг худалдах анхныхаа компанийг байгуулж байжээ. Тэрээр эцэгтэйгээ адил хуульчийн мэргэжил эзэмшихээр 1973 онд Харвардын Их Сургуульд элсэн орсон боловч 1975 онд сургуулиа орхиж удалгүй дунд сургуулийн найз Пол Аллентай хамтран мэдээллийн технологи, компьютерийн программ хангамжийн үйлдвэрлэлээр дэлхийд тэргүүлэгч Майкрософт компаниа байгуулжээ. Гэйтс 31 насандаа АНУ-н түүхэн дэхь хамгийн залуу тэрбумтан болсон ба 1997 оноос хойш дэлхийн хамгийн баян хүмүүсийн жагсаалтыг тэргүүлэх болсон юм. Мэдээж энэ хүн яагаад ийм амжилтанд хүрсэн нь уншигчдад сонин байх бизээ. Тэрээр компьютерт маш сонирхолтой байсан бөгөөд залуу байхдаа програм бичиж сурахад ихэнх цагаа зарцуулдаг байжээ. Үүний үр дүнд тэрээр програмчлалын хэл болох BASIC, мөн IBM-ын захиалгаар MS-DOS хэлийг програмчилж, компьютерт шаардлагатай байсан олон чухал нээлт хийж оюуны өмчийн гэрчилгээ авсан байна. Энэ бүхэн нь Microsoft-ын баталгаатай үндэс суурь болсон ажээ. Энэ нь товчоор “Та өөрийн сонирхдоггүй, дургүй зүйлийг хийх хэрэггүй. Та өөрийн дуртай зүйлийг хийснээр таны амьдралын өдөр бүр баяр баясгалантай, ажилдаа явах хүслээр оргилох бөгөөд улмаар энэ нь таныг амжилтанд хүргэх болно” гэсэн үг юм.
Амжилт гэдэг гэнэт л бий болдог зүйл бус, харин асар их шаргуу хөдөлмөрийн туйлд оршдог гэдгийг Б.Гейтсийн ажил хөдөлмөр нотолдог. Тэрээр өөрийн хүсэл тэмүүллээр цэнэглэгдэн, програмчлал болон кодчиллыг хөгжүүлж, хэрхэн дэлхий дахинд хүргэх шийдлийг судлан олон жилийг машины гаражид өнгөрүүлсэн билээ. Үүнд тэр маш их цаг зарцуулсан. Амжилт гэдэг зөвхөн сайхан санаа гаргаж ирээд л болчихдоггүй учраас хүн сонголтоо хийгээд, түүнийхээ төлөө шаргуу хөдөлмөрлөж байж амжилтанд хүрдэг гэдгийг тэрээр баталсан. Microsoft амжилттай явж байсан ч Б.Гейтс нийлүүлж байгаа бүтээгдэхүүнүүдээ илүү хөгжүүлэх, хэрэглэгчдийн хэрэгцээг хангах судалгаанд олон өдөр, шөнийг зарцуулсан билээ.
Хүн байнга ажлаа төлөвлөж хэрэгжүүлж байх хэрэгтэй. Microsoft-ыг монополийн тухай хуулийг зөрчиж байна хэмээн шүүхийн нэхэмжлэл гарсан бөгөөд бүтэн 21 жилийн маргааны эцэст 2011 онд уг компанийг хуваах шийдвэр гарсан. Энэ хугацаанд Б.Гейтс тухайн үеийн нөхцөл байдалд сатаарахгүйгээр хэтийн төлөвлөгөөгөө боловсруулах ажлаа үргэлжлүүлэн хийсээр байсан байна. Тэрээр хэлэхдээ “цаашдын чиг хандлагын ард нь үлдэх бус түрүүнд нь яв” гэсэн билээ.
Б.Гейтс хэзээ ч хүрсэн амжилтандаа сэтгэл ханаж байгаагүй юм. Тэрээр “Амжилтыг тэмдэглэж болох ч бүтэлгүйтлээс сурсан зүйлдээ анхаарлаа хандуулах нь чухал” гэж хэлсэн байдаг. Мөн тэрээр “Танайд хамгийн сэтгэл хангалуун бус байгаа хэрэглэгчид бол таны суралцах хамгийн том эх үүсвэр юм” гэж үргэлж сануулдаг байлаа.
Хүн тайван дөлгөөн бус үргэлж өөрчлөгддөг, эрч хүчтэй байх ёстой. Билл Гейтс цаг үетэйгээ зэрэгцэхийн тулд өөрийгөө тасралтгүй хөгжүүлдэг байсан нь түүнийг амьд домог болгосон. Тэр зах зээл өөрийн хэрэгцээ, шаардлагаар байнга өөрчлөгдөж байдаг гэдгийг мэддэг учраас Microsoft-ын бүтээгдэхүүнийг тухайн үеийн эрэлтэд нийцүүлэн олон янзаар өөрчилж, шинээр бүтээдэг байжээ.
Хүн бусдыг зөв замд нь чиглүүлж, мэдлэг туршлага олгох, эсвэл ажил амьдралыг нь дээшлүүлэхэд шаардагдаж буй хэрэгцээт нөөц бололцоогоор хангах замаар бусдад туслах үүрэгтэй. Б.Гейтс маш их мөнгө, цаг хугацаагаа бусдад ер бусын туслалцаа үзүүлэхэд зориулдаг. Ингэснээрээ ирээдүйд дэлхийг зөв чиглүүлэх замд удирдах хүмүүсийг бий болгоход хувь нэмрээ оруулж байгаагаасаа аз жаргал авдаг байна.
“Билл Гейтс ба Мелинда Гейтс” сан дэлхий даяар тулгараад буй асуудлуудад олон тэрбум доллар хандивласан нь хүүхдүүд болон насанд хүрэгчдийн амьдралд чухал өөрчлөлт оруулж байна. Энэ бүхэн нь Билл Гейтсийн хувь хүний зан чанарыг илтгэж байгаа бөгөөд түүнийг дэлхийн нийтийн өмнө нийгмийн хариуцлагаа ухамсарласан иргэн хүн гэдгийг харуулж байна. Билл Гейтсийн тэмдэглэлд “Дараагийн зуунд бусдад урам зориг хайрладаг хүмүүс нь лидерүүд болох болно” гэсэн байдаг.
Удирдагчид бусдаас өөр харагддаг. Ухаантай, амбицтай, бусадтай нийцтэй хүмүүс маш олон байдаг хэдий ч удмрдагч болох зан чанархүний цусанд оршдог
зүйл гэж хэлж болно. Билл Гейтсийн тухайд түүний эцэг эх нь түүнийг бие даан сэтгэхийг дэмжиж, шаргуу хөдөлмөр, ёсзүй, бусдыг анхаарч үзэж байх зэрэг үнэ цэнийн тухай тогтолцоог ойлгуулж, шийдэмгий байхад нь зоригжуулдаг байжээ. Гейтс өөрийн хуримтлуулсан мэдлэг туршлага, өөрийн хөгжүүлсэн оюун ухаан, үйлвэрлэл болоод нийгмийг хөгжүүлэх түүний хүсэл зориг, өөрийн гаргасан алсын хараатай санаанууд, бусадтай мэдээлэл солилцох болон бусдад зааварчилгаа өгөх сошиал нэтворк, бусдад нөлөөлөх хүч чадал зэрэг дээрээ суурилан, эцэг эхээсээ сурсан зүйлсээ хөшүүрэг болгосноор амьд домог болж чаджээ.
Чи залуу байсан ч цаг хугацаа чамайг хэзээ ч хүлээдэггүй юм шүү. Чамд сурч мэдэх зүйлс асар их бий. Алт шиг үнэтэй эцэг эхээ хайрлаж, сургуульд хий дэмий сэлгүүцэж наргихыг бус өөрийгөө хөгжүүлж, боловсрохыг эрхэм болгох хэрэгтэй. Хэрэв багш чинь ингэж чадахгүй бол тэднээс шаард. Магадгүй тэд чам шиг хүүхэдтэй олон учирч байгаагүй учраас 10, 20 жилийн өмнөх юмаа давтаж заасаар байгаад орчин үеийн хүүхэд залуусын шинэ сэтгэлгээ, шинэ хандлагыг мартаж дүүнг болсон байж болох юм. Үргэлж зурагт үзэж олон ангит савангийн дуурь үзсэнээр хүн хөгжинө гэж байдаггүй. Өөртөө тависан зорилгодоо үнэнч байж хөдөлмөрлөж чадвал амьдрал чамайг шагнахаа мартана гэж хэзээ ч байхгүй гэдгийг тэр баталсан.
Амьд домог Билл Гейтс дунд сургуульд заахыг мартсан 11 зүйлийг ингэж нэрлэж байна. Үүнд:
1. Амьдрал шударга бус үүнтэй эвлэр. 2. Хорвоо ертөнц чиний сэтгэл санаа, өөрийгөө хүндэтгэх хүндэтгэлийг нулимаад л хаячихна. Чиний сайн тал, нэр хүндийг зөвшөөрөхийн тулд чамаас ямар нэгэн амжилт бүтээл заавал шаарддаг. 3. Сургуулиа төгсмөгц жилийн сая долларын цалин авах магадлал байхгүйтэй адил. Иймээс чи “гавъяа байгуулаагүй” цагт компанийн дэд ерөнхийлөгч болж өндөр цалин авахгүй. 4. Хэрэв чи багшийгаа хатуу чанд, шаардлага өндөртэй гэж бодож байвал босс болохоо түр хүлээсэн нь дээр. Багшаас ялгаатай нь боссын ажил алба чамайг даалгавраа хэрхэн биелүүлэхээс чи мөнгөтэй болох уу үгүй юу гэдэг нь хамаардаг.5. Зах дээр наймаа хийхийг чи өөрийн нэр хүндээс доогуур гэж бүү бод. Таны өвөг дээдэс ямар ч ажлыг, ийм ажлыг ч сайхан боломж гэж үзэж хөлжиж чадсан түүхтэй.6. Бүтэлгүйтэх болгондоо эцэг эхээ буруутгах гэж бүү яар, бүү үгэл, өөрийн бүтэлгүй явдалд шантарч болохгүй, харин алдаан дээрээс суралцаж сур.7. Чамайг төрөхөөс өмнө эцэг эх чинь одоо чамд санагдаж байгаа шигээ ийм уйтгартай, сонирхолгүй хүмүүс байгаагүй. Тэд чамайг санаа зовох юмгүй хүүхэд насаа өнгөрөөг гэж, чиний хувцас хунарыг угааж, чиний өөрийгөө өргөмжлөх чалчаа үгийг сонссоор ийм болсон юм. Ийм учраас юуны өмнө өөрийнхөө өрөөг янзалж цэгцэлсэн нь дээр. 8. Танай сургууль ялагчид, ялагдагсад гэж хуваахаа больсон. Зарим сургуульд муу дүн авахаа бүр байсан. Хичнээн л бол хичнээн удаа шалгалт шүүлэг өгч болно. Энэ бүхэн бодит амьдралтай огтхон ч адилгүй. Амьдралд чи бүх зүйллд ганц ганц удаа шалгалт өгдөг гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. 9. Амьдрал жилийн 4 улиралд хуваагдахгүй, зуны амралт гэж тэнд байхгүй. Маш цөөн ажил олгогч чамайг өөрийн “би”-гээ олоход туслана, үүнийг ч хувийн чөлөөт цагаар амжуулах ёстой.10. Бодит амьдралыг зурагтаас үзүүлж байгаатай бүү андуур! Амьдрал дээр хүмүүс ихэнхи цагаа кафед бус харин ажлын газраа өнгөрөөдөг. 11. Нүдний шилтэй “онцчуудтай” сайн харилцаатай бай. Хожим тэдний нэг чиний дарга болох магадлал өндөр.
Г.АМАРСАНАА