Монгол хэлний тухай хууль Үндсэн хуулийг зөрчиж байгаа талаар Хэл шинжлэлийн доктор Э.Жамуха өнөөдөр мэдээлэл хийлээ.
Э.Жамуха “Монгол Улсад 2015 оны 2 дугаар сарын 18-ны өдөр Монгол хэлний тухай хууль батлагдсан. Ингэхдээ Монгол хэлний тухай хуулийн 7.1, 7.2, 7.3 гэсэн зүйл заалт нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1-ийг зөрчиж баталсан байна гэсэн үндэслэлээр Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцэд өргөдөл өгсөн.
Жишээ нь: Монгол хэлний тухай хуулийн 7.3-т “Уламжлалт Монгол бичгийг 2025 оноос эхлээд хэрэглэнэ” гэсэн байна. Уламжлалт Монгол бичиг бол Монгол хэлний нэгэн хэсэг гэвч тэр хүртэл хэрэглэнэ гэсэн нь Монгол Улсын Үндсэн хуультай зөрчилдөж байна.
Мөн ЕБС-д гадаад хэлийг тавдугаар ангиас зааж болно гэсэн байдаг. Гэтэл яагаад уламжлалт монгол бичгийг 6 дугаар ангиас эхлэн заана гэж тусгасан байна вэ. Энэ нь өөрөө 6 дугаар ангиас өмнө үзэхийг хориглосон заалт болсон юм. Үндсэн хуулийн цэц эхний өргөдөлд маань татгалзсан хариу өгсөн. Харин сүүлийн гомдол маань хэрхэн шийдэгдэхийг мэдэхгүй байна.
Мөн Монгол Улсын захиргааны болон эрүүгийн хэргийн шүүх дээр хүн мэддэг сайн хэлээрээ өргөдөл гомдол гаргах эрхтэй байдаг. Гэвч Монгол Улсын шүүгч хүн намайг уламжлалт монгол бичгээр өргөдөл гаргалаа гээд гаргасан гомдлыг маань авч хэлэлцээгүй. Үүнийг би хүнийг хэлээр нь ялгаварлан гадуурхаж байна гэж үзэж байна. Тэрнээс гадна шүүхийн тэгш эрхийн зарчмыг алдагдуулж байна гэж үзээд шүүхийн ёс зүйн хороонд гомдол гаргасан ч дахиад хүлээж аваагүй. Түүнчлэн захиргааны болон эрүүгийн хэргийн шүүхүүд дээр миний уламжлалт монгол бичгээр өгсөн өргөдөл гомдлыг ч мөн хүлээж авахгүй байна” хэмээв.
– Юун тухай гомдол гаргасан талаар дэлгэрэнгүй тайлбарлана уу?
– 2015 оны 2 дугаар сарын 18-нд монгол хэлний тухай хууль батлагдсан. Тэр үеэс хойш би эрүүгийн хэрэгт холбогдож цагдаа сэргийлэх хуулийн байгууллагын үүдийг татсан. Түүний гэм хорын хохирлын талаарх шүүх хурал 2016 оны 7 дугаар сарын 6-ны өдөр болоход тайлбараа би уламжлалт монгол бичгээр бичсэн боловч хүлээж аваагүй юм. Одоо харин би буцаагаад гомдол гаргамаар байна.